Stekken is een sport
Winterbloeiers mooi van kleur
>k
Tuinieren
Vraag en
antwoord
©AC 17 JANUAR11998
GREET BUCHNER
bn (inter is de tijd om te dro-
van al het plezier dat de
ien ons volgend jaar weer
nbezorgen. Een van mijn
tste pleziertjes is telkens
liet om vanuit bijna niets: een
|je, een stekje, een takje,
hele plant tevoorschijn te
ikomen; Het nemen van
noemde winterstek reken
iktot deze simpele vreug-
van de tuinliefhebber.
w rwat is winterstek dan
ven je hoort zoveel over stek-
1 nu zomerstek, stekjes die het
>nc ralop water doen, anderen
uitend in luchtige grond, en
het moeilijk te maken is er
nog bladstek en stengelstek.
ekeer hebben we het uit
end over winterstek, een
de allermakkelijkste manie-
om te stekken. Bovendien
het meestal.
is nu, na half januari, de al-
este tijd voor winterstek. De
iken zijn dan volledig in rust
iet hout is uitgerijpt. Maar
teens de planten waarvan
we met redelijk succes winter
stek kunnen nemen. Dat zijn er
nogal wat: de Buddleja of vlin
derstruik, het Chinees klokje, de
Deutzia, winterjasmijn oftewel
lasminum nudiflorum, Ribes,
druif, Taxodium. Waarschijnlijk
zijn het er nog wel meer, maar
met deze heb ik het met succes
geprobeerd.
Waarom nemen we winterstek
van deze struiken en niet zo
merstek? Omdat de winterstek
makkelijk wortelt, mits we goed
uitgerijpt hout gebruiken en dat
vinden we pas midwinter. Voor
al dit jaar mogen we niet te
vroeg winterstek snijden omdat
de late vochtige periode na een
hittegolf veel struiken lang door
heeft laten groeien. De takken
zijn dus pas laat in het seizoen
verhout, zoals men dat noemt.
Maar nu, na half januari is het
zover.
Nu gaan we met een snoei-
schaar in de hand de tuin in en
kijken we van welke struiken we
graag jonge planten willen kwe
ken, hetzij voor eigen gebruik,
hetzij als leuk weggevertje. Van
de takken die we willen stekken
snijden we het bovenste deel
van ongeveer 25 cm af, liefst
vlak onder een knop, daar zit
immers het meeste reserve-
voedsel en dat hebben we nodig
voor de vorming van wortels.
Voelen we aan het bovenste
stukje van onze pas gesneden
tak dan ontdekken we meestal
dat het nog een klein beetje
zacht aanvoelt. Dus knippen we
het af. Over het algemeen gaat
er rond 5 cm af van de pas ge
sneden stek.
Als we zo de tuin doorgaan met
begerige blik en een snoei-
schaar dan houden we op het
laatst een handjevol met takjes
in onze hand. Dorre takjes, dat
wel, maar in gedachten zien we
al wat eruit voort zal komen. Al
leen hoe bereiken we dat? De
praktijk wijst uit dat we de stek
ken bij niet-vriezend weer
meteen in de grond kunnen
stoppen, op een beschutte plek.
En dan het liefst op het Noor
den, omdat er bij voorkeur geen
ochtendzon op mag schijnen.
We stoppen de takjes bijna tot
aan de top in rulle grond. Offi
cieel moet er een derde uitste
ken, maar iets dieper mag ook.
Mocht het vriezen als we net
stekken hebben geoogst, geen
nood, dan kunnen ze tijdelijk in
de koelkast op het allerkoudste
plekje worden bewaard. En nu
is het afwachten en dagen tel
len. Pas eind maart kunnen de
stekken voorzichtig worden uit
gegraven om te zien wat ze ge
daan hebben. Mijn ervaring is
dat twee van de drie worteltjes
hebben gemaakt. Die worden
dus verder verzorgd. Ze gaan
weer voor twee derde deel de
grond in, in een goed voedzaam
mengsel en op een mooi be
schut plekje.
In de loop van het voorjaar ko
men er kleine blaadjes aan. Bij
droogte de grond vochtig hou
den en pas in de herfst uitgra
ven. Maar dan hebben we ook
weer een aantal hele mooie jon
ge struiken.
Éium nudiflorum of win-
eHtm jsmijn is een struik met
ie slappe takken. Al in de-
iber kunnen de eerste ster-
LEli mige, vrolijk gele bloempjes
omen. Ze lijken op die van
amerplant jasmijn, maar
ias geuren ze niet. Dat is ook
[nodig, want ze zijn voor
inplanting niet afhankelijk
insectenbezoek. Iedere tak
I de grond raakt maakt wor-
Zou winterjasmijn de kans
dan werd het binnen de
tste keren een grote, warrige
De struik is op allerlei ma
an orfien te leiden, horizontaal
gseen hek of de hoogte in,
meen paal, een klimrek of
gevel. Door hem na de
i. die afhankelijk van de
stwel tot in maart kan du-
flink terug te snoeien, is de
ntgoed in toom te houden,
[kleine donkergroene, ge
ilde blad dat zich in april
houwt is heel sierlijk. De
iel hoeft niet onder snoeien
ijden, want de bloemknop-
nvorden pas in de zomer
De winterjasmijn bloeit met gele
bloemetjes.
aangelegd. Wanneer een blok
vormig gesnoeide struik tegen
een gevel wordt geleid is het tij
dens de bloei een opvallend ge
zicht. Pluk eens-een paar takken
om ze in een vaas te zetten.
Een andere vroegere bloeier is
Mahonia, een plant uit de Ber
beris- of zuurbesfamilie. Beide
families hebben opvallend ge
kleurd hout. Wanneer een tak of
een wortel wordt doorgesneden
is deze diepgeel. Deze planten
leverden vroeger stoffen voor de
verfindustrie. Mahonia is er in
verschillende soorten. Er zijn la
gere bodembedekkers als Ma
honia aquifolium, waarvan
'Apollo' een zeer rijkbloeiende
vorm is (april). De stompe
bloempluimen geuren heerlijk.
'Apollo' wordt niet hoger dan 80
cm, groeit breeduit, en heeft ge-
stekeld blad dat in de herfst
mooi oranjerood kleurt. Maho
nia japonica 'Hilvernant' wordt
veel hoger, tot 150 cm, en is dan
ook geschikter als solitairstruik.
De lange, samengestelde blade
ren geven deze soort een mooie
vorm. De bloemtrossen zijn
eveneens langgerekt en ver
schijnen januari-februari.
Een prachtige struik is ook Ma
honia x media 'Winter Sun', die
zijn naam eer aandoet met een
volmaakte krans opstaande, fel
gele bloempluimen die wel 35
cm lang zijn en al voor de win
ter beginnen te bloeien.
De toverhazelaar of Hamamelis
is een laag vertakkende struik
tot kleine boom die in Neder
land in de jaren vijftig erg popu
lair was, en sinds enige tijd be
zig aan een come-back. Als de
struiken in de late winter in
bloei komen levert dat een bij
zondere aanblik op en op zach
te dagen een heerlijke geur. Het
meest zie je Hamamelis x inter
media 'Pallida' (januari:februa-
ri), een zwavelgeel bloeiende
soort en 'Westerstede' (februari
maart), die heldergeel bloeit.
Maar er zijn er ook met anders
gekleurde bloemen. 'Jelena'
heeft bloemen die van koper
kleurig oranje tot okergeel ver
kleuren (december-januari) en
'Diane' (februari), de meest
rood bloeiende.
KJ. Schuitema uit Hiliegom
boekt geen best resultaat met
zijn groenten in een tuin op zo
genoemde geestgrond. Er zijn
adviezen om kalk dan wel kali
te geven en niets is zo gevaarlijk
als bemestings adviezen uit het
losse handje. Dat wordt meestal
iets van het water in de sloot.
Als het mijn tuin zou zijn dan
zou ik een grondonderzoek la
ten houden voor een keer. Dat
geeft uitsluitsel over de hoeveel
heid mineralen in de grond. Zo
wel van kalk als van kali, twee
zeer verschillende stoffen. Kali
is een zeer belangrijke voe
dingsstof, vooral nodig voor de
wortelvorming, kalk daarente
gen is een meer algemene voe
dingsstof, ook belangrijk met
het oog op de zuurgraad, de Ph-
waarde, die in een tuin onge
veer 6 moet zijn. Lager noemen
we zuur, hoger basisch, De
zuurgraad is gemakkelijk zelf te
meten met lakmoespapier of
iets van dien aard. Er is van alles
iri de handel. En in elk geval be
ginnen met een eigen compost-
hoop, zodat er steeds goede
grond om aan te vullen is. Even
tueel compost bestellen.
Ja, dat is inderdaad een pro
bleem bij de familie Gijsman in
Leiden. De boerenkool heeft elk
jaar meer last van witte vlieg.
Mijn allereerste veronderstelling
is dat er te veel stikstofmest (N)
is gegeven. Dat vraagt om onge
dierte. En is de grond luchtig
genoeg? Compost doet wonde
ren, boerenkool heeft in tegen
stelling tot de meeste andere
koolsoorten weinig mest nodig.
Dus zuinig met mest, royaal
met compost. Mochten er toch
nog witte vliegen komen, ge
bruik dan Ecostyle, momenteel
vrijwel in elk goed tuincentrum
te koop. Ook Oostindische kers
en afrikanen tussen de planten
houden de witte vlieg tegen. Bo
vendien kan men zelf brandne-
telgier maken: flinke bos netels
in een emmer water. Na vier
dagen spuiten, maar wel een
tijd elke dag herhalen, want de
vliegen komen zo weer terug.
Ook de middelen Spruzit en
Plantschoon moeten om de vijf
dagen worden gespoten totdat
de kwaal over is.
oud blad ruimen, takken snoeien, stenen schrobben,
plannen maken, kortom het is altijd goed weer voor
uw tuin en...
garden-centre
bloemendaal bv.
hoogmadeseweg leiderdorp - rijksstraatweg wassenaar
1
S
D
T
R
0
0
1
M
2
P
A
E
T
V
A
E
T
3
R
P
U
H
N
T
E
R
4
K
U
A
P
1
E
Z
L
5
P
0
I
S
N
T
E
R
6
G
B
U
E
U
R
T
N
7
B
Z
A
R
IJ
N
A
K
8
E
P
A
R
V
A
A
T
9
K
E
R
N
0
0
E
S
10
K
L
R
0
G
N
T
A
11
L
D
E
N
S
K
E
R
12
D
R
E
0
E
0
N
M
13
K
B
L
R
E
A
E
D
14
P
A
N
S
S
D
E
R
PGAVE
OPLOSSING
HAAT
^ep op elke regel de letters
die samen het woord vor-
en dat overeenkomt met de
nschrijving. De resterende let-
'svormen van boven naar be
ton en van links naar rechts
f|i citaat.
Waterdamp; 2. aardappel; 3.
artuig; 4. bedehuisje; 5. aan-
'akbiljet; 6. wijk; 7. veldhospi-
J';8.gereed; 9. waterplantje;
"aardkluit; 11filosoof; 12.
peiling in de slaap; 13.
herbedekking; 14. tekengerei.
KRUISWOORDRAADSEL
ster-gage
kog-l-rui
in-mes-lk
--hagel--
leut-reep
o-me-pp-r
buur-ergo
--siena--
g--ent-ld
oot-g-kea
dras-emir
HEINZ
,,Het stuit me tegen de borst om hier
aan te bellen", verklaarde de burge
meester. „Bommel heeft niet eens zijn
kukel laten meten. Hij zit daar maar
aan zijn haard en denkt alleen maar
aan eten en drinken..." Op dat mo
ment werd er een venster opengewor
pen en de bediende Joost stak zijn
hoofd naar buiten. „Excuseer!" riep hij
met heldere stem door de schemering.
„Heer Olivier zag u passeren en nu laat
hij wagen of u soms trek heeft in een
bordje soep. Het is maar een eenvou
dige maaltijd, maar dat komt van de
noodtoestand, als ik zo vrij mag zijn."
Nu, de beide heren lieten zich geen
twee keer noden en zo kon men hen
later aan de gedekte tafel zien zitten.
„Het gevaar is geweken", verklaarde
heer Bommel desgevraagd. „Ik weet
niet waarom en bescheidenheid ge
biedt mij te zwijgen, niet waar, jonge
vriend? Misschien kan jij uiüeggen wat
er allemaal gebeurd is..." Tom Poes
deed zijn best. Hij vertelde alles wat er
in de kelder was voorgevallen en hij
besloot met heer Ollie's heldendaad.
„Hij dacht zichzelf op te offeren", zei
hij. „Maar inplaats van giftige stoffen
bevatte die tank een soort petroleum.
Daar zwom die droon in rond omdat
hij niet tegen gewone lucht kon. Toen
WÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊm
HET WEER
DOOR JAN VISSER
De luchtdrukverdeling is aan het veranderen. De komende
dagen speelt een^actief Atlantisch lagedrukgebied de eer
ste viool, vanaf m'idden volgende week gaat de zaak op
slot. Een hogedrukgebied boven Europa's westrand zet een
nieuw dependance op boven Scandinavië. Dit systeem
neemt sterk in betekenis toe. De druk loopt in de noordelij
ke landen op tot ruim 1040 hPa. Het hogedrukgebied doet
depressies uitwijken via IJsland naar Spitsbergen. Verder
is er boven de Balkan nog een ander lagedrukgebied actief
maar dat systeem vormt voor ons geen bedreiging.
De hogedrukontwikkelingen hebben tot gevolg dat de wind
via het noorden naar het oosten gaat en dat heeft in deze
tijd van het jaar kouder weer tot gevolg. Volop vriezen gaat
het evenwel niet omdat er simpelweg onvoldoende kou in
het achterland aanwezig is. Desalniettemin wordt het vanaf
midden volgende week licht winters met in de nacht en
ochtend temperaturen iets onder nul.
Vandaag is het tijdens de ochtend op de meeste plaatsen
droog met enkele opklaringen. Daarna meer bewolking en
later kans op een bui of wat regen. De temperaturen lopen
op tot 7 graden en de wind neemt aan de kust toe tot
krachtig, in het Waddengebied hard, uit het westen. Mor
gen in de loop van de dag regen en een uit zuidelijke rich
tingen aantrekkende wind. De temperaturen komen over
dag uit op 5 graden, 's avonds is een tijdelijk verzachting
mogelijk. Afhankelijk van de baan van de depressie kan het
op maandag flink gaan waaien uit het westen tot noordwes
ten.
Tijdens het afgelopen etmaal zijn er rijkelijk buien geval
len, vooral in de kustgebieden. In Bloemendaal viel over
dag 8 mm. Meer landinwaarts waren de neerslaghoeveel
heden veel bescheidener van omvang. Schiphol kwam niet
verder dan 2 mm. De temperaturen liepen op tot om
streeks 8 graden en de wind was aan de kust krachtig uit
het noordwesten.
er zuurstof bij kwam ontplofte hij dan
ook en nu zullen we nooit weten wat
die droon voor iemand was." Hij
zweeg en nu heerste er een poosje stil
te. „Toch begrijp ik het niet", mompel
de de burgemeester tenslotte. „Waar
om hebben die andere dronen geen
wraak genomen? Ze zijn weggevlogen,
dat heb ik duidelijk gezien? Waarom?"
„Een kwestie van kukel, denk ik", zei
heer Bommel met een stille glimlach.
„Als heer heb ik bewezen tot dingen in
staat te zijn, die boven het denken uit
gaan. Een droon meer of minder komt
er niet op aan, als er maar kukel is, als
iemand begrijpt wat ik bedoel..."
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Wolkenvelden en van tijd
tot tijd sneeuw, langs de
zuidwestkust mogelijk ook
regen. Middagtempera-
tuur langs de kust rond
het vriespunt, in het bin
nenland dalend naar -8
graden.
Zweden:
Wisselend bewolkt en af
en toe sneeuw, zaterdag
ook nog kans op regen.
Middagtemperatuur daalt
en loopt zondag uiteen
van -10 in het noorden tot
1 in het zuiden.
Denemarken:
Zaterdag stevige noord
westenwind. Verder wisse
lend bewolkt en enkele
buien, zaterdag met
sneeuw Middagtempera
tuur iets boven nul.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Zaterdag perioden met zon, met name
in Engeland In Schotland en Ierland af
en toe regen. Zondag overal enige tijd
regen, later op de dag in de Schotse
hooglanden ook sneeuw. Middagtempe
ratuur uiteenlopend van 3 graden op de
Schotse Hoogvlakte tot 9 in Ierland.
België en Luxemburg:
Zaterdag nog een enkele bui, maar ook
af en toe zon. Zondag meest bewolkt en
later op de dag regen. Middagtempera
tuur rond 5 graden
Noord- en Midden-Frankrijk:
Zaterdag geregeld zon en meest droog.
Zondag bewolkt en geruime tijd regen.
Middagtemperatuur ongeveer 8 graden.
Portugal:
Perioden met zon, maar in het noorden
ook enkele buien. Middagtemperatuur
rond 15 graden.
Madeira:
Perioden met zon en droog Middagtem
peratuur ongeveer 19 graden.
Spanje:
In het noorden enkele regen- en on
weersbuien, met zondag langs de Golf
van Biskaje mogelijk een harde wind. El
ders flinke zonnige perioden. Middag
temperatuur rond 13 graden, langs de
zuidelijke costa's ongeveer 19.
Canarische Eilanden:
Vrij zonnig. Middagtemperatuur rond 24
graden.
Marokko:
Westkust: vrij zonnig en droog. Middag
temperatuur ongeveer 20 graden, in het
zuiden nog iets hoger.
Geregeld zon. maar zaterdag ook kans
op een bui. Middagtemperati
veer 16 graden.
Zuid-Frankrijk:
Zaterdag misschien nog een lokale bui.
Verder meest droog en zonnige perio
den. Een groot deel van de dag een ste
vige Mistral Zondag vanuit het westen
bewolkt, gevolgd door regen. Middag
temperatuur tussen 9 en 14 graden.
Mallorca en Ibiza:
Zaterdag afnemende wind en perioden
met zon. Zondag ook vrij rustig weer.
Middagtemperatuur circa 16 graden.
Italië:
Zaterdag enkele regen- en onweersbui
en, in het noorden later op de dag droog
en zon. Zondag trekken de buien ook in
het zuiden weg. In het noorden zondag
eerst wat zon, later op de dag regen.
Middagtemperatuur rond 6 graden in
het noorden en 14 in het zuiden.
Corsica en Sardinië:
Zaterdag eerst nog even een stevige
wind en enkele buien. Later op de dag
zon, en ook zondag geregeld zon. Tem
peratuur op de eilanden rond 13 graden.
Malta:
Zaterdag enkele regen- en onweersbui
en. Zondag droger en veel zon. Middag
temperatuur circa 15 graden
Griekenland en Kreta:
Zonnige perioden. Zaterdag in het wes
ten en op Kreta kans op een bui. Zondag
op meer plaatsen buien. Maxima onge
veer 14 graden.
Turkije en Cyprus:
Flinke zonnige perioden en droog Al
leen op Cyprus kans op een bui. Mid
dagtemperatuur tussen 12 en 16 gra-
Duitsland:
Zaterdag eerst nog enkele buien (vooral
in het noorden), maar later op de dag
meer zon. Zondag eerst zon In de mid
dag en avond van het westen uit be
wolkt, gevolgd door regen Middagtem
peratuur omstreeks 4 graden.
Zwitserland:
Zaterdag droog en zonnige perioden.
Zondag vanuit het westen bewolkt en
sneeuw. Vooral later op de dag mogelijk
zware sneeuwval. Middagtemperatuur in
het dal rond 4 graden, zaterdag in Lo
carno mogelijk 10 graden.
Oostenrijk:
Zaterdag geleidelijk droog en af en toe
zon. Zondag eerst zonnige perioden, la
ter op de dag meer bewolking en
sneeuw. Maxima circa 3 graden.
Polen:
Wisselend bewolkt en enkele buien, tus
sendoor ook zon. Middagtemperatuur
rond 3 graden. Zondagochtend in het
zuiden en oosten kans op mist.
Tsjechië en Slowakije:
In de loop van zaterdag droog en zonni
ge perioden. Zondag eerst mist, daarna
af en toe zon. Tegen de avond meer be
wolking. Maxima rond 4 graden.
Hongarije:
Zaterdag een enkele bui en weinig zon.
Zondag eerst mist, later perioden met
zon. Temperatuur 's middags rond 5
graden.
ZONDAG 18 JANUARI 1998
Zon- en maanstanden
Zon op 08.39 Zon onder 17.01
Maanop 23.27 Maan onder 11.03
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 07.18 19.24 06.51 18.57
Laag 03.00» 15.15 02.41 14.56
MAANDAG 19 JANUARI 1998
Zon- en maanstanden
Zon op 08.38 Zon onder 17 02
Maanop 00.00 Maan onder 11.25
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 07.55» 20.10 07 28 «23.43
Laag 03.04 15.45 02.45 15.26
onge- Weerrapporten 16 januari 19 uur:
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Boedapest
8ordeau*
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenlurt
Kopenhagen
licht bew.
regenbui"
Luiemburg regen
w 10 18 6 0 0
Zurich regen
Bangkok licht bew.
Buenos Aires onbew.
Casablanca lichl bew
Johannesburg halt bew.
Los Angeles zwaar bew
New Orleans onbew.
Tel Aviv
