Vijver en ijsvrij
Daktuinen herbergen rijke fauna
Tuinieren
Natuur op
het dak
Vraag en
antwoord
ZATERDAG 10 JANUAR11998
Het groene dak verliest
zijn exclusiviteit, ledereen
kan een stukje natuur op
zijn dak halen. Bouw
markten zijn begonnen
met het slijten van dakbe
dekking met plantjes. Het
gaat om tegels van vijftig
bij vijftig centimeter, vier
centimeter dik, met se-
dumplantjes. Dat zijn vet-
planten die weinig verzor
ging nodig hebben en een
plat of schuin dak groen
kleuren. Ze zijn ook ge
schikt voor een balkon. De
tegels beloven op warme
dagen een koeler huis en
in de winter een betere
warmte-isolatie. Doordat
groendaken UV-stralen
opvangen, gaat de bedek
king langer mee en daar
naast dempen de plantjes
omgevingsgeluiden. Dank
zij noppen aan de onder
zijde van de tegels kan
overtollig water worden
afgevoerd. Het AquaPlant-
systeem is direct op beton
te leggen en kost 125 gul
den per vierkante meter.
Van mevrouw Timmers uit
Voorhout een fraaie kleurenfo
to van nota bene vier uit zaad
gekweekte cyclamen. Prachtig.
Het lukt dus meerdere liefheb
bers. Mijn complimenten. Ik
denk dat ze sterker zijn dan de
opgefokte exemplaren uit de
handel die moeizaam wennen
aan de huiskamer.
Snoeiproblemen bij Jaap Met
selaar uit Haarlem. Een kastan
je, een kers en een vuurdoorn
moeten gesnoeid worden. Dat
zou ik in elk geval door een des
kundige laten doen. Waar
schijnlijk verdeelt hij het snoei-
werk over twee jaren. Maar in
formeer eens op het
groenspreekuur van Joost Post,
woensdag van 14 tot 16 uur,
Kleverlaan 9. Daar zal men ze
ker iemand kunnen noemen die
snoeit met verstand, dat is heel
belangrijk
Leuk schrijven van H. Fredricks
uit Haarlem. Het gaat over de
vraag van een lezer waar die
hoopjes zand tussen de stenen
vandaan komen als het geen
mieren zijn. Dit antwoord luidt:
graafbijtjes. Ik weet het niet.
Houd me aanbevolen.
's Zomers als het erg warm is
klagen velen over groen water
in de vijver en nu er kans op
vorst is zitten we met het pro
bleem hoe we de levende have
goed de winter door moeten la
ten komen. Met levende have
worden hier niet de planten be
doeld: de meeste redden zich
wel, ook bij vorst en die planten
die we bewust gekocht hebben
voor het mooie, wetende dat ze
niet in ons klimaat thuishoren
zijn al ofwel naar binnen dan
wel vergaan. Met levende have
bedoelen we hier vooral vissen,
maar vaak ook kikkers die een
toevlucht zoeken in onze tuin-
vijvers.
Al dat gedierte heeft ook 's win
ters zuurstof, lees lucht, nodig
om te kunnen overleven. Die
lucht kan alleen doordringen in
de onderste lagen van het water
als een deel ijsvrij wordt gehou
den. Behalve een eventueel ge
brek aan zuurstof is er ook nog
de toenemende druk van het ijs
die het leven van de waterdie-
ren bedreigt. We hebben het op
school geleerd, maar zijn het
vaak weer vergeten: ijs heeft een
groter volume dan water. Vriest
het totale oppervlak van het wa
ter dicht dan zal de druk op het
water vergroten, meer naarmate
de ijslaag dikker wordt. Het ge
dierte in kleine vijvers vindt dan
ook de vaker de dood door een
te grote druk dan door gebrek
aan zuurstof.
Om onze waterdieren dit alles
te besparen zullen we een stuk
oppervlak van de vijver open
moeten houden. De meest sim
pele methode voor kleine vij-
GREET BUCHNER
vers is bij niet al te lange vorst
een flinke bal in het water. Die
houdt dan net dat ene stukje
water vrij van ijs. Net genoeg
om te overleven. Trouwens klei
ne vijvers heb ik vorig jaar ook
hier en daar afgedekt gezien
met een redelijke dikke laag
piepschuim en veelal ging dat
prima.
Ook een omgekeerde doos van
niet te dun piepschuim heeft in
veel gevallen net dat ene stukje
water ijsvrij gehouden, al moet
erbij opgemerkt worden dat
men nooit en te nimmer aan
die doos mag komen. Rustig la
ten staan, hij vriest in het ijs,
houdt een stukje water open en
het water dat door de druk van
het ijs naar boven komt kan dus
weg. Wil men het zekere voor
het onzekere nemen ten aan
zien van toevoer van frisse lucht
dan kan men een heel klein
gaatje in de bodem (dus de bo
venkant in de vijver) maken.
Dat wordt dichtgeplakt met ta
pe en af en toe weer openge
maakt.
In grotere vijvers bleken vorige
winter goed opgepompte bin
nenbanden van een autoband
ook te voldoen. Immers de kou
de periode vorige winter heeft
veel mensen met inventiviteit
de kans gegeven om een en an
der te proberen. Tot slot zijn er
ook nog prima zogenoemde ijs
vrijhouders in de handel. Zelf
ben ik in het bezit van een der
gelijk exemplaar dat al vele ja
ren prima voldoet, mits het op
tijd een plaatsje krijgt in de vij
ver. Mocht er al iets ijs liggen,
geen nood, heet water zorgt
voor een stukje ijsvrij. Zonder
kloppen of hameren, want daar
kunnen de vissen niet tegen.
Hooggelegen daktuinen en be
groeide dakterrassen herbergen
dikwijls een onverwachte rijk
dom aan kleine insecten die
meestal in mindere mate aan
wezig zijn in normale gelijk
vloerse tuinen. Tot nog toe be
perkte het onderzoek van dak
tuinen zich hoofdzakelijk tot
een botanische evaluatie van
wat daar het best groeit op een
meestal dunne laag teelaarde.
Duitse zoölogen van de univer
siteit van Hamburg ontdekten
dat ook een grote verscheiden
heid van kleine insecten zich er
perfect thuisvoelt. Zij vonden in
daktuinen en terrassen in Ham
burg meer dan 97 soorten in
secten, hoofdzakelijk mijten,
spinnen en soorten springstaar-
ten (collembola). Collembola
zijn ongevleugelde, primitieve
insecten, die het best gedijen in
vochtige grond en die een be
langrijke rol spelen bij de hu-
musvorming.
Vele van deze kleine insecten
waren door de wind aangevoerd
en bleken minder aanwezig in
normale tuinen die door muur
tjes, struiken en bomen waren
omgeven en dus minder aan de
wind waren blootgesteld. De
onderzoekers vonden volgens
hun publicatie in 'Naturschutz
und Langschaftsplanung' meer
insectensoorten naarmate de
laag teelaarde dikker was. Een
te dunne laag houdt vocht min
der lang vast en droogt in de zo
mermaanden gemakkelijker uit.
Daktuinen met een grote afwis
seling van planten en bloemen
vertoonden ook een grotere ver
scheidenheid aan insecten.
1
F
I
A
B
K
E
L
w
2
P
A
0
N
N
U
D
E
3
D
A
0
N
T
K
E
R
4
H
S
T
IJ
A
A
Z
L
5
B
IJ
A
R
N
A
K
U
6
l
K
T
A
R
L
A
F
7
E
S
P
G
O
0
G
R
8
T
A
I
F
N
E
L
G
9
B
W
0
R
D
1
E
S
10
T
0
L
E
D
T
E
R
11
B
E
0
N
G
U
0
1
12
S
C
T
H
L
0
0
N
13
K
E
A
R
T
G
O
N
14
S
T
G
A
E
R
T
N
OPGAVE
OPLOSSING
CITAAT
Streep op elke regel de letters
weg, die samen het woord vor
men dat overeenkomt met de
omschrijving. De resterende let
ters vormen van boven naar be
neden en van links naar rechts
een citaat.
1Dierenverhaal; 2. autopech; 3.
duister; 4. monsterlapje; 5. veld
hospitaal; 6. tafelf les; 7. voetaf
druk; 8. meubelstuk; 9. verhoog
de stoep met treden; 10. feestar
tikel; 11. handtrommel; 12.
mooi; 13. licht bordpapier; 14.
vertrek.
KRUISWOORDRAADSEL
bank-cafe
ara-m-sen
re-nis-ze
--kaste--
.maal-emir
o-ra-me-o
kuit-plas
--genet --
op-nijl - ma
les-d-pub
erin-gast
Z£<S/ tvotS &£-
t-c/xr/c/is mevwja'AP/
TOMPOES
Torn Poes en het Kukel
Aat-Raat, de woordvoerder keek een
ogenblik bedenkelijk doch toen haal
de hij de schouders op. „Veel weet ik
niet", verklaarde hij. „Ik ben een
zegsman - en ik zeg wat de droon
zeggen wil. En de waarnemers ne
men waar wat de droon weten wil.
En de kwintenstralers stralen, wat de
droon stralen wil.
„Gans interessant", zei de professor
verveeld. „Maar wat is het kukel?"
„Alles", zei Aat-Raat plechtig. „Wat
de droon zegt en wat hij weet en wat
hij straalt is kukel - en als er geen ku-
kei is dooft hij uit."
„Achting!" riep de geleerde uit. „Nu
komen wij nader! Zeg mij thans
waarom hij de stad ontbinden wil."
„Kijk", hernam de zegsman, „dat is
eenvoudig. Er zijn nuttige wezens en
schadelijke wezens. De nuttige heb
ben kukel en de schadelijke niet. Die
moeten ontbonden worden. Nogal
logisch, niet?"
De professor veerde op. Een ogenblik
leek het alsof hij een scherpe opmer
king wilde maken, doch toen slikte
hij en verviel tot nadenken.
„Schadelijke wezens moeten ont
bonden worden", prevelde hij stil
voor zich heen. „Ja, ja! Maar wat is
schadelijk? Wie maakt dat uit?"
„Jullie zijn schadelijk", sprak de
droon niet ver vandaar. „Jullie verve
len mij en jullie dienen tot niets nut
tigs. Deze hele Rommeldam-stad
hangt mij de tank uit. Mijn kukel
raakt op en het moet nodig worden
bijgevoed. Ik ga er een eind aan ma
ken."
H
W
en vooral in het westen opklaringe
lokaal mist. Zachter met zondag m
van 5 graden in het noordoosten'
in het zuidwesten.
Tsjechië en Slowakije:
Zaterdag in Slowakije nog wat
Verder droog en geleidelijk meei
maar vooral in de lager gelegen si
ook kans op mist. Maxima tussen
10 graden, in mistgebieden lager.
Hongarije:
Droog en geleidelijk meer zon, ma
kóns óp hardnekkige mist. Middaj
peratuur tussen 7 en 10 grade
mistgebieden lager.
DOOR JAN VISSER
De opening van het jaar, de eerste decade van januari, is buiten
woon zacht. Volgens het KNMI zou de gemiddelde temperatuur
de eerste tien dagen van de maand wel eens op 8 graden kunnen
komen. Dat is slechts een fractie verwijderd van het record uit 1
8,2 graden. Een jaar geleden was het met -7,2 juist record koud.
Gisteren was het opmerkelijk zacht in ons land. In het Limburgse
Oost-Maarland werd 13,9 graden gemeten. Voor een nog hogere
peratuur moeten we terug naar 13 januari 1993. Tijdens een vli
de storm met 's avonds kracht 9 tot 10 en windstoten tot 130 kn
(Schiphol 130, Valkenburg 120) werd het in De Bilt 15,1 en
bij Venlo 15,6. Op Valkenburg bij Leiden werd het toen 13,8
Zachter was het deze eeuw alleen op 16 januari 1947 toen in M;
tricht het landelijk record werd bereikt, 17,2 graden. Drie weken
ter, op 8 februari, werd de Elfstedentocht verreden!
Bij ons noteerde Schiphol gisteren 12,7 en Valkenburg 12,4. Vo:
pig is er van geen winterweer geen sprake. Alleen in Noord-Ruslö
het ongebruikelijk koud met gistermiddag temperaturen omstree
43 graden. In onze streken is het zacht en het blijft zacht, soms;
zeer zacht. Vandaag komen de maximumtemperaturen uit op om
streeks 10 graden en de zonnige perioden overheersen. De wind,
teren nog tamelijk nadrukkelijk van de partij, is zwak tot matig,
de kust vrij krachtig. De windrichting is zuid tot zuidwest. De kon
de nacht daalt de temperatuur tot 2-3 graden. Overdag is er opa
dag vervolgens weer geregeld zon, het wordt 9 graden en er waait
matige zuidzuidwestenwind. Na het weekeinde voltrekt zich weei
overgang naar wisselvalliger weer. Zoals het zich nu laat aanzien;
ten we vooral op dinsdag rekening houden met regen.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
In het noorden eerst nog
opklaringen. Verder be
wolkt en perioden met re
gen, vooral in de omgeving
van Bergen; landinwaarts
sneeuw. Aan de kust veel
wind. In het noorden nog
vorst; elders maxima oplo
pend tot boven nul, langs
de kust zelfs tot boven
plus 5 graden.
Zweden:
Bewolkt en van tijd tot tijd
regen of sneeuw, lokaal
kans op ijzel. In de loop
van het weekeinde in het
zuiden opklaringen. Hoge
re maxima, uiteenlopend
van plus 6 graden in het
zuiden tot rond min 6 in
Lapland.
Denemarken:
Van het zuiden uit zonnige
perioden; in het noorden
eerst misschien nog wat regen, verder
droog. Middagtemperatuur oplopend tot
een graad of 7.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Aanhoudend wisselvallig met vooral in
het westen veel wind en perioden met
regen; in het zuidoosten ook zonnige pe
rioden en overwegend droog. Maxima
meest tussen 10 en 13 graden.
België en Luxemburg:
Zonnige perioden en droog. In de nacht
en ochtend lokaal kans op mist. Middag-
temperatuur omstreeks 10 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Perioden met zon en droog. In het oos
ten kans op misti'. Langs de Kanaalkust
soms veel wind" later meer bewolking en
misschien regen. Middagtemperatuur
op de meeste plaatsen 10 graden of
Portugal:
Veel bewolking en perioden met regen,
hier en daar veel regen. In het noorden
eerst veel wind. Aan zee maxima rond
15 graden, in het binnenland wat fris-
Madeira:
Wolkenvelden en eerst nog regen en veel
wind. Middagtemperatuur omstreeks 18
graden.
Spanje:
In het midden en oosten eerst nog wat
zon. Verder wolkenvelden en zaterdag in
het westen regen of een bui, later ook el
ders. Maxima langs de meeste stranden
rond 17 graden; langs de Golf van Bis
kaje eerst plaatselijk tegen 20 graden.
In het binnenland frisser.
Canarische Eilanden:
Half tot zwaar bewolkt en vooral zater
dag een paar buien. Maxima ongeveer
22 graden.
Marokko:
Westkust: eerst nog.zonnige perioden,
maar van het westen uit toenemende
bewolking en vooral zondag een paar
buien. Middagtemperatuur rond 17 gra-
Tunesië:
Perioden met zon en droog. Maxima tus
sen 15 en 20 graden.
Zuid-Frankrijk:
Flinke zonnige perioden. In het oosten
hier en daar mist en langs de Middel
landse Zee ook wolkenvelden. Middag
temperatuur rond 14 graden, maar aan
de voet van de Pyreneeën lokaal meer
dan 20 graden.
Mallorca en Ibiza:
Flink wat zon en droog. Middagtempera
tuur rond 18 graden.
Italië:
Flinke zonnige perioden. In het noorden
en midden gebieden met hardnekkinge
mist en maxima van slechts een graad of
5. Elders maxima tussen 10 en 17 gra-
Corsica en Sardinië:
Perioden met zon en droog. Lokaal eerst
mist. Middagtemperatuur omstreeks 16
graden.
Malta:
Flinke perioden met zon en droog. Mid
dagtemperatuur ongeveer 17 graden.
Griekenland en Kreta:
Zonnige perioden, maar met name in
het noorden ook wolkenvelden. Vrijwel
overal droog. Maxima tussen 13 en 17
graden.
Turkije en Cyprus:
Flinke zonnige perioden, maar in het
noorden en oosten meer bewolking en
misschien wat regen, in de bergen
sneeuw. Middagtemperatuur aan zee
van een graad of 11 rond de Dardanel-
len tot 16 aan de zuidkust.
Duitsland:
Zonnige perioden, maar met name in
het noordoosten eerst nog wolkenvel
den. Droog, maar in de nacht en och
tend wel hier en daar mist. Middagtem
peratuur rond 10 graden, in het zuiden
lokaal hoger.
Zwitserland:
Veel zon, maar in de dalen lokaal ook
mist of laaghangende bewolking. Droog.
Middagtemperatuur in de dalen rond 11
graden, op 1500 meter temperatuur 's
middags rond 6 graden.
Oostenrijk:
In de dalen hier en daar mist of laaghan
gende bewolking. Verder flink wat zon
en droog. Middagtemperatuur op veel
plaatsen, ook in de bergen, rond 8 gra-
Z0NDAG11 JANUARI 1998
Zon- en maanstanden
Zon op 08.45 Zon onder
Maan op 16.07 Maan onderü
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 02.25 14.41 01.58*
Laag 10.14 22.54 23.55
MAANDAG 12 JANUARI 1998
Zon- en maanstanden
•Zon op 08.44 Zon onder
Maan op 17.05 MaanonderC
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 03.18 15.28 02.51
Laag 11.16 23.39 10.57
Weerrapporten 09 januari 19 uur:
Amsterdam licht b(
De Bilt licht bi
Deelen zwaar t
Eelde onbew
Eindhoven onbew
Den Helder licht be
Rotterdam onbew
Vlissingen onbew
Maastricht onbew
Aberdeenzwaar t
Athene onbew.
Barcelona onbew
Berlijn regen
Boedapest half be
Bordeaux licht bt
Cyprus
Dublin
Frankfurt licht bew.
Genève onbew.
Helsinki sneeuw
Innsbruck onbew.
Istanbul onbew.
Klagenfurt grondmisl
Kopenhagen regen
LasPalmas licht bew
Lissabon half bew.
Locarno onbew.
Londen onbew.
Luxemburg onbew.
Madrid licht bew.
Malaga zwaar bev,
Mallorca
Malta
licht be
licht bew
Split
Stockholm zwaar be'
Warschau onbew.
Wenen zwaar bei
Zürich onbew
Bangkok onbew.
Buenos Aires onbew
Casablanca half bew.
Johannesburg licht bew
Los Angeles regen
New Orleans onbew
New York zwaar bei
TelAviv onbew.
Polen: Toronto ijsregen
Zaterdag naar het oosten wegtrekkende Tunis onbew.
regen, in het noordoosten eerst nog kans Vancouver onbew.
op sneeuw. Zondag vrijwel overal droog
