Meerderheid
wil doodstraf
leer mensen per trein
Binnenland
Kok wil kunnen ingrijpen in Groningen
Delftsblauw op wielen
PvdA-burgemeesters tegen verkiezing
Groen Links wil sociaal
minimum fors omhoog
SLAAPKAMERS UIT VELE
LANDEN BIJ VAN TIL
van tilWHÏGIÏi
Jamin wordt nooit meer de oude
jflpAM» De Erasmusbrug in Rotterdam is gisteren en van-
I voorzien van een deels nieuwe asfaltlaag. Vorige week
m over een lengte van veertig meter ineens een deel van het
dek los te liggen, oorzaak onbekend. De brug van 360 mil-
gulden kampt vanaf de opening in '96 al met kinderziektes
s los liggende tuien. foto anp cees spruijt
■ouwen voor prostaat-onderzoek
brijen De gemeente Cromstrijen, bij Breda, heeft gisteren
i duizend vrouwen in de gemeente een excuusbrief ge-
ird. Door een fout van de gemeente ontvingen zij een brief
het verzoek of zij wilden meewerken aan een onderzoek
r prostaatkanker. De brief kwam van het Academisch Zie-
iuls Rotterdam die in het kader van een bevolkingsonder-
naar prostaatkanker adressen van mannelijke Cromstrije-
m in de leeftijd van 55 tot en met 74 jaar wilde hebben. De
leente gaf aan dat verzoek gehoor, maar verzuimde onder-
eld te maken tussen mannen en vrouwen,
ibinet ontwikkelt nieuw paspoort
flAAG. Het kabinet heeft gisteren het groene licht gegeven
rde ontwikkeling van een nieuw paspoort. Vanaf 2001 zal
nieuwe reisdocument worden uitgegeven. Het vervangt het
e boekje. Nog deze maand start de eerste fase van het project
uwe Generatie Reisdocumenten. Er wordt gekeken of net
gelijk is om persoonskenmerken als vingerafdrukken in het
poort op te nemen.
scovery nog niet vervangen
pRDAMHet is de Stena Line nog niet gelukt een andere ca-
laran naar Hoek van Holland te halen om de snelle veer-
1in nsi met Engeland te onderhouden. Stena had gehoopt giste-
de Voyager, het zusterschip van de Discovery, in Nederland
nga- lebben. De neus van de Discovery verdween vorige week tij-
fn Ja is storm op zee. Volgens de Stena-directie moet er begin vol-
ei ide week wel duidelijkheid komen over de komst.van de
me™ «B01''
;r vie 'jegel en Brinkman gaan over bossen
IHaag* Zowel WD-coryfee Wiegel als voormalig CDA-leider
nkman gaat zich in de toekomst bezighouden met bos en
astin de, Minister Van Aartsen (natuurbeheer) heeft beiden name-
Gf met succes aangezocht voor de nieuw op te richten raad van
__-h zicht van Staatsbosbeheer. Wiegel wordt voorzitter, Brink-
nlld. Daarnaast komen ook Koopmans, hoogleraar econo-
rlicht iaan de rijksuniversiteit Groningen en voormalig Grolsch-
niets man Snoep In de raad, De raad houdt toezicht uit op de lei-
ïrska g van Staatsbosbeheer,
ist'. 1
een lijken meer gevonden in Anjum
[warden Er liggen geen stoffelijke resten meer in de tuin
-jihet pension in Anjum. Dat hebben de foto's uitgewezen die
efon nderdag met een grondradar zijn gemaakt. Justitie stopt dan
da"| kmet het graven in de tuin van het pension. Tijdens de kerst
irden op het terrein van het pension twee lijken opgegraven.
i zekerheid te krijgen over de mogelijke aanwezigheid van
jeen lijk, liet justitie lnfraroodfoto's maken door twee F-16-
igtuigen. Ook die foto's konden geen uitsluitsel geven. De van
lord verdachte pensionhoudster zit nog vast.
en Weduwe Rabin op bezoek in Drenthe
UtL» De weduwe van premier Rabin komt binnenkort naar
llen, Zij onthult dan een monument dat de Beiier kunstenares
rlam Hoekmanter ere van de vermoorde premier heeft ge
lakt, Het plastiek bestaat uit een aantal glazen platen waarop
n deel staat van de tekst van het vredeslied dat Rabin zong
rt voor hij werd doodgeschoten. Het werk komt te staan In de
in van verloskundige R. de Waal. Die is tijdens een bezoek aan
:aöl zo onder de indruk geraakt van Rabin dat hij niet alleen
n praktijk naar hem heeft vernoemd maar ook een monument
or hem besloot op te richten, Leah Rabin combineert de ont-
lllng met gesprekken met Endemol. Deze productiemaat-
happij heeft plannen een film te maken over het leven van Ylt-
ak Rabin.
G
2 lemeente wil ouders drugstest geven
8 [itenpost De Friese gemeente Achtkarspelen wil ouders tests
;eda ven waarmee zij hun kinderen kunnen controleren op het ge-
vatulk van alcohol of drugs. Zoon of dochter moet urine afgeven
n de ouders. Deze kunnen zien of hun kind iets heeft gebruikt
lor een papiertje in de urine te dopen. De test laat niet zien
n leveel er gebruikt is. I. Serier van de gemeente Achtkarspelen
L inadrukt dat de test slechts een onderdeel Is van het Plan van
ïaar( inpak Jeugd en Genotmiddelen. Het plan biedt een totaalpak-
lst n voor de bestrijding van alcohol- en druggebruik van minder-
-wai rige Jongeren,
iari
al evt
s ndanks verlies studentenkaart
len de NS zich volgens hem 're
delijk'. De jaarcijfers worden
pas later bekendgemaakt.
Het hogere resultaat komt
voor de NS als geroepen. Om te
kunnen overleven moet de
winst, uitgedrukt in het percen
tage van het geïnvesteerd ver
mogen, flink omhoog van drie
procent in '96 naar tien procent.
Duidelijk Is dat het streefper
centage ook vorig jaar niet is ge
haald.
De NS kondigden gisteren
verder aan dat de betaalwijze
van de dure jaarabonnementen,
een bron van klachten, wordt
voranderd. Momenteel moeten
klantön de vele duizenden gul'
dens contant aan het loket be
talen, of een hele stapel che
ques uitschrijven. Een pin-auto
maat kent het spoorbedrijf niet
Dit jaar kunnen jaarkaarthou
ders ook van huis uit betalen,
met een machtiging of een ac
ceptgirokaart,
Huidige Politiewet voldoet niet
GRONINGEN/PEN HAAG GPD
De huidige Politiewet moet mogelijk wor
den bijgesteld zodat de politieministers van
binnenlandse zaken en justitie meer 'ge
reedschappen' krijgen om in te grijpen in
situaties zoals in de politieregio Groningen.
Dat zei premier Kok gisteren na afloop van
de ministerraad.
Hij betwijfelt of de positie van de korps
beheerder/burgemeester in het huidige po
litiebestel wel zo 'onaantastbaar' is als nu In
de discussie wordt gesuggereerd, Volgens
hem kan de gemeenteraad daar een be
langrijke rol in spelen. Hij vindt het een
'drama' dat de politie In Groningen niet
heeft Ingegrepen tijdens de Oosterparkrel-
len,
„Het kan echt niet dat burgers zo lang op
politiebescherming moeten wachten tegen
terreur op straat. Je gelooft Je ogen niet dat
dingen zo afschuwelijk kunnen worden ver
waarloosd", aldus de premier.
Door de rellen is volgens Kok 'meer bloot'
komen te liggen over de verhoudingen in
'de politieregio Groningen, dan al in het uit
gelekte rapport-Bakkenist staat. Kok vindt
het 'verstandig' dat de ministers Dijkstal en
Sorgdrager op korte termijn 'een heel hartig
woordje' met de betrokkenen spreken.
Het uidekken van het rapport, juist op het
moment dat de Groningse politieleiding
door de Oosterparkrellen al onder zware
druk stond, noemde Kok een 'kennelijk
goed georganiseerde lekkage'. De rijkre
cherche onderzoekt het lek. Uit een enquê
te blijkt dat een meerderheid, 55 procent,
van alle Groningers vindt dat burgemeester
H. Ouwerkerk weg moet. De overigen vin
den dat met het opstappen van politiebaas
Veenstra voldoende consequenties zijn ge
trokken uit de gebeurtenissen van de afge
lopen tien dagen.
De enquête is verricht door de vakgroep
sociologie van de Rijksuniversiteit Gronin
gen in opdracht van het Nieuwsblad van
het Noorden. Er zijn 560 Groningers bena
derd. Van de 417 personen die meededen
wist 97 procent precies wat er aan de hand
was In de stad. Het falende optreden van de
politie bij de rellen op 30 december in de
Oosterparkwijk heeft net vertrouwen in de
Groninger politie geschaad.
Ouwerkerk vindt de uitkomsten van de
enquête 'op zich niet ongunstig'. Dat een
meerderheid hem weg wil hebben, Is vol
gens hem de schuld van het mediageweld.
„Zo'n week sloopt je. Dat komt mijn uit
straling niet ten goede."
Politiepistool
houdt kuren
PEN HELDER gpd
Het dlenstwapen van de Ne
derlandse politie, de Walther
P5, blijft een zorgenkindje.
Omdat sommige wapens zo
maar afgingen, worden ze alle
maal aangepast. Maar ook dan
weigeren de wapens nog. Van
wege dit nieuwe euvel zijn bil
de politie Noord-Holland
Noord al twintig aangepaste
Walthers uit de roulatie ge
haald. De 'storlngspiek' lag bij
de politie van Den Helder. De
politleverenlging vreest dat
agenten op straat risico's lo
pen, omdat hun 'verbeterde'
P5 nog niet is uitgeprobeerd.
Jongerenkrant
Primeur gaat
kopje onder
AMERSFOORT ANP
Ruim zestig PvdA-burgemeesters, onder wie de
1 laarlemse burgemeester Pop, voelen er nog niets
voor burgemeesters direct door de bevolldng te
laten kiezen. In een brief aan het partijbestuur
van de PvdA stellen zij voor de passage in het ont-
werp-verklezlngsprogramma over de rechtsreek-
se verkiezing van burgemeesters te schrappen,
In het ontwerp-verkiezlngsprogramma van de
sociaal-democraten wordt niet alleen een
pleidooi gevoerd voor de gekozen burgemeester.
Daarnaast zou er ook een meer dualistische' ver
houding moeten komen tussen de gemeenteraad
en het COUege van burgemeester en wethouders.
Nu worden de wethouders benoemd uit de ge
meenteraad en benoemt de minister van binnen
landse zaken de burgemeester. In een dualistisch
stelsel zijn de wethouders geen lid van de raad.
Volgens de in het geweer gekomen PvdA-bur-
'Zo 'n straf past niet in een beschaafd land'
Voor het eerst is een kleine meerderheid van de Neder
landse bevolking voor het invoeren van de doodstraf voor
zware misdrijven. Uit een onderzoek onder drieduizend
Nederlanders, uitgevoerd door het Nederlands Studie
centrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) van
de Leidse universiteit, blijkt dat nu 52 procent voor de
doodstraf is.
DEN HAAG GPD
Vier jaar geleden was dat nog
maar 43 procent en een kwart
eeuw geleden niet meer dan 36
procent. Er is dus sprake van
een sterk stijgende lijn, Deson
danks voelt minister Sorgdrager
van justitie niets voor invoering
van de zwaarste aller straffen.
„Ik ben er niet voor. In een be
schaafd land hoor je de
doodstraf niet te kennen", zei
ze gisteren voor de tv,
Volgens onderzoeker P. van
Koppen van het NSCR is de
sterke stijging van de roep om
de doodstraf vooral ontstaan
door de affaire-Dutroux ln Bel
gië, genoemd naar de man die
ervan wordt verdacht minstens
vier jonge meisjes te hebben
misbruikt en vermoord. „Er is
duidelijk sprake van een
Dutroux-effect", aldus Van
Koppen, „De maatschappij
roept om steeds zwaardere
straffen."
Van de voorstanders van de
doodstraf vindt driekwart dat
die in elk geval moet gelden
voor moordenaars. De helft van
de voorstanders meent dat de
doodstraf ook geldt voor daders
van incest en ernstige kinder
mishandeling. Het zijn volgens
de onderzoekers vooral jonge
ren en laag opgeleiden die voor
de doodstraf zijn.
Zowel Sorgdrager als Van
Koppen wijzen de doodstraf
echter faliekant af. „Dat zou het
einde van onze cultuur en sa
menleving betekenen", zegt
Van Koppen. Sorgdrager zegt de
roep om de doodstraf te zien als
'een teken van machteloosheid,
van woede om wat gebeurt'.
Volgens haar hebben de men
sen het gevoel dat er te weinig
gebeurt tegen de zwaarste cri
minaliteit. „Ln men denkt dan
dat de doodstraf wel tot minder
criminaliteit zal leiden", aldus
Sorgdrager.
Uit diverse andere onderzoe
ken blijkt echter dat dit aller
minst net geval Is. In de VS,
waar de doodstraf volop wordt
toegepast, is de criminaliteit als
gevolg daarvan niet gedaald.
„Het leidde daar eerder tot
méér dan tot minder moor
den", zegt Van Koppen. „Als de
overheid de doodstraf oplegt, is
dat desastreus voor de publieke
moraal. Het is slechts oog om
oog. Maar in een rechtsstaat
moet de staat proberen be
schaafder te zijn clan het gajes."
Er zijn nog 94 landen in de
wereld die de doodstraf kennen,
maar geen daarvan ligt in West-
Europa. China, Rusland en Iran
nemen samen al bijna negentig
procent van alle ten uitvoer ge
legde doodstraffen in de wereld
voor hun rekening. In Europa
was België het laatste land dat,
in 1996, de doodstraf uit het
wetboek van strafrecht schrap
te,
sassenheim. Deze Delftsblauwe Flat 500 is vanaf morgen te zien op de Regards 1988-beurs In de Jaarbeurs In Utrecht. Op de Flat zijn bloemen,
molens en bootjes geschilderd door een echte vakman. foto anp toussaintmuiters
ZWOLLE ANP
Brandbrief met zestig handtekeningen naar partijbestuur
Rijswijk anpgemeesters wekt het ontwerp-verklezingspro-
gramma de Indruk dat invoering van de gekozen
burgemeester een kwestie is van de knop om
draaien. De ondertekenaars van de brief menen
echter het hele gemeentelijke bestel ervoor op
zijn kop moet. Rechtstreekse verkiezing kan er
ook toe leiden dat de gemeente de regie over de
politie verliest. Zij wijzen erop dat landen die de
gekozen burgemeester kennen de verantwoorde
lijkheid voor openbare orde en veiligheid op een
hoger niveau hebben gelegd.
De briefschrijvers stellen voor dat het kabinet
eerst onderzoekt wat de voor- en nadelen zijn van
een dualistisch stelsel in gemeenten. Zolang daar
geen antwoord op Is, dient het gekozen burge
meesterschap achterwege te blijven, vinden zij.
Tot de ondertekenaars van de brief behoren ver
der burgemeesters Patijn, d'Hondt (Nijmegen) en
Van der Doef (Vllssingen).
Rosenmöller: Ouwe rooie Kok is kleurloos
sering van de Ziektewet en de
erkenning van minister Borst
(volksgezondheid) dat nu een
tweedeling dreigt in de gezond
heidszorg. Volgens Rosenmöller
is daarvoor nadrukkelijk ge
waarschuwd en hij stelde dat
liet de beoogde lijsttrekker van
D66 kennelijk ontgaan is dat re
geren vooruitzien is. De vraag
hoe Groen Links de D66-lijst-
trekker moet bestrijden is al be
antwoord, aldus Rosenmöller:
„Dat doet zij het liefst zelf."
Richting WD richtte Rosen
möller zijn pijlen op minister
Jorrltsma, wegens de uitbrei
ding van Schipnol en de verzelf
standiging van het streekver
voer, en op minister Dijkstal
van binnenlandse zaken. Dijk
stal zegt wel dat hij met de Poli
tiewet niet uit de voeten kan,
maar het bleef vier jaar 'oorver
dovend stil', aldus Rosenmöller.
Hij haalde uit naar de Senaats
fractie van het CDA omdat die
zijn Initiatiefwet voor een wet
telijk recht op deeltijdwerk om
zeep heeft geholpen.
Als de paarse coalitie bij de hui
dige gunstige economische om
standigheden niet besluit tot
een verhoging van het sociaal
minimum, is die rechtstreeks
verantwoordelijk voor het ont
staan van een onderklasse, Pre
mier Kok is daar als eerste op
aanspreekbaar.
Dat zei Groen Links-leider
Paul Rosenmöller vandaag ln
Zwolle tijdens het congres van
zijn partij over het verkiezings
programma. Groen Links wil
In tegenstelling tot de regerings
partijen een verhoging van
het sociaal minimum en voelt
zich daarin gesteund door de
vakbeweging, de kerken en de
sociale diensten.
Rosenmöller verweet het ka
binet en premier Rok een op
vallend gebrek aan 'sociaal
elan.' „Is die oude rooie Kok via
Paars niet volstrekt kleurloos
geworden Aldus Rosenmöl
ler.
Hij ging ook in op de privati-
Jongerenweekblad Primeur gaat
definitief kopje onder. Op 30 Ja-
ntiarl rolt het laatste nummer
van de pers. De redactie kreeg
dat gisteren te horen van direc
teur Hans Kes van uitgeverij
Wegener Arcade, die het blad
vier Jaar geleden overnam van
Weekbladpers. Hoofdredacteur
P. Stramrood is zeer teleurge-
steld over het besluit. „Ik was
toen ik het maandagavond
hoorde bovendien zeer verrast,
Vooral sinds we begin decem
ber aan een vernieuwing van
Primeur zijn begonnen."
De afgelopen Jaren verscheen
Primeur als weekbijlage (op
vrijdag) bij de dagbladen van
Wegener, waaronder het
Utrechts Nieuwsblad en de
Haassche Courant. Aanvanke
lijk kregen alle abonnees van
die kranten Primeur automa
tisch in de bus, later alleen op
verzoek. De oplage kwam daar
mee op 350,000,
Volgens Kes heeft Primeur
niet voldaan aan de verwach
ting dat het blad meer jongere
lezers naar de Wegener-kranten
zou lokken. Bovendien vielen
ook de advertentie-Inkomsten
bar tegen. Kes: „Primeur was
zeker verlieslijdend, maar u zult
van mij geen bodragen horen."
Primeur bogon oktober 1990 en
heeft van begin af aan het tij te
gen gehad.
Van Til's afdeling Slaap
kamerdesign Is een speolaal-
zaak die zijn weerga niet kent,
Stijlkamers, sfeerprogram
ma's en futuristische
geving wisselen elkaarlnhoog
tempo af, Beroemde merken
uit vele landen passeren -
daarbij de
In onze speciale slaapstudlo's kunnen de
beste matrassen en bedbodems ter wereld
hoogstpersoonlijk worden
Speciaal getrainde medewerkers
daarbij deskundig van advies.
lems ter wereio
uitgeprobeerd.
„kers dienen u
DESIGNCENTRUM
Ooit was er een tlld dat de
naam van de winkels zelfs be
kakt als 'Zjamaln' werd uitge
sproken. Die sjleke aandui
ding, afgeleid van de begln-
naam C. Jamin, was altijd al
overdreven maar geeft nu he
lemaal geen pas meer. Het
erfgoed van 'meneer Jamin' ls
terug bij af.
den haag cock rijneveen
De gouden tijden dateren ei
genlijk al van een eeuwigheid
terug. Bijna 115 jaar geleden
bedacht de Rotterdamse bak
ker Cornelis Jamin dat hij cho
cola en zoetwaren best zelf
aan de man kon brengen. De
winkel van C, Jamin (later CJa-
min zonder puntjes) was ge
boren. En terwijl de meisjes
van de suikerwerkfabriek zich
rond de vorige eeuwwisseling
uit de naad werkten, liet de
grondlegger zijn naam in cho
coladeletters op een snel
groeiend aantal winkels zet
ten.
Wat hij ln 1883 begon, was bij
zijn dood In 1907 al een keten
van vijftig snoepzaken. Corne
lis' nazaten Pierre, Harry en
Louis verdubbelden het aantal
binnen tien jaar en nog voor
de crisisjaren uitbraken, ston
den er 250. En nog eens enkele
decennia verder, na de Twee
de Wereldoorlog, stond Jamin
op eon ongekend hoogtepunt:
Ruim vijfhonderd winkels en
een hoofdkantoor en fabriek
die naar weidser oorden wa
ren getrokken.
In 1957 werd een stuk bos ln
Oosterhout gekapt om het
nieuwe aards paradijs voor
fervente zoetekauwen te huls-
vesten. Jamin keerde het we
deropbouwende Rotterdam
definitief de rug toe.
Nu is deze historie niet meer
dan een hoofdstuk uit een ver
geeld, geschiedkundig boek
werkje. Hoogtijdagen zijn er
allang niet meer. 'Meneer Ja
min', die aanstekelijke vertol
king van Ton van Duinhoven
en later Lex Goudsmit ln pak
kende reclamespotjes, is al
jaar en dag een zorgenkind,
Reorganisaties, ontslagen, een
faillissement, opsplitsing,
reeksen nieuwe eigenaren, di
recteuren en nieuwe formules,
het heeft In een kwart eeuw de
vrije val geen moment tot
staan kunnen brengen.
Zelfs de grote concurrent van
de familie Jamin, de familie
Heljn, heeft het verval niet we
ten te keren. Mocht Cornelis
Jamin vanuit het hiernamaals
tandenknarsend hebben toe
gekeken hoeAhold, het moe
derbedrijf van Albert Heijn,
zich in 1993 zijn naam, zijn
formule en zijn winkels toe-ei
gende, wellicht zal hij dan nu
met enig leedvermaak kunnen
knikken: Niemand flikt het
kunstje dat Ik kan, zelfs Albert
i leijn niet.
Misschien slikt de familie Ja
min de jongste reorganisatie,
die het aantal van tweehon
derd vestigingen in de loop
van dit jaar reduceert tot 140,
wel voor zoete koek. Het is
tenslotte al haast 21 jaar gele
den dat de laatste meneer Ja
min, achterldelnzoon Eef, de
zoetwarenfabrikantverllet.
Ogenschijnlijk is hij de laatste
roemruchte nazaat die het be
drijf met verve leidde. De op
koop van Ahold die de nog 261
filialen en 1050 medewerkers
overnam leek de wederop
standing, maar ook dat lukte
niet. Bij Ahold kennen ze geen
medelijden, „We heffen Jamin
toch niet op. Het Is luist goed
nieuws. We maken net weer
gezond", is de teneur. Maar
Jamin is niet meer speciaal, in
ieder geval niet bijzonder ge
noeg om zich staande te hou
den tussen tie 'one stop shop'-
formule, waarmee juist Albert
Heljn zulke goede zaken doet.
Wie niet super ls, moet spe
ciaal zijn. En wie niet speciaal
ls, is op den duur wellicht
overbodig. Maar zover Is
het nog niel, er blijven nog 140
winkels open.
Maar Jamin wordt nooit meer
de oude: Dat winkeltje waar
volwassenen met enig jeugd
sentiment aan kunnen terug
denken, waar je met een ge
vonden dubbeltje wat lekkers
kocht op weg naar school...
