Kuifje 'goudhaantje' voor Volkenkunde
IsOokSchitterend!: een verhaal
als een geslaagd jongensboek
Cultuur&Kunst
Zee
van
licht
'Tjessis, Jan, er vallen
toch geen dooien?'
klNSDAG 6 JANUARI 1998
irn
Oude opnamen Rolling Stones ontdekt
'piiswLiK De Britse omroep BBC heeft in haar archieven opna
men gevonden uit de beginperiode van de Rolling Stones. De
Stones namen in totaal 42 liedjes voor de BBC op tussen oktober
1963, een jaar na hun oprichting, en augustus 1965. Doorgaans
werden de banden na twee maanden weer gewist. Dertien num
mers zijn echter behouden omdat de producenten zelf kopieën
hadden bewaard.
Tijdens hun allereerste opname op 5 oktober 1963 begeleidden
Mick Jagger en de zijnen de Amerikaanse R&B-gigant Bo
Diddley. De Amerikaan moest de sessie halverwege onderbre
ken, omdat drummer Charlie Watts er maar niet in slaagde
Diddley's kenmerkende Afrikaanse tromroffel onder de knie te
krijgen.
Twee jaar later scoorden de Stones hits met eigen composities
als 'Satisfaction'. Voor de laatste BBC-sessie in augustus namen
ze twee eigen nummers op die nooit zijn uitgebracht, 'Dust my
pyramids' en 'I wanna love you'.
Staatsopera wil Anne Frank uitvoeren
wenen De Staatsopera van Wenen wil 'Het Dagboek van Anne
Frank' in de versie van de Russische componist Grigori Frid uit
voeren. De voorstelling zou op 5 mei moeten plaatshebben. De
Oostenrijkers hanteren de 5de mei sinds kort als herinnerings
dag aan de slachtoffers van het nazi-regime. De plannen zijn op
vallend omdat de Wiener Staatsoper in de oorlog min of meer
'fout' was. Zo moest de joodse dirigent Bruno Walter plaatsma
ken voor de nazi-symphatisant Karl Böhm. De muziekminnende
Weners knepen een oogje toe, mede omdat de nazi's veel deden
voor het klassieke repertoire. De opera's onder leiding van
Boehm werden legendarisch. De uitvoering van een opera over
Anne Frank is een gebaar, een symbolische geste.
Zoontje voor zangeres Kim Wilde
londen Popzangeres Kim Wilde (35) is zaterdag in een Londens
ziekenhuis bevallen van een zoon. De jongen kreeg de namen
Harry Tristan. ,,We zijn in extase", zei de vader, Hal Fowler. Wil
de en Fowler trouwden twee jaar geleden nadat ze beiden een
hoofdrol hadden vervuld in de musical 'Tommy'.
Beeldhouwer Cavaliere overleden
milaan De Italiaanse beeldhouwer Alik Cavaliere is gisteren op
71-jarige leeftijd in Milaan overleden. De in 1926 in Rome gebo
ren Cavaliere woonde een groot deel van zijn leven in Milaan,
waar hij onder meer directeur van de Academie voor Schone
Kunsten van Brera is geweest. Zijn beeldhouwwerken zijn behal
ve in Italië ook tentoongesteld in de Verenigde Staten, Japan,
België en Nederland.
Dj Fabio was dj Lucien
leiden In de recensie van het optreden van Jeff Mills in het LVC,
gisteren in deze krant, is een foutje geslopen. De dj in het voor
programma van Mills was de Leidse dj Lucien en niet zoals ver
meld dj Fabio. De verrichtingen van de laatstgenoemde zijn op
10 januari in het LVC te bewonderen tijdens een Jungle Night
waar ook de dj's Andy Haze, John Paul Spliff en RunCome
Soundsystem hun opwachting maken.
Sydney Het kost een paar
stuivers, maar het effect mag er
zijn als 's avonds in Sydney de
knop wordt omgedraaid. Het
Opera Huis, het meest be
roemde gebouw van Australië,
baadt dan gedurende de
maand januari in een zee van
licht. 'Blauw' is het thema van
het 22ste Sydney-muziekfesti-
val, dus vandaar de kleur. De
kosten van de belichting al
leen: ruim 250.000 gulden, fo
to reuters
Het Rijksmuseum voor Volkenkunde heeft met de stripfi
guur Kuifje een authentiek goudhaantje met de aantrek
kingskracht van een magneet binnen zijn muren ge
haald. Vooral dankzij de tentoonstelling 'Met Kuifje naar
Tibet' trok het museum in 1997 ruim 77.000 bezoekers.
Dat zijn er 30.000 meer dan in het jaar daarvoor. Ook het
Rijksmuseum van Oudheden onderscheidde zich in posi
tieve zin. De verbouwing ten spijt trok het museum
14.000 mensen meer dan in '96 en kwam uit op een to
taal van 116.000.
leiden ad van kaamcord van 60.000 bezoekers.
Toen de meeste doeken van de
zeventiende-eeuwse land
schapsschilder eenmaal de deur
weer uit waren richting recht
matige eigenaars, zakte dat aan
tal in 1997 prompt naar 45.000.
„Maar daar zijn we overigens
bijzonder tevreden mee, hoor",
licht directrice Jetteke Bolten de
Scoren doe je als
genwoordig vooral met grote,
interessante of spectaculaire ex
posities. Althans, de cijfers lij
ken die conclusie te rechtvaar
digen. Met Jan van Goyen in
een centrale rol boekte De La
kenhal in 1996 een absoluut re-
Af en toe, op zo'n van
moeders soepgeur
doortrokken zon-
middag in de jaren vijftig,
rde je hem nog wel eens:
is Davids. Die kleine man
net dat grote talent, bekend
'an evergreens als 'Naar de bol-
en', 'Weekend in Schevenin-
;en', 'Als je voor een dubbeltje
jeboren bent' en 'De vuilnis-
nan'. Op die zondagmiddagen
vas het meestal het lied 'De
'oetbalmatch' dat stiekempjes
lit de distributieradio kroop. De
jelevenissen van twc
op de tribune. Twee
wie er één nog nooit naar
voetbalwedstrijd is geweest.
Een lied vol humor, gezongen
met een geknepen stem, in een
akoestische omgeving die nog
het meest lijkt op een plastic
koffiebekertje anno 1998.
'De Voetbalmatch' is eigenlijk
geschreven door Jacques van
Tol, de man die na de oorlog
vier jaar in een kamp voor land-
'erraders moest doorbrengen
omdat hij lid was geweest van
de NSB. Beetje wrang dat hij nu
juist de hofleverancier van de
jood Louis Davids is geweest.
Davids zette overigens zijn ei-
aam onder het liedje. Net
zoals Wim Sonneveld dat later
zou doen met het lied over ome
Thijs die een prijs in de voetbal
pool had gewonnen, ook een
'e van Van Tol.
'De voetbalmatch' dateert uit
1927, toen de voetballers dus
nog van die lange korte broeken
droegen en het kruis nog laag
hing. Het lied gaat over een
wedstrijd tussen Ajax en Blauw
Wit. Die match wordt bezocht
door Louis Davids, samen met
zijn vriend Jan, een bakker. Dat
wil zeggen: Louis Davids ver
tolkt de gevoelens die opkomen
bij een dame die door de bakker
voor de wedstrijd is uitgeno-
Is het kunst of is het sport of is het beide? Waar ligt de grens, wie gaat daar overheen
gebeurt dat? In de rubriek Kunstgras gaan we op zoek naar raakvlakken en snijpunten van deze op
het eerste gezicht zo verschillende culturen. In aflevering 11 gaat het over 'De voetbalmatch' van
Louis Davids.
toch geen dooien?' En een cor
ner wordt bij haar een 'dood
schop om een hoekie'. Als er
een goal wordt afgekeurd, gooit
ze de scheidsrechter een ba
naan op zijn ponum en valt ze
huilend haar bakker om de hals.
'Nou die smeedde gauw het
ijzer toen het heet was, en hij
gaf mij een verbouwereerde
zoen. Ik weet heus niet wie de
wedstrijd heeft gewonnen, Maar
mijn Jantje is voor mij de kam
pioen!'
Liefde op het voetbalveld. Weer
eens wat anders dan knietjevrij-
en in de donkere bioscoop. Da
vids oogstte groot succes met
"het lied van Van Tol. De sport
was en bleef een rijke inspiratie
bron voor hem. In 1934 schreef
hij 'De zesdaagse', waarmee hij
verwees naar de befaamde wie
lerklassieker die hij zag als een
metafoor voor het dagelijkse le
ven van de gewone man. Die
gewone man moest net zo hard
knokken als de wielrenners. 'En
zo zien we alle dagen, mensen
racen, mensen jagen. Tanden
knarsen, sprinten, trappen, om
een concurrent te lappen. En bij
het jachten naar wat prijzen,
vroeg verouderen en vergrijzen.
Enkelen sterken, taaien, koe
nen, eindigen als kampioenen,
maar bij menig arm schlemiel
tje, hangt de dood aan het ach
terwieltje. En dan wordt hij op
zijn post, door een ander afge
lost. Dat is de zesdaagse van het
leven. De tredmolen van het be
staan. Slechts zondags dan rust
hij heel even, en dan weer van
voren af aan. In de baan. In de
baan.'
Van Tol en Davids zagen wel
wat in de sport. De bridgeclub
'Kijk voor je', het paardenren
nen, het kwam allemaal aan
bod. En natuurlijk ook het oer-
Hollandse schaatsen, dat win
terse tijdverdrijf wanneer 'heel
het heelal naar hutspot geurde'.
'Op de baan door een wit para
dijs. Op het ijs. Op het ijs.'
leiden cees van hoore
jaarcijfers toe. „Met Van Goyen
hadden we een exceptioneel
jaar. Maar normaal gesproken
trekken we over een jaar rond
de 35.000 mensen, dus wat dat
betreft zaten we vorig jaar toch
weer goed."
Bij het Rijksmuseum van
Oudheden - dat zijn jaarcijfers
overigens altijd in samenhang
presenteert met het inwonende
Koninklijk Penningkabinet - is
men aangenaam verrast over de
toename in het aantal bezoe
kers. Birre Walvis van voorlich
ting: „In de NRC stond dat er
landelijk gezien sprake was van
een dalende tendens. Dat is bij
ons dus niet zo. Opmerkelijk
toch wel, gezien het feit dat een
groot deel van onze vaste col
lectie vanwege de verbouwing
niet is te zien. Maar we hebben
bij wijze van compensatie dan
ook wel vier interessante pre
sentaties. 'Mummies' trok in
middels 50.000 mensen en ook
'Actie Romein!' voor kinderen
loopt bijzonder goed. Of we
voortaan misschien alleen maar
tentoonstellingen zouden moe
ten organiseren? Dat lijkt me
van niet. Maar inderdaad, een
goede expositie zie je terug in
de cijfers."
Daar kunnen ze bij het Rijks
museum voor Volkenkunde
van meepraten. Ook dat muse
um is, wat de vaste collectie be
treft. al een half jaar gesloten
voor het publiek, en ook hier
vanwege een ingrijpende ver
bouwing. Desondanks trok het
de Steenstraat nog
eens 2000 mensen meer dan in
het topjaar '95, toen 75.000 be
zoekers de kassa passeerden, en
maar liefst 30.000 meer dan vo
rig jaar. Met dank aan Kuifje,
het stripfiguurtje van Hergé.
De blijkbaar nog altijd ra-
zendpopulaire reporter staat
centraal in één enkele expositie
waarbij overigens wel sprake is
van perfecte timing. Want Tibet,
de plaats van handeling, is mo
menteel nadrukkelijker in het
nieuws dan ooit tevoren en ook
dat telt door. „Kuifje alleen trok
tot nu toe 46.000 bezoekers.
Draait nog tot augustus, dus we
hopen dat de loop er nog even
in blijft. Daarna komen we ove
rigens in een vernieuwd deel
i het
i ten
toonstelling over de indianen
van Noord-Amerika. Ja, ook
daar appeleren we aan een
breed publiek."
Dat deed ook het Museum
Boerhaave in 1996 met 'Lijf en
Leed', een expositie die mede
vanwege haar griezelige ele
menten landelijk de aandacht
trok en 50.000 mensen naar de
Lange St. Agnietenstraat lokte.
Zonder een dergelijke pu
bliekstrekker kwam het muse
um voor natuurwetenschappen
vorig jaar tot 38.000 bezoekers,
maar net als in het geval van De
Lakenhal is er niemand bij
Boerhaave die daar direct ner
veus van wordt. „We hebben ja
ren rond de 30.000 mensen ge
schommeld, dus feitelijk gezien
springen w
groningen «els smit
Zeven jongens en een ouwe
schuit, nou vooruit: zeven jon
gens en een nieuwe band. In ie
der geval heeft het verhaal alle
kenmerken van een geslaagd
jongensboek. En het is grappig
bovendien. Ze moeten er zelf
tenminste een beetje om la
chen: de zeven Groningse stu
denten die een Nederlandstali
ge muziekgroep vormden die in
een paar maanden tijd de hit
parades haalde, en die een cd
maakte waarvan er in een paar
weken tijd meer dan tiendui
zend werden verkocht. Met oud
en nieuw was de groep te gast
bij Paul de Leeuw.
Het is een jaar geleden als een
grap begonnen. Neem alleen al
de naam. 'Is ook schitterend'
was in die tijd een gevleugeld
woord op de studentenvereni
ging Albertus Magnus als er
weer eens iets moois of iets le
lijks gebeurde. Toen ze voor de
lol een liedje speelden, kregen
ook zij deze kroegkreet toege
worpen. Kort daarna moesten
ze optreden op het songfestival
van het Allerheiligen Convent,
de overkoepelende organisatie
van acht studentenverenigingen
in Nederland. Maar ja, ze moes
ten nog wel een naam hebben.
IsOokSchitterend!, bedachten
ze, aan elkaar geschreven en
met een uitroepteken erachter.
Ze werden vierde.
Dit jaar wonnen ze het festi
val met het liedje 'Voltooid Ver
leden Tijd' over een waarschijn
lijk verloren liefde. Inmiddels
was de belangstelling voor het
groepje gewekt in de platenwe-
reld. Het gevolg: een single en
nu dan het album. En zo'n hon
derd optredens in het vooruit
zicht. Ze hebben overduidelijk
bij een groot publiek een snaar
geraakt.
Joost Marsman, de leadzan
ger, en Marc van der Voorn, de
toetsenist, zitten net als de an
dere vijf leden van de groep in
hun vierde studiejaar. Joost en
Mare zitten allebei op de
Kunstacademie. Met Joost
Haartsen die zingt en toetsen
speelt, hebben ze de grondslag
van de groep gelegd.
Joost: „We vonden het leuk
om samen muziek te maken.
Allengs breidde het groepje zich
uit, gewoon doordat er vrienden
bij kwamen. Dat was en is nog
steeds de basis. We deden co
vers. Maar op een gegeven mo
ment moet je beslissen hoe je
verder wil. Voor ons kwam dat
moment toen we ons hadden
opgegeven voor het songfesti
val. De voorwaarden waren: Ne
derlandstalig en eigen repertoi
re. Toen zijn Mare en ik gaan
schrijven. Het was een aardig
heidje, want zes van de zeven
groepsleden waren niet geïnte
resseerd in Nederlandse mu
ziek. Nu wel natuurlijk, nu het
zo onverwacht goed is gegaan."
Bijna onvermijdelijk kreeg de
groep als nieuwkomer te maken
met vergelijkingen bij degenen
die hun repertoire beluisterden.
Mare: „Vooral De Dijk wordt
vaak genoemd. Zelf zien we dat
niet zo. Anderen zeggen Van
Dik Hout. Zelf weten we het
echt niet. Het is onze eigen mu
ziek, het zijn onze eigen tek
sten."
Joost: „We gaan er, zeker ge
zien het recente succes alleen
maar van uit dat lekkere muziek
altijd het oor van een luisteraar
vindt." Mare: „En we denken
ook dat een bandje zoals wij dat
nu hebben grote voordelen
heeft boven een bandje dat
door een producer is bedacht
en is samengesteld. Al was het
alleen maar, omdat wij in staat
zijn om alles zelf te doen. Als je
ambities hebt, is dat een heel
prettige omstandigheid.
Joost: „Zo doen wij de hele
merchandising: die hoort er te
genwoordig echt bij. Met alleen
goed zingen ben je er niet. We
hebben posters, t-shirts, foto's,
we ontwerpen zelf de hoesjes
van de cd's. We hebben zoiets
van: zou het onverhoopt niks
worden met de band, dan leren
we hier zo ontzettend veel van,
meer dan ze je op een school
ooit kunnen leren."
Mare: „Bovendien, zo redene
ren we: een ander staat om zijn
studie te kunnen betalen een
avond en een nacht in een
kroeg, wij staan avonden en
halve nachten op de bühne. Ik
weet wat ik het leukste vind."
Er bestaat natuurlijk het ge
vaar dat hun studie in het ge
drang komt. Joost: „Die is al in
het gedrang. De band vraagt zo
veel tijd en daarbij komt nog
dat je hele ritme is omgegooid.
Anderen gaan 's ochtends aan
hun studie, wij moeten slapen.
Maar ik vind het niet erg. Ik kan
maar één ding tegelijk goed
doen. Ik geef de voorkeur aan
de muziek. Ik denk er hard over
om van de muziek mijn vak te
maken, ook als IsOokSchitte
rend! zou ophouden te be
staan."
Mare: „Er komt natuurlijk een
dag dat je de beslissing moet
nemen om met de band door te
gaan of niet. Ik heb tot nu toe
steeds gezegd dat ik de voor
keur geef aan mijn studie. De
anderen zullen ook zo hun
denkbeelden hebben. We heb
ben hoe dan ook één ding afge
sproken: ieder afzonderlijk blijft
alleen maar in de band zo lang
hij het leuk vindt."
Joost: „Daar heb je weer zo'n
verschil met een clubje dat
kunstmatig is opgezet. We
hoorden laatst van een meisje
uit een meidengroep: 'We zijn
pas later vriendinnen gewor
den.' Wij waren al vrienden."
IsOokSchitterend!: een uit de hand gelopen grap.