1997 in beeld
NEW LABOUR, NEVJ IDEAS, SAME PQUCX
TiDCHFRIf*H RR LR
WOENSDAG 31 DECEMBER 1997
323
Met de komst van Tony Blair en zijn Labour-
regering veranderde er in het Verenigd Ko
ninkrijk veel. In Noord-lerland leek dat er in ju
ni nog niet op. Met de traditionele protes
tantse Oranje-marsen op komst zag het er
naar uit dat de vlam opnieuw in de pan zou
slaan. Van katholieke zijde liet een inwoner
van Belfast op een muur weten dat Labour en
de ideeën dan misschien nieuw mochten zijn,
maar dat het beleid hetzelfde bleef, namelijk
pro-protestants. Een maand later echter ge
beurde er een 'wondertje': de IRA riep een
nieuw bestand uit en de meest omstreden
marsen werden afgelast of omgeleid. In sep
tember werd eindelijk ook Sinn Féin toegelaten
tot de gesprekken over de toekomst van
Noord-lerland, zonder dat de belangrijkste
protestantse partijen wegliepen. De onderhan
delingen duren nog altijd voort, overigens zon
der dat er veel schot in zit. Op de Noord-Ierse
straten bleef het echter opvallend rustig.
foto reuters kieran doherty
In mei viel na 32 jaar het regime van de Zaïrese dictator Mobutu. De re
bellen van de huidige machthebber Kabila namen na een lange veld
tocht vanuit het oosten de hoofdstad Kinshasa over, soms redelijk ge
welddadig, maar over het algemeen zonder bloedvergieten. Mobutu
was inmiddels terminaal ziek. Hij ontvluchtte het land en streek neer in
Marokko, waar hij later overleed. Hoewel Kabila's regime nog altijd het
voordeel van de twijfel lijkt te genieten, komen er uit het in Congo om
gedoopte Zaïre steeds meer geluiden dat ook de nieuwe machthebber
het met de mensenrechten niet altijd even nauw neemt.
foto reuters corinne dufka
Geen gebeurtenis maakte zó veel indruk op de gewoonlijk zo stoïcijnse Britten als de dood van Diana, 'prinses van het volk'. In het
laatste weekeinde van augustus stierf ze bij een auto-ongeval in Parijs. De week erna was Groot-Brittannië in collectieve rouw. Vele
tienduizenden mensen bivakkeerden voor de koninklijke paleizen in Londen om de condoleanceregisters te tekenen, een bloemetje te
leggen of gewoon maar om er te zijn. De uitvaart van de prinses werd een gebeurtenis van nationale rouw. Haar ex-man Charles, haar
ex-schoonvader Philip, haar zoons Harry en William en haar broer Charles liepen achter de kist mee naar Westminster Abbey, waar de
dienst plaatsvond. foto ap john caps
België wordt in oktober opgeschrikt door alweer een on
waarschijnlijk lugubere affaire: de in Brussel woonachtige
Hongaarse dominee Andras Pandy wordt gearresteerd op
verdenking van zes moorden. Net als in de zaak-Dutroux
lijkt het er ook in deze zaak op dat de Belgische politie en
justitie belangrijke aanwijzingen hebben genegeerd. Pandy
en zijn 39-jarige dochter Agnes zouden tussen 1986 en
1989 tien mensen hebben vermoord; familieleden en vrou
wen die via contactadvertenties uit Hongarije overkwamen.
De lichamen werden in ontstoppingszuur opgelost, waarna
de restanten bij een slachthuis werden achtergelaten. In de
drie woningen van Pandy zijn inmiddels de restanten van
vier mensen aangetroffen. Pandy zwijgt nog in alle talen;
dochter Agnes heeft inmiddels vier moorden bekend. Een
motief voor de gruweldaden is nog niet bekend. Mogelijk
speelt een incestueuze relatie tussen vader en dochter een
rol. foto ap
Het was de laatste echte parel aan
de Britse koloniale kroon: Hong
Kong. Op 1 juli werd het puntje
China volgens afspraak definitief
door Londen teruggegeven aan de
machthebbers in Peking. Met veel
fanfare en vertoon namen de Brit
ten afscheid. Gouverneur Patten,
in tranen, werd terzijde gestaan
door kroonprins Charles. De over
dracht was tevens de laatste 'klus'
voor het koninklijke jacht Britan
nia, dat daarna met pensioen
ging. Voor Hong Kong veranderde
er op het eerste gezicht vrijwel
niets. De stad bleef één van de
belangrijkste financiële harten van
Azië en de wereld. Maar op poli
tiek gebied bleef niet alles bij het
oude. Want hoewel de gevreesde
Chinese harde hand uitbleef, zijn
een aantal van de toch al schaarse
democratische verworvenheden in
Hong Kong na de overdracht te
ruggedraaid.
foto ap kimimasa mat am a
Het Midden-Oosten was ook dit jaar weer weinig stabiel. Het begon allemaal posi
tief toen de Israëlische troepen zich op 17 januari terugtrokken uit de stad Hebron op
de Westelijke Jordaanoever. Maar daar was wel een verhit Knesset-debat aan vooraf
gegaan. De verdeeldheid over de Oslo-akkoorden blijft groot en de uitvoering
stagneert. Helemaal nadat de extremistische beweging Harnas enkele bloedige aan
slagen pleegde. Het vredesoverleg raakte in een impasse. De Amerikaanse minister
Albright (buitenlandse zaken) moest er aan te pas komen om de onderhandelingen
weer vlot te trekken. Intussen gooide de Israëlische premier Netanyahu olie op het
vuur door zijn fiat te geven aan de bouw van een joodse wijk in het Arabische deel
van Jeruzalem. Begin volgend jaar reist Netanyahu naar de VS voor een onderhoud
met president Clinton. De Palestijnse leider Arafat is hiervoor ook uitgenodigd.
foto reuters
Aan de onzekerheid van de 71 gijzelaars van de Revolutionaire Beweging Tupac
Amaru in de Japanse ambassade in de Peruaanse hoofdstad Lima kwam op 22 april
een einde. Aanvankelijk hadden de rebellen, die op 17 december tijdens een officiële
receptie toesloegen, meer dan vijfhonderd mensen in hun macht. Het merendeel
werd als kerstgebaar op 23 december vrijgelaten. President Fujimori weigerde te on
derhandelen met de rebellen, die vrijlating van hun gevangen kameraden eisten. Die
weigering kwam Fujimori op vooral Japanse kritiek te staan. Met een militaire
bliksemactie werden de gijzelaars uiteindelijk ontzet. Daarbij kwamen een gijzelaar,
twee militairen en alle gijzelnemers om het leven. Een aantal rebellen leek na over
gave te zijn geëexecuteerd. foto »ap eugene hoshiko
Zuid-Afrika probeert na de val van het apartheidsbewind tot een natio
nale verzoening te komen. De Waarheidscommissie onder leiding van
aartsbisschip Desmond Tutu hoort tal van getuigenissen en beschuldi
gingen aan, waarna de beschuldigden zich kunnen verweren. Eén van
de belangrijkste personen die, in november, voor de commissie ver
schijnt is Winnie Madikizela-Mandela. De ex-vrouw van president
Nelson Mandela wordt ervan beschuldigd meerdere moordopdrachten
te hebben gegeven aan de Mandela United Football Club, haar lijfwach
ten in Soweto. Zij ontkent alle beschuldigingen, al heeft ze toegegeven
dat de zaken niet altijd zijn gelopen zoals ze hadden moeten lopen. De
Waarheidscommissie komt in juli met haar eindrapport. Dan kan ook
amnestie worden verleend aan alle mensen, blank en zwart, die tijdens
het apartheidsbewind misdaden hebben begaan.
foto ep a walter dhladhla
In Algerije worden dit najaar honderden mensen op beestachtige wijze vermoord.
Dorp na dorp wordt door onbekenden overvallen waarna ze met kapmessen vreselij
ke bloedbaden aanrichten. Onduidelijk is wie de daders zijn. De regering geeft de
schuld aan de extremistische Gewapende Islamitische Groep (GIA), die connecties
zou hebben met het verboden Algerijnse Islamitische Heilsfront (FIS). Steeds vaker
wordt echter gesuggereerd dat het Algerijnse leger dergelijke bloedbaden aanricht
om de moslimfundamentalisten vervolgens de schuld te geven. De overheid is er na
melijk nog steeds niet in geslaagd daders van aanslagen op te pakken, zelfs niet van
aanslagen die op klaarlichte dag in buitenwijken van Algiers worden gepleegd. Na
de verkiezingen in november is het aantal aanslagen drastisch afgenomen.
foto epa
Erfelijkheidsdeskundigen spraken van
een 'historische gebeurtenis', maar ethici
moesten meteen denken aan de film The
boys from Brazil, waarin klonen van Hit-
Ier worden gemaakt. In dit geval was
schaap Dolly wereldnieuws. Het in fe
bruari al zeven maanden oude dier was
gekloond door genenmateriaal uit het
uierweefsel van een ooi in te brengen in
een eicel en daarmee een andere ooi te
bevruchten. Dolly was de eerste kloon
van een volwassen dier, met het klonen
van embryo's had de wetenschap al eer
der succes. Dolly kreeg later dit jaar ge
zelschap van een geit, enkele aapjes en
koploze kikkervisjes. Dat laatste procédé
zou kunnen worden gebruikt voor het
kweken van organen voor transplantatie.
Daarmee krijgt 'mag ik van u een pond
hart' een geheel nieuwe betekenis.
foto ap john chadwick
Deze man ligt met een roos in de hand op de
grond als het lichaam van de 30-jarige Artur
Rustemi wordt weggedragen. Deze inwoner
van de Albanese stad Vlore werd 11 februari
doodgeschoten tijdens één van de eerste rellen
in het land. Begin dit jaar werd tienduizenden
Albanezen duidelijk dat ze al hun spaargeld
kwijt waren omdat de piramidefondsen waarin
ze hadden geïnvesteerd instortten. Kopstukken
uit de regering zouden zich met die fondsen
hebben verrijkt en vanuit Vlore werd de aanval
op president Berisha en zijn ministers in Tirana
geopend. Met succes: binnen twee maanden
heerste totale anarchie in het armste land van
Europa. Depots van legeren politie werden
overvallen; duizenden wapens kwamen in
handen van burgers, maar vooral ook criminele
bendes. Onder begeleiding van een internatio
nale troepenmacht werden vervroegde presi
dents- en parlementsverkiezingen gehouden
waarna een nieuwe regering werd samenge
steld. Onder leiding van premier Nano pro
beert die de wederopbouw van het land vorm
te geven en niet zonder succes. Maar de bevol
king is nog steeds arm en vooral in het zuiden
is de macht van gewapende bendes nog niet
gebroken. foto reuters oleg popov
