OVERLEDEN IN 1997
WOENSDAG 31 DECEMBER 1997
20 MAX HEYMANS (79), nestor van de Nederl;
haute couture, beschouwd als grootste cou
met eigen stijl van pure elegantie; dankte
vooral aan tailleurs, ensembles en cocktailja
nen; verkeerde als bohémien voortdurend
nanciële problemen.
23 DOLF BROUWERS (85), werd in jaren '70 wa
ster als Sjef van Oekel in geruchtmakendeV
programma's zoals Fred Haché- en Barend Se
shows; uitdrukkingen als 'pardon, reeds!' we
door publiek overgenomen; scoorde de hit "i
kool met vette jus'.
OKTOBER:
1 GUL MOHAMMED (40), New Delhi, kleinste
ter wereld; was 55,88 centimeter lang en in
opgenomen in Guinness Book of Records; i
actrice huwen en filmster worden: het eerste
lukte, maar wel speelde hij rollen in enkele t(
sieseries.
5 OTTO REMER (84), Marbella, hoofd van lijfw
Adolf Hitler; hielp als SS-officier diverse aans!
op de Führer verijdelen; werd in 1992 tc
maanden cel veroordeeld wegens 'aanzette
racisme', maar hij vluchtte naar Spanje, dat
niet kon uitwijzen.
8 HANS TIEMEYER (89), Sneek. respectabel toi
man en kundig regisseur die ook zelf toneel'
ken schreef; werd in 1959 onderscheiden mi
Bronzen Bouwmeester-penning, tien jaar late
volgd door Louis d'Or voor zijn rol in Sh
speares Hendrik IV.
12 JOHN DENVER, geb. Deutschendorf (53), Au
kaanse country-folk-zanger die met privé-v
tuig neerstortte; had met zijn sonore stem vo
in jaren '70 talloze wereldhits zoals 'Take me
me, country roads', zette zich als 'country bo
voor beter milieu.
14 HAROLD ROBBINS (81), Amerikaanse bests*
auteur die het woeste leven van jetset beschre
boeken als The Carpetbaggers (ook verfilmd
The Betsy (over Henry Ford) die in jaren '6i
'fel realistisch' werden betiteld; verkocht ruin
miljoen boeken.
21 MAARTEN VAN TRAA (52), buitenland-speci
van Partij van de Arbeid in Tweede Kamer;
bekend via televisie als tweejarig voorzitter p
mentaire enquêtecommissie inzake 'crisis op
ring', dwars en eigengereid was hij het linkse
weten van de PvdA.
23 BERT HAANSTRA (81), Laren, veelgeprezen f
maker die 78 onderscheidingen kreeg; bra
1950 door met Spiegel van Holland (won Gi
Prix Cannes), gevolgd door meesterwerken
Fanfare (1958), Glas (1958, won Oscar), Allei
(1963), Bij de Beesten af (1972).
31 BRAM APPEL (76), ouderwetse midvoor (het
non) die als prof furore maakte bij Reims, n
daardoor slechts twaalf interlands speelde
doelpunten); scoorde in 'Watersnoodwedstriji
Parijs (1953); werd vanaf 1955 topscorer bij Fo
na 1954 en later onder meer trainer bij PSV.
NOVEMBER:
3 BARON EDMOND DE ROTHSCHILD (71), Fi
filantroop en bankier die gold als rijkste telg
het bankiersgeslacht; schonk tientallen miljoe
aan liefdadigheidsinstellingen en Israël; was
bekend wijnproducent (Chateau Rothschild it
Médoc).
5 AB GOUBITZ (87), gymnastiekleraar die v<
kort na de oorlog tot 1974 voor de radio om:
over zeven na een opgewekt muziekje b
10.000 keer de ochtendgymnastiek verzorgde
hij altijd begon met 'Goedemorgen luistera
staat u allemaal weer klaar?'.
6 MARIA DE LOURDES (ca. 55), Mexicaanse vo
zangeres die 'De Stem van Mexico' werd
noemd; overleed na tournee in ons land op Scl
hol; was via haar levensliederen razend popi
onder meer op Paleis Soestdijk; wordt geëerd
standbeeld in Mexico Stad.
9 HELENIO HERRERA (81). in Argentinië gebo
voetbaltrainer die in Italië legendarisch werd
'tovenaar' en 'slavendrijver'; introduceerde lib
in catenaccio, een zeer verdedigende voetbals
won met Inter Milaan Europa-Cup I (1964
1965); was bondscoach van Frankrijk, Spanje,
lië.
13 MAARTEN SCHAKEL (80), markant Tweede-i
merlid van ARP en later CDA van 1964 tot 19
was 41 jaar (tot 1985) burgemeester in Alblass
waard; werd tijdens oorlog als verzetsman s
voor executie bevrijd; oppositie noemde hem 'f
aardige rechtse man'.
16 GEORGES MARCHAIS (77), 'absolute baas'v
de Franse Communistische Partij van 1972
1994; rigide stalinist die alle communistisi
wandaden goedkeurde en gruwde van G
batsjov; zijn starre optreden kostte de partij n
de helft van de aanhang.
23 JACQUES AARDEN (83), aartsvader van gr*
linkse radicalen die zich in 1968 losmaakten
KVP en in Kamer verder ging als Groep-Aard
werd eerste politiek leider PPR maar verliet
1972 teleurgesteld politiek; was hierna twaalf j
lid Raad van State.
24 BARBARA, geb. Monique Serf (67), groot Fn
chansonnière; een altijd in het zwart geklede m
terieuze verschijning die muziek en teksten n
sterk literair karakter van vaak eenzaamheid
melancholie zelf schreef; benoemd tot lid vanl
giond'FIonneur.
DECEMBER:
1 STÉPHANE GRAPPELLI (89), virtuoos Frans ja
violist die stempel op jazz van jaren '30 drui
maar ook als 80-jarige nog getuigde van unit
stijl; vormde vanaf 1934 met zigeunergitai
Django Reinhardt het fameuze kwintet Hot Cl
de France.
12 GREGOR SERBAN (88), Den Haag, Roemeens)
geunerviolist die als kind begon in orkest vanï
der Andrei Serban waarmee hij in 1931 naarN
derland kwam, vestigde zich hier en venvii
roem als vioolvirtuoos door optredens in gei
nommeerde restaurants.
21 SACCO VAN DER MADE (79), in Rotterdam gel
ren toneel-, film- en tv-acteur, werd bekend dc
zijn vele televisierollen onder andere in De f
briek, de jeugdserie Q en Q, de Brekers en 't Zo
netje in huis, had de bijnaam 'meester van de kl
ne rol'.
JANUARI:
21 AD LANGEBENT (63), was chef van actualiteiten-
tv-rubriek Brandpunt van KRO, werd hoofd televi
sie en vanaf 1986 tot 1996 KRO-correspondent in
Rome; bepaalde gezicht van deze omroep door
steeds te hameren op katholieke identiteit.
27 ERIC PEEREBOOM (68), verwierf bekendheid als
economisch commentator op AVRO-radio en tele
visie; commentaren zijn vorig jaar gebundeld in
'Soms gaat het goed'; schreef daarnaast een aantal
boeken en lange bedrijfsreportages over concerns
voor Het Parool.
MAART:
19 WILLEM DE KOONING (92), Long Island (VS), in
Rotterdam geboren wereldberoemde Amerikaan
se kunstschilder die schatrijk werd als abstract-ex
pressionist; ging het doek woest te lijf; maakte
furore met zijn 'vrouwenlandschappen'.
20 JOOP LANDRÉ (87), grote man en oprichter van
de TROS in 1966 toen hij algemeen directeur
werd; was mateloos populair als 'Ome Joop'; ver
zorgde tot kort voor dood nog radioprogramma's;
vervulde vele functies zoals directeur Rijksvoor'
lichtingsdienst.
29 W. F. DE GAAY FORTMAN (85), wekte woede van
eigen ARP door in 1973 als minister van binnen
landse zaken toe te treden tot 'rode' kabinet-Den
Uyl (tot 1977); stond bekend als soeverein en soci
aal voelend; was 25 jaar hoogleraar aan Vrije Uni
versiteit.
APRIL:
5 ALLEN GINSBERG (70), New York, dichter van de
Beat Generation; belichaamde de tegencultuur
met imago 'half geschift'; bedacht de term flower
power; werd in 1956 wereldberoemd met Howl
and Other Poems; kreeg in 1973 Award voor Fall
of America.
17 CHAIM HERZOG (78), Jeruzalem, president vein
Israël (1983 tot 1993); was (in Belfast geboren)
echte Europeaan; werd eerste hoofd van Israëls
militaire inlichtingendienst; wierp zich op als ge
weten der natie; schreef vele boeken over Israëls
militaire geschiedenis.
26 JACK JERSEY, geb. Jack de Nijs (55), zanger en
platenproducent; zong liedjes in stijl van Presley;
zijn elpee 'I wonder' met The Jordanairs werd
groot succes (160.000 exemplaren); de topper
werd Papa was a poor man (1974); bracht platen
uit via zijn J.R. Productions.
30 JAN VRIJMAN, geb. Hulsebos (72), rebelse cine
ast/journalist; won in 1962 Gouden Beer van Ber
lijn voor documentaire over Karei Appel; maakte
in oorlog illegale CPN-krant De Waarheid; schreef
vanaf 1985 column Journaille op voorpagina Het
Parool.
JUNI:
3 ELBERTAHAARS (83), Breukelen, staatssecretaris
(CHU) in le Kabinet-Van Agt (1977 tot '81), belast
met vreemdelingenbeleid; is vaak fel aangevallen
omdat zij te streng zou zijn; werd later weer advo
caat en was vier jaar waarnemend burgemeester
Kockengen.
kreukbaarheid zelve was; favoriet acteur van
Hitchcock; maakte furore in It's a wonderful
world (1939), kreeg in 1985 ere-Oscar voor 50 jaar
filmtoppers.
8 DICK VAN DIJK (51), Nice, werd als spits van FC
Twente in 1969 topscorer eredivisie (30 goals);
maakte voor Ajax in EC-l-fïnale tegen Panathinai-
kos in 1971 belangrijk eerste doelpunt (2-0-winst);
speelde zeven interlands; eindigde bij Nice, waar
hij zich ook vestigde.
15 GIANNI VERSACE (50), beroemd Italiaans mode
ontwerper die voor zijn villa in Miami Beach werd
doodgeschoten; maakte dure extravagante kleding
voor film- en popsterren; bouwde met broer en
zus mode-imperium op met in 1996 twee miljard
gulden omzet.
23 ANDREW CUNANAN (27), vermoedelijke moor
denaar van Gianni Versace; schoot zichzelf op
boot kogel door hoofd na omsingeling; stond als
homoseksuele gigolo op FBI-lijst van gevaarlijkste
misdadigers na vier moorden op rijke mannen.
23 ANDREA DOMBURG (74), toneelspeelster die
tweemaal hoogste Nederlandse onderscheiding,
de Theo d'Or, ontving, laatste keer in 1989 voor
rol in Heijermans' Nocturne; speelde in films als
Fanfare, Keetje Tippel en was koningin Wilhelmi-
na in Soldaat van Oranje.
27 BERT GARTHOFF (83), hield 23 jaar lang ra
dioluisteraars in zijn ban met zondagochtendpro
gramma Weer of geen weer (1955-78) met vaste
medewerker dr. Fop L Brouwer; was natuurmens
in hart en nieren; had vanaf 1958 populair pro
gramma met Dit is uw leven.
AUGUSTUS:
1 SVJATOSLAV RICHTER (82), behoorde tot groot
ste pianisten uit de geschiedenis; had legenda
risch muzikaal geheugen; speelde enorm repertoi
re waarbij ontzag voor componist voorop stond;
Prokofjev en Sjostakovitsj componeerden speciaal
voor hem.
2 WILLIAM BURROUGHS (83), VS, werd wel 'god-
father' van Beat Generation genoemd; was lang
verslaafd aan hard drugs; wilde als homoseksueel
getuigen van 'alternatieve' levenswijze; choqueer
de VS met Junkie (1953) en The Naked Lunch
(1959).
4 JEANNE CALMENT (122), Arles (Frankrijk), werd
122 jaar en 164 dagen: oudste geregistreerde
mens die ooit op aarde geleefd heeft, erkend door
Guinness Book of Records; ontmoette als 14-jarig
meisje Vincent van Gogh: 'een lelijke mopperaar
die naar alcohol stonk'.
15 IDA GERHARDT (92), Warnsveld, belangrijk dich
teres die uiting gaf aan zwaarmoedig levensgevoel
via 'strenge' poëzie; werd voor haar oeuvre in 1979
onderscheiden met P.C. Hooftprijs; was lerares
klassieke talen en ontving de Martinus Nijhoff-
vertaalprijs (1968).
19 ROLF KNIE (76), was 50 jaar directeur en leider
van gelijknamige Zwitserse Circus Knie; begon als
acrobaat, maar werd grootheid als olifantendres-
seur nadat hij zieke collega moest vervangen; cir
cus wordt nu geleid door zoon en neef.
26 JAAP VAN MEEKREN (73), was jarenlang als tele
visiepresentator journalistiek boegbeeld van
AVRO en later bij commerciële zenders; groot vak
man die faam verwierf door zijn in onberispelijke
zinnen verpakte vasthoudendheid tijdens inter
views.
31 PRINSES DIANA SPENCER (36), was gehuwd met
prins Charles (1981-'96); omgekomen bij auto-on
geluk Parijs, samen met vriend Dodi Al-Fayed en
hun chauffeur-onder-invloed terwijl zij vluchtten
voor fotografen; begrafenis getuigde van ongeken
de populariteit.
SEPTEMBER:
2 JOOP VAN TIJN (58), hoofdredacteur van week
blad Vrij Nederland waarvoor hij 32 jaar werkte;
gehaaid journalist die het gezag wantrouwde;
noemde zich 'provocateur met scherpe nagels';
was 22 jaar gespreksleider van radioprogramma
Welingelichte Kringen.
4 W. L. ('BOEBIE') BRUGSMA (75), invloedrijk jour
nalist die al als reisredacteur van GPD (1954-1965)
het internationale circuit bespeelde; was hoofdre
dacteur Haagse Post; presenteerde voor televisie
actualiteiten-rubriek Achter het Nieuws en discus
sieprogramma Het Capitool.
5 MOEDER TERESA (87), werd Heilige van de Goot
genoemd om haar onvermoeibare inzet voor ar
men en verdrukten in Calcutta (India) en elders;
stichtte in 1948 als geboren Albanese door Paus
toegestane eigen'Orde; ontving in 1979 Nobelprijs
voor de Vrede.
5 SIR GEORG SOLTI (84), in Boedapest geboren
groot dirigent met Britse nationaliteit; bezeten en
bulderend was hij 22 jaar chef-dirigent van Chi
cago Symphony Orchestra (tot 1991) waar hij bril
jante klankkleur ontwikkelde; ontving 31 Gram-
my-awards.
7 JOSEPH DÉSIRÉ MOBUTU (66), was 32 jaar die-
tator van Zaïre; benoemde zichzelf ('het luipaard')
in 1965 als legerleider tot staatshoofd; plunderde
staatskas en bracht land aan bedelstaf; liet politie
ke opponenten executeren, totdat prostaatkanker
hem velde.
18 JOHAN MAASBACH (78), evangelist die ruim vijf
tig jaar gezicht van Pinkstergemeente Nederland
bepaalde; richtte de Johan Maasbach Wereldzen
ding op die 10.000 leden telt; werd in 1995 onder
meer beschuldigd van financiële malversaties en
seksueel misbruik.
22 MARGA VAN ARNHEM (56), vakbekwaam presen
tatrice van Radio-1-Journaal en Hier en Nu; werd
in 1968 omroepster bij NOS-tv-Journaal; vanaf
1971 jarenlang vrouwelijke gezicht van Studio
Sport; was vrijdagse 'dagsluiter' van Met het oog
op morgen.
24 KAREL PRIOR (73), creatief radiomaker; had bij
VARA eerste grote zaterdagavondprogramma met
Showboat; zorgde in 1957 voor enorme rel door
overstap naar AVRO; had daar toppers als De
Bonte Dinsdagavondtrein, Hou je aan je woord
(tv) en 'Kom eens langs...'.
MEI:
3 GERRIT DEN BRABER (68), was 30 jaar program
mamaker bij AVRO; befaamd liedjesschrijver met
talloze hits zoals Spiegelbeeld, Ritme van de re
gen; schreef vijf keer winnende lied voor Nationa
le Songfestival; maakte 320 weken lang 'De burge
meester is jarig'.
19 JAN KOOPMAN (76), pater die ruim twintig jaar
van zijn leven actie voerde tegen abortus; kreeg in
1976 twintigduizend aanhangers van anti-abor
tusbeweging op de been; hield na legalisering van
abortus in 1980 maandelijks protest op Binnen
hof.
20 COR GALIS (86), de 'stem van de VPRO' die pas
op zijn 63-ste als radio-commentator ontdekt
werd; was onder meer Cornelis Interieur in De
Hoogwerkers; zijn bulderende stem en vaak kwet
sende teksten zoals in Het Gebouw bezorgden
hem veel vijanden.
22 LEOPOLD VERHAGEN (88), 'pater met het witte
haar' die van 1953 tot 1967 de dagsluitingen voor
KRO-televisie verzorgde; bracht veel droge humor
in zijn epilogen zoals het tonen van een mechani
sche en echte muis.
5 KLAZIEN ROTSTEIN-VAN DEN BRINK (78), be
kend als 'Klazien uit Zalk'; werd mede vanwege
Sallands dialect waar tv-fenomeen door 'weetjes'
op gebied van kruiden en huismiddeltjes; wist kri
tiek kordaat te pareren via haar droge humor.
10 LEO FULD (84), in Rotterdam geboren zanger van
jiddische lied; verkocht vanaf 1933 miljoenen pla
ten met hits als Main Jiddische Mamme; ontsnap
te aan jodenvervolging via tournee in 1940 naar
VS; kwam 30 april nog in nieuws door nieuwe cd
God zegen Nederland.
15 HERMAN SCHOONDERWALT (65), jazzmusicus
,en orkestleider; speelde in veel orkesten over hele
wereld; was jarenlang vaste klarinettist/saxofonist
van The Millers; werd in 1987 orkestleider van big
band The Skymasters, waarmee hij begin dit jaar
nog optrad.
19 GLYNN WOLFE (88), Califomië, opgenomen in
het Guinness Book of Records als wereldrecord
houder met 29 huwelijken; direct gevolgd door
zijn vrouw Linda Essex-Wolfe (56), houdster van
het vrouwenrecord met 23 huwelijken.
25 JACQUES-YVES COUSTEAU (87), populair Frans
pionier van onderzoek wereldzeeën; maakte 120
documentaires en films over onderzees leven; uit-
vinder van eenmansonderzeeboot; ageerde voort
durend tegen 'oceaanvandalisme'.
JULI:
1 ROBERT MITCHUM (79), Amerikaans filmacteur
die speelde in ruim 150 films; laconiek en cynisch
blonk hij uit in de sombere 'film noir' uit jaren '50;
kon als enige 'Mitchum-achtig type' neerzetten;
speelde tweemaal detective Philip Marlowe.
2 JAMES STEWART (89), bewierookt Amerikaans
filmacteur die zowel privé als in zijn films on-
2 GERARD VAN ESSEN, alias PEPPI (72), bij kinde
ren geliefd als 'dikke' helft van het komische ma
trozen-televisieduo Peppi Kokki; vormde met
zijn 'dunne' partner Herman Kortekaas aanvanke
lijk als John Kamé het acrobatenduo De 2 Kamé's.
14 FRANK GOVERS (64), befaamd modeontwerper
die bekend stond om zijn flamboyante couture;
was nooit trendsetter maar hield van glamour en
overdaad, zoals hij bewees op halfjaarlijkse
shows, die hij 35 jaar lang neerzette en vermogens
kostten.
W.F. De Gaay Fortman.
13 TON LENSINK (74), begaafd acteur/regisseur die
opviel door diep-bronzen stemgeluid en afstande
lijk acteren; werd vooral bekend als Ti Ta Tove
naar uit de gelijknamige NOS-kinderserie; speelde
in speelfilms zoals 'Wat zien ik' en 'Dokter Pul
der'.
14 FRED ZINNEMANN (89), in Wenen geboren groot
Amerikaans filmregisseur die werd bekroond met
maar liefst 25 Oscars; had scherp oog voor acteer
talent; regisseerde toppers als High Noon (1952),
From Here to Etemitv ('53), The Day of the Jackal
(73).
Deng Xiaoping. foto reuters
27 BENNO PREMSELA (76), uitmuntend vormgever
en binnenhuis-architect die de winkeletalages de
finitief veranderde; werd beroemd door zijn
Lotek-lamp en tapijt van katoenen lusjes; was in
vloedrijk kunstpromotor en voorvechter van de
homobeweging.
foto anp arthur bastiaanse
3 FRANS SWARTTOUW (64), telg uit typisch Rotter-
damse-haven-familie; was twaalf jaar lang tot
1989 topman van Fokker ('MisterFokker') maakte
van containeroverslagbedrijf ECT één der grootste
ter wereld; regisseerde zijn eigen dood (keelkan
ker).
19 DENG XIAOPING (92), Peking, China's opperste
leider in ruste en laatste alleenheerser; was 'Grote
Architect' (1978-'90) van 's lands moderne com
munisme; gaf land terug aan boeren, democratie
mislukte want tegenstanders gingen het gevang
Prinses Diana Spencer.
foto reuters john stilwell
Jaap van Meekren.
21 'COLONEL' TOM PARKER (87), alles besUssende
manager van Elvis Presley (van 1955 tot dood in
1977); had hele nalatenschap van The King in
handen; hield Elvis vast in VS, want 'Parker' was
illegale immigrant Dries van Kuijk uit Breda die
geen paspoon had.
FEBRUARI:
Mobutu Sese Seko.
