Karadzic wees
verbanning af
Buitenland
De vrede heeft nog jaren nodig
Noord-Ierland gaat met angst nieuwe jaar in
Weer inval bij Belgische
bisschop in pedofïlie-zaak
Met Diana leven de geruchten voort op de Pont de F Alma
Flatgebouw stort in
5
NSDAC 31 DECEMBER 1997
zoek naar een Ramadan-lantaarn
o» ueze tgypuscne vrouw zoeKt een traditionele Kamaaan-
taarn uit op de markt in Cairo. De gisteren begonnen islami-
he vastenmaand valt voor het eerst in dertig jaar voor de
wisseling. foto afp jihan ammar
nde aan muiterij in gevangenis Brazilië
paulo De muiterij in de Braziliaanse Sorocaba-gevangenis
tij Sao Paulo is na 53 uur beëindigd. De muiters hebben geac
teerd dat twintig van hen vandaag naar andere gevangenis-
worden overgebracht. De meer dan zeshonderd gegijzelden,
wie driehonderd vrouwen en tweehonderd kinderen, zullen
:den vrijgelaten. De gijzelingsactie werd ingezet uit protest
en de overbevolking in de gevangenis; er verblijven 850 gede-
erden terwijl er ruimte is voor 650.
■oer van kidnapper gijzelt familie
cinney» De broer van de man die eerder deze maand tachtig
nsen in een kinderdagverblijf in een voorstad van Dallas gij-
de, heeft maandagavond vier mensen gegijzeld. De 38-jarige
ïes Ricardo Lipscomb hield gisteravond nog zijn ex-vriendin
twee van zijn drie kinderen vast. Zijn 9-jarige zoon had hij
dag eerder vrijgelaten. Wat Lipscomb met zijn actie wil be
ten is de politie nog niet duidelijk.
aunda beëindigt hongerstaking
Westerse mogendheden deden oorlogsmisdadiger aanbod
's Werelds meest gezochte oorlogsmisdadiger, de voor
malig leider van de Bosnische Serviërs Radovan Karadzic,
heeft een aanbieding van het Westen om geruisloos te
vertrekken naar de Joegoslavische deelrepubliek Monte
negro afgewezen. Dit zegt ambassadeur Daan W. Everts,
het scheidende hoofd van de Europese waarnemersmis
sie op de Balkan (ECMM).
tribunaal is aangeklaagd we
gens misdaden tegen de mense
lijkheid, begaan tijdens de ja
renlange beschietingen van Sa
rajevo en de massaslachting on
der Bosnische Moslims uit Sre
brenica. Het Westen is echter
bang dat de arrestatie van Ka
radzic, die door veel Serviërs
nog altijd wordt beschouwd als
een volksheld, kan leiden tot het
oplaaien van de oorlog in Bos-
Direct na Dayton (het eind
1995 getekende vredesakkoord
voor Bosnië, red.) waren er mo
gelijkheden om wat met hem te
doen, om Karadzic in verban
ning te sturen. Er waren aanbie
dingen. Hij had in Montenegro
kunnen worden ondergebracht
en elders", aldus Everts.
Officieel moet Radovan Ka
radzic gearresteerd worden om
dat hij door het Haagse oorlogs-
Verbanning naar Monte
negro, een onderdeel van Joe
goslavië dat tijdens de oorlog de
kant van de Serviërs koos, zou
het Westen goed uitkomen om
dat Karadzic dan van het poli
tieke toneel in Bosnisch Servië
zou verdwijnen. Karadzic, op
zijn beurt, hoefde dan niet meer
bang te zijn voor arrestatie. De
Amerikanen stemden in met de
'verbanning'. „Het was oor
spronkelijk de afspraak om het
vredesproces te deblokkeren.
Op dat moment werd dat, poli
tiek gesproken, nuttig gevon
den", aldus Everts.
Het plan is nooit uitgevoerd.
„Die kans is toen door Karadzic
zelf niet gepakt. Hij zei: 'Ik heb
daar geen boodschap aan, ik
ben de stichter van de Republi-
ka Srpska. De republiek kan niet
zonder mij'. Dus uit een merk
waardige nationale trots, heeft
hij zich tegen dit soort oplossin
gen verzet."
correspondent
Vanwege hun spierwitte kledij worden de Eu
ropese waarnemers in het voormalig Joegoslavië
wel eens grappend door de lokale bevolking 'de
ijscomannen' genoemd. Anderen spreken van de
'White Angels' als er weer eens een witte auto
langs komt rijden met daarin een stel waarne
mers. Ambassadeur Daan W. Everts (56) leidde
tot vandaag de 330 'White Angels' van de Europe
se Waarnemers missie (ECMM) voor de hele Bal
kan. Vanaf morgen zet hij zich volledig in als
hoofd van de Organisatie voor Veiligheid en Sa
menwerking in Europa (OVSE) in Albanië, wat hij
al sinds 11 december is.
Bosnië, Albanië; 'waarom zoek je het toch in al
die landjes waar het allemaal zo'n puinhoop is',
wordt Everts wel eens gevraagd. „De uitdaging is
heel nadrukkelijk aanwezig. De mogelijkheid om
een krasje te zetten, om bij te dragen aan een be
langrijk proces. Dat is heel bevredigend. Als je ac
tivistisch bent ingesteld, dan bieden deze landen
ruimbaan."
Everts vraagt zich op zijn beurt wel eens af wat er
zo leuk is aan Nederland. „Het regent er, het staat
vol met auto's en overal waar je kijkt, zie je be
bouwing. Neem dan Albanië. Je hebt er van die
ruige, lege gebieden waar sinds de Tweede We
reldoorlog nog geen buitenlander is geweest. Dat
is spannend, dat is fascinerend, dat is avontuur."
Als hoofd van de ECMM-missie in Sarajevo gaf
Everts leiding aan de waarnemers die al zeven
jaar aan de Europese Unie rapporteren over de
politieke ontwikkelingen in Bosnië en buurlan
den. Wat hem het afgelopen jaar in het na-oor-
logse Bosnië voornamelijk is bijgebleven, is de
taaiheid van het probleem. „Het is meer een wa
penstilstand dan een echte intensief beleefde vre
de. Het is hier zo moeizaam om vooruitgang te
boeken. Zo vaak is er weer een terugval, zo vaak
komt dat door de hoog opgelopen emoties. We
leren er uit dat vrede stichten en vrede bewaren
geen eenvoudige taken zijn. Daar zijn jaren mee
gemoeid."
Wel heeft hij de afgelopen twaalf maanden gezien
dat er dingen zijn verbeterd. „Huizen worden op
geknapt, de kuilen in de wegen zijn minder diep,
maar de vernieling blijft nog overal zichtbaar.
Bosnië in 1997 krijgt van me een mager zesje,
maar het is een voldoende dus mag je over naar
het volgende jaar", zegt Everts.
„Albanië is een land dat minder aan interne ver
deeldheid en verscheurdheid te gronde dreigt te
gaan dan Bosnië. Er is in Albanië meer hoop op
een snel succes. Geen etnische of religieuze te
genstellingen. In Albanië kun je veel korter door
de bocht gaan. Het land komt uit een heel diep
dal. Vijftig jaar stalinisme, groot isolement, grote
verarming. Toch is het een bevolking die intelli
gent is, die de armen uit de mouwen wil steken.
Er is een groot potentieel. Als dat op de een of an
dere manier een draai kan maken en zich beter
kan organiseren, dan is het goed mogelijk dat het
een Europees succes story wordt. Albanië zit in de
Europese achtertuin en daarom is het heel be
langrijk voor Europa om hier een nieuw rustpunt
te krijgen. Dat maakt het meer dan de moeite
waard om er energie in te steken."
Begrafenis van protestantse extremist Wright rustig verlopen
correspondent
Noord-Ierland gaat met angst en beven het
nieuwe jaar in na de begrafenissen gisteren
van de in de gevangenis doodgeschoten
protestante extremist Billy Wright en de uit
wraak vermoorde voormalige IRA-gevange-
ne Seamus Dillon.
Duizenden aanhangers van Wright mar
cheerden achter zijn baar in Portadown. De
stoet werd voorafgegaan door een fluitspe
ler, het in Noord-Ierland gebruikelijke ver
vangende symbool voor militair eerbetoon.
Het was doodstil in de stad, de kerstverlich
ting was uitgeschakeld, winkeliers hadden
hun zaken gesloten.
Van spontaan rouwbetoon was echter
geen sprake. Leden van Wrights extremisti
sche terreurgroep LVF hadden pamfletten
verspreid waarin werd aangedrongen op
'gepast gedrag' tijdens de begrafenis. Vol
gens de voorzitter van de lokale kamer van
koophandel, Jim McCammill, hadden veel
winkels en andere bedrijven dit schrijven
opgevat als een dreigement.
Een politieofficier zei tegen journalisten
dat hij nog nooit in zijn carrière zo'n spook
achtige begrafenisstoet had meegemaakt.
„Er zijn heel wat angstaanjagende gezich
ten te zien hier. Iedereen is bang dat er
nieuwe loyalistische wraakacties zullen vol
gen. De komende twee dagen zullen beslis
send zijn", zei hij.
Er was extra politie aangerukt in Porta
down, Wrigts woonplaats en machtsbasis,
om cafés en bedrijven van katholieke eige
naren tegen mogelijke gewelddaden te be
schermen. De enige incidenten van gisteren
kwamen op rekening van Wrights in leren
jasjes gestoken 'veiligheidsagenten', die on
der meer een BBC-cameraman in elkaar
ramden, zijn camera onklaar maakten en
de film in beslag namen. De LVF had de
pers gewaarschuwd om op afstand te blij
ven om te voorkomen dat de rouwenden
zouden worden gefilmd of gefotografeerd.
De 37-jarige Wright werd vorige week za
terdag in de Maze-gevangenis vermoord
door leden van het Ierse Nationale Bevrij
dingsleger, een radicale splintergroep van
de IRA. Diezelfde avond openden LVF-le-
den het vuur op een groepje mensen bij de
ingang van een discotheek in Dungannon.
Daarbij kwam de in 1994 vrijgekomen IRA-
gevangene Dillon om het leven.
Bij de begrafenis van Dillon werd opge
roepen af te zien van wraakacties. Sinn
Féin-onderhandelaar McGuinness was on
der de rouwenden die van de pastoor te ho
ren kregen dat niemand het recht heeft om
te moorden en geen enkele moord te recht
vaardigen is.
correspondent
Na huiszoekingen medio no
vember in het bisschoppelijk
paleis van kardinaal Danneels,
deden politie en justitie giste
ren een tweede inval in de ge
bouwen van het bisdom te
Gent. Het parket besloot daar
toe omdat er sterke aanwijzin
gen zijn dat het bisdom al lan
ger op de hoogte was van de
pedofiele geaardheid van een
52-jarige koster uit Erwete-
gem, maar niet ingreep. De
koster werd eind oktober aan
gehouden op verdenking van
aanranding en geweldpleging
op zeker tien jongens.
In Erwetegem was de seksu
ele geaardheid van de koster al
jaren onderwerp van gesprek,
maar geen enkele ouder durf
de het aan een klacht in te die
nen omdat de man groot ver
trouwen genoot. De zaak
kwam pas aan het rollen nadat
een misdienaar begin oktober
zelf aangifte deed.
Volgens procureur De Jonge
heeft bisschop Luystermans
van Gent pas nadat de misdie
naar aangifte had gedaan justi
tie geschreven dat de koster
preventief zou worden ge
schorst. Beetje laat, aangezien
de zedenzaak een voorgeschie
denis van jaren heeft, aldus De
Jonge.
parus cees van zweeden
correspondent
'Het was geen ongeluk', hebben onbekenden ge
schreven op de Parijse brug waaronder prinses
Diana de dood-vond. Elders staat: 'Jullie hebben
haar eenvoudigweg geëlimineerd, omdat ze mos
lim wilde worden. Allahu akbar! (Allah is groot)'.
Vier maanden na haar dood leeft Diana voort in
de herinnering van velen. Zo'n honderd mensen
trotseerden gistermiddag het druilerige weer voor
een bedevaart naar de Pont de l'Alma. 'Kom alsje
blieft terug', heeft iemand op het beton geschre
ven. En, alsof dat wonder reeds is geschied, staat
op een elektriciteitskastje: 'Gelukkige kerst, Dia
na'.
Even hardnekkig als de prinses zelf leven de ge
ruchten over de toedracht van haar dood voort.
Diana zou zijn vermoord door de Britse inlichtin
gendienst, omdat ze op het punt stond zich tot de
islam te bekeren. Ze zou de dood zijn ingedreven
door persmuskieten. Ze zou zwanger zijn geweest
van Dodi, haar Egyptische vriend. Er zou cocaine
in het wrak van de Mercedes zijn gevonden en
Diana's juwelen zouden uit het wrak zijn gesto
len.
Maar alle geruchten zijn inmiddels goeddeels
ontzenuwd. Het onderzoek dat 24 leden van de
criminele brigade (een elitekorps van de politie)
gedurende vier maanden hebben gedaan, heeft
slechts tot één conclusie geleid: Diana vond de
dood omdat haar chauffeur onder invloed was
van alcohol en medicijnen.
Negen fotografen en een motorrijder werden in
de nacht van het drama door de politie aange
houden en later beschuldigd van 'doodslag' en
'weigering van hulp aan personen in gevaar'.
Maar de getuigenverklaringen waren tegenstrijdig
en de enige getuige die licht had kunnen werpen
op de rol van de achtervolgende fotografen, lijf
wacht Trevor Rees-Jones, herinnerde zich niets
meer.
„Ze rijden hun auto's niet, ze richten hun au
to's", schreef een Britse columnist ooit over de
Fransen. Henri Paul echter had de reputatie een
on-Franse chauffeur te zijn. Hij, reed gewoonlijk
rustig, vertelden zijn vrienden.
Vast staat dat hij niettemin die nacht met een
grote snelheid de tunnel inreed. Voordat hij de
auto op de muur te pletter reed, schampte hij
waarschijnlijk nog een witte Fiat Uno.
De chauffeur van deze auto, die een belangrijke
getuige kan zijn, is nog niet gevonden. De politie
heeft tweeduizend witte Uno's gecontroleerd in
de twee departementen westelijk van Parijs, maar
zonder succes. Overwogen wordt het onderzoek
naar de hele Parijse regio uit te breiden, maar de
kans op succes is klein.
„We kunnen na vier maanden onderzoek een
voorlopige conclusie trekken", zei een hoge poli
tieman deze week in de Franse krant Le Figaro.
„Het ongeluk was gewoon het gevolg van een te
hoge snelheid en te veel alcohol."
Het is een slotsom die voor veel bedevaartgan
gers op de Pont de l'Ama te eenvoudig is.
„Kennedy werd vermoord, John Lennon werd
vermoord", zegt Fernandez, een Spaanse toerist.
„Niemand maakt mij wijs dat Diana, die belang
rijker was dan Kennedy en Lennon samen, bij een
gewoon auto-ongeluk is omgekomen."
aka» De Zambiaanse ex-president Kenneth Kaunda heeft gis-
en zijn hongerstaking beëindigd. Zijn voormalige ambtgenoot
Tanzania, Julius Nyerere, heeft dit bevestigd. Kaunda protés-
rde met de staking tegen zijn arrestatie op eerste kerstdag.
:rere bracht gisteren een bezoek aan Kaunda in de zwaarbe-
ikte gevangenis van Kabwe, waar Kaunda donderdag werd
jesloten. De Zambiaanse regering verdenkt hem van betrok-
ilieid bij een couppoging door legerofficieren op 28 oktober.
Wereldwonder herrijst in Alexandrië
- De beroemde vuurtoren van Alexandrië, één van de ze-
h wereldwonderen uit de oudheid, zal in het jaar 2000 zijn
Irezen. Een Belgisch-Egyptische maatschappij heeft van de
Itoriteiten in Cairo toestemming gekregen een nieuwe Pharos
Bouwen. De nieuwe vuurtoren wordt gebouwd op een toeris-
rh en cultureel eiland dat op zonne-energie werkt. Het eiland
Ijgt een doorzichtige bodem, zodat de oudheidkundige schat-
li op de zeebodem te zien zijn. De oorspronkelijke Pharos
|rd rond 280 voor Christus gebouwd.
vee miljard kinderen in 25 jaar
Jshington De komende 25 jaar zullen er ongeveer 1,8 miljard
I insen worden geboren. Dit heeft het Bevolkingsinstituut in
H ishington gisteren bekendgemaakt in zijn jaarlijkse rapport
er de wereldbevolking. Naai' wordt aangenomen zullen er
«i irlijks minimaal 132 miljoen kinderen bij komen. Het gemid-
ld aantal kinderen per wouw komt daarmee wereldwijd op
na drie. Afrika is bovengemiddeld met 5,7. De bevolking van
werelddeel kan zich in de komende 25 jaar verdubbelen.
ier doden bij ruzie om kalkoen
iIana» Een ruzie om een kalkoen heeft aan vier Albanezen het
J|en gekost. Een 23-jarige man eiste de kalkoenen van zijn
urman Petrit Kokojka op. Het gevleugelde dier is een belang-
c element in de nieuwjaarsmeriu's van de Albanezen. Toen de
urman de dieren weigerde af te staan, schoot de 23-jarige Ko-
jka, diens wouw, zwager en moeder neer. Alle vier overleden.
ugs Bunny-postzegel populair
oden Hong Kong-kippen schiet niet op
ngKong» Het doden van 1,3 miljoen stuks pluimvee in Hong
)ng verloopt veel trager dan venvacht. De autoriteiten hebben
jna duizend man gemobiliseerd voor de operatie, maar de
eesten van hen hebben nooit eerder een levende kip aange-
akt. Bovendien is er niet voldoende kooldioxidegas is om de
eren in de mesterijen af te maken. Alle kippen, eenden, gan-
n en aanverwante vogels moeten afgemaakt om te voorkomen
it mensen worden besmet met het geweesde griepvirus H5N1.
^Kinderarbeid schokt H&M-directie
■qckholmDe directeur van het Zweedse kledingconcern Hen-
Bs en Mauritz heeft geschokt gereageerd op een documentaire
Bn de Zweedse tv waaruit blijkt dat kleren van het bedrijf door
[nderen worden gemaakt. In de documentaire, die maandag
ïrd uitgezonden, was te zien dat jonge kinderen in de Filipij-
F n kleding maken voor Hennes en Mauritz. „Ik vind het even
ïlgelijk als iedereen", reageerde directeur Stefan Persson. Hij
il de bedrijven op hun gedrag aanspreken.
erpleger ontkent moord op patiënten
wport» De 36-jarige Amerikaanse verpleger Orville Majors die
laandag werd gearresteerd op verdenking van moord op zes
atiënten, heeft voor de rechter verklaard onschuldig te zijn.
n; assen 1993 en 1995 overleden in het ziekenhuis 130 voorname-
181 koudere patiënten onder raadselachtige omstandigheden. Uit
;n onderzoek bleek dat er vrijwel dagelijks iemand overleed als
lajors dienst had op de intensive care-afdeling. In zijn woning
m jn medicijnen, injectienaalden en spuiten gevonden.
Omstandigheden
voor gevluchte
indianen slecht
polho afp-anp-efe
Het aantal indianen dat in de
Zuid-Mexicaanse staat Chiapas
op de vlucht is geslagen voor
paramilitaire groepen, heeft
binnen luttele dagen bijna zes
duizend bereikt. Door slechte
hygiënische omstandigheden
zijn al doden gevallen onder de
indianen.
De meesten vluchtelingen
zijn vertrokken naar het plaatsje
Polho, een bolwerk van de guer
rillabeweging EZLN, of naar de
stad San Cristobal de las Casas.
In Polho lijden veel indianen
onder diarree, hoest en adem
halingsmoeilijkheden. Twee ba
by's zijn al overleden. Er heerst
een schrijnend gebrek aan ge
neesmiddelen en eerste levens
behoeften.
De indianen zijn op drift ge
raakt nadat op 22 december in
het gehucht Acteal 45 indiaanse
werden dorpelingen vermoord,
voornamelijk wouwen en kin
deren.
Manila en rebellen
tekenen akkoord
manila efe
De Filipijnse regering en de re
bellen van het Nationaal Demo
cratisch Front (NDF) tekenen
op 9 januari in Nederland een
akkoord over mensenrechten
en internationaal humanitair
recht. In het NDF werkt de
communistische partij samen
met andere oppositiegroepen.
Het NDF en de regering in Ma
nila onderhandelen al jarenlang
in Nederland over een oplos
sing van hun gewapend con
flict. De strijd heeft de afgelo
pen 28 jaar al aan meer dan
40.000 mensen het leven gekost.
ishingtonDe dit jaar in
nerika uitgegeven postze-
van Bugs Bunny blijkt
er populair te zijn: er wer-
n maar liefst 45,3 miljoen
emplaren verkocht. Het
ipfiguur heeft daarmee
n plaats veroverd in de
p Tien van Populaire
itzegels (samen goed voor
miljoen verkochte exem-
iren). De eerste plaats
jft voor de Elvis Presley-
met 124 miljoen stuks.
fotoap
emente Japanners krijgen zendertje
kyo» In de Japanse stad Hanouracho krijgen demente bejaar-
n-een zendertje mee om ze op te sporen als ze verdwaald zijn.
p verschillende plaatsen in de stad worden ontvangststations
bouwd om het signaal van de zendertjes op te vangen. Nadat
\ze stations de zone hebben vastgesteld waar de verdwaalde
jaarde zich ophoudt, gaan zoekteams met speciale, dl
Itectoren op pad om de demente persoon te zoeken.
new york» Een zes verdiepingen hoog kantoorgebouw in New York is gisteren spontaan gedeeltelijk ingestort. De bovenste etages van het oude gebouw aan Times Square zakten 's
morgens even voor half zes in en drukten vervolgens de onderliggende verdiepingen in elkaar. Niemand raakte gewond. Het gebouw, de 'Selwyn Office Tower', stond grotendeels leeg.
foto ap todd putt
