Echte crisis komt
nog in Zuid-Korea
van m n
Meer profijt
13 e maand?
Prima idee!"
Blair moet 'Europa van het volk' gestalte geven
Feiten Meningen
Netanyahu vecht
verbeten tegen
tijdslimieten
MAANDAG 29 DECEMBER 1997
NIEUWSANALYSE
De Israëlische regering heeft alle zeilen bijgezet om op
tijd de begroting voor 1998 aanvaard te krijgen en een
formule te vinden voor de tweede militaire terugtrek
king op de Westelijke Jordaanoever. Binnen de coalitie
groeit het vermoeden dat premier Netanyahu de Ame
rikanen toezeggingen heeft gedaan waar de rest van
zijn kabinet niets van weet. Een aantal rechtse politici
heeft zijn steun aan de begroting afhankelijk gesteld
van duidelijkheid over de terugtrekldngsoperatie.
Voor Netanyahu loopt de eerste tijdslimiet af op 31
december om twaalf uur 's nachts. Als er dan geen
Knessetmeerderheid is gevonden voor de nieuwe be
groting, ontstaat een situatie die vergelijkbaar is met de
aanvaarding van een motie van wantrouwen. Volgens
een nieuwe wet heeft de regering dan nog drie maan
den de tijd de schade te herstellen. Lukt dat niet, dan is
op 1 april 1998 het kabinet-Netanyahu verleden tijd.
De niet aan een partij gebonden minister van finan
ciën Ne'eman is een economisch liberaal. Tegen belas
tingverhoging en overheidsbemoeienis, vóór privatise
ring en lagere overheidsuitgaven. Netanyahu huldigt
dezelfde principes, maar heeft de handicap dat zijn re
geringscoalitie is opgebouwd uit kleine partijen. Een
aantal van die partijen vertegenwoordigt belangen van
groepen die gewend zijn flink uit de staatsruif te eten,
zoals immigranten en ultra-orthodoxen. Bovendien
heeft economische
Netanyahu.
stagnatie gezorgd voor
snel stijgende werkloos
heid, die vooral sociaal
zwakke groepen (traditio
neel Likud-stemmers)
treft.
Netanyahu en Ne'eman
zijn inmiddels bezweken
voor een aantal eisen van
coalitiepartijen en zoeken
nu ijverig naar middelen
om de extra uitgaven te fi
nancieren. Het zal wel uit
draaien op belastingver
hogingen. al zullen die
slecht vallen bij een volk
dat nu al gebukt gaat on
der de zwaarste belas
tingdruk ter wereld.
Toch is de verwachting
dat de regering-Neta-
nyahu het wat de begro
ting betreft wel zal redden.
Het alternatief - nieuwe verkiezingen - is voor de mees
te regeringspartijen niet aantrekkelijk. De vraag is al
leen of het zal lukken voor 1 januari. Steeds meer
rechtse parlementsleden kondigen aan dat ze tegen de
begroting zullen stemmen als de premier blijft weige
ren het achterste van zijn tong te tonen voor wat be
treft de tweede terugtrekldngsfase.
De laatste paar maanden is er binnen de Israëlische
regering druk gegoocheld met stafkaarten en ministers
zijn rondgereden en rondgevlogen om de Westelijke
Jordaanoever uit alle hoeken te bekijken. Maar het re
sultaat van al die inspanningen is nog onduidelijk.
Volgens oppositieleider Barak van de Arbeiderspartij
maakt een gedeeltelijk uitgelekte veiligheidsnota deel
uit van de nog geheime overeenkomst. Er staat in om
schreven wat Israëliërs en Palestijnen van elkaar ver
wachten. De CIA speelt scheidsrechter, om te voorko
men dat Israël de terugtrekking blijft uitstellen onder
aanvoering van het excuus dat de Palestijnen te weinig
werk maken van terreurbestrijding.
Bij de jongste ontmoeting tussen Netanyahu en Al
bright, in Parijs, gaf generaal-majoor Yanai een toelich
ting bij de nota. Toen de Amerikaanse minister later
van Jasser Arafat te horen kreeg dat de Palestijnen in
stemmen met de tekst toonde ze zich zeer tevreden:
eindelijk waren Israëliërs, Palestijnen en Amerikanen
het weer eens ergens over eens.
Maar eenmaal,terug in Israel verklaarde Netanyahu
tot verrassing van het leger en de veiligheidsdienst dat
hij niet bereid was zijn handtekening te zetten onder
de nota.
Netanyahu's gedrag zorgde voor woede in de leger
top en bij de veiligheidsdienst. In de eerste plaats had
de premier generaal Yanai een figuur laten slaan tegen
over Albright, en verder wekte hij de indruk dat hij van
de militairen een document had verwacht dat zijn poli
tieke doeleinden diende.
Nu het bestaan van de nota is uitgelekt zit Neta
nyahu met de gebakken peren. De Amerikanen hebben
hun waardering over het document uitgesproken en de
Palestijnen willen er geen iota meer in veranderen. Zelf
ziet de premier zich geconfronteerd met extreem
rechts in zijn coalitie, dat geen enkele verdere terug
trekking wil goedkeuren.
Logica wil dat rechts bakzeil zal halen. Het heeft im
mers niets te winnen bij nieuwe verkiezingen, met het
risico van een linkse overwinning. Maar het gedrag van
extremisten is zelden het gevolg van rationeel denken.
Uitstel van betaling is itiaar kleine adempauze
Met een voorschot van tien miljard dollar van
het Internationaal Monetair Fonds in de zak en
een week vakantie van de financiële markten,
kan Zuid-Korea even bijkomen van de afgelo
pen weken. Op een haar na was het land failliet.
Niemand weet wat dat precies betekent, nog
minder wat de gevolgen voor de wereldecono
mie zouden zijn. Voorlopig is de rampspoed af
gewend, maar de injectie van het IMF is maar
een druppel op de gloeiende plaat. Schulden
stapelen zich op om Zuid-Korea na het nieuw
jaarsreces in versneld tempo op een rampkoers
te zetten.
Geld lenen is er niet meer bij
voor Koreaanse bedrijven, daar
voor is de buitenlanse schuld te
hoog. Eerst de oude schulden
afbetalen, zo is het standpunt
van de geldschieters. Daarvoor
moesten de staat en bedrijven
Koreaans geld in dollars omwis
selen, met als gevolg dat de won
bezweek. En ondertussen ble
ken de schulden ook nog eens
veel groter dan eerder was ge
dacht. Zuid-Korea moest voor
eind december zo'n zestien mil
jard dollar terugbetalen en voor
eind januari nog eens vijftien
miljard dollar. De staat had nog
maar 4,7 miljard dollar in kas,
maar de buitenlandse banken
weigerden uitstel van betaling.
Zonder hulp van buitenaf kon
Zuid-Korea het dus niet redden.
Zuid-Korea, analyseerde Alfred
Ho van Invesco Asia in Hong
kong. dreigde daarmee afgesne
den zou worden van internatio
nale financiële markten. Bedrij
ven zouden niet meer kunnen
impoiteren en exporteren en
massaal moeten sluien met een
exploderende werkloosheid als
gevolg.
De hulp kwam dan begin de
cember van de IMF, Japan, de
Verenigde Staten en andere rij
ke landen. Er werd een red
dingspakket van 57 miljard dol
lar opgesteld voor drie jaar. in
ruil voor liberalisering van de
markt en herstructurering van
de economie. Geld alleen bood
echter geen soelaas, want het
wantrouwen bleef bestaan on
der investeerders. Ze geloofden
niet in de wil bij politici, ambte
naren en het bedrijfsleven om
de verlangde drastische hervor
mingen uit te voeren. Kapitaal-
vlucht leidde tot een ineenstor
ting van de aandelenprijzen en
een verdere daling van de Ko
reaanse won. Vandaar dat het
IMF en de rijke landen versneld
met geld over de brug zijn geko
men. Tien miljard dollar krijgt
Zuid-Korea volgende week.
Ook hebben Japanse banken -
de grootste buitenlandse geld
schieters voor Zuid-Korea- in
gestemd met een tijdelijk uitstel
van betaling. Ook hebben Ame
rikaanse, Europese en Japanse
banken beloofd dat ze de geld
kraan voor Koreaanse bedrijven
niet dicht zullen draaien. De ge
vreesde credit crunch blijft dus
uit. Dat geeft lucht, want met
een gedevalueerde munt kun
nen Koreaanse producten een
stuk goedkoper in het buiten
land aan de man worden ge
bracht.
Maar de verdere geldstromen
kunnen ook Korea's doodssce-
nario zijn wanneer het niet lukt
leningen af te lossen. De de-
cemberaflossingen zijn slechts
deels afbetaald en dat betekent
een grotere rekening voor janu
ari. En hoeveel moet het land in
februari afbetalen? Tot nu toe
kijkt niemand zo ver in de toe
komst, want het plaatje zou er
wel eens heel anders uit kunnen
zien. Wemneer Zuid-Korea zijn
schulden in januari niet kan af
lossen, kunnen de buitenlandse
banken een consortium vormen
Een Koreaanse investeerder kijkt wat mismoedig voor zich uit. Op de dag v
opnieuw.
om hun geld terug te krijgen.
"Zij gaan dan eisen stellen die
veel strenger zijn dan het IMF
het land nu voorschrijft", be
weert Richard Samuelson, ana
list bij effectenhuis SBC War
burg Dillon Read.
Om dit scenario te voorkomen
probeert de net tot president
gekozen Kim Dae-jung het volk
van de noodzaak van hervor
mingen te overtuigen. Dat ligt
moeilijk. Na de Koreaanse Oor
log (1954-1957) waren 'chae
bols' als Hyundai, Samsung, LG,
Daewoo de drijvende krachten
van Zuid-Korea's economie. Zij
bouwden in veertig jaar tijd een
Commerciële banken uit de VS, Japan en Europa zijn van
daag in New York bijeen om te vergaderen over een inter
nationale reddingsoperatie voor Zuid-Korea. Vorige week
riep het Internationaal Monetair Fonds de banken op om
ook een bijdrage te leveren. Zij zouden nu niet mogen ei
sen dat de Zuid-Koreanen hun leningen op de vervalda
tum terugbetalen. Dat zou het land alleen maar verder in
de moeilijkheden brengen.
Vooral de schulden die Zuid-Korea binnen één jaar moet
voldoen, hebben voor de huidige crisis gezorgd. Banken
zouden de grootste nood kunnen verzachten door een la
tere vervaldatum vast te stellen. Vorige week lieten zes
Amerikaanse topbanken en tien vooraanstaande financië
le instellingen uit Japan weten bereid te zijn bij te sprin
gen.
regering zelf. Het machtige m
nisterie van financiën gaf ban
ken de opdracht leningen aai
de chaebols te geven, die op
hun beurt een opdracht kregt
een bepaalde industrietak te
ontwikkelen of in het buiten
land uit te breiden.
Nu bedrijven hun schulden n
meer kunnen betalen en af ei
toe ook failliet gaan, zitte
banken opgezadeld met onin
bare leningen. Veel meei
ven zouden volgens de regels
van de markteconomie faillie;
moeten gaan, inclusief de zwi
ke banken. Dat eist het IMF d
ook. Maar Zuid-Korea is gee
vrije markteconomie. Het is
geleide markt. Hoe kan een i
gering plotseling zijn handen
terugtrekken van bankinstellii
gen en bedrijven die ze zelf in
deze penibele situatie heeft gi
dreven? Het is een moreel pre
bleem waar de Zuid-Koreaan
politici en hoge ambtenaren
mee in hun maag zitten. Het
houdt hen af van het uitvoere
van hoognodige hervorminge
De innige verstrengeling van
overheid er zakenleven maal
Zuid-Korea economisch groo
maar ook corrupt en ondoor
zichtig. Nu dreigt die verstren
geling Zuid-Korea in de afgro
te drijven. Iedere dag dat her
vormingen uitblijven brengt
afgrond dichterbij.
Wanneer de overheid zijn hai
den aftrekt van de economie,
dus de markt zijn vrije gang 1;
gaan, dan gaat het recht
sterkste gelden, met de onhei
roepelijke bedrijfssluitingen
massa-ontslagen. In een land
waar de vakbonden sterk
strijdvaardig zijn, voorspelt d
niet veel goeds. Het rampen
team van de huidige en de ko
mende president speelt in op
nationale trots van de werkne
mers. Als we de problemen
zelf oplossen, dan dicteert hei
boze buitenland ons hoe dat
moet, is de lijn die de regerin|
heeft gekozen. Het is te hopet
dat het werkt. Zo niet, dan kii
Zuid-Korea behalve financiële
er ook nog eens sociale onlus
ten bij.
TOKYO JUDFH STALPERS
die de elfde in grootte
in de wereld werd. Nu krijgen
de chaebols schuld aan het eco
nomisch debacle. Zij hebben als
gekken productievestigingen
uitgebreid en zijn in nieuwe be
drijfstakken gestapt om maar
marktaandeel te behalen. Dat
motto was ingegeven door de
CORRESPONDENT
Nog een paar dagen, dan mag
het land dat een geduchte repu
tatie van Europese dwarsligger
heeft opgebouwd, zes maanden
lang met de voorzittershamer
van de club zwaaien. En de be
leidsmakers van Tony Blairs
Nieuw Labour hebben grootse
plannen: een grondige moder
nisering van de door bureaucra
tisch zand knarsende EU-ma-
chine staat op het programma.
Met de nodige fanfare is vanaf
het eiland de afgelopen weken
de boodschap aan het conti
nent overgebracht. Niet langer
mag de Europese politiek wor
den bepaald door dikbetaalde
en van de dagelijkse realiteit
vervreemde hotemetoten. Het is
de hoogste tijd om Europa weer
terug te geven aan de burgers.
Onder de bezielende leiding
van een premier die het aanzien
van eigen partij en land al
duchtig heeft veranderd, moet
het People's Europe uit de grond
worden gestampt. Geen geleu-
Heeft u net uw 13e maand gekregen,
geeft de Postbank nog wat extra.
Want wie nu f1000,- of meer inlegt
op een Girospaarrekening van de Postbank
krijgt f7,50 cadeau. En wilt u een deel
in de 14e of 15e maand uitgeven, dan
HM.
0<J°°
Ondertussen heeft u wel geprofiteerd 1
Bel gratis 0800 0400 voor de acti
folder. Maar u kunt ook direct inleggen
kunt u het bedrag gewoon opnemen Postbank Onlin
wilt. Zonder extra kosten.
sten. www.postbank.nl POSTBANK
Sparen doe je gewoon bij de Postbank.
ter en betutteling meer, maar
werken aan dingen die de Eu
ropese burger blij maken: meer
banen, minder misdaad, verbe
tering van onderwijs, bescher
ming van het milieu.
Het zijn, niet toevallig, ook de
leuzen en prioriteiten waarmee
Tony Blair bij de verkiezingen in
mei de vermoeide en verdeelde
Conservatieven van de troon
jaagde. Om dit succes op Euro
pees niveau voort te zetten
kreeg de imposante ambtelijke
machine van Whitehall, die al
twee jaar overwerk had gestopt
in de voorbereiding van het
voorzitterschap, recentelijk aan
vullende instructies.
Uit de kokers van Labours pu-
bliciteitsgoeroe Mandelson, mi
nister zonder portefeuille maar
met grote macht, en minister
van buitenlandse zaken Cook
kwam een boekwerkje vol ge
dragsregels voor elke Britse
ambtenaar, diplomaat of politi
cus die de komende maanden
in de slag moet met Europese
collega's. Niets wordt aan het
toeval overgelaten. Spreek lang
zaam en eenvoudig Engels, is
een van de praktische tips.
Een andere waarschuwt tegen
gebruik van voor buitenlanders
vaak onnavolgbare Britse hu
mor. Aanpassing aan het voor
iedereen begrijpelijke Euro-jar
gon, is het devies, met de uitleg
dat continentale gesprekspart
ners die beleefd opmerken 'ver
baasd, verrast of enigszins te
leurgesteld' te zijn in werkelijk
heid iets veel sterkers willen uit
drukken. Woede bijvoorbeeld
over een onzinnig voorstel. In
dat verband is het weer handig
om het rode lampje op de eigen
microfoon in de gaten te hou
den. Geen dingen zeggen die
anderen niet mogen horen als
het brandt, is het advies.
Het zijn krenten uit de Europap
van Nieuw Labour die door de
Britse media met groot enthou
siasme worden geserveerd. Met
scepsis wordt echter aangeke-
Tony Blair onthult het logo v
symboliseren.
ken tegen het komende voorzit-
tersavontuur, niet in het minst
doordat na veelvuldig gebruik
in eigen land de Europese ver
sies van Nieuw Labour soundbi
tes vee\ journalisten de neus uit
komen. Bovendien zijn Blair en
Nieuw Labour binnenslands al
een paar keer onderuit gegaan,
waarbij steeds vertaling van ver
kiezingsleuzen in praktisch be
leid in het geding was. Zo start
te het met veel poeha aange
kondigde miljardenplan om
maatschappelijk zwakkeren aan
banen te helpen met bezuini
gingen op de uitkeringen van
bijstandsmoeders en (invalide)
arbeidsongeschikten.
Deze 'presentatiefout' en de in
terne ruzies die erop volgden
leidden weer tot beschuldigin
gen dat Blair een verklede Con
servatief is die een lachertje
maakt van zijn 'zorgzame sa
menleving'. De vergelijking is
voorbarig, maar kan doorge
trokken worden naar Europa.
Ook daar doet het Britse gedrag
na een hoopvol begin steeds
meer denken aan de dwarslig
gerij die onder Thatcher en Ma
jor gebruikelijk was.
Blair ging flitsend van start met
ondertekening van het door de
Conservatieven gehate Sociaal
Handvest, maar liet de integra
tie-trein meteen stokken op het
punt van de open grenzen. Een
besluit over deelneming aan de
Europese Munt werd als te heet
hangijzer uitgesteld tot na de
volgende verkiezingen.
Het voorzitterschap geeft Blair
en zijn ministers nu de gelegen
heid om te bewijzen dat na de
Conservatieve malaise ook in
Europa alles echt anders is ge
worden. Niet in het minst doe
dat de komende zes maandei
onder Britse leiding het beslu
valt over de selectie van landi
die in 1999 met de Euro van
start gaan. Als de woorden da
den blijken, zal de Britse
ring van alles mogen roepen
over een Europa van het volk
Zoniet, dan zal het voorzitter
schap hoogstens een voorspel
ling van de Times waarmaken
een poging van Blair om de
Brusselse bureaucraten af te
houden van regelgeving die
Britse snoepfabrikanten ver
plicht meer cacao in hun me!
chocolade te stoppen.
LONDEN HANSGELEUNSE
CORRESPONDENT
