'De islam is een tolerante religie'
Palestijnen moeten nieuwe zeepsopoorlog voorkomen
Feiten &Meningen
Chinese regering
zet struisvogels
in tegen armoede
Stille viool
|n
WOENSDAG 24 DECEMBER 1997
De Chinese overheid adviseert de honderden
miljoenen arme boeren te investeren in het fok
ken van struisvogels. Met name de droge, zand
erige vlakten in het noordwesten van het land
zouden ideaal zijn om fokkerijen voor dit soort
pluimvee op te zetten. De 'struis-industrie' zou
de armoede moeten opheffen voor de boeren in
het midden en westen van China die vaak moe
ten rondkomen van vijftien gulden per maand
of minder.
De struisvogelfok is het nieuwste strijdplan
van de politieke leiders in Peking in hun wanho
pige pogingen het bitter arme binnenland te
ontwikkelen en werkgelegenheid te scheppen.
Officiële schattingen geven aan dat er in het jaar
2010 een overschot is aan landarbeiders van 450
miljoen. Met de eeuwwisseling over twee jaar
zal dat aantal al 370 miljoen bedragen ofte wel
bijna 25 keer het inwonertal van Nederland. Dit
leger van werklozen op het platteland oefent
een enorme druk uit op de al overvolle steden.
Daarom bedenkt de overheid plannen de boe
ren economisch aan hun huidige woonplaats te
binden.
Kansen van slagen lijken met het struisvogel
plan nauwelijks aanwezig, al was het alleen
maar omdat de gemiddelde ongeletterde boer
die van de armoe niet te eten heeft, geen geld
kan krijgen om broedmateriaal uit Afrika te ko
pen. Bovendien is voor deze tak van veeteelt
een zeer specifieke kennis nodig. „Struisvogels
fokken is een gewaagde investering", geeft een
woordvoerder van de Chinese Struisvogelfok
Vereniging toe. Hij benadrukt echter dat 'er ook
mogelijkheden zijn winst te maken'.
Dat laatste valt voor de boer in het Chinese
binnenland nog te bezien. Een struisvogelfokker
moet allereerst behoorlijk investeren in fokma-
teriaal en relatief lang wachten voordat de in
vestering iets begint op te leveren. Daar komt
nog bij dat de Chinese consumenten niet ver
trouwd zijn met struisvogelproducten en voor
het merendeel geen dertig gulden kunnen beta
len voor een kilo struis-vlees.
Toch zijn er inmiddels al vierhonderd bedrij
ven actief in de struisvogelsector en er lopen
tachtigduizend struisvogels rond. Het doel is in
2000 een miljoen struisvogels op de been te
hebben.
PEKING YVONNE VAN DER HEUPEN
CORRESPONDENT
Een paar jaar voor zijn pen
sioen begon meneer Atsumi
viool te spelen. Hij schafte een
tweedehands viool aan en nam
les. Zijn buren weten er alles
van. Zo tussen acht en negen
uur 's avonds ligt Atsumi's oe
fenuurtje: So, la, so. la... knars,
knars, knars. Do, mi, do, mi, do-re-mi, knars,
miau, miau. knars. Het zijn de klanken waarvan
de buren kippenvel krijgen. Ze sluiten onmid
dellijk de ramen, grijpen naar oordopjes of zet
ten de tv en cd-speler een volume hoger. Door
de intense woondichtheid van Tokyo en de be
treurenswaardige kwaliteit van Japanse huizen
zijn Atsumi's oefenklanken in de verre omtrek
te horen. Net in slaap gevallen baby's zetten
het op een huilen, honden beginnen te janken.
Shikata-ga-naier valt niets aan te doen, is de
berustende houding van de meesten. Het is te
vroeg om te klagen en zolang meneer Atsumi
nog werkt, moet hij wel 's avonds oefenen.
Zelfs Nishihara, een oude vriend en buurtge
noot van Atsumi, lagen de etudes van zijn ijve
rige vriend niet lekker in het gehoor. Zoekend
naar een elegante oplossing voor het geluids
probleem stuitte hij op een advertentie van in
strumentenfabrikant Yamaha: 'Stil Concert'
met piano en viool. Nishihara wist Atsumi op
de zaterdagmorgen mee te slepen naar Ginza,
een drukke winkelwijk in hartje Tokyo. Voor de
ingang van een warenhuis, onder het viaduct
van de hogesnelheidstrein en nog vier andere
spoorlijnen, langs een acht banen brede door
gangsroute vol taxi- en vrachtverkeer, op nog
geen tien meter afstand van een tweede brug-
constructie van de snelweg: daar was de con
certzaal.
Het concert begon. De musici betraden het
podium, met koptelefoon op. Was dat een viool
wat de violiste in haar hand had? Het had de
omtrekken ervan, het had snaren, een kam en
knoppen om de snaren te stemmen. Maar voor
de rest niets, geen kast, doorzichtig, als het wa
re. Een zwart snoertje verbond de viool aan een
gigantisch mengpaneel. Ook het publiek werd
gevraagd een koptelefoon op te zetten. Het
concert begon.
Vivaldi? Atsumi sloot zijn ogen en verdween
in het romantisch zomerconcert. Hij wilde zijn
goedkeuring kenbaar maken aan Nishihara.
Die hoorde hem niet, verdoofd en verdwenen
in de klanken die de twee dames op het toneel
ter gehoor brachten. Beethoven volgde en nog
wat Japanse volksliedjes. Tevreden zette Atsu
mi de koptelefoon af, waarop het plotseling tot
hem doordrong dat hij midden in het oorver
dovende geroezemoes van de binnenstad zat.
Had-ie niets van gehoord. Hij pakte het recla
mefoldertje mee: 'Yamaha introduceert 'De
Stille Viool', de elektronische viool voor de be
ginnende speler. Op ieder uur van de dag oefe
nen zonder iemand te storen." Na het overwel
digende succes van de stille elektronische vleu
gel en de 'stille koperblazers' boort Yamaha een
nieuwe markt aan.
„Is zo'n stille viool niet iets voor jou, Atsu
mi", vroeg Nishihara. „Kun je voortaan de hele
nacht dooroefenen." Atsumi hield zijn hoofd
scheef. Het was nog een paar jaar voor zijn
pensioen. Voorlopig hield hij het vanwege de
buren bij een uurtje per dag oefenen. Geen gek
idee. Sindsdien begint Atsumi nog steeds iede
re avond om acht uur zijn etudes op een viool
zonder kast en een koptelefoon op zijn hoofd.
Uren aan een stuk, met gelukte en gemiste no
ten, met geknars en gemauw. En niemand die
het stoort, behalve hemzelf.
JUDITH STALPERS CORRESPONDENT
Coskun £örüz: „Als moslim moet je de twee andere heilige boeken
ik heb het nooit als een probleem
ervaren. Dat je geen varkensvlees
mag eten is om de maatschappij
te beschermen. Voor alcohol geldt
hetzelfde. Alcohol en varkensvlees
brengen volgens de islam schade
toe aan jezelf en daardoor ook
aan de gemeenschap. Zo ben ik
grootgebracht. De islam is een re
ligie die het welzijn van de ge
meenschap voorop stelt. In de
Koran staat niet alles strak voor
geschreven, je moet zelf invulling
geven aan de regels. Er staat let
terlijk dat je geen wijn mag drin
ken. Sommige moslims zeggen
dan: er staat alleen wijn, dus
whisky mag wel. Ja, zo werkt het
dus niet.
De mensen in mijn geboortedorp
Abana zijn heel trots dat ik kandi
daat ben voor het Nederlandse
parlement. Ze zijn altijd trots op
me geweest. Toen ik net was be
gonnen met m'n studie rechten,
noemden ze me gelijk al 'ons ad
vocaatje'.
In dat vissersdorpje aan de Zwar
te Zee, vlakbij de stad Samsum,
wordt iedereen in z'n waarde ge
laten. De sfeer is liberaal, zeker
niet fundamentalistisch. De regio
heeft door z'n ligging aan zee veel
invloeden van buitenaf gehad.
Mijn vader was machinist op een
schip, vele anderen werkten ook
in de zeevaart. Zij kwamen in
aanraking met andere culturen.
Men is daar niet zo dogmatisch,
zoals het geval kan zijn in het oos
ten van Turkije. Er heerst wel een
vrij sterk gemeenschapsgevoel.
Dat merk ik steeds als ik terug
ben, tijdens de zomervakantie.
Wanneer de oogst van de buur-
man nog naar binnen moet, dan
helpt iedereen mee.
Toch hebben mijn ouders ontzet
tend veel moeite gehad bij hun
terugkeer, acht jaar geleden. Ze
Met de Rabobank Tante Agaath Obligatie kunt u
zonder risico een extra rentevrijstelling van
5.000,- (voor gehuwden zelfs 10.000,-) krijgen.
Ideaal voor wie de bestaande rente- en dividend
vrijstellingen al volledig benut. Het risico wordt
volledig door de Rabobank gedragen. Met de
Tante Agaath Obligatie steunt u startende onder
nemers. Geïnteresseerd? Neem dan contact op
met uw financieel adviseur van de Rabobank.
Van het feit dat de geloofsgemeenschap
pen die de Geboortekerk in Bethlehem
delen het niet zo goed met elkaar kunnen
vinden, is doorgaans niet zo veel te mer
ken. Maar tijdens de grote schoonmaak
rond kerst spelen zich in de kerk Don Ca-
millo-achtige scènes af. De Israëli's
moesten zelfs een speciale bemiddelaar
aanstellen om de kerktwisten te sussen.
De Geboortekerk, gebouwd over de grot
waar Christus zou zijn geboren, wordt
gedeeld door drie belangrijke christelijke
groeperingen: de rooms-katholieke kerk,
de Grieks-orthodoxe en de Armeens-or-
thodoxe, die elk hun eigen hoeken heb
ben. Diverse kleinere groeperingen mo
gen er diensten houden. De kerk wordt
jaarlijks bezocht door duizenden pel
grims, maar is vooral met Kerstmis het
middelpunt van de wereld.
Volgens Daniël Rossing, een voormalig
ambtenaar van het Israëlische ministerie
van geloofszaken die veertien jaar lang
als bemiddelaar in de Geboortekerk dien
de, is de kerstschoonmaak meer een ter
ritoriale zaak dan een kwestie van hygië
ne. „Het gaat niet zozeer om de kerk
schoon te maken, maar om het verkrij
gen van zeggenschap over bepaalde ge
bieden", aldus Rossing.
In de tijd dat Rossing aan de kerk was
verbonden hij stopte in 1988 waren
vreedzaam verlopende feestdagen
schaars. In 1980 kwam het diverse keren
tot een handgemeen toen een kerkge
nootschap een deel van de kerk probeer
de schoon te maken dat werd opgeëist
door een andere groep. In andere jaren
waren er ingewikkelde diplomatieke ma
noeuvres achter de schermen nodig om
te voorkomen dat het tot een openlijke
zeepsopoorlog zou komen.
Ofschoon er nu al enkele jaren een be
stand in acht wordt genomen, kunnen de
onderhuidse spanningen elk moment
weer tot uitbarsting komen, zegt pater
Jerome Muphy-O'Connor, een vooraan
staande rooms-katholieke bijbelvorser.
„Alles wat daar voor nodig is, is een
agressieve persoonlijkheid of een klein
beetje onbegrip, en dan wordt de zaak
weer in beweging gebracht", aldus Murp-
hy-O'Connor.
De Palestijnen die sinds kort de baas zijn
in Bethlehem en andere stadjes op de
Westelijke Jordaanoever, proberen dit
jaar in stilte te voorkomen dat de grote
schoonmaak ontaardt in een matpartij.
Maar de Palestijnen zijn betrekkelijke
nieuwkomers in de slangenkuil van gelo
ven die de Geboortekerk is. Veel hangt af
van de Palestijnse functionaris die uitein
delijk verantwoordelijk zal zijn voor de
kerkzaken.
Het kerkconflict gaat ver terug. Rondom
het jaar 333 liet keizer Constantijn op de
ze plek voor het eerst een kerk bouwen.
Het gebouw raakte echter zo zwaai- be
schadigd bij de opstand van de Samarita
nen dat het werd gesloopt en in de 6de
eeuw werd vervangen door een nieuwe
kerk. In de 12de eeuw, ten tijde van de
Kruistochten, werkten alle christelijke
groeperingen samen bij een grote reno
vatie.
Maar vanaf de 13de eeuw ging het berg
afwaarts met de kerk. De schisma's tus
sen de christelijke gemeenschappen wer
den breder en veelvuldiger. Sommigen
menen dat een controverse in de 19de
eeuw, over de verdwijning van een zilve
ren ster uit de grot, mede heeft geleid tot
de Krimoorlog.
In 1929 hadden de Britten (het gebied
viel destijds onder Brits mandaat) zo ge
noeg van de onderlinge strijd dat ze een
geheim memo opstelden over de juris
dictie over de heilige plaatsen in en om
Jeruzalem. Het document nu niet
meer geheim is nog steeds grotendeels
van kracht. Maar liefst negen pagina's
gaan over de Geboortekerk. Tot op de
laatste kandelaar is het bezit van de ver
schillende geloofsgenootschappen in de
kerk vastgelegd.
De voorschriften lijken soms zelf iets
mystieks te hebben. „De Latijnen", luidt
een clausule, „hebben het recht van
doorgang vanaf de ingang naar hun
kloosterdeur tussen de eerste en de twee
de pilaar van de noordelijke rij..."
Ondanks deze gedetailleerde bepalii
blijken er toch nog gaten te zitten in
regelgeving. Vandaag de dag zijn eri'P
territoriale geschillen over de muur
rondom de ronde trap die vanuit de
naar de grot leidt, over enkele balkei
de dakconstructie en over het noord}10
telijke dwarsschip, zegt Rossing.
Geen van de aanwezige priesters zalie
nieuwsgierige bezoeker veel vertelle
over de geschillen. Buitenstaanders v
nen de conflicten afdoen als kleinzie
gekibbel, maar Rossing, die nu aanl
hoofd staat van een particuliere org,
tie ter bevordering van religieuze tol >e
tie, kan er wel begrip voor opbrenge n
„Ze hebben allemaal een lange gesc ,te
denis waarin ze minderheden waren
een zware overlevingsstrijd moesten
veren", zegt Rossing. „Ze denken da
einde nabij is als ze een centimeter!
geven. Voor hen is het namelijk geeiss
centimeter, maar een hele wereld."
Kandidaat-Kamerlid Coskun Qörüz over kerstmis, geloof en politiek
Hij heeft respect voor de tien
geboden. Maar Coskun (Jörüz
gruwt van de wijn die over
vloedig wordt geschonken in
de Bijbel. De 34-jarige moslim
uit Haarlem popelt om als
CDA-Kamerlid zijn dromen
waar te maken. De partij heeft
hem op de derde plaats van de
kandidatenlijst gezet, terwijl hij
door de Haarlemse afdeling
van die partij op dezelfde
plaats is gezet op de lijst kandi
daat-gemeenteraadsleden.
Qörüz droomt van buren die
elkaar helpen, computercur
sussen in de moskee èn min
der drankgebruik.
„Natuurlijk weet ik wat kerstmis
is. Toen ik als zevenjarig jongetje
in Nederland kwam wonen, zag ik
overal die kerstversieringen. Op
de lagere school in Haarlem kreeg
ik godsdienstonderwijs, een non
kwam langs om te vertellen uit de
Bijbel. Als moslim moet je de
twee andere heilige boeken naast
de koran, de Thora en de Bijbel,
met het grootste respect behan
delen. Ze vertonen ook veel over
eenkomsten. Ik hoorde in de
moskee het verhaal van Ibrahim,
op school vertelden ze precies
hetzelfde verhaal, alleen daar
heette hij Abraham.
De islam is belangrijk voor mij, ik
geloof in Allah. Wat anderen daar
van denken, vind ik van minder
belang. De koran is voor mij een
inspiratiebron. Je kunt alles kwijt
raken in het leven, maar het ge
loof kunnen ze je niet afnemen.
Straks ga ik weer een maand vas
ten. De ramadan is verplicht,
maar er zijn uitzonderingen. Een
oogchirurg bijvoorbeeld moet
vasten, maar niet als hij met tril
lende handen staat te opereren.
Ook de reis naar Mekka die elke
moslim één keer in z'n leven zou
moeten maken, kent uitzonderin
gen. Alleen als je het je kunt ver
oorloven. Als het er bij mij ooit
van komt, dan ga ik zeker, net
zoals mijn ouders.
Voor bidden geldt precies hetzelf
de. Dat moet je vijf keer per dag
doen, maar als je echt geen tijd
hebt, mag je het uitstellen. Als ik
straks als CDA-Kamerlid bij een
lang debat zit, dan loop ik niet
even weg om te bidden. Ik ben
daar voor de Nederlandse samen
leving en kan het bidden later in
halen. Die tolerantie kent de is
lam.
Ik arriveerde hier met mijn moe
der en twee zusjes. Mijn vader
woonde hier al enkele jaren. Dat
was de praktijk destijds. De vader
ging vooruit en het gezin volgde
later. Achteraf zou je het zelf nooit
zo meer doen. Vaders kenden hun
vrouw en kinderen niet meer en
omgekeerd. Er zijn veel proble
men door ontstaan, vooral met de
opvoeding. Dat kun je die man
nen verwijten, maar ze deden het
ook om geld te verdienen voor
hun gezin.
Gek genoeg voelde ik me als
Turks kind hier in Nederland niet
echt een buitenstaander. Er wa
ren er ook niet zoveel. Op school
zaten bij mij ook drie andere niet-
Nederlandse kinderen in de klas.
De meeste leerlingen deden nor
maal tegen ons. Wij waren als
kleine minderheid geen pro
bleem, we vormden geen bedrei
ging-
Toch weet je al heel jong dat je
anders bent. Wij deden thuis al
tijd onze schoenen uit bijvoor
beeld. Als m'n vriendjes een kro
ket uit de muur trokken, deed ik
niet mee. Van dat soort verschil
len word je toch snel volwassen.
Je merkt dat je anders bent, maar
naast de Koran, de Bijbel en de Thora, met het grootste respect behandelen."
gingen voor een oom zorgen. De
overgang was een schok. Mijn va
der had dertig jaar in Nederland
gewoond, mijn moeder vijf jaar
korter. Ze moesten zich echt weer
aanpassen. De eerste generatie
migranten krijgt in Nederland het
verwijt dat ze niet voldoende ge-
integreerd zijn, maar eenmaal te
rug blijkt dat ze zich daar ook
mentaal weer moeten aanpassen.
Mijn fascinatie met de islam be
gon vroeg, al in Turkije. Ik was
nog geen zeven jaar. Eigenlijk
werd ik het eerst getroffen door
het tasje dat je meeneemt naar de
Koranschool. Dat vond ik zo
mooi. Ook m'n opa heeft een gro
te rol gespeeld, een prachtige ke
rel. Een wijs man. Hij kon de reli
gieuze voorschriften en ethische
zaken met grote eenvoud vertalen
naar de praktijk van het dagelijks
leven. Als ik zag hèm zag bidden,
dan imponeerde dat mij.
't Is jammer dat religies hier in
Nederland in een defensieve rol
zitten. Dat is zorgelijk. Mensen
die geloven moeten zich verdedi
gen, terwijl we verslaafden geen
wagen stellen over hun gedrag.
Aan alcoholisme doen we niets.
En dan het gedogen in Nederland,
dat vind ik een ik-weet-niet-be-
leid of eigenlijk een ik-weet-niet-
beter-beleid. De coffeeshops,
waar ze softdrugs verkopen die ei
genlijk verboden zijn, dat begrijpt
toch niemand. Ik sta echt te po
pelen om dat gedogen op de hel
ling te zetten.
Vooral moslims moeten zich ver
dedigen. Als je de gemiddelde Ne
derlander naar de islam vraagt,
krijg je geen positieve reactie. Uit
een onderzoek blijkt dat driekwart
van de mensen niets van de islam
weet. Daarvan denkt nog eens 45
procent dat moslims fundamen
talistisch zijn. Deze 'beeldmisvor
ming' komt door de snelheid van
migratie. Er zijn honderdduizen
den migranten naar Nederland
gekomen. Een deel van de eerste
generaties is al weer terug, maar
veel vragen zijn niet beantwoord.
Er is geen communicatie geweest,
iedereen is in het eigen wereldje
blijven leven. Als er zes gezinnen
in een portiek wonen en er komt
een moslimgezin bij, wat weet je
dan van elkaar? Wat willen ze we
ten van elkaar?
De vraagtekens over de islam
worden versterkt door het Mid
den-Oosten, door het fundamen
talisme. Het is niet terecht dat de
islam fundamentalistisch wordt
genoemd. Het is niet terecht dat
ik word aangesproken over lan
den als Iran, Libië of Algerije. Net
zo min kun je daar de islam sim
pelweg de schuld van geven. Ik
kan toch ook niet zomaar iemand
hier erop aanspreken dat christe
nen in Noord-Ierland elkaar een
kopje kleiner maken? Met religies
is niets mis, het is maar hoe de
mensen ze vertalen.
Ik ben er geen voorstander van
dat religie wordt gebruikt voor
politieke doeleinden. De islam
kan nooit de bedoeling hebben
minderheden te onderdrukken.
Dat vrouwen geen auto mogen
rijden, dat is misbruik van gods
dienst. Maar wat kun je doen? Ik
kan weinig veranderen, alleen in
mijn eigen kring.
Behalve in Indonesië en Turkije
misschien is er inderdaad nauwe
lijks democratie in Islamitische
landen. Daar ben ik realistisch ge
noeg in. Maar als je af en toe je
westerse bril afzet, zie je dat voor
al de economie en de cultuur dat
verklaren. Het ligt niet altijd aan
de islam.
De mensen krijgen door de media
een verkeerd beeld van de islam.
Je neemt toch ook niet Staphorst
als maat voor heel Nederland? Ik
ben niet bang voor fundamenta
lisme in Nederland, de sfeer, de
economie, de vrijheid in Neder
land, zorgen daar wel voor. We
moeten wel alert zijn, maar ik
maak me meer zorgen over ex
treem-rechts dan over fundamen
talisme.
Om de beeldmisvorming van de
islam aan te pakken zie ik een
*r
foto cpd q fs
ia
grote taak voor jongeren. M
ouders konden dat niet. Ze
ken weinig Nederlands en k L
dus slecht communiceren.)
ze zagen hun aanwezigheid i
wel als tijdelijk. Wat dit beti
moet de eerste generatie de
in eigen boezem steken vooi et
beeldmisvorming. Maar dej
ren van vandaag kunnen he 10
ze kunnen een brug vormen d:
sen twee culturen. En ze mo ei
het ook doen. z;
Integratie kan alleen door je its
tergrond te leren kennen. Split
islamitische scholen bevord re
volgens mij de integratie. Duit
zijn veel misverstanden ove ve
gaat om gewone scholen mi n
maximaal 2,5 uur godsdien!
derwijs per week. De voordf p
zijn: discipline, herkenning s.
de thuissituatie en betrokke tt
van ouders. Kijk, tachtig pro d
van de moslimkinderen stro
nu via gewone scholen niet
naar een vervolgopleiding.!
een uiterst schokkende con
en onaanvaardbaar. Vanuit l
islamitische school blijkt de l
stroming naar het vervolgd
wijs wel te lukken, dat wijst
praktijk uit. Dan is voor mi
keuze eenvoudig.
De islam is de tweede gods
in Nederland, maar er is n(
islamitische middelbare sc
AJs je geen thuishaven hebt
je ook niet uitvaren, vind il
lims moeten de organisatie
ken waarmee ze het beste:
diend. We moeten het perp
bekijken. Een islamitisch vt
gingshuis doet het goed, m:
kennelijk is er geen behoeft
een eigen woningbouwverf
ging. De katholieke verzuili
geen blauwdruk voor de isl<
tische verzuiling, maai- ik hf
geen problemen mee dat ei
Islamitische zuil ontstaat.
