'Ik was de beste van de grote 3
Mary Dresselhuys zorgt
voor heerlijk avondje
/erpakt in tekeningen wint
satire beduidend aan kracht
Rtv show
De musical keert alsnog in de Lichtstad terug
5ENSDAG 24 DECEMBER 1997
Openhartig inten'iew met Toon op Tweede Kerstdag
flhaag hans piét/gpd
Strip Show is eenmalig. He-
3 1, want met deze serie snelle,
ar vooral grappige animatie-
tches bewijst het onder de
van Spitting Image werken-
earn, dat humor, verpakt in
O* «ningen, aan kracht wint. De
c mgrijkste reden daarvoor is,
/(de fantasie van de maker
eperkt zijn gang kan gaan.
ners, alles wat hij bedenkt is
:en tekening onder te bren-
e handicap met animatie is,
het dure televisie oplevert,
er als er handwerk in plaats
computers aan te pas ko-
1. Het is de reden, waarom
ip de Nederlandse televisie
oorbeeld nog geen geteken-
soapreeks wordt uitgezon-
en omroepen steeds weer
iggrijpen naar Disney en
ina-Barbara-klassiekers,
Is Donald Duck, The Flint-
ïes en Tom Jerry,
die strijd, animatie voor
betaalbare prijs op het
rm te krijgen, dreigde het
jaren tachtig helemaal mis
lopen met het genre. Joe
ina, een van de grondleggers
het Amerikaanse animatie-
erium Hanna-Barbara,
ikte zich tijdens een bezoek
zijn studio's in Los Angeles
rm druk over die ontwücke-
Er wordt mij tegenwoor-
vaak gevraagd waarom car
toons niet grappig meer zijn.
Mijn antwoord is: er wordt ge
bruik gemaakt van té veel dialo
gen en té veel karakters".
En hij had gelijk. Ook een ani
matiereeks verdient zijn held.
Maar, het wordt wat moeilijk
identificeren wanneer er zes of
zeven hoofdrolspelers door het
beeld rennen. Bovendien die
nen de tekêningen voor een be
langrijk deel het verhaal te ver
tellen. Om op een eenvoudige
manier te weten te komen of
dat ook gebeurt, is het bij de
aanschaf van bijvoorbeeld een
video met cartoons aan te ra
den, er een tijdje naar te kijken
zonder dat het geluid aan staat.
Het onderscheidt de slechte van
de goede animatie.
Met die 'levende' stripteke
ningen gaat het inmiddels weer
de goede kant op hoewel de de
cors, doordat er computers aan
te pas komen, wat minder con
trastrijk zijn geworden. Boven
dien heeft de klare lijn veelal
een meer schetsmatig karakter
gekregen.
Dat zie je ook in The Strip
Show, maar daarin draagt die
manier van tekenen juist op een
wonderlijk positieve wijze bij
aan de vluchtigheid van het ge
nre. Een grap smeekt er bijna
om, op zo'n manier te worden
omarmd. Door van veel ver
schillende tekenaars, schrijvers,
stemmen en animatiestudio's
gebruik te maken (er figureert
ook een aantal echt wonder
schone kleifiguren in 'The strip
show') groeit het programma al
snel uit tot een bonte collage
van uiterst lachwekkende grap
pen, die - ondanks dat ze min
der politiek getint zijn - de
roemruchte Engelse Channel 4-
televisieserie Spitting Image een
gepaste eer bewijzen.
Wie van animatie houdt, kan
het dertig minuten durende
programma maar beter direct
op video zetten, want ook een
tweede en derde kijkbeurt leve
ren nieuwe en grappige ontdek
kingen op. Het is dan ook erg
jammer, dat het gaat om slechts
één uitzending. Je zou wensen,
dat de VPRO elke week zo'n
kerstdiner presenteerde, waarin
de nieuwste technologieën met
veel humor op de hei worden
genomen, maar waarin ook zo
iets nijpends als de moeilijkhe
den bij het vinden van een vaste
relatie, de revue passeren. Aar
dig is, dat er steeds - in anima
tie dan wel teksten - is gezocht
naar een vorm van vertier, die
niet door acteurs zou kunnen
worden uitgebeeld. Hopelijk in
spireert het anderen zo zeer dat
we in een nieuw seizoen alsnog
zo'n animatie-comedy tege
moet kunnen zien. Het zou een
verrijking van het televisieaan
bod betekenen.
The Strip Show. Eenmalige a
show, 25 december, \T>RO, Ned. 3,
19.50 uur.
Vedette regelt zelf het. slot van de show: 'Doek!'
OU
ruim in oude acteurs zit het
lerlandse theater niet meer.
vas een tijd dat je toneelspe-
met verve bejaard kon zien
den op de planken. Acteurs
Sarah Heyblom, Mien Duy-
:r van Twist, Philippe La
ipelle, Ida Wasserman, Joris
Is, Louis van Gasteren se-
Coba Kelling, Ko Arnoldi.
Ie vaste verbintenissen hiel-
op, acteurs gingen gewoon
pensioen. Terecht waar-
ijnlijk, want een lolletje zal
niet geweest zijn om in de
van de toneelspreiding op je
c entigste wéér in die bus naar
ningen te moeten stappen.
==^aén actrice heeft echter de
en alles wat er veranderd is
haar laars gelapt, Mary
■"7" sselhuys. Op 22 januari
Alt ze 91 jaar oud en al speelt
'an nu niet meer, er zijn nog
ds schijnwerpers voor haar.
van den Ende zette ze
:r aan voor een praatpro-
mmq nma met Paul Haenen. be-
februari djj jaar in het Nieu
we la Mar in Amsterdam,
/ie er bij was, koestert de
innering als een theaterju-
iltje. Het zou één avond wor-
Van acht tot half elf. Het
:dt al meteen half twaalf. En
het slotapplaus maar niet wil
tommen, kijkt Mary Dres-
luys opzij naar de coulissen
regisseert ze zelf het einde
ar met het woordje 'Doek!'.
'e hommage zal zelfs enkele
en herhaald worden. Steeds
ferkocht, alsof het om een
lier gaat in plaats van een
ngsel van vraag en ant-
ard, voorgelezen herinnerin-
en vertoonde foto's uit het
liliealbum gebracht door
mensen, statisch op een
il.
ielukkig is er de televisieregi-
itie en bewerking. Een heer
avondje met een vrouw die
het ene na het andere mooie
verhaaltje uitpakt. Nog altijd de
topcomédienne die weet hoe
een zaal bespeeld moet worden.
Vadertje Tijd heeft van haar een
zachte tik voor de broek gekre
gen, ze kijkt ondeugend de zaal
in met een prachtige mix van
wijsheid, relativeringsvermogen
en de charme van de eeuwige
jeugd.
Ze herinnert zich haar eerste
sollicitatie, net van de toneel
school. Zij en haar eerste man,
Joan Remmelts mogen drie mi
nuten voorspelen voor Cor van
der Lugt Melsert. De schouw
burg is ijskoud. De toneelleider
bromt: 'Houden jullie je jassen
maar aan, dat talent zie ik er
wel doorheen'. En de reactie in
de krant op dat eerste rolletje
waarin ze gillend op een draai
molen mag zitten, is raak: 'Van
haar zullen we nog wel horen'.
Dierentuin
De dochter van een tabakshan
delaar uit Jiel moest en zou aan
het toneel. Tegen de wil van de
familie. Maar gelukkig was er
een oma in Den Haag die zorg
de dat ze vaak naar het theater
kon. Ze zag de grote Louis
Bouwmeester in de Haagse Die
rentuin, in 'De koopman van
Venetië'. „Het regende", vertelt
ze, „en een hoop mensen met
kinderen waren het droge thea
ter in gevlucht. De acteurs za
gen wat voor publiek ze hadden
en schmierden er op los. Ik zag
twee actrices stikkend van de
lach in de coulissen verdwijnen
en nooit meer terugkomen. Een
acteur met een houten been,
was zijn handicap in het vol
gende bedrijf vergeten. Een te
genspeler komt hem te hulp:
'Gij zijt vast en zeker genezen,
Heer'. Ik kende het stuk, ik wist
dat het allemaal niet kon. En ik
genoot. Ik had het gevoel dat ik
er al bij hoorde".
Toon Hermans: 'Ik ben een dolend kind'.
,,Is tachtig oud? Voor mij bestaat geen ouderdom, vooral
geen dom. Als ik morgen niet ouder ben dan vandaag,
ben ik dood". Halverwege hét openhartige en soms ont
roerende televisie-interview dat Martin Maat de afgelo
pen zomer maakte met Toon Hermans, zegt de confé
rencier dat hij alleen over het ouder worden en de dood
praat om de interviewer en het publiek een plezier te
doen. Ook al zegt hij een zin eerder over zijn cd door de
televisie opgenomen laatste show: ,,Als ik er nog ben, ga
ik kijken".
y Dresselhuys kijkt ondeugend de zaal in met een prachtige mix van wijsheid, relativeringsvermogen en
harme van de eeuwige jeugd.
FOTO Di/kstra bv
haag bertjansma/gpd het ene na het andere mooie Soms zijn er zoveel herinne
ringen dat ze de draad van haar
verhaal kwijtraakt. Geen nood.
Ze kijkt richting zaal en zegt
verstrooid: 'Waar was ik nou?'
Over Ko van Dijk: „Ko kon alles.
Hij speelde in 'De man, de
vrouw en de moord' scènes die
de auteur nóóit van z'n leven
geschreven had. En ik me maar
afvragen: hoe redden we dat
straks. Maar dan zette Ko het
stuk weer prima in de rails'
den haag jacques geluk
„Ze doen alsof ik een beetje
dood ben. Dat schrijven men
sen", vertelt Toon, terwijl hij al
zijn vingers laat bewegen. „Ik
beweeg, dat zie je. Kijk, ik leef.
Wim Kan, Wim Sonneveld,
Toon Hermans dat waren de
grote 3. Dat is in de eerste
plaats niet waar. Ik was de bes
te. Maar die twee zijn er niet
meer. Ik ben er nog."
„Ze spreken over mij in de
verleden tijd. Dat hoofd is niet
leeg, dat hart is nog vol. Dat wil
ik kwijt, wil ik schrijven. Maar ik
heb geen plannen. Als ik dit wil
schrijven, schrijf ik dat, als ik
dat wil schrijven, schrijf ik dit. Ik
vind dat je niet tevoren moet
weten wat je gaat maken. Dat is
de kunstenaar. Op commando
wat maken is geen kunst, dan
ben je eigenlijk geen mens.
Mensen moeten zich overgeven
aan het leven. Dat zing ik in een
liedje van mijn laatste show".
Toon Hermans wil dat de
mensen hem leren kennen
zoals hij echt is. „De aanstellerij
van het theater wil ik kwijt. Ik
wil niet dat de mensen me ken
nen als de clown of de grapjas".
Dan: „Ik ben vergeetachtig, zeg
wel eens dingen twee keer. Voor
de rest ben ik prima, maar ik
vergeet. Snap je? Wat vroeg je
me?", zegt hij met een brede
lach. En later: „Niets is af. Ik kan
me het begin van mijn leven
niet herinneren. Het was al be
gonnen toen ik er pas achter
kwam. Ik hoop dat het met het
einde ook zo gaat".
Maar die opmerking heeft ei
genlijk niets met vergeetachtig
heid te maken, meer met de op
vattingen van Toon over het le
ven, die hij voortdurend venti
leert, vaak in prachtige, ter plek
ke verzonnen, poëtische volzin
nen: „De verpakking is de mens
niet, dat is de huls waarin hij zit.
Ik ben het leven niet. Het leven
leeft in mij in deze huls, in dit
masker..." Vervolgens kijkt hij
indringend in de ogen van de
interviewer.
Gaandeweg het gesprek ko
men ook zaken als het geloof,
zijn haat/liefdeverhouding met
Limburg ('Ik heb een rotjeugd
gehad in Sittard') en humor aan
de orde. „Een humorist is een
humorist als de humor zich ver
takt in wat hij zelf niet weet en
voortkomt uit de fundamentele
laag van zijn denken. Zoals de
bloemetjes uit de grond ko-
Rietje
Boven de schouw in zijn woon
kamer hangt een groot portret
van zijn overleden vrouw Rietje.
„Is het moeilijker om liefde te
krijgen", vraagt Martin Maat
aan het einde van het interview.
Het is dan lang stil. Toon Her
mans mijmert wat over de lief
de, die je ook kunt vinden in de
zee en bij koeien. Tot hij uitein
delijk zegt: „Er is niemand ge
weest die mij zoveel liefde heeft
gegeven als mijn vrouw. Dat is
genade. Het is iets van het le
ven, niet van mij. Ik stop, 't is
goed".
Het einde van een bijzonder
en open gesprek met Toon Her
mans, die over de creatieve
'chaos in zijn geest' zegt: „Ik
ben een dolend kind". Het asso
ciatieve steekspel dat af en toe
de plaats inneemt van het echte
interview, begint soms naar
aanleiding van de liedjes van
Hermans' laatste cd die het in
terview - in combinatie met
beelden van zijn figuratieve en
impressionistische schilderijen
- illustreren. Maar vaker laat
Hermans, al dan niet in ant
woord op een vraag, zijn mij
meringen de vrije loop. In de
originele bewoordingen die we
van hem gewend zijn. Jammer
dat die zo laat op de avond pas
te horen zijn, hoewel de tekst
van het openingsliedje een toe
passelijke is:
Als alle mensen deze nacht nou
es deejen wat wij doen
Dan zou het morgen nergens
meer oorlog zijn
En de wereld was een zoen
Kom we gaan naar bed
't Is goed in bed
Als jij me in mijn armen houdt.
Toon, AVRO, uitzending vrijdag 26
december, Ned. 1, 23.14-00.04 uur.
Martin Maat in gesprek met Toon
Hermans.
Ceés Laseur
Privé-herinneringen. Aan hoe
ze de familie 'te schande' maak
te, met dat toneel. En later met
haar openlijke verhouding met
acteur Cees Laseur. Haar vader
wilde hem pas na een huwelijk
ontmoeten, haar moeder orga
niseerde een kennismakingse
tentje in hotel L' Europe., En
dochter Mary is angstig dat de
charmes van Laseur niet goed
zijn gevallen. „Ik wou dat jouw
vader mij zo eens aangekeken
had", zegt haar moeder. Mary
Dresselhuys: „Ik wist toen wat
mijn moeder tekort gekomen
was".
Ze herinnert zich het debuut
van haar dochter Petra Laseur.
in Molières 'Geleerde vrouwen'.
In 1959 in de schouwburg van
Almelo. Vermoeide acteurs in
een niet-verwarmd theater:
Mien Duymaer van Twist had
van de ellende haar Jago-shawl
maar omgehouden en droeg
zichtbaar bergschoenen onder
haar Molière-kostuum. De ene
anekdote buitelt over de andere
heen. En de zaal gaat plat, alsof
het om de oudejaarsconference
van een topcabaretier gaat. Al
les met gevoel, met een timing
van op-de-seconde. Want een
topactrice blijft een topactrice.
Ook al is ze negentig.
'Paul Haenen Mary Dresselhuys',
aflevering 1, 25 december, RTL4,
21.30 uur.
Verbazing spreekt uit Parijse krantenkoppen
parus cees van zweeden
correspondent
Het zou in geen enkel ander
land nog nieuws zijn, maar in
Frankrijk haalde het deze
maand de krantenkoppen: mu
sical gaat tweede jaar in. Jaren
lang was Parijs de stad van de
variété, waar in de Moulin Rou
ge en de Folies Bergère extrava
gant geklede of goeddeels ont
klede dames bussen vol Japan
ners trokken. Maar met de
Moulin Rouge gaat het finan
cieel even slecht als met veel
van de Japanners, en in de Fo
lies Bergère hebben de dames
nu plaats gemaakt voor een
musical.
Bijna anderhalve eeuw nadat
de musical in Parijs werd uitge
vonden, is zij; er teruggekeerd.
Miss Saigon, die na Londen en
New York nu ook Schevenin-
gen aan haar voeten heeft ge
bracht, was een Franse creatie
die echter flopte in Parijs. Maar
plotseling lijkt het Parijse pu
bliek weer ontvankelijk gewor
den te zijn voor de musical.
De allereerste musical werd
in 1855 opgevoerd in de Bouf-
fes-Parisiens, een piepklein
theatertje in Parijs. De compo
nist en directeur ervan was Jac
ques Offenbach, een Duitse im
migrant die met operettes als
La Vie Parisienne en La Belle
Hélène de basis legde voor de
latere musical.
La Vie Parisienne werd begin
dit jaar opnieuw op de planken
gebracht (in de Comédie Fran-
^aise), en werd zo'n succes dat
het hele herfstprogramma van En in de Bouffes-Parisiens,
het theater geschrapt moest waar Offenbach destijds de
worden. Aanvankelijk zou de toon zette, gaat begin 1998 een
show lopen tot juni dit jaar. andere musical zijn tweede jaar
Kaartjes worden nu tot 12 janu- in. Le Passe-Muraille is het ver-
ari 1998 verkocht. haal van een bewoner van
t vlnr.: Marco Bakker, Mary Willems
FOTO LEX VAN ROSSEN
Montmartre die door de muren
kan lopen. De musical, ge
schreven door Didier van Cau-
welaert, is de muzikale bewer
king van het gelijknamige boek
van Marcel Aymé. Unaniem
werd Van Cauwelaert geprezen
voor zijn productie, niet in het
minst door het publiek dat al
een jaar voor uitverkochte za
len heeft gezorgd.
La Vie Parisienne en Le Pas
se-Muraille zijn niet de enige
musicals die Parijs dit jaar heb
ben veroverd. De Folies Bergè
re voert de Franse versie op van
de Broadway-productie Nine,
een muzikale uitvoering van
Fellini's film 8 1/2. En in het
Théatre Mogador loopt La Vie
en Bleu, een musical over Pi
casso in zijn 'blauwe' periode.
Het succes van al deze shows
is opmerkelijk, omdat in Parijs
de musical met Jacques Offen
bach gestorven leek te zijn. In
ternationale hits als Hair flop
ten in Parijs, en Andrew Lloyd
Webber kan in de Franse
hoofdstad over straat zonder
herkend te worden. Les Miséra-
bles, de bewerking van Victor
Hugo's boek waar Londen nu al
tien jaar voor uitloopt, faalde
deerlijk in Parijs. En My Fan-
Lady heeft er het licht zelfs he
lemaal niet gezien.
Over het waarom van de te
rugkeer van de musical is wei
nig bekend. Maar een com
mentator suggereerde dat de
verklaring misschien gewoon
gezocht moest worden in het
sterk gestegen Britse pond. dat
theaters in de Londense West
End voor veel Franse toeristen
onbetaalbaar heeft gemaakt.
FOTO CPD
