Spanning in Lyon houdt
aan na ongeregelheden
GOE
KOO
Buitenland
Ook bij kerst rekenen Russen af met communistische verleden
'Prinses Gracia was lid van
Orde van de Zonnetempel'
Clinton bezoekt voor het
eerst Bosnische hoofdstad
Ivo belooft SFOR-troepen meer aanslagen
IV
Rebellen Tsjetsjenië vallen
Russisch tankbataljon aan
\NDAG 22 DECEMBER 1997
jrstpreek Carey in de supermarkt
g[Ni Een kerstpreek van de anglicaanse aartsbisschop Carey
ratis verkrijgbaar bij de 216 supermarkten van de winkelke-
Asda. I Iet hoofd van de Anglicaanse Kerk wil daarmee een
(beeld geven aan de voorgangers om de straat op te gaan.
igeleden stemde hij in met het plan diensten in pubs te hou-
Het eerste exemplaar werd gistermiddag tijdens een dienst
S et graafschap Essex gepresenteerd.
link;
se en rechtse rellen in Duitsland
;nberg De politie heeft gisternacht een einde gemaakt aan
bijeenkomst van rechtsextremisten in het Duitse Beuren. Ze
isteerde 170 mensen en nam nazipropagandamateriaal in
lag. In de binnenstad van Neurenberg hield de politie 28
•el nsen aan bij relletjes na afloop van een concert uit de serie
k tegen Rechts. Het derde concert in die, dat gisteren zou
[den gehouden, is in verband met de ongeregeldheden afge-
jgelgriep eist derde leven
if.kongDe zogenoemde vogelgriep heeft in Hong Kong een
I deleven geëist. Een 13-jarigmeisje overleed gisteren in het
*enhuis waar ze bijna een maand geleden was opgenomen,
nei overleed een 3-jarig jongetje aan de ziekte en eerder deze
tnd een man van 54. Het hoofd van het Griepprogramma
ide Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zei zaterdag dat
m (ogelgriep vooralsnog niet als een groot probleem moet wor-
beschouwd. Vooralsnog is het virus alleen in Hong Kong ac-
fde Ariane van dit jaar de lucht in
iou« Vanaf de ruimtevaartbasis Kourou in Frans-Guyana is
daag voor de 104de keer een Ariane-raket de ruimte in ge
iten. Het was de elfde van dit jaar. De raket heeft twintig mi
jn na de lancering de satelliet Intelsat 804 losgelaten. We-
technische moeilijkheden was de start met 24 uur uitge-
Er waren problemen met een waterstoftank van de derde
van de draagraket. De satelliet moet tegelijk 22.500 klassie-
Z elefoonverbindingen kunnen verwerken, drie tv-kanalen en
i 500 digitale telefooncircuits. Ze moet vijftien jaar blijven
noneren.
"i ulauskas leidt in Litouwen
«jsBij de presidentsverkiezingen in Litouwen gaat de kan-
lat van de neocommunisten, de 44-jarige advocaat Paulaus-
aan de leiding. Ongeveer 56 procent van de stemmen is ge-
J ,maar volgens de kiescommissie is nu al zeker dat Paulaus-
en de 71-jarige Amerikaans-Litouwse Adamkus in de tweede
,f de op 4 januari gaan uitvechten wie de nieuwe president van
luwen wordt. Paulauskas behaalde gisteren 45 procent van
ui tot nu toe getelde stemmen. Adamkus 28 procent. Ex-pre
nt Landsbergis bleef steken op 16 procent.
air Europeaan van het jaar
hingtonHet Amerikaanse weekblad Newsweek heeft de
se premier Blair uitgeroepen tot Europeaan van het jaar. Hij
chaamt volgens het blad het nieuwe vertrouwen in en de*
ïvve creativiteit van zijn land. In een interview met het blad
Blair dat ,,wij Britten vandaag de dag meer met elkaar in
nonie zijn. Ik denk dat het bezig bezig is een uitzicht op zijn
in toekomst te ontdekken die in feite zeer uitnodigend is",
int Blair.
leen overlevenden Oekraïens toestel
ie» Griekse reddingsploegen hebben gisteren in het be-
ïuwde en ontoegankelijke gebied van Grieks Macedonië de
ten geborgen van inzittenden van het neergestorte Oekraï-
verkeersvliegtuig. Niemand van de zeventig inzittenden
rleefde de ramp die woensdag plaats had. Het bergen van
htoffers en wrakstukken is bijzonder moeilijk door het berg-
tig terrein en het slechte weer. Het toestel verdween woens-
jvlak voor de landing in slecht weer van het radarscherm.
- hotten in mei 1999 naar de stembus
den» De verkiezingen voor het toekomstige Schotse parie
nt worden op 6 mei 1999 gehouden. Dat maakte de Britse
lister voor Schotse Zaken Dewar gisteren bekend. De Schot
stemden in september in een referendum voor de vorming
een eigen parlement. Het parlement, het eerste in Schotland
f driehonderd jaar, zal vanaf het jaar 2000 zetelen in Edin-
gh. Het parlement kan belastingen heffen en krijgt een be
ting van rond veertig miljard gulden.
nnestie voor ex-presidenten
ük» In de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul hebben mensen-
htengroeperingen geprotesteerd tegen het feit dat de ex-pre-
nten Chun Doo Hwan en Roh Tae-woo amnestie hebben
~a regen. De twee werden vorig jaar augustus veroordeeld we-
s hoogverraad nadat ze bij een coup in 1979 de macht had-
igegrepen. Verder waren ze verantwoordelijk voor de bloedi-
Jmderdrukking van een opstand in de zuidelijke stad Kwang-
vaarbij zeker tweehonderd mensen omkwamen. De winnaar
de presidentsverkiezingen van afgelopen donderdag, Kim
jung, kwam de amnestie zaterdag overeen met de schei-
ide president Kim Young-sam. foto ar
fetaminebende in België opgerold
hen De Belgische politie heeft een amfetaminebende op-
>ld. Daarbij stuitte zij op een laboratorium en een aantal op-
ilaatsen van grondstoffen. Vier mensen zijn aangehouden.
:vel (provincie Antwerpen) werd een week geleden een am-
linelaboratorium ontmanteld na een onderzoek dat in sep-
ier van start was gegaan. Verder ontdekte de politie in vier
igplaatsen een grote hoeveelheid grondstoffen. Zaterdag
de politie in het Waalse Floreffe de belangrijkste verdachte
.een 61-jarige voormalige vleeshandelaar uit Heist-op-den-
me: Intel-baas man van het jaar
yqrk» Het Amerikaanse weekblad Time heeft zaterdag de
man van de onderneming Intel, Andrew Grove, tot man van
;r' jaar 1997 uitgeroepen. De 61-jarige Grove belichaamt vol-
shet weekblad de kracht van de informatica als nieuwe mo-
Van de economische groei in de Verenigde Staten en elders
U «wereld. Grove is in Boedapest geboren en na de Tweede
reldoorlog naar de Verenigde Staten gegaan. Grove begon in
lj| met microprocessors te werken en stichtte in 1968 Intel,
a90 procent van de computers in de wereld zijn uitgerust
'microprocessors die afkomstig zijn van Intel.
moskou hans hoogendijk
correspondent
De vroegere communistische heersers zouden
zich in hun graf omdraaien als ze konden zien
hoe het hedendaagse Moskou zich voorbereidt
op kerst. De stad is een en al glimmer en glitter.
Elke winkel heeft wel flitsende neonreclames
waarmee de Moskoyieten alvast een gelukkig
nieuwjaar wordt gewenst.
De etalages in de nieuwe winkelpromenades
puilen uit van de peperdure luxe artikelen. Jonge,
zelfbewuste vrouwen, van top tot teen gehuld in
peperduur bont, laten de inkopen door hun
chauffeur naar de wachtende limousines bren
gen. De 'nieuwe' rijke Russen kopen, de minder
bedeelden vergapen zich aan al die weelde.
Het heeft slechts een paar jaar geduurd voordat
de westerse commerciële topper Kerstmis ook de
Russische hoofdstad en enkele andere, relatief
welvarende, delen van het reusachtige land heeft
veroverd. Zeventig lange communistische jaren
was kerst taboe. In de Sovjettijd telde alleen ou
dejaarsavond en bij die gelegenheid werden op
bescheiden schaal cadeautjes uitgedeeld.
De Russen moesten het doen met Ded Moroz,
Vadertje Vorst. Maar deze is nu in een verwoede
concurrentiestrijd gewikkeld met de Kerstman.
De 33-jarige acteur Ribin is al tien jaar Vadertje
Vorst: „Hij heeft nog lang niet afgedaan. Hij hoort
bij ons zoals de sneeuw op de koepels van het
Kremlin."
Nog steeds is nieuwjaar de belangrijkste feest
dag in Rusland, maar dat is niet altijd zo geweest.
In vóórrevolutionaire tijden was Kerstmis ook in
Rusland gewoon Kerstmis, alleen net als nieuw
jaar door de eigen kalender veertien dagen later
dan bij ons. Iedereen ging in die tijd de straat op,
zelfs de tsaar. Dat was allemaal afgelopen toen de
communisten aan de macht kwamen en de staat
officieel atheïstisch werd. Maar na zeventig jaar
onderdrukking begon Kerstmis tien jaar geleden
aan een geweldige, onstuitbare comeback.
Kort na de revolutie van 1917 werd Kerstmis of
ficieel van de kalender geschrapt als religieuze
dag. Het accent werd verschoven naar oudejaars
avond en de kerstboom werd omgedoopt in no-
vogodnaja jolka, nieuwjaarsboom. De decoratie
werd aangepast. De ster op de top bleef, maar
niet meer in zijn christelijke betekenis. In 1935
werd de eerste rode ster geïnstalleerd op de
Spasskaja Toren van het Kremlin. De ster op de
nieuwjaarsboom werd daarna voor de meeste
Russen een symbolische afspiegeling van die op
het Kremlin en dus van de macht van de wereld
lijke heersers. Nog steeds leggen veel Russen geen
relatie tussen de ster op hun boom en de ster van
Bethlehem.
Toen de nieuwe betekenis van de 'rode' ster
eenmaal was ingeburgerd, vormde de rest geen
problemen. De kerstengeltjes, herders en kribbe
werden vervangen door figuren uit sprookjes van
Poesjkin. Eind jaren dertig, toen het rijk geobse
deerd was door de luchtvaart en de poolexpedi
ties, waren afbeeldingen uit die sfeer zeer popu
lair.
Na de oorlog werd hun plaats ingenomen door
vliegtuigjes en parachutisten. Toen de Russen dt
hele wereld verbaasden met hun eerste kunst
maan, de Spoetnik, was de afbeelding daarvan ui
teraard geweldig in trek als versiering.
De ondergang van de Sovjet-Unie betekendi
tegelijk het einde van de ideologische kerstversie
ring. Miljoenen Russen, verlangend naar de kleui
en glans uit het Westen, gooiden het Sovjetspul in
de prullenbak. En steeds meer Russen hebben het
niet meer over een nieuwjaarsboom, maar ge
woon weer over een kerstboom. Net als vroeger.
Rellen in migrantenwijk na dood arrestant
lyon-parus afp-anp
Na hevige ongeregeldheden het afgelopen weekeinde in
de Franse stad Lyon is de spanning er nog steeds om te
snijden. Ruim tweehonderd politemannen patrouilleren
in de wijk La Duchère, een buurt met hoge flats die er in
de jaren zestig snel zijn neergezet om Algerijnse immi
granten op te vangen.
speciale Brigade Anti-Criminali-
té (BAC) hielden Fernandez en
zijn twee halfbroers aan. Het af
genomen geweer is op het bu
reau door toedoen van een
agent afgegaan. Fernandez was
op slag dood. De politieagent is
gearresteerd en inmiddels be
schuldigd van moord.
Een bewonerscomité en fami
lie van het slachtoffer hebben
Aanleiding voor de rellen, die
van vrijdag tot gisteren duur
den, vormde de dood van de
24-jarige Fabrice Fernandez. Hij
was naar verluidt dronken en
wilde de aanhouding verhinde
ren van twee halfbroers. Die
hadden de politie bedreigd met
een geweer. Agenten van de
voor vandaag een stille protest
bijeenkomst aangekondigd. Het
comité zei gisteren in een ver
klaring te betreuren dat het ge
voel van onrecht onder de veel
al werkloze jongeren door een
gewelddadige minderheid on
der hen wordt aangegrepen om
daden van geweld en vandalis
me te plegen. Deze minderheid
stak in de buurt het afgelopen
weekeinde zeker 26 auto's en
vier vrachtwagens in brand.
Minister Chevènement (bin
nenlandse zaken) heeft gisteren
het politieoptreden in Lyon
scherp veroordeeld als een on-
aardvaardbare exces. Hij riep op
tot kalmte en drong erop aan
busovaca» harald doornbos
correspondent
De kennismaking met een lid van de groep
Bosnische Kroaten, die afgelopen vrijdag
een bomaanslag pleegde tegen Nederland
se SFOR-troepen in Busovaca, verloopt niet
bepaald hartelijk. In de veronderstelling dat
hij met een Nederlandse militair heeft te
maken, briest de 25-jarige Ivo: „Oprotten
hier, anders blaas ik je auto op." Nadat Ne
derlandse militairen afgelopen donderdag
twee vermeende Bosnisch-Kroatische oor
logsmisdadigers arresteerden, heeft de rela
tie tussen de soldaten en de lokale, Kroati
sche bevolking, een dieptepunt bereikt.
Dreigend loopt Ivo vanuit café Rulet op de
wagen af. Kort daarna, als hij zich realiseert
dat hij niet met een Nederlandse militair,
maar met een journalist van doen heeft,
slaat Ivo een andere toon aan. „Zo'n bom
op de Nederlandse basis is een goede zaak.
Misschien dat het vanavond nog een keer
gebeurt, of morgen of overmorgen. Het is
slechts een kwestie van tijd", zegt hij, terwijl
hij in een gereedstaande auto stapt en
vraagt om hem te volgen.
Nederlandse SFOR-militairen kijken onder
tussen toe vanuit een-met zandzakken ver
stevigde bunker, van achter rollen prikkel
draad en door een met een dikke ketting
gesloten hek. Ondanks de steenworp af
stand hebben de Nederlanders geen flauw
idee dat dit één van de daders is die achter
de aanslag zat, waarbij twee soldaten licht
gewond raakten.
Het ging volgens Ivo niet, zoals SFOR dit
weekeinde in Sarajevo meldde, om een
handgranaat die vanuit een rijdende auto
over de omheining van het Nederlandse
kamp Busovaca- II werd gegooid. Het was
een heuse bom die door een lid van de
groep extremisten waartoe ook Ivo behoort,
zelf was gemaakt.
„De Nederlanders zijn schuldig", meent
Ivo, die soldaat is in de Kroatische Verdedi-
gings Raad (HVO), het leger van de Bosni
sche Kroaten. „Zij hebben Kupreskic (de
gearresteerde vermoedelijke oorlogsmisda
diger) neergeschoten en gearresteerd. Z'n
vrouw is zelfs bewusteloos geslagen door
een Nederlandse soldaat. Denk je dat we dit
gewoon zullen accepteren."
Een betrouwbare bron binnen de federale
politie, die bestaat uit Kroaten en moslims,
beweerde al eerder dat Ivo en z'n kamera
den verantwoordelijk waren voor de aan
slag. „In Busovaca zitten de extremisten en
ze deinzen nergens voor terug", aldus de
bron.
Direct na de aanslag werden, kwam vanuit
Banja Luka. waar het SFOR-hoofdkwartier
voor de Busovaca regio is gevestigd, de op
dracht om de alarmfase tot de een na hoog
ste staat van paraatheid te verhogen. De
Nederlanders op Busovaca-I en -II gingen
van het reguliere 'grijs' naar 'alarmfase
rood'.
Afgezien van veertig militairen vertrokken
de resterende ruirri tweehonderd SFOR-sol-
daten naar de bunker, waar ze tot ongeveer
half elf die avond hebben gezeten. De man
schappen die niet de bunker ingingen, ver
lieten zwaar bewapend kamp Busovaca-II.
Voetpatrouilles werden uitgevoerd in en
rondom het busstation zodat de omgeving
kon worden uitgekamd. De voetpatrouilles
werden ondersteund door Nederlandse
pantserwagens die rond reden.
Ivo grijnst als hij hoort van de Nederlandse
londen »anp
Prinses Gracia, de in septem
ber 1982 verongelukte echtge
note van prins Rainier van
Monaco, had zich kort voor
haar dood aangesloten bij de
Orde van de Zonnetempel.
Dat beweren de samenstellers
van een documentaire die
vanavond door het Britse
commerciële televisiestation
Channel Four wordt uitgezon
den.
De orde kreeg in 1994 grote
bekendheid, toen 69 leden in
Europa en Noord-Amerika
vrijwel tegelijkertijd stierven.
Aanvankelijk leek het om een
massale zelfmoord te gaan.
maar er zijn diverse aanwijzin
gen gevonden die aan moord
doen denken. Prinses Gracia
zou de orde ongeveer 20 mil
joen gulden hebben geschon
ken.
Volgens de Britse zondags
krant Sunday Times baseren
de samenstellers van de docu
mentaire zich op verklaringen
van een vrouwelijke acupunc
turist en een vroegere nacht
clubeigenaar die zegt vijftien
jaar voor een leider van de or
de, Joseph di Mambro, te heb
ben gewerkt. De acupunctu-
riste zegt dat zij de prinses op
haar inwijding in de orde heeft
voorbereid. De prinses zou in
de zomer van 1982 in het
Zuid-Franse Villié-Morgonin
hogepriester zijn geworden.
De prinses zou zich tijdens de
inwijding hebben uitgekleed
en een proces van 'ontspan
ning' hebben doorgemaakt,
die behelsde dat naalden in
haar erogene zones werden
geprikt.
Di Mambro zou de prinses
vervolgens hebben gechan
teerd. Zij zou aanvankelijk
hebben betaald, maar toen hij
te veel eisen ging stellen, zou
zij hebben gedreigd hem bij
de politie aan te geven. Een
woordvoerder van het Mona-
gaskische vorstenhuis weigert
commentaar.
sarajevo» ap
niet alle agenten over een kam
te scheren. De afgelopen dagen
is het ook onrustig geweest ten
zuid-oosten van Parijs. Daar
werd afgelopen woensdag een
16-jarige jongen doodgeschoten
toen hij in de buurt van Fontai-
nebleau dwars door een weg
versperring van de politie reed.
Zijn dood vomde de aanleding
voor rellen in Dammarie-les-
Lys, een wijk van Melun, veertig
kilometer ten zuid-oosten van
de Franse hoofdstad. Gister
avond braken daar opnieuw on
geregeldheden uit, waarbij jon
geren en de oproerpolitie (CRS)
elkaar bestookten.
De Amerikaanse president Clin
ton is vandaag samen met zijn
echtgenote en dochter in Bos
nië aangekomen voor een be
zoek aan de Amerikaanse troe
pen daar. Het bezoek is ook be
doeld om het nieuws over te
brengen dat dé Amerikaanse
missie in Bosnië voorlopig nog
niet ten einde is.
De Amerikaanse gasten wer
den op de luchthaven van Sara
jevo verwelkomd door de drie
leden van het collectieve presi
dentschap van Bosnië. In de
stad zijn scherpe veiligheids
maatregelen genomen. Auto's
van de plaatselijke en interna-
Tweede man van
junta Nigeria
gearresteerd
reactie op de aanslag. Hij wijst op een litte
ken op z'n gezicht en steekt z'n vingers in
z'n oren. Ivo: „Ik ben tijdens de oorlog veer
tig procent van m'n gehoor kwijt geraakt.
En ik ben getroffen door ruim twintig gra
naatsplinters, er zit er nog eentje bij m'n
linker oog. En wie maakt zich daar druk
over? Niemand die het iets interesseert.
Wanneer de Nederlanders dan een bom
metje over hun hek krijgen gegooid, zijn ze
volledig in paniek. Wat weten zij van oor
log."
Volgens de Nederlanders in Busovaca we
ten zij nog niet wie er verantwoordelijk was
voor de bom. „De marechaussee is bezig
met een onderzoek zegt majoor Van Dort.
woordvoerder van de troepen in Busovaca.
Hij reageert verbaasd op het cafébezoek
met een van de daders op de aanslag, maar
wil niet speculeren over een reactie van
SFOR.
„De resultaten van ons onderzoek dragen
we over aan de lokale politie. Ons mandaat
staat niet toe mogelijke verdachten te arres
teren. dat zal de politie moeten doen."
„Tegen echt terrorisme kun je je heel moei
lijk wapenen. Dan blijft er altijd een kans op
herhaling", meent Van Dort. die er echter
op hamert dat de Nederlanders al weer zijn
teruggekeerd tot de reguliere 'alarmfase
grijs'. „Het enige uitzonderlijke is, is dat de
poorten op slot zitten en dat we ons buiten
het kamp bewegen met een kogelvrij vest
aan en een helm op. Voor de rest rijden we
gewoon door het gebied."
Maar zolang Ivo en z'n bende nog vrij rond
lopen is de kans op herhaling levensgroot.
Ivo: „De Nederlanders hebben het totaal bij
ons verbruid. Laat ze de gevolgen daar dan
maar van voelen."
De Nigeriaanse generaal en
hoofd van de generale staf Diva
is gisteren gearresteerd. Hij gold
als de tweede man van het land,
na de machthebber generaal
Abacha. De officiële media
meldden dat Diya is aangehou
den in verband met een poging
tot staatsgreep. Hij werd gear
resteerd met drie naaste mede
werkers. Diya is lid van de Yoru-
ba uit het zuid-westen van het
land. Abacha is een Kanuri.
Diya was ook vice-voorzitter
van de Voorlopige Regerende
Raad, de junta die met Abacha
aan het hoofd op 17 november
1993 de macht greep in Nigeria.
Maar naar verluidt was Diya in
1993 geen enthousiaste
couppleger van het eerste uur.
Hij zou tegenstander zijn ge
weest van de annulering van de
verkiezingen van dat jaar door
Abacha's voorganger generaal
Babangida. Diya zou vergeefs
hebben gepoogd Abacha te
overreden de macht over te dra
gen aan de vermoedelijke win
naar van die uitgestelde verkie
zingen. Abiola. Ook een Yoruba.
tionale politie patrouilleerden
langs de toegangsweg tot dt
stad en om de twintig tot dertig
meter stond een politieagent
opgesteld. De toegang naar hei
museum waar Clinton met dt
presidenten zou confereren was
afgeschermd met een plastii
overkapping.
De regerende socialistische
partij SPS in Servië heeft haai
kandidaat voor de presidents
verkiezing, Milutinovic, uitge
roepen tot winnaar. Zij deed dat
terwijl niet duidelijk was of dt
opkomst groot genoeg was om
de verkiezingen geldig te maken
en ondanks aantijgingen van
fraude.
HAMROLLADE
met gratis pop-up timer
mild gekruid yHffl
KOFFIE [99
roodmerk of zilvermerk
pak 500 gram NU
5»i
doos 600 ml. van.46$F
MJI
ELKE DAG GOED NIEUWS
moskou dpa-afp
len de tanks aan met zwar
vuurwapens en granaatwerper-
Twee tanks gingen in vlammen
op, twee tankwagens ontplol
ten. Zeker twee Rusissche mili
tairen liepen verwondingen op
Volgens andere berichten zijn e
doden gevallen.
De rebellen zouden oo!
brand hebben gesticht in enkel
elektriciteitscentrales in de sta'
Boejnaksk, waar de aanval ziel
afspeelde. Boejnaksk zit sind
de aanslag zonder elektricitei
en telefoonverbindingen.
Een groep rebellen, voor het
merendeel Tsjetsjenen, heeft
vanmorgen een Russisch tank
bataljon aangevallen in de Rus
sische republiek Dagestan. De
aanvallers hebben zich met en
kele gijzelaars teruggetrokken in
het buurland Tsjetsjenië.
Over het aantal aanvallers be
staat onduidelijkheid. Het pers
bureau Interfax meldt dat het er
150 waren, andere bronnen
spreken van ruim dertig. Ze vie-
Brandende auto's in de straten van La Duchère, een migrantenwijk van Lyon. De rellen braken uit na de dood van een 24-jarige man.
foto ap patrick gardin
