>k
Kussen onder de maretak
Tuinieren
Vraag en antwoord
veel gespecialiseerde zaken
nd je ze momenteel wel: de
leine takjes mét groen blad en
jansparant witte bessen. De
ik. Koop een takje en ver-
lop het niet in een bloemstuk,
ebruik het niet als tafelversie-
ig, maar bang dat takje boven
deur. Daar hoort dit met veel
nagie omgeven takje thuis en
lergéns anders.
nimers volgens eeuwenoud ge
lik uit de landen waar nog
In leeds de trollen rondwaren,
rengt een kus onder de ma-
itak gedurende het hele ko-
ïende jaar geluk. Wat wil een
nens nog meer rond de jaar-
isseling? De Engelsen hebben
it Scandinavische gebruik
ivergenomen en sedert enige
iren zien we ook in ons land
leeds meer belangstelling voor
lit nauwelijks opvallende stukje
poen: twee blaadjes die nog
steeds de vorm hebben van een
üemblad en daartussen kleine
uit glanzende bessen. Meer
ihaa- lare
[Ie maretak, Viscum album, is
ien halfparasiet, dat wil zeggen
it zijn gastheer, meestal een
3 flom, soms een struik, alleen
oor water en de zo nodige mi-
seralen zorgt. Zelf assimileert
Ie plant met zijn groenblij ven
blaadjes en vormt, zoals alle
iene delen van de plant, kool-
ur en zuurstof uit de lucht sa-
oen met water om tot suiker,
p etmeel en eiwitten. Een van de
n oeest benijdenswaardige
h unstjes in de natuur.
:etak is tweehuizig, dat wil
1,1 eggen dat er zowel vrouwelijke
mannelijke planten zijn.
find en een aantal insekten
orgen voor de zo nodige be-
luiving. De witte bessen die
gevormd worden, blijken
geliefd te zijn bij een aantal
ba® ogelsoorten. De vogels zorgen
•an ook voor de verspreiding
Mevrouw v.d. Wiel uit Haarlem bedankt heel lief voor mijn raad
betreffende de Christusdoorn en wil nu weten hoe je vetplanten
stekt. De naam van de plant is niet genoemd, maar vetplanten zijn
over het algemeen gemakkelijk te stekken. Stukje van 5-7 cm afsnij
den, 24 uur laten drogen, want de wond mag niet te nat zijn. Dan
in een potje met luchtige aarde, vooral niet te nat houden en het
lukt. Beste tijd is het voorjaar.
Helaas heeft de boerenkool van mevrouw De Graaf uit Noordwijk
luis. Daar is nu niets meer aan te doen. De koude stopt de luis wel.
In zout water zetten voor gebruik en volgend jaar minder stikstof
rijke mest, of hebben de planten te droog gestaan? In elk geval oog
sten als het rond de 15 graden gaat vriezen, want daar kan de boe
renkool niet tegen.
De heer v.d. Reeke uit Velserbroek vraagt waar lakmoespapier te
koop is. Weet een van de lezers dat? Waarschijnlijk bij een goede
ouderwetse drogist of in een goed tuincentrum. Mijn rolletje heb ik
al jaren. Bij de kleuraanduiding staat ook de Ph: donkergeel is 6,
dus goed voor veel planten, groen is 7, voor veel planten te basisch,
4 is oranje, dus zuur. Gebruik wel gekookt, beter nog gedestilleerd
water (of gesmolten ijs-aanslag uit de koelkast) om de grond in de
week te zetten gedurende een nacht. Dan meten.
A.G. Bader uit Roelofarendsveen kocht een wilde wingerd en er
werd bij verteld dat deze zijn blad zou houden. Dat gebeurt dus
niet, want ook de wingerd, Parthenocissus querquefolia in het La
tijn, is een bladverliezer en zal volgend jaar dus uitlopen. Deze
mooie klimplant is immers goed winterhard.
van de plant. Over de vraag op
welke wijze ze dat doen bestaan
uiteenlopende theorieën, al
thans bij mijn weten. Theorie
één gaat er van uit dat de vogel
de kleverige massa, die achter
blijft na consumptie van de bes,
afwrijft aan takkert' van bomen.
De pitjes blijven plakken en
gaan kiemen. Niets ervan zeg
gen anderen: vogellijm, zoals de
plant ook wel genoemd wordt,
ontkiemt alleen als de pit de in
gewanden van een vogel is ge
passeerd. Met de uitwerpselen
komt deze dan terecht op tak
ken en gaat dan pas kiemen.
Naar verluidt hebben de zaadjes
geen kans van kiemen op een
boom die niet van hetzelfde ge
slacht is als de moederboom.
Kortom, het ware over de ver
spreiding van deze wonderlijke
plant is nog in raadselen ge
huld.
Niet zo gek, want deze wonder
lijke plant die hoog in de bo
men groeit en vooral 's winters
goed zichtbaar wordt als de bo
men hun loof hebben laten val
len, heeft op de mens altijd al
een raadselachtige indruk ge
maakt. Kelten en Germanen
waren overtuigd van de magi
sche krachten van vogellijm.
Een enkel takje zou geheime
deuren kunnen openen, schat
ten aanwijzen en de mens zelfs
onzichtbaar kunnen maken.
Het Christendom wilde het ge
loof in natuurgeesten doorbre
ken en gaf duivelse namen aan
het plantje zoals duivelsgras,
duivelsnest en Fuga Daemoni.
Maar de mensen lieten zich
daardoor niet afschrikken, voor
al in tijden waarin de angsten
voor heksen een belangrijke rol
speelden. Maretak, ook wel hek-
senbezem genoemd, bleek een
uitmuntend afweermiddel te
gen de geheimzinnige krachten
van heksen. En wij? Wij geloven
dat bepaalde planten in bepaal
de situaties geluk brengen en
dat vaste vertrouwen in geluk is
al heel wat waard. Hang dus
maretak boven de deur en wees
niet zuinig met kussen.
gezellige en goede kerstdagen wensen wij
u met van alles dat groeit en bloeit van
bloemendaal bv.
hoogmadeseweg leiderdorp - rijksstraatweg wassenaar
Decoreer uw tuin
De tuin wordt steeds meer een
buitenkamer, waar zoveel mo
gelijk wordt gewoond. De be
langstelling voor de inrichting
met steeds meer details wordt
dan ook gemeengoed. Smeedij
zer, tèrra cotta, beeldjes, er is
steeds meer te koop op dit ge
bied. Maar je kunt ook je eigen
fantasie volgen en zelf de ver
siering van je tuin bedenken.
Met eenvoudige middelen wor
den vaak verrassende resultaten
bereikt. Het boek Decoreer Uw
Tuin van Tessa Eevelegh staat
vol originele voorbeelden. Het
brengt je op ideeën en beschrijft
bovendien hoe je een en ander
praktisch kunt toepassen.
39,90 gulden.
Groene Spreekuur
Wie zoals Rob Verlinden voor
het grote publiek werkt, krijgt
veel correspondentie met vra
gen over alledaagse groen-pro-
blemen. De presentator van Ei
gen Huis Tuin heeft ze alle
maal bewaard en de vijfhon
derd meest gestelde met de ant
woorden opgenomen in een
boek met de titel Rob Verlin-
den's Groene Spreekuur. Niet
alleen de tuin-, maar ook de ka
merplanten heeft hij in zijn
overzicht betrokken, Een uitge
breide index achterin verwijst
zowel naar soorten als proble
men. Verlinden grijpt bij de be
strijding van ongedierte en ziek
tes niet onmiddellijk naar de
gifspuit, maar probeert zoveel
mogelijk de natuur milieuvrien
delijk naar z'n hand te zetten.
Ook gaat hij in op de leefom
standigheden van planten en
struiken, waardoor veel proble
men voorkomen kunnen wor
den.
Uitgeverij Tirion, ISBN 90 5210 266 X, prijs
Water
Water maakt een tuin levend.
Een kabbelend beekje, een kla
terende fontein. Zelf in een klei
ne tuin kun je er mee spelen.
Francesca Greenoak, onder
meer van Gardeners World,
heeft in het boek Water een
groot aantal ideeën voor water
in de tuin bij elkaar gebracht.
Een simpele kraan wordt veran
derd in een middelpunt van de
tuin en een afgedankte badkuip
blijkt een prachtige basis voor
een andersoortig vijvertje. Ook
aan de planten en waterhuis
houding besteedt ze veel aan
dacht. Aanleggen is één, maar
voor een biologisch evenwicht
en een heldere vijver komt meer
kijken. Een boek vol inspireren
de foto's en duidelijke tekenin
gen.
Uitgeverij Bosch Keuning, ISBN 90 2-16
0333 1, prijs 34,90 gulden.
Samen met de hovenier
Voor je met het ontwerp en de
aanleg van een tuin begint, is
het belangrijk je te verdiepen in
wat je met je tuin wilt doen.
Ook de mogelijkheden en be
perkingen door grondsoort en
ligging zijn bepalend. Om die
vragen te kunnen beantwoor
den moet je over veel vakkennis
beschikken. Maar niet iedereen
kan zich het advies van een pro
fessionele tuinman veroorloven.
Daarom heeft Rien Meijer een
boek geschreven waar globaal
het ontwerp, de aanleg en de
verzorging van doorsnee tuinen
wordt behandeld. Niet alleen de
beplanting, ook de bestrating,
afscheiding en het tuinmeubi
lair komen aan de orde. Wie
zich eerst theoretisch goed
voorbereidt, zal daar later in
praktijk de vruchten van pluk
ken.
3, prijs 29,90 gulden.
1
S
W
P
I
O
E
R
T
2
K
R
O
P
A
A
Z
G
3
IJ
B
L
N
O
T
E
D
4
K
W
E
A
N
R
K
E
5
N
S
L
T
I
O
E
R
6
S
O
N
P
A
A
T
K
7
Z
p
A
O
L
N
E
S
8
D
I
R
E
O
O
M
T
9
B
R
L
A
O
O
N
D
10
G
D
R
O
A
V
A
I
11
S
T
E
O
R
O
M
E
12
B
I
A
N
R
O
D
K
13
B
P
R
L
I
IJ
E
M
14
S
V
T
O
E
M
P
N
PGAVE
OPLOSSING
«ep
270 sg, -
9a
ooi
HAAT
op elke regel de letters
I, die samen het woord vor-
dat overeenkomt met de
ischrijving. De resterende let-
i's vormen van boven naar be-
-den en van links naar rechts
'n citaat.
laddertrede; 2. deel v.e. jas;
food levensvocht; 4. zuivelpro-
fct; 5. mannelijk dier; 6. guit;
huisdier; 8. voorstelling in de
aap: 9. voedingsmiddel; 10.
landing; 11. waterdamp; 12.
jl; 13. els; 14. vuistslag.
I 'uwstij
KRUISWOORDRAADSEL
torn-lamp
ree-t-sou
ar-toe-mi
--wulps--
abri-item
a-en-ge-o
klei-oele
--fenol--
es-ran-ze
top-t-oot
apin-epos
HEINZ
EN JE NAD AAJSr EN
SjPEKP EA/ DE AAP; D/E
A/ET DE HAP/TEW WAS E/A
JE HAP PJZPEE DE
t/EGTTEELEE
ÉT' w_ J
TOMPOES
Heer Bommel liet zijn pen zakken en
staarde broedend in het avondblad.
„Hoe vreselijk is dit alles", prevelde
hij. „Rommeldam zal ontbonden
worden wanneer er morgenochtend
niet iemand met een plus kukel ge
meten wordt. Nu, ik zou niemand
wetenZelfs de burgemeester en
de professor zijn te licht bevonden -
en wie blijft er dan nog over? Miss-
schien dat ik zelf...; vroeger, toen ik
nog onvervaard door het leven ging...
Maar neen! Ik ben verslapt door de
welvaart. Mij rest niets, dan het ma
ken van mijn testament..."
Hij zuchtte diep en richtte zijn uitge-
bluste blikken op het papier, dat voor
hem lag.
„Maar aan wie moet ik mijn bezit
vermaken?" hernam hij klagelijk.
„De jonge vriend is zijn ondergang
tegemoet gegaan!"
Dat was echter nog niet te merken.
Tom Poes liep ongehinderd door een
gewelf dat hij op de bodem van het
keldergat had aangetroffen en dat
zich eindeloos scheen uit te strekken.
„Véél gevaar is hier niet bij", dacht
hij. „De pij van Ep-lep helpt goed,
want last van de blubber heb ik niet.
Behalve dan, dat ik zwarte voeten
krijg, als de waarnemers en de kwin-
tenstralers. Ik heb er trouwens nog
niet één gezien. Waar zouden die
vreemde ventjes zitten - en waar is
de droon?"
Op dat moment vernam hij het ge
luid van stemmen, zodat hij voor
zichtig de pas inhield om naar een
plek te sluipen waar het gewelf een
bocht maakte. Toen zag hij vóór zich
een zware deur waarnaast twee
vreemdelingen stonden te praten.
„De grote Droon is boos", zei een
van hen. „Hij heeft behoefte aan ku
kel. Vóór die tijd wil hij niet gestoord
worden."
H
W
De koude lucht die donderdagmiddag uit ons land werd verdreven,
keerde in-de nacht van donderdag op vrijdag terug in Groningen,
Friesland en Drenthe. De temperatuur daalde daar tot onder nul en
ijzel veroorzaakte gladde wegen. In ons gebied daalde de temperatuur
tot 3,9 graden op Schiphol. Het front dat de scheiding vormt tussen
de koude en zachte lucht veroorzaakte veel bewolking en wat regen of
motregen, maar in de middag klaarde het iets op.
Vandaag begint de dag nevelig, mogelijk komt hier en daar mist voor.
Later overheersen de wolkenvelden maar het blijft vrijwel overal
droog. De wind is zwak tot matig uit zuid tot zuidoost. De maximum
temperatuur ligt rond 7 graden. Het weer staat nog steeds onder in
vloed van een omvangrijk lagedrukgebied ten zuidwesten van Ierland.
Dit verandert weinig van plaats en vult geleidelijk op. Ook morgen is
het bewolkt en vrij zacht weer met weinig tot geen regen.
Vanaf maandag dringen de oceaandepressies weer naar onze omge
ving op en nemen de wind en de regenkansen toe. Geleidelijk wordt
nog wat zachtere lucht aangevoerd waarin de temperatuur dinsdag en
woensdag tot 8 of 9 graden kan oplopen. Ook de nachtelijke tempera
turen liggen ruim boven nul.
Eén van de kalendergebonden weersverschijnselen isde zogenaamde
kerstdepressie. In de dagen voor kerst zien we vaak een diepe depres
sie op de oceaan die zachte lucht naar ons land voert. Zo liep twintig
jaar geleden inde kerstnacht de temperatuur in Eindhoven tot 16,2
graden op. In Hoorn werd toen 15,1 graden gemeten.
n het z
E U
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
In het zuiden wolkenvel
den en kans op regen of
sneeuw. Elders flinke op
klaringen en droog. Aan
tige vorst
Zweden:
In het zuiden meest be
wolkt en kans op wat
sneeuw; elders opklarin
gen en hier en daar mist.
In het zuiden maxima rond
Denemarken:
Meest bewolkt en kans op
ijzel of regen. Weinig
wind Middagtemperatuur
rond het vriespunt.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
van tijd tot tijd regen, voora
den en westen Middagtemperatuur uit
eenlopend van e^n graad of 5 in het oos
ten van Schotland tot 11 graden in het
westen van Ierland.
België en Luxemburg:
Wolkenvelden en vooral zondag kans op
wat regen. Middagtemperatuur ongeveer
8 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Veel bewolking en af en toe regen, op de
toppen van de Vogezen en Jura later
overgaand in sneeuw. Zondag in het
westen een paar opklaringen. Middag
temperatuur uiteenlopend van een
graad of 4 in de omgeving van Nancy tot
meer dan lOrond Nantes.
Portugal:
Bewolkt en van tijd tot tijd regen, vooral
zondag in het noorden; verder kans op
onweer en soms veel wind. Middagtem
peratuur langs de kust meest tussen 15
en 18 graden.
Madeira:
Wolkenvelden afgewisseld door zon en
waarschijnlijk droog. Middagtempera
tuur rond 20 graden.
Spanje:
In het oosten en zuidenoosten zonnige
perioden. Elders meer bewolking en af
en toe regen, vooral in het noordwesten
In het noorden soms veel wind. In het
binnenland maxima rond 12 graden;
aan zee van een graad of 12 lokaal in
het noorden tot rond 20 graden aan de
Costa del Sol.
Canarische Eilanden:
Zonnige perioden en droog. Middagtem
peratuur rond 24 graden.
Marokko:
Westkust:
het zuiden
Oostenrijk:
Wolkenvelden en nu en dan regen, vanaf
1200 meter sneeuw; eerst vooral in het
zuiden en later in het hele land. Middag
temperatuur zaterdag uiteenlopend van
een graad of 4 rond Wenen tot rond 7 in
de dalen van Tirol; zondag bijna overal
iets frisser.
Polen:
Wolkenvelden en soms wat regen of
ijzel. Zaterdag maxima van rond het
vriespunt in het noordoosten tot meer
dan 5 graden lokaal in het zuidwesten;
zondag opnieuw iets frisser.
Tsjechië en Slowakije:
Bewolkt en af en toe regen; ook kans op
ijzel. Middagtemperatuur omstreeks 4
graden boven nul.
Hongarije:
Overwegend bewolkt en misschien wat
regen; ijzel is nog niet uitgesloten. Tem
peratuur iets oplopend tot rond 3 graden
ZONDAG 21 DECEMBER 1997
Zon- en maanslanden
Zon op 08.46 Zon onder 16.29
Maan op 24.00 Maan onderl2.37
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 08.36 20.49 08.09 20.22
Laag 04.00 16.26 03.41 16.07
'ge perioden, vooral in
het noorden eerst nog
bui Middagtempertuur uit-
n 20 m het zi
I of 17 i
kans op e
eenlopend v
noorden t<
Flinke zonnige perioden, in het noorden
misschien een bui en tijdelijk veel wind.
Middagtemperatuur rond 18 graden.
Zuid-Frankrijk:
Wolkenvelden en vooral zaterdag van
tijd tot tijd regen, in de Alpen en Pyre-
MAANDAG 22 CECEMBER 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 08 47 Zon onder 16.29
Maan op 00 39 Maan onderl2.59
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 09.26 21.50 08.59 21.23
Laag 04.30» 17.06 04.11 16.47
Weerrapporten 19 december 19 u
vanaf 1300 meter c
n dan z
Ook n
Mallorca en Ibiza:
Zaterdag wisselvallig met een aantal
buien en veel wind; 's middags slechts
gere maxima.
Italië:
Onbestendig meest bewolkt e
op zaterdag fikse buien en veel wind.
Zondag geleidelijk droger en rustiger
Middagtemperatuur omstreeks 15 gra
den, maar in het noorden aanmerkelijk
frisser. In de bergen in het noorden van
af 1200 meter sneeuw.
Corsica en Sardinië:
Eerst onbestendig met buien en veel
wind. Zondag geleidelijk droger en toe
nemende kans op zon. Middagtempera
tuur omstreeks 15 graden.
Malta:
Half tot zwaar bewolkt en vooral zater
dag een paar stevige buien. Zaterdag
nog een middagtemperatuur van een
graad of 19, daarna frisser.
Griekenland en Kreta:
Van het westen uit meer bewolking en
een toenemende kans op regen. In het
zuiden en oosten eerst nog flinke zonni
ge perioden. Iets hogere temperaturen;
zondag maxima van 11 graden in het
noorden tot 19 op Kreta.
Turkije en Cyprus:
Fl.nke ronmge perioden. Zondag in het
westen toenemende bewolking en later
ook kans op buien. Middagtemperatuur
uiteenlopend van een graad of 10 op de
Dardanellen tot 17 op Cyprus
Duitsland:
Rustig met wolkenvelden en hier en
daar regen; in het noorden en oosten is
ijzel nog met uitgesloten; m hogere
bieden kan het
peratuur van roi
noordoosten tot
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
2 -1 0.0
23 18 0.5
16 10 8.0
wzw8 11 7 2.0
Middagtem-
graad of 7 plaatse-
Bangkok ont>»w.
Casablanca licht t*w
Johannesburg onbew
Los Angeles licht bew
New Orleans onbew
17 10 00
23 13 00
11 6 0.0
16 12 45 0
16 7 0.0
5 2 00
21 11 00
6 3 00
GREET BUCHNER
geeft antwoord op
al uw tuinvragen
Tom Poes er» het Kukel
