Humanistisch raadsman weg
bij 't Hofflants Huys
Kerstnachtvieringen in de Pieterskerk
Flessenhals bij de Haagsche Schouw
Kerk Samenleving
Het heidense kerstfeest
ZATERDAG 20 DECEMBER 1997
REDACTIE DICK VAN DER PLAS,|
VOORSCHOTEN FREEK BOON
Na elf jaar heeft Gerard Molmans 't Hof
flants Huys in Voorschoten verlaten. De
enige humanistische geestelijk verzorger
die in een verzorgingshuis in deze regio ac
tief was, maakt gebruik van de VUT-rege-
ling. In 1986 deed hij zijn werk nog in
vierentwintig uur per week. „Puur om fi
nanciële redenen", vertelt hij, „werd dat in
1993 gehalveerd. Dat is bijzonder pijnlijk
geweest. In de helft van de tijd kun je niet
eenzelfde kwaliteit leveren.
Zo'n dertig jaar geleden werd Molmans
bewaarder in de gevangenis van Arnhem en
later groepswerker in jeugdinstelling De
Corridor in Zeeland. Later zou hij ook actief
zijn als leraar levensbeschouwelijke vor
ming op een rooms-katholieke school in
Deurne, in oostelijk Brabant. Het was daar
dat hij ontdekte dat 'hij niet zo erg gelovig
was'.
Door een advertentie raakte hij geïnteres
seerd in het humanistisch geestelijk werk.
Aan het humanisme vindt hij belangrijk
'dat het een manier van denken is, waarbij
de dagelijkse vanzelfsprekendheden even
tussen haakjes gezet kunnen worden'. Zijn
vrouw werd kostwinner en hij begon aan de
humanistische beroepsopleiding. Hij zou
daarna als raadsman 'teruggaan' naar het
gevangeniswezen, maar dat gebeurde niet.
Nog tijdens de studie vroeg men hem te
solliciteren in 't Hofflants Huys en daar
werd hij aangenomen.
Molmans werkt sindsdien in het hu
manistisch verzorgingshuis aan de Leidse
kant van Voorschoten en daarnaast - sinds
1987 - in Nieuw Berkendael. een verpleeg
huis op de grens van Den Haag en Loosdui
nen.
„In het verpleeg- of verzorgingshuis staat
vooral de geestelijke verzorger erbij stil, wat
het voor iemand persoonlijk betekent om
bijvoorbeeld oud te worden of zich af- en
buitengesloten te voelen. Ouderdam en
handicaps zijn onlosmakelijk met leven ver
bonden; ze overkomen je. Niets gaan man
keren is slechts voor een enkeling wegge-
legd."
„Veel mensen raken ontredderd als het
leven hen door de vingers glipt en ze de re
gie erover kwijt dreigen te raken." Dat ze
meestal toch de moed niet opgeven in
moeilijke omstandigheden, fascineert Mol
mans. „Ik denk aan een meneer met een
ernstige spierziekte. Die man introduceerde
het rolstoeldansen in het verpleeghuis en
inmiddels heeft hij daarin zelfs twee diplo
ma's gehaald. Kijk, voor hetzelfde geld gaat
die man op zijn bed liggen en denkt: jullie
bekijken het maar."
De geestelijke verzorger moet volgens
Molmans op een integere wijze gericht zijn
op de ander. Dat betekent het vertrouwen
uitstralen dat de mensen zelf meestal heel
goed weten wat 'goed' voor hen is. Daarom
legt de raadsman geen 'recepten' voor, ook
niet als mensen wagen wat hij zelf in hun
situatie zou doen. Niemand, zo benadrukt
hij, kan immers het leven van een ander
overnemen - zelfs niet voor een enkel ogen
blik.
Koffie
„Verzorgenden hebben geen tijd meer om
eens even bij iemand te zitten en een praat
je te maken. Dat kan wel onder het andere
werk door, maar dat dagelijkse contact met
vertrouwde mensen, dat is de kern van het
zich ingebed weten in een sociale omgeving
waarvan mensen weten dat die, op termijn,
hun laatste zal zijn. Bewoners van een ver
zorgingshuis en ook velen in het verpleeg
huis, zijn zich overigens heel erg bewust
van dit definitieve gegeven. Het is mijn er
varing dat veruit de meesten zich op het
naderende einde willen voorbereiden. Los
se eindjes nog wat vastbreien en op een
zinvolle manier hun leven afsluiten. Mits
hen daarvoor tijd, rust en - soms - een goe
de gesprekspartner ter beschikking staat.
Hun tijd is te kostbaar om er zich druk over
te moeten maken of ze wel op tijd op de wc
komen. Of dat ze soms al om zeven uur met
wassen en en aankleden moeten beginnen
om rond tien uur klaar te zijn voor de kof
fie."
'Objecten'
Aan zorginstellingen verbonden geestelijk
verzorgers dragen steentjes bij aan de kwa
liteit van wat Molmans aanduidt als 'de im
materiële aspecten van de verpleging en
verzorging'. Zo vindt hij dat de aandacht
zich in zorginstituten te gemakkelijk richt
op wat er allemaal niet kan. En zo meent hij
ook dat het niet goed is als zorgmedewer-
kers in hun werk met de bewoners omgaan
alsof dat 'te verzorgen objecten' zijn.
Molmans hoopte dat er na de fusie met
verpleeghuis Zuidtwijck in Leiden Zuid-
West meer uren voor de geestelijke verzor
ging zouden komen en een echte dienst
geestelijke verzorging zou worden opge
richt. „Want daarover is al in 1996 serieus
gesproken. Maar de groene lichten die tot
aan de fusie brandden, zijn inmiddels op
rood gesprongen. Het kan natuurlijk dat ik
het belang van geestelijke verzorging, in de
niet-aflatende slag van belangen, niet hel
der genoeg heb weten te presenteren. Mis
schien gaat dat mijn opvolger beter af."
De commissie Bijzonder Kerkewerk in Lei
den organiseert op kerstavond drie vierin
gen: een kinderviering, een vroege en een
late kerstnachtdienst. De diensten worden
gehouden in de Pieterskerk om 18.30 uur,
20.15 uur en 23.00 uur. Voor de late viering
zijn gratis toegangskaarten verkrijgbaar
maar vanaf 22.15 uur kunnen mensen zon
der kaart de overgebleven plaatsen bezet
ten. Tijdens de kinderviering zingt een kin
derkoor en spelen kinderen van basisschool
De Springplank het kerstverhaal na dat
door ds. Ad Alblas en enkele kinderen wordt
verteld. Na afloop kunnen de bezoekers een
levensgrote kerststal bewonderen waarna
de kinderen een verrassing krijgen.
De C.O.V. Excelsior. foto pr
De kerstnachtvieringen hebben elk het
zelfde programma. Drie koren zingen sa
men voornamelijk Engelse Christmas Ca
rols. Het zijn de C.O.V. Excelsior uit Leider
dorp, die vorig jaar nog het honderdjarige
bestaan vierde, het Jongerenkoor Leider
dorp en het Vocaal Ensemble Pur Sang.
Voor de samenzang, een half uur voor het
begin van de dienst, staan bekende kerstlie
deren op het programma, zoals 'Er is een
roos ontloken', 'Stille Nacht' en 'Ere zij
God', begeleid door organist Hans Vis en
het orkest van K G. Het thema van de
preek is 'Als een kaars in de wind', een regel
uit de meest verkochte single aller tijden
van Elton John en de kwetsbaarheid en de
kracht van het kaarslicht.
Gratis toegangskaarten voor de late kerst
nachtdienst zijn te verkrijgen bij: de VW
Stationsplein, kapper Van Tol op Hooi
gracht 102 en groentenhandel Van 't Zelfde
op de Hoge Rijndijk 120.
Er zijn theologen die met
dédain praten over de mensen
die alleen met kerst naar de
kerk komen. Die zich afzetten
tegen de sfeer van commercie
waarin het feest rond de
geboorte van Christus verzeild
is geraakt. En die vinden dat de
kerst in weinig meer verschilt
van de heidense lichtfeesten
die van oudsher in deze tijd van
het jaar werden gehouden. Hoe
denken godgeleerden uit deze
regio over de huidige betekenis
van kerst, welke boodschap
brengen zij vanaf de kansel en
hoe brengen zij zelf de
feestdagen door?
Dominee A-A. van Houwelingen (1950)
houdt van kerstbomen en lichtjes. Qua
sfeer is kerst voor hem een hoogtepunt.
Maar als theoloog vindt hij het niet hét
hoogtepunt van het kerkelijk jaar. Van
Houwelingen is sinds 1996 predikant
van de hervormde wijkgemeente west
in Noordwijk.
élk ga preken over
het geijkte kerst
verhaal. Met als
boodschap dat
God temidden van de
mensen kwam wonen
om ons te vertederen,
ons zachter te maken.
Dit leek mij goed voor
de eerste keer dat ik in
deze gemeente een
kerstpreek breng. Ik heb
geen zin om te gaan
zeggen wat iedereen
verwacht, over het kin-
deke Jezus en dat soort
dingen.
Er schuilt een heiden
in mij; ik vind kerst een
hele leuke tijd. Ik houd
van kerstbomen, lichtjes
en de typische kerstsfeer.
Qua sfeer is kerst zeker
een hoogtepunt voor
mij. In de kerk staan al
lemaal waxinelichtjes
bij de ramen. Een beetje
kitscherig, maar wel erg
mooi. Maar als theoloog
en dominee vind ik
kerst niet het hoogte
punt van het kerkelijk
jaar. Dat is Pasen, want
in het geloof gaat het
niet om de geboorte
maar om de dood en
opstanding van Jezus.
Veel mensen gaan al
leen met kerst naar de
kerk. Ik zou niet weten
hoe ik ze moest vast
houden. Een ex-burge-
meester van Vlissingen zei eens: 'Ik ga regelmatig
met kerst naar de kerk, maar niet élk jaar want
heumoet geen sleur worden.Het enige wat ik
hoop is dar ik die mensen iets mee kan geven.
Sommigen staan zo ver van de kerk dat ze alleen
komen voor het romantische verhaal over het
kindeke en als je hartje maar open staat voor
liefde is het wel goed. Hen kan ik dan in ieder ge
val duidelijk proberen
te maken dat het wel
verder gaat dan dat
zoete verhaaltje.
Kerst is al eeuwen een
familiefeest, dat houd je
toch niet tegen. De
glamour en glitter die er
cle laatste tijd om heen
zit verdonkeremaant de
werkelijke boodschap
van kerst. Die is dat
God is gekomen en dat
je er niet meer alleen
voor staat. Het is ook
jouw taak de wereld
vreedzamer te maken.
Mensen zitten te eten en
te drinken in een smo
kingjasje en vergeten
dat de geboorte van Je
zus consequenties heeft
voor hun leven. De reli
gieuze inhoud van kerst
is aan het verdwijnen.
Wat is gebleven is het
omhulsel en dat wordt
vele malen uitvergroot.
Woensdagavond ga ik
naar de kerstnacht
dienst en de volgende
ochtend ga ik voor in
een gezinsdienst. 's Mid
dags vier ik kerst met de
familie. Daar hoort wat
lekkers bij. maar het
wordt niet dé maaltijd
van het jaar. Laten we
zeggen dat het een ver-
jaa rdagsmaaltijd
wordt. Tweede kerstdag
ga ik leuke dingen doen
met mijn gezin en die avond eten we gewoon
boerenkool. Mijn kinderen probeer ik te door
dringen van de werkelijke betekenis
van kerst zonder ze dood te gooien met
het geloof. Ik draai het Weihnachtsora- Qk
torium van Bach, we hebben een kerst-
stal en een adventskalender. Als ze
maar echte mensen worden.
foto mark lamers
;d<
Kerstsamenkomst -
De gezamenlijke evj
satiecommissie van
vormde gemeente en
reformeerde Kerk in
organiseert op ken
een samenkomst ter
reiding op het kerstfi
hervormde predikant rt'
rissen verzorgt de m 'r
op de bijeenkomst
Nieuwe Kerk die
uur begint. Muzikale
werking verlenen c 'ss
Jaap van Rijn, tromj eS
Gijs de Vreugd, Nadi Pst
kevisser, R. Klok en
eux en het gerefo
kerkkoor Laudamuul
Rijnsburg.
Zangavond
De Marewijkgemeeni
niseert op kerstavot \)j
kerstzangavond voorl
gezin. De dienst wc
houden in de Marek
gint om 19.00 uur
Smaling gaat voor.
muzikale omlijsting zi
christelijk
Song of Praise uit Roti
Op de ochtend van
kerstdag is er ook et
dienst in de Marekerk
zullen harpiste Mei
van Es en fluitiste
Zeeman Christmas ca
werken van Gabriel
J.G. Albrechtsberger
De dienst begint oi
uur.
Gala
De Nieuw Leven E\ e j-,
Gemeenschap in Alpl
den Rijn organise* ?L!
kerstnachtgala voor
die geen zin hebben
kerstnacht naar de
gaan. De bijeenkom
plaats in de aula van v'
la College en begint o
uur. Het programm 1
onder meer een o 'd
van de New Life Prai
en moderne rap
groep Recommend® 'b'
sing. Dit alles onder n(J
not van een kopje
chocolademelk.
Musical
Kinderen van de
gemeente Katwijk/1
voeren op kerstay
musical Twinkel uit
sical gaat over een
die door God is
om voor de Wijzei
Oosten te stralen,
de weg naar Jezus
vinden. De voorstel"
plaats in de aula v<
dreascollege in Kr
begint om 19.30 ui
gang gratis en koffie n
.VAL
Leidsch Dagblad
ANN01897
Maandag 20 December
NOORDWIJKERHOUT Tot geneesheer, belast met vaccine
en doodschouw, is benoemd dr. A. Kervel, te Noordwijk.
OUDSHOORN Aan het bestuur van den Algemeenen Ned.
Wielrijders-Bond is vergunning verleend tot het plaatsen van
een wegwijzer op den weg Leimuiden-'s Molenaars-Oudshoorn.
ADVERTENTIEBoulangerie frangaise! Van af heden iederen
dag versch verkrijgbaar: de echte Sachsische Thüringer Wei-
nachtstollen, Kerstkransen. Verder alle soorten Pain de Luxe,
voor partijen en diners. Wilh. A. de Graaf, Hoogewoerd 46. Te-
lephoonnumer 187.
LEIDEN Gisteravond omstreeks acht uren ontstond een be
gin van brand in het perceel Boerhavestraat 55, hoek Morsch-
straat, bewoond door zekeren L. De ouders waren niet thuis en
hadden een kind van vier jaren en één van nog geen jaar alleen
achtergelaten. Het oudste kind schijnt in zijn bed met lucifers
te hebben gespeeld, waardoor het bed in brand raakte. Geluk
kig kwamen de ouders thuis juist op het oogenblik dat het vuur
nog in den aanvang kon worden gestuit zoodat de schade niet
groot is, terwijl de beide kinderen uit het perceel, dat reeds vol
rook stond, gedragen konden worden. Enkele minuten later
zouden de kinderen misschien reeds zijn gestikt. Zouden som
mige ouders dan nooit voorzichtiger worden?
ANNO 1972
woensdag 20 december
LEIDEN/LEIDERDORP De .Operatie Elisabeth" is vanmor
gen zonder enkele strubbeling verlopen. Honderddertig patiën
ten werden met acht ziekenauto's, één enorme verhuiswagen
en een luxe wagen in krap vier uur overgeplaatst van de Hooi
gracht naar het splinternieuwe Elisabeth-ziekenhuis in Leider
dorp. Ongeveer vijftig man van de gemeentepolitie en de rijks
politie hebben de gigantische verhuizing begeleid met motoren
en auto's. De route was, in verband met het vriezende weer, bij
wijze van voorzorg met zand bestrooid. De patiënten die te ziek
waren om per ziekenauto te worden vervoerd werden met bed
en al opgepakt en in een verhuiswagen gereden. Tijdens de reis
kregen ze extra verzorging. Het aantal van honderddertig pa
tiënten voor een zo groot ziekenhuis lijkt weinig, maar de pa
tiënten die bijna konden worden ontslagen zijn enkele dagen
vervroegd naar huis gestuurd.
LEIDEN 12 Poolse studenten zijn de afgelopen 5 dagen te
gast geweest van Leidse studiebroeders. Het waren basketbal
lers die hun uitwedstrijden in Leiden in de universitaire sport
hal kwamen spelen. Begin dit jaar zijn Leidse studenten in
Warsow op visite geweest. De Poolse studenten onder leiding
van hun coach C. Zanadsky hebben alle vier de wedstrijden van
de ..Leidenaars" gewonnen, ondanks dat deze versterking had
den van hun sterke coach en eredivisiespeler H. van Rooyen.
Deze wedstrijden worden op eigen initiatief van de studenten
georganiseerd. Ze zijn ook al eens naar Hongarije geweest. Ook
daar werd verloren, ja...
O L O F O
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KEES VAN KUILENBURG
Een hinderpaal op
de route Den
Haag-Haarlem. Zo
kon aan het begin
van de zestiger ja
ren de stalen op
haalbrug over de
Oude Rijn bij de
Haagsche Schouw
worden omschre
ven. Het steeds
drukker wordende
verkeer moest zich
over de smalle op
haalbrug wringen.
Vooral in de spits
leidde dat tot pro
blemen. De situa
tie veranderde pas
toen enkele jaren
later een nieuwe
brug in de even
eens nieuwe rijks
weg Den Haag-
Amsterdam werd
geopend. Deze
weg ligt op enkele
honderden meters
afstand van de ou
de route.
Tot voor 1802
werd het verkeer
over de Rijn overgezet met een
schouw. Daarna werd een hou
ten ophaalbrug over de Rijn ge
legd. Dat gebeurde in 1802. Een
waarschijnlijk te lichte con
structie, want al in 1834 moes
ten er reparaties aan worden
uitgevoerd.
In 1915 kocht het Rijk de Haag
sche Schouwbrug van de
meente Leiden. Door
van de HTM-tramlijn Den
Haag-Wassenaar-Leiden moest
de houten brug worden vervan
gen. Daarvoor in de plaats
kwam een stalen brug. Dat ge
beurde in 1924. Na het verdwij
nen van de tram in 1961 was de
brug alleen voor het autover
keer bestemd. Doordat er steeds
meer auto's kwamen zorgde de
brug voor veel files.
Opmerkelijk was dat de nieuwe
rijksweg Den Haag-Amsterdam
in 1964 al bijna gereed was,
maar er was geen geld om de
klus verder af te maken. Het
KANTOOR
Rooseveltstraat 82
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/ vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10 00-12 00 uur 071-5128030
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
J. Kiel (ad/unct) -
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
van Brussel adjunct
W F
REDACTIE
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
J. Preenen chef red. Groot Leiden
A.J.B.M. Brandenburg, chef eindred. regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen
W.F. Wegman, chef red. Duin en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
T. 8rouwer de Koning chef Rijn- en
Veenstreek
Redactie:
Hoofdredactie
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag
nch
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiroi
Abonnees die ons een machtiging»
het automatisch afschrijven van hd
geld,ontvangen/1,-kortingperbf Md
VERZENDING PER POSflbc
per kwartaal (NL)
LEIDSCH DAGBLAD OP CAS» de
Voor mensen die moeilijk lezen,! en
hebben of blind zijn (ot een ande ®Tf
hebben), is een samenvatting vanh hp
nieuws uit het Leidsch Dagblad op j ev
beschikbaar Voor informatie 0486-
(Centrum voor Gesproken Lectuur) 'tf
Het
Auteursrechten voorbeho. lib
Dagbladuitgever!) Dam |he
zen
K
N H U I
De oude brug was in 1964 een flessenhals. Twee jaar later werd de nieuwe in gebruik g
Rijk had het karwei wat al te
krap begroot en kwam pas later
met extra geld over de brug. Pas
op 18 oktober 1966 werd de
nieuwe brug - enkele honder
den meters verder op de grens
met de gemeente Valkenburg -
in gebruik genomen. Vervolgens
werd de oude brug door het Rijk
aan de gemeente Leiden over-
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderdI
Academisch Ziekenhuis: zaterdag 13.00 t/m dinsdag 13.00 en vanaf woe
13.00 t/m vrijdag 13.00 u
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
WL
ir partn '33i
Sinds die tijd is het instandhou
den van de brug een grote op
gave geweest. Het onderhoud
van met name de bewegende
delen, kostte de gemeente veel
geld. In 1992 was de brug in een
dermate slechte staat dat er ge
vaar ontstond voor het verkeer.
Op 23 maart werd de brug voor
alle verkeer gesloten en het be
weegbare gedeelte - ten gerieve
van de scheepvaart - diezelfde
dag nog verwijderd.
Daarna duurde het nog tot 10
mei 1994 werd met de bouw
Oud-Leidenaar architect Maarten S
Haagsche Schouwbrug.
van een nieuwe brug begonnen.
Het ontwerp was van oud-Lei-
denaar architect Maarten
Struijs. Het bestek werd ge
maakt door de gemeente Rot
terdam. Na een bouwtijd van
een klein jaar werd de nieuwe
Haagsche Schouwbrug op 9 ju
ni 1995 officieel in gebruik ge-
BEZOEKUREN
DIACONESSENHUIS
(tel. 071-5178178). dagelijks 14 30-15.15 u. en 19.00-19 45 u
Verloskunde en Gynaecologie: naast de gewone bezoektijden,
bovendien van 10.30-11 15 en van 19.45-21.00 u
Special Care Unit: 10.30-11 00 u 15 00-15 30 en 19.00-19.30 u. en naij^
Kinderafdeling 10.30-12.00 en 14.00-19.00 u. (ouders de gehele dag), n
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth
(tel. 071-5454545) dagelijks 14.00-15.00 u. en 18.30-19.30 u., klasse li
daarnaast ook 11 15-12.00 u
Verloskunde en Gynaecologie: 14.30-15.30 u. en 18.30-19 30 u (voorfc c
21 00 u.).
Kinderafdeling: 14.30-19.00 u. (voor ouders de gehele dag)
Afdeling Hartbewaking (ccu) en intensive care (ic): 14.00-14 30 en 183 lies
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel. 0172-463131) bezoek is bijna de gehele dag welkom, behalve tusse
14 00 u
Geopend van maandag 7 00 tot vrijdag 19 00 u
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
(tel 071-5269111)- bezoektijden Intensive Care-afdelingen, Beenmerg
transplantatie en Neonatologie op aanvraag c.q. in overleg met de verpk sti
overige afdelingen 14 15-15 00 en 18.30-19 30 u met uitzondering v3'< v
Endocrinologie en Stofwisselingsziekten 14 00-17 00 en 19.00-21.00u
Infectieziektenen Interne Geneeskunde 15.00-19 30 u.
Kinderneurologie/Neurochirurgie. 15 30-16.30en 18 30-19 30u ('save
voor kinderen onder 12 /aar).
Klinische Oncologie 10.30-12 30 en 14 15-20.00 u
Maag-, darm- en leverziekten 14 15-16 00 en 18.30-19 30 u
Neurologie 14 30-15.15 en 19.00-20.00 u.
Nierziekten/Niertransplantatie 14 00-17.00 en 19 00-21.00 u
Verloskunde: 14.15-15 00 en 18 15-19.00u (voor partners en eigen kir ,rcll
overleg.)
'on
-li
elir
