SFOR arresteert
verdachte Kroaten
Buitenland
Europarlement: Gouden 100-euromunt
Schuiver
Nederlandse soldaten houden
rekening met Kroatische rellen
Ankara eist Europees-Turkse top
Rusland wil grotere voet tussen NAVO-deur
Zo'n vijftig doden door
extreme kou in Europa
QNPERDAG 18 DECEMBER 1997
tid( )uitse jam vergiftigd met medicijn
1 0CKi In Duitsland is een nieuw geval van afpersing met ver-
levensmiddelen bekendgemaakt. Een onbekende stopte
tn medicijn in een pot jam om geld van de fabrikant af te
^vingen. Het slachtoffer is confitureproducent Schwartauer
Verke. De pot jam was een week geleden in Hamburg verkocht
e% ngisteren op een politiebureau afgegeven. Op de binnenkant
f I' an de deksel was een papiertje bevestigd met de tekst: Opge-
ust! Gif! De politie raadt consumenten aan op hun hoede te
'r ^2 jjn. Er is een speciaal telefoonnummer ingesteld voor vragen.
l' '1 iver de eisen van de afperser is nog niets bekend.
'ooffl
tomo's New Jersey mogen adopteren
trdt a
ar a jWARK Als eerste Amerikaanse staat heeft New Jersey de adop-
twiö ievani^n<deren door homoparen goedgekeurd. Een rechter ver-
rifiek *ndehomoseksuele stellen en ongetrouwde hetero's dezelfde
?atus adoptie als getrouwde paren. Tot nu toe konden ho-
teg joseksuelen in New Jersey alleen afzonderlijk een kind adopte-
eUfJ en. Een partner van de toekomstige ouder moest zelf ook een
verti anvraag indienen, wat enorme vertragingen en extra onkosten
«tekende. Volgens de rechter druiste het beleid van de staat om
doptie door homoparen niet toe te staan in tegen de doelstel
ui ngom de belangen van het kind zo optimaal mogelijk te behar-
e vai igen. De staat gaat niet in beroep tegen de uitspraak.
ld 1 Treinrovers Tokyo spuiten traangas
'rs ini oicYo - Zeker 60 passagiers van een forenzentrein in Tokyo zijn
-leidi fimorgen naar het ziekenhuis gebracht, nadat zakkenrollers
rkt°[i aangas hadden gespoten om aan de politie te ontkomen. Twee
igenten in burger hadden zich onder de passagiers gemengd.
lan8i )p een zeker moment stapten vijf zakkenrollers in, van wie er
hd „kele bewapend waren met messen. Toen de agenten wilden
*us k ïgrijpen, renden de zakkenrollers de trein uit, waarbij een van
en traangas spoot. Tientallen reizigers werden niet goed en
aoesten met oog- en ademhalingsklachten naar het ziekenhuis
iiirden gebracht. De zakkenrollers ontkwamen.
1 bet
exe] iVeer onderzoek justitie naar Le Pen
«HG Het Franse openbare ministerie heeft gisteren een nieuw
font oderzoek geopend naar de extreem-rechtse leider Jean-Marie
bé ^en' omdat hij wederom heeft gezegd dat de gaskamers van
was lenazi's tijdens de Tweede Wereldoorlog een 'detail in de ge-
„gU chiedenis' zijn geweest. Le Pen werd tien jaar geleden al ver-
on(j ordeeld wegens dezelfde opmerking. Ditmaal uitte hij zijn me-
ling begin december op een persconferentie in München. Hij
ierscheen daar aan de zijde van de leider van de extreem-recht-
1 Duitse Republikaner, Franz Schönhuber. Le Pen riskeert een
aaximale celstraf van een jaar en een boete van 100.000 gulden.
Imerikaanse zevenling krijgt manager
ikmoines De enige zevenling in de wereld, vier jongens en drie
]0 aeisjes, heeft een manager gekregen. De ouders, Bobbi en Ken-
io yMcCaughey, hebben een bureau ingehuurd om de roem van
ao i unop 19 november geboren septet optimaal te benutten. De
aanager, Wes Yoder, zal de christelijke levensovertuiging van de
s imilie en de behoudende gemeenschap waarin ze wonen be-
iemtonen. Yoder behartigt de belangen van het gezin ten aan-
lenvan bijvoorbeeld auteursrechten of het maken van foto's.
lij hoopt dat er komende lente een televisieprogramma over de
2o tvenling kan worden vertoond. De zeven maken het goed. Ze
502tinnen waarschijnlijk volgende maand naar huis.
00 i
w': Jetuige verzon bekentenis Carlos
De Colombiaanse Myra Tobon heeft gisteren tegenge-
20 proken dat terrorist Carlos haar heeft verteld dat hij in juni 1975
nParijs twee agenten en hun Libanese informant heeft gedood,
fobon zei dat ze de verklaring in haar in 1978 verschenen boek
Carlos, terrorist of guerrillastrijder' zelf 'bijelkaar heeft geïnter-
m reteerd', maar dat ze zich 'niet bewust was van de gevolgen'.
!eColombiaanse geldt als een van de belangrijkste getuigen in
ge |g, iel proces tegen de terrorist, die in Parijs terechtstaat voor de
moord. Tobon was in het begin van de jaren zeventig de vrien-
Éivan Carlos. Zij sloot zich later aan bij Palestijnse guerrilla-
itrijders en heeft in Frankrijk politiek asiel gekregen.
feel gewonden door storm op Guam
Sana. Op het Amerikaanse eiland Guam zijn dinsdag tientallen
:ensen gewond geraakt door de wervelstorm Paka. De storm
inggepaard met windstoten tot een record van 380 kilometer
er uur. Paka teisterde Guam meer dan twaalf uur. De wervel-
rarm blies op een legerbasis de meetapparatuur voor orkanen
neg. Vier grote elektriciteitscentrales werden beschadigd, waar-
!oor de meeste van de 135.000 eilandbewoners zonder stroom
tien. Een Japanse toerist liep een schedelbreuk op toen hij
ierd getroffen door rondvliegend puin. Ook raakten mensen ge-
rond doordat huizen instortten. Guam ligt 6.000 kilometer ten
lesten van Hawaii.
1 Mishandelende para's vrijgesproken
1 eussel Twee Belgische para's, die tijdens een vredesmissie in
iomalië een kind hebben mishandeld, zijn gisteren in hoger be-
Dep opnieuw vrijgesproken. Het krijgshof bevestigde een eerder
onnis van de rechter in juni. De twee militairen hadden een So-
7 lalische jongen boven een vuur gejonast. Foto's daarvan ver-
i dienen in de krant Het Laatste Nieuws. Een anonieme getuige,
j A ermoedelijk een andere soldaat, had het tweetal beschuldigd
ai bedreigingen en martelingen. Maar de daders zelf spraken
3 an een 'spelletje' om de verveling te verdrijven tijdens de ope-
j aie in Somalië.
Uir moet camera-satelliet opgeven
i 35quov. De kosmonauten van het Russische ruimtestation
Er hebben gisteren besloten een camera-satelliet op te geven.
J ïletéén jneter grote Duitse apparaat, 'Inspektor' genaamd, was
erder op de dag vanaf een onbemand ruimtevrachtschip gelan-
terd, maar functioneerde slecht. Het ding was stuurloos en leek
i en bedreiging te gaan vormen voor het ruimtestation. De be-
mgrijkste camera stond precies de verkeerde kant op en de sa-
'o reageerde onvoldoende op de besturingscommando's.
ür-kapitein Solovjov zei niet het risico te willen lopen van een
io ötsing met de Inspektor.
straatsburg marc peeperkornciën hebben weliswaar het laatste woord, maar zij
kunnen het voorstel van het parlement alleen
unaniem verwerpen. Als één van de lidstaten de
gouden munt wil, komt hij er dus.
Het parlement handhaafde verder gisteren zijn
eis dat er niet acht, maar zes euromunten moeten
komen voor dagelijks gebruik. De muntjes van
twee en twintig eurocent kunnen volgens het par
lement worden geschrapt. Eerder verwezen de
ministers van financiën dit idee naar de prullen
bak. Omdat het parlement nu voor de tweede
keer de wens heeft uitgesproken, geldt ook hier
dat de ministers deze nog slechts unaniem kun
nen blokkeren. Nederland heeft nu ook al zes
munten.
correspondent
Het Europees Parlement wil een gouden munt
van honderd euro (220 gulden) invoeren. Volgens
PvdA-Europarlementariër Metten is de munt niet
alleen leuk voor verzamelaars, hij biedt tevens al
le nationale banken een mooie kans om hun
goudvoorraden te verminderen. Dat is nodig nu
de goudprijs de laatste tijd sterk is gedaald en het
edelmetaal steeds minder wordt gebruikt als dek
king voor de hoeveelheid geld in omloop.
Metten acht de kans reëel dat de gouden munt
inderdaad in 2002 met de andere euromunten in
omloop komt. De Europese ministers van finan-
Verdachten betrokken bij zuiveringen in Alvnici
Nederlandse mariniers en commando's hebben afgelo
pen nacht in Bosnië twee van oorlogsmisdaden verdach
te Bosnische Kroaten gearresteerd. Daarbij is één van de
verdachten, Vlatko Kupreskic, ernstig gewond geraakt.
De tweede, Anto Furundija, is vandaag overgebracht naar
Den Haag en uitgeleverd aan het Joegoslavië-tribunaal.
den haag gpd
Minister Voorhoeve (defensie)
zei vanmorgen dat de operatie
volledig is geslaagd. „Een opste
ker voor de Nederlandse troe
pen", aldus de bewindsman.
Formeel ging het om een SFOR-
operatie, waarbij volgens Voor
hoeve ook Amerikaanse en Brit
se troepen betrokken zijn ge
weest. „Maar de Nederlandse
eenheden hebben een sleutelrol
gespeeld", zei Voorhoeve.
De operatie had plaats in de
Nederlandse SFOR-sector in
Bosnië, in de Bosnische-Kroati-
sche enclave rond Vitez. Voor
hoeve wilde uit militair oogpunt
geen details prijsgeven. Dit om
repercussies in het gebied te
voorkomen en om toekomstige
arrestaties niet te belemmeren.
De chef defensiestaf, luite
nant-generaal Van den Bree-
men, zei desgevraagd dat Ku
preskic tijdens zijn arrestatie
met een kalasjnikov heeft ge
schoten op Nederlandse militai
ren. Die schoten terug, waarbij
de verdachte in arm, been en
borst is geraakt. Hij is in het Ne
derlandse veldhospitaal in Novi
Travnik behandeld en buiten le
vensgevaar. Hij is inmiddels
naar 'elders' overgebracht en
wordt zo spoedig mogelijk naar
Nederland overgevlogen.
Furundija heeft volgens de
aanklager van het oorlogstribu
naal als commandant van een
speciale eenheid in het voorjaar
van 1993 het dorpje Ahmici et
nisch gezuiverd. Daarbij zijn ze
ker 103 moslims gedood. Ku
preskic is eveneens betrokken
geweest bij oorlogsmisdaden in
de Lasva-vallei waar het dorpje
Ahmici ligt. Twee neven van
Kupreskic en vier andere
Bosnisch-Kroatische soldaten
hebben zich op 6 oktober onder
grote druk van Kroatië ter be
schikking gesteld van het Joego
slavië-tribunaal.
gL "'5;v
ï-
den haag gpd
frederictonEen toestel van de Canadese maatschappij Air Canada is gisteren bij de landing in Frede-
ricstown het bos ingeschoven, nadat de piloot in dichte mist de landingsbaan had gemist. Bij de schuiver lie
pen 35 mensen lichte verwondingen op. foto reuters steve Mckinley
De arrestatie van twee
Bosnisch-Kroatische oorlogs
misdadigers in de buurt van Vi
tez is vannacht grotendeels aan
de lokale bevolking voorbij ge
gaan. Behalve de verdachten
zelf heeft niemand weerstand
geboden. „Maar nu ontwaakt
men daar", zei defensieminister
Voorhoeve vanmorgen. Zijn
boodschap was duidelijk: De
Nederlandse eenheden in de
buurt van Vitez moeten reke
ning houden met opstanden.
De operatie van vannacht is de
laatste maanden met grote
zorgvuldigheid voorbereid. De
'arrestatie-eenheden' van Ne
derlandse commando's en ma
riniers, die met Britse en Ameri
kaanse ondersteuning geheel
zelfstandig hun opdracht vol
tooiden, trainden samen met
die Amerikanen en Britten op
meerdere plaatsen, onder meer
in Duitsland.
De Nederlandse eenheden, een
gemechaniseerd bataljon vanuit
Sisava ondersteund door een
transporteenheid in Busovaca,
hebben sinds begin 1996 de
controle over een deel van de
sector zuid-west-Bosnië, dat
onder commando van de Brit
ten staat. In het gebied hebben
zich grote oorlogsdrama's afge
speeld, waarbij ook de Kroaten
zich schuldig maakten aan mas
samoord en etnische zuiverin
gen op de moslimgemeen
schap.
Twee eerdere arrestaties van
Servische oorlogsmisdadigers
'Die Nederlandse maniakken'. Dat zijn de eerste woorden van
Ljubica Kupreskic, de echtgenote van de vannacht gearresteerde
Vlatko. „We lagen gewoon te slapen tot plotseling een bom via
het balkon in onze slaapkamer werd gegooid. Daarna een enor
me klap, en militairen die naar ons toe renden. Ze schoten op
m'n man en voerden hem af. Ik weet niet eens hoe zwaar hij ge
wond is geraakt."
Volgens Ljubica is het niet waar dat haar man zich heeft verzet
tegen zijn arrestatie en daarbij als eerste schoot. „Dat kon hele
maal niet. Ik lag naast hem en het gebeurde allemaal zo snel,
Vlatko had absoluut geen tijd om op die soldaten te schieten.
Zonder reden vuurden ze op mijn man. Het gebeurde allemaal in
een seconde." Wel geeft ze toe dat er een wapen in huis was.
„Maar dat is tegen dieven. Je haalt het toch niet in je hoofd om
op een groep militairen te schieten die je huis binnen stormen."
door de Amerikanen in hun
noordelijke sector van Bosnië,
liepen uit op onlusten waarbij
de SFOR-eenheden het moes
ten ontgelden. De Nederlandse
manschappen zijn inmiddels
voorbereid op dergelijke
'protesten'. In het gebied zijn
ook vijftig mariniers gestatio
neerd die een speciale zijn op
geleid voor bestrijding van on
lusten. Patrouilles die dagelijks
te voet in het gebied worden af
gelegd, zullen de komende da
gen met meer militairen wor
den uitgevoerd. Onduidelijk is
nog wat de reactie is van de
Kroatische autoriteiten in het
gebied, waarbij voor zover be
kend geen oorlogsmisdadigers
zijn betrokken. De lokale in
vloed van oorlogsmisdadigers,
in het dagelijks leven vaak af
hankelijk van criminele activi
teiten, is hoewel op de ach
tergrond doorgaans nog
steeds groot.
De Nederlandse eenheden heb
ben de vannacht gearresteerde
oorlogsmisdadigers Furundzija
en Kupreskic langere tijd in de
gaten kunnen houden. Op de
vraag waarom juist deze twee
mannen werden gearresteerd,
antwoordde chef defensiestaf
Van den Breemen dat dergelijke
observatie niet bij iedereen mo
gelijk is. „De mogelijkheid om
deze mensen te arresteren, heb
ben we moeten ontwikkelen. Er
zijn meer oorlogsmisdadigers,
maar wat weten we van ze?"
Vorige week werd bekend dat
Nederlandse SFOR-troepen in
juli een verdachte Bosnische
Kroaat hadden laten lopen. De
man meldde zichzelf bij de Ne
derlandse basis, maar niemand
wist op dat moment wie hij was.
De man wordt verdacht lid te
zijn geweest van een paramili
taire eenheid die in 1993 107
moslims zou hebben afgeslacht.
Eerste overval
ooit in Lhasa
De Tibetaanse hoofdstad Lhasa
heeft zijn eerste bankoverval
beleefd, zo heeft het Tibetaans
Dagblad gemeld. De overvaller
kon ter plaatse in de kraag wor
den gevat. Hij drong de Land-
bouwbank op 20 november bin
nen, nadat hij de nachtwaker
met een ijzeren staaf had neer
geslagen, zo meldde de krant in
zijn editie van 9 december, die
pas vandaag in Peking aan
kwam. Politieagenten die in de
buurt surveilleerden, gingen het
gebouw ook binnen en hielden
de man aan. De verdachte, uit
de provincie Guizhou, had het
filiaal een dag eerder bezocht
ter voorbereiding van de over
val.
brussel paul koopman
met de EU te verbreken, omdat de regering zich
geschoffeerd voelde door de Eurotop afgelopen
weekeinde in Luxemburg. De Europese staats- en
regeringsleiders besloten daar elf kandidaat-lid
staten uit te nodigen voor gesprekken of onder
handelingen over toetreding, maar lieten de
Turkse aanvraag op de plank liggen.
Door nu een topconferentie zonder voorwaar
den vooraf te eisen, brengt de regering-Yilmaz het
Britse EU-voorzitterschap in een lastig parket.
Een datum is al geprikt voor de Europese Confe
rentie (12 maart) maar deze conferentie heeft
zonder Turkse deelname volgens sommige lidsta
ten (Nederland en België voorop) weinig zin. Het
beleggen van een aparte Europees-Turkse top
kent weer geen precedent in Europa en vermoe
delijk zal met name de Griekse premier Simitis
voor zo'n bijeenkomst bedanken. „We zullen het
in overweging nemen, maar het wordt niet een
voudig", reageerde een Britse diplomaat in Brus
sel.
correspondent
Turkije wil dat de Europese Unie nog voor juni
een top belegt om de gespannen relatie met Ank
ara te bespreken. Als de EU er niet in slaagt de
staats- en regeringsleiders tijdig bijeen te roepen,
trekt Turkije zijn aanvraag voor het EU-lidmaat-
schap definitief in. Dit ultimatum heeft de Turkse
premier Yilmaz gisteren in Brussel op tafel gelegd.
Het Turkse initiatief kwam als een volkomen
verrassing voor Britse diplomaten, die het Euro
pees voorzitterschap in het komend halfjaar voor
bereiden. Dinsdag nog had de Britse minister Co
ok (buitenlandse zaken) ook een gesprek onder
vier ogen met zijn Turkse collega Cem bij de
NAVO in Brussel. Cook wilde nagaan of er moge
lijkheden waren om de dialoog met Turkije tij
dens het Britse voorzitterschap weer op gang te
brengen, maar Cem bood volgens betrouwbare
bronnen geen enkele opening.
Turkije besloot zondag alle politieke contacten
loarlem, Grote Houtstraat 130 Leiden, Haarlemmerstraat 1 19
brussel paul koopman
correspondent
Rusland en de NAVO verschil
len fors van mening over de
vraag in welke mate het Krem
lin mag meepraten over interne
NAVO-aangelegenheden. De
Russische minister Primakov
(buitenlandse zaken) deponeer
de gisteren op het NAVO-
hoofdkwartier in Brussel het
verzoek de Russische Federatie
te betrekken bij besprekingen
over drie gevoelige onderwer
pen: militaire investeringen in
Polen, Hongarije en Tsjechië,
het ontwerp van een nieuwe
NAVO-defensiestrategie en de
vormgeving van de nieuwe vre
desmacht in Bosnië. De NAVO
vindt echter dat het bondge
nootschap Rusland over deze
kwesties slechts hoeft te 'infor
meren'.
De NAVO en Rusland sloten in
mei een akkoord over nauwere
samenwerking, bedoeld om het
wederzijds wantrouwen weg te
nemen en Moskou nauwer bij
het reilen en zeilen van de de
fensie-organisatie te betrekken.
In deze 'Stichtingsakte' werd
onder meer bepaald dat de Rus
sische minister van buitenland
se zaken, evenals zijn defensie
collega, twee keer per jaar het
recht heeft aan te schuiven bij
de zestien NAVO-ministers. Gis
teren werd bij de tweede geza
menlijke NAVO-Rusland Raad
de 'werkagenda' voor het ko
mend jaar vastgesteld. Primak
ov greep de gelegenheid aan
om een plaats aan tafel op te ei
sen bij alle besluitvorming over
zaken die mogelijk Russische
belangen raken.
Het Kremlin is vooral geïnteres
seerd in de NAVO-plannen voor
het op peil brengen van de
strijdkrachten in de voormalige
Sovjet-satellietstaten Polen,
Hongarije en Tsjechië. Volgens
NAVO-diplomaten zal in de eer
ste fase vooral in de luchtafweer
worden geïnvesteerd: een de-
fensietaak die met het vertrek
van de Russen uit de drie lan
den vrijwel is ontmanteld. Ge
vreesd wordt dat Rusland be
zwaar zal maken tegen deze en
andere infrastructuur die nodig
is om NAVO-troepen te ontvan
gen in tijden van externe drei->
ging.
Primakov onderstreepte na af
loop van zijn besprekingen dat
de Stichtingsakte hem het recht
geeft over 'infrastructurele aan
gelegenheden' in de nieuwe
NAVO-lidstaten mee te praten.
NAVO-secretaris-generaal Sola-
na reageerde echter afhoudend.
„Wij menen dat over deze za
ken niet hier, maar in Wenen bij
de OVSE (Organisatie voor Vei
ligheid en Samenwerking in Eu
ropa red.) moet worden gedis
cussieerd", zei hij.
Ook de herziening van de
NAVO-defensiedoctrine wil
Rusland in de gezamenlijke mi
nisterraad bespreken. Dit
laatste onderwerp is evenzeer
gevoelig, omdat het 'strategisch
concept' van de NAVO nog de
sporen van de Koude Oorlogs
tijd draagt. „Bij die discussie
willen wij echt geen zeventien
de partner aan tafel", klonk het
gisteren in het hoofdkwartier.
De NAVO wil zijn 'Grondwet'
gemoderniseerd hebben voor
dat de Alliantie in april 1999 in
Washington haar 50ste verjaar
dag viert en formeel drie nieu
we lidstaten toelaat.
Het belangrijkste artikel uit het
NAVO-verdrag artikel 5, dat
wederzijdse bijstand garandeert
in geval van een aanval op het
NAVO-grondgebied wordt
vrijwel zeker niet gewijzigd. Wel
is het de bedoeling dat de nieu
we doctrine meer ruimte schept
voor operaties buiten het
NAVO-verdragsgebied en een
grotere nadruk legt op de strijd
tegen de verspreiding van mas
savernietigingswapens.
moskou-reykjavik afp-dpa-anp
Strenge kou heeft in Europa al
ongeveer vijftig levens geëist.
In Rusland vroren gisteren
drie mensen dood bij nachte
lijke temperaturen van min
28 graden. Moskou beleeft de
koudste decembermaand
sinds jaren. Een aanzienlijk
deel van de slachtoffers zijn
daklozen die teveel hebben
gedronken. In de dierentuin
van de Russische hoofdstad
kregen olifanten juist wat
wodka toegediend. Niet om
op te warmen maar om stress
te voorkomen.
In Oost-Europa zijn sinds
maandag zo'n veertig mensen
omgekomen. De slachtoffers
vielen voorzover bekend
voornamelijk in Rusland, Bul
garije, Oekraïne, Roemenië en
Polen. Hoeveel doden de kou
elders heeft geëist, is niet be
kend. In de Zuid-Russische
Kaukasische republiek Dage
stan is alarm geslagen omdat
de uitzonderlijke koude er ge
paard gaat met een tekort aan
aardgas, doordat leveranties
uit Turkmenistan uitblijven.
Rond de Zwarte Zee stormt
het bovendien. Er. is grote
schade aangericht aan onder
meer elektriciteitsleidingen.
West-Europa, met name
België, Duitsland, Frankrijk
en Nederland, werd gisteren
overvallen door ijzel. Het ver
keer werd op veel plaatsen
volkomen ontregeld. In Elzas-
Lotharingen en het zuid-oos
ten van Duitsland was gister
middag door gladheid geen
verkeer meer mogelijk.
Terwijl het continent en de
Britse eilanden vernikkelen,
heeft het polaire IJsland een
bijzonder warme december
maand. Het eiland beleeft een
'hittegolf met temperaturen
van 18 graden. Bloemen
bloeien en de normaal over
vloedige sneeuwval is uitge
bleven.
