Cultuur Kunst
Engelen zie
je overal
Pareltjes na de pauze
UITSCHIETERS
Madrigaalkoor: mooi maar synthetisch
Amsterdam^wereldstad
tina voor rocksensatie Anouk
ftAG» De 22-jarige Haagse rockzangeres Anouk heeft giste-
;n platina-cd gekregen voor haar single 'Nobody's wife'.
J ran werden er meer dan 75.000 verkocht. Voor haar de-
ilbum 'Together alone' ontving ze goud omdat er daarvan
l'tn een maand ook al meer dan 50.000 zijn verkocht.
bekende Lennon-liedjes in Zweden
Een kleine Zweedse uitgeverij heeft vier tot dusver onbe-
liedjes van John Lennon openbaar gemaakt. De ex-Beatle
de nummers thuis in New York op kort voordat hij in 1980
ermoord. Uitgeverij Bakhal in de Zuidzweedse stad Lund
een cd met de vier liedjes toegevoegd bij de Zweedse ver
van Lennons boek 'A Spaniard in his own words'. De ge-
cwaliteit van de opname is uitgesproken slecht.
:onstructie van Rembrandthuis
iDAMHet museum Rembrandthuis krijgt van de gemeen-
ïsterdam een vergunning voo: de reconstructie van het
eeuwse interieur. De reconstructie past in het nieuwe con-
im de bezoekers een indruk te geven van het woonhuis en
elier met voorwerpen uit de tijd van Rembrandt. Momen-
rordt het museum aan de Jodenbreestraat in Amsterdam
ireid met een nieuwe vleugel. Het museum wil daar na de
inving ruimtes inrichten met 17e eeuwse voorwerpen die
igs zijn verkregen.
Tentoonstelling in Goois Museum
„Wees 'ns een engel voor me." „Alsof er een engeltje op
je tong piest." En: „On the day that you were born, the
angels got together and decided to create a dream come
true", zoals The Carpenters zongen. Engelen dus.
concertgebouw
Concertgebouwplein 2-6. Telefoon 671 83 45
het muziektheater
Amstel 3. Telefoon 625 54 55. Agendalijn 551 8
HILVERSUM WILLEMIEN SCHENKEVELD
Je komt ze regelmatig tegen, in
spreekwoorden, in liedjes en
soms in een film. Het zijn reine,
een beetje vage wezens die wel
tot de* fantasie spreken, maar
niet zo'n grote indruk maken -
ze lijken hun betekenis groten
deels verloren te hebben. De
tentoonstelling 'Engelenwerk' in
het Goois Museum in Hilver
sum gaat in op het serieuze, re
ligieuze verleden van de eeu
wenoude engel.
Met vier vleugels, met zes vleu
gels. Engelen zonder vleugels!
Engelen die op een mens lijken,
engelen die op een stier lijken.
Engelen die een vlammend
zwaard dragen en in één nacht
185.000 Assyriërs afslachten.
Engelen die met een takje lelie
bloemen in de hand een
schuchtere maagd begroeten.
Halfnaakte engelen die gitaar
spelen. Al die engelen kom je
tegen op de tentoonstelling. Het
licht is gedempt, aan het pla
fond hangen kerstlichtjes en
met veel blauw en goud is de
ruimte lekker engelachtig aan-
za 3. ma 5. Gastprogrammering presenteert het Spaanse gezelschap
2015 uur La Cuadra de Sevilla met Carmen, een Andalusjschc opera
zo 4 jan.. 14 00met bugels, trommels, gitaar en wervelende flamenco
an Z do 8, vr 9 Rosas brengt de Nederlandse premiere van lust before van
za 10 jan. AnneTeresa De Kecrsmaeker, een dans-percussieavond m.m.v
20.15 uur het Ictus Ensemble 'De ritmes zuigen je diep m
De inhoud van de kleine ex
positie is niet zo speels, eerder
nogal educatief. In korte, helde
re teksten wordt een en ander
verteld over het verschijnsel
'engel' in de christelijke traditie.
De tentoonstelling is een soort
'korte inleiding tot de engel', en
tegelijk een 'opfriscursus be
roemde bijbelverhalen'. Want
engelen blijken zo ongeveer bij
ieder hoogtepunt uit het Oude
en Nieuwe Testament een rol te
hebben gespeeld. Abraham, Ja
cob, Hagar, David, Simson, Je
zus, Maria, allemaal zijn ze wel
eens een engel tegengekomen.
Te zien zijn vooral schoolpla
ten, gravures, een enkel schilde
rij en andere (kunstvoorwer
pen. Geen supermooie platen
en voorwerpen zijn het, maar
wel illustratief. Aan het einde
van de tentoonstelling is er een
toetje: een video met een afle
vering van Het Klokhuis, waar
Loes Luca gevleugeld rond
zweeft en waarin even te zien is
hoe de engel nog steeds voort
leeft bij kunstenaars van nu.
De echte, oude joods-christe
lijke engelen zijn een afgeleide
van hemelwezens uit andere
godsdiensten. Ze staan tussen
God en mens. Het woord engel
komt van het Hebreeuwse
woord voor boodschapper.
Soms verschijnen engelen 'en
massa' aan de hemel, soms da
len ze op aarde neer en voeren
ze Gods opdrachten uit. Ze ver
tellen aan mensen wat God met
hen voor heeft, ze geven raad of
kracht, en soms treden ze
angstaanjagend op, als engelen
it u uit uw dak,
'blijft u thuis?
|t u inline skaten
danst u liever
uare? Of je nou
zcat, pluchepoes
iroegtijger bent,
s dag na vijven wil
£j iedereen zich
platen. Wat doen
ra we in het
ekeinde? Waaar,
vaak en vooral:
waarom?
m Als klein meisje heb
ik de biografie van
Anna Pavlova gele-
zen. Dan denk je ge
lijk bij jezelf: 'Wow
dat wil ik ook'. Pa-
i ging al op vierjarige leef-
op balletles maar dat
'n in Rusland, toen in ieder
l heel normaal te zijn.
hijgt een bepaalde droom,
beetje dat stereotype beeld
de romantische ballerina,
[fervende zwaan, Doorn
tje kent dat wel. Ik verza-
krantenknipsels voor
toeken ëirwerd het perfecte
tmeisje. Haar in een
3'e, benen mooi uitgedraaid,
'e klassiekers bezoeken. Op
luitr merkte ik toch dat het
voor mij was.
waarom? Het loopt niet
je wilt. Niet genoeg talent,
Ier tijd, mijn studie hier
de universiteit. Daarbij is
ans wereld je ook behoorlijk
tetitief en naar. Bij audities
je dingen te horen als: 'Oh,
1ten je dik' of 'wat een lelij-
m Wen'. En dat zijn alleen
m maar de leraren. Zo kweek
R ituurlijk van die anorexia
gn( ies die elke ochtend een
je citroensap drinken om-
iun maag daar kleiner van
It, en die niet meer op de
•Ir kunnen liggen omdat hun
U 'nover de grond schrapen,
doe het nu alleen maar
ontspanning. Ik ga nog wel
dansvoorstellingen. Mijn
igstellinggaat nu het meest
aar moderne dans. Al die
(j| iekers ken ik onderhand
Modern ballet zit in een
I'S Ier strak stramien, is tuin
laaf Ik heb ontelbare ke-
sd iet Nederlands Dans Thea-
n( ezien, Introdans, Scapino.
ri Skin' was prachtig. Een
d jaar geleden zag ik een
'telling met een hoop klap-
■'i en vreselijk harde mu-
NAAM:
Miriel Weber
LEEFTIJD:
22 jaar
ONPLAATS:
:erdam
OPLEIDING:
Studie Levensbeschouwing
GEZIEN:
Lak theater
ziek. Aan het eind riepen een
paar mensen in het publiek
'boeh'. Maar ik ben opgestaan
en heb hard geapplaudiseerd.
Als je eens wist wat voor pijn
en moeite er aan vooraf gaat
terwijl het er allemaal zo van
zelfsprekend en adembenemend
licht uitziet. Dans is bij uitstek
één van de podiumkunsten
waar ik met open mond naar
kijk.
Ik merk het ook aan het pu
bliek. Je hebt de jonge meisjes
die hun toekomst op het podi
um zien afspelen en in de pauze
vol van bewondering aan el
kaar vertellen wat ze het mooist
vonden. En je hebt de dames
van middelbare leeftijd die het
vroeger net niet hebben gered en
die nu komen kijken hoe hun
verleden eruit had kunnen zien.
En dan natuurlijk de VPRO-ty-
pes, de artistiekelingen. Soms,
als ik danseressen op het podi
um zie, dan kriebelt het wel
weer een beetje. Maar ik heb nu
mijn eigen doelstelling. Alle
dansen van de wereld onder de
knie krijgen. Dat is natuurlijk
onmogelijk maar ik heb al een
beginnetje gemaakt. Eerst fla
menco en toen buik
dans. Dat deed ik
samen met allemaal
wijkdames met
blubberbuiken. Da's
nog eens wat anders
dan anorexia.
TEKST: PABLO CABENDA
FOTO MARK LAMERS
Isaac's offer. Een Nederlandse schoolplaat uit 1950.
der wrake. Verder is moeilijk
precies te zeggen wat een engel
is: in het Oude en Nieuwe Tes
tament komen allerlei soorten
hemelwezens en geheimzinnige
boodschappers voor, die blijk
baar ooit de verzamelnaam 'en
gel' opgeplakt hebben gekregen.
Zo zag de profeet Jesaja in
een visioen wezens met zes
vleugels bij Gods troon, die el
kaar toezongen 'Heilig, heilig,
heilig is de heere der heerscha
ren'. Deze wezens duidt hij aan
met het woord 'serafijnen', dat
zoiets betekent als 'vuurwe-
zens'. Een ander gevleugeld we
zen had tegelijk het aanschijn
van een mens, een stier, een
leeuw en een adelaar, en heette
'cherubijn', ofwel 'kenniswe
zen'. Deze soort engel komt in
het oude testament vooral voor
in de vorm van beelden van
cherubijnen, op de Arke des
Verbonds en de tempel van Sa
lomo. Deze hoogst-mythische
wezens zijn overigens later
vreemd genoeg ontwikkeld tot
die kleine dikke blote babies-
met-vleugels.
Heel anders dan deze anonie
me engelen zijn enkele bij na
me genoemde engelen. Bijvoor
beeld Lucifer, de gevallen engel
die gelijk wou worden aan God
en daardoor Duivel werd. En de
drie beroemde aartsengelen Ga-
briël, Michaël en Rafaël. En dan
zijn er nog de engelen, die heel
lijfelijk en onherkenbaar op aar
de te werk gaan, de 'mannen' in
het Oude Testament. Zo krijgt
de aartsvader Abraham bezoek
van drie onbekenden die hem
voorspellen dat zijn hoogbe
jaarde vrouw Sarah zwanger
zou worden.
Hoewel volgens de bijbeltek
sten in feite alleen de serafijnen
en cherubijnen vleugels had
den, zijn later alle soorten enge
len met vleugels afgebeeld. Op
vallend ook is hun vreemde kle
ding. Alleen de aartsengel Mi
chaël, die in de bijbel optreedt
als de bevechter van de draak in
de eindstrijd van de wereld,
heeft vaak een harnas aan. Ver
der is de vaste dracht een licht
gekleurd, wapperend vormeloos
gewaad. En aan de schouders
dan twee flinke KLM-zwaan-
vleugels.
'Engelenwerk' in het Goois
Museum, Kerkbrink 6, Hilver
sum. Te zien: t/m 15 maart.
MUZIEK
RECENSIE LIDY VAN DER SPEK
Kerstconcert: Madrigaalkoor Boekarest o.l.v. Mann Con-
stantin Gehoord: 10/12, Stadsgehoorzaal, Leiden
't Is allemaal even sfeervol. Een goud op
snee programmaboek met mooie calligrafi-
sche antieke letters en miniaturen, voor de
pauze wit met goud geborduurde folklore
tenues, na de pauze het zogeheten Renais-
sancekostuum, reminiscenties aan nostalgi
sche universele kerstliederen en tot over
maat van vreugde 't 'Stille Nacht', niet bij
kaarslicht maar bij het kille licht van groene
en gele zaklantaarns. Wat willen wij nog
meer?
Het valt niet te ontkennen dat het Ma
drigaalkoor, vanouds geselecteerd uit de
beste studenten van het Conservatorium
Boekarest, er op uit is om ons te doen zwel
gen in zoetgevooisde romantiek, of het nu
'authentieke' byzantijnse zang is of gregori
aans of alt-Rumanische monodische Ge-
sange. Maar over al dit moois hangt een
synthetisch gordijntje.
Dit betekent niet dat er slecht gezongen
werd, geenszins. De vrouwen, allemaal
(mezzo)sopranen hadden iets ragfijns en
ijls in de a cappella samenklank, ook bij de
heren bulderde er niemand. In de byzan
tijnse monodieën afkomstig van de kloos
ters op de berg Athos wordt op een bijzon
dere manier de stem gebruikt. Het koor
glijdt van de ene toon naar de andere, het
heeft af en toe iets van een zingende zaag of
een strak gespannen elastiek waaraan ge
trokken wordt. Men intoneert niet pal op de
noot maar zingt er naar toe. De voortgedre
ven woorden krijgen iets zangerigs en ar
chaïsch; het heeft beslist sfeer. Er is hier een
simpele begeleiding van enkele buizen als
een klokkenspel, klapstokken, houten plank
met hamertjes en triangel die de eenvoud
en rust benadrukken. Nergens wordt de
stem geforceerd, als olie passeren de melo
dieën het strottenhoofd. Ja, zingen kan het
Madrigaalkoor. Na de pauze wordt alles
heel herkenbaar. Gloria in Excelsis Deo,
Noël, O kom O kom Emanuel, slingert in al
le toonaarden door een medley van inter
nationale kersttoppers. Een uitgesproken
opera mezzosopraan met een wat geëxal
teerde vibratie zingt zeer bewogen Canti-
que de Noël van A. Adam, mooi, mooi.
Toch hoor ik liever een koor met wat min
der politoer, waar hartstocht, vitaliteit en
expressie niet; worden toegedekt.
THEATER
RECENSIE SUSANNE LAMMERS
Voorstelling 'Het podiumbeest is terug'
door Jeroen van Merwijk Gezien 10/12,
Schouwburg, Leiden
Met heel weinig, heel gewone
woorden alles kunnen uitdruk
ken wat je wilt. Dat moet de
droom van elke cabaretier zijn.
Jeroen van Merwijk kan dat. In
zijn liedjes. Zijn praatjes zijn
van een totaal ander kaliber en
het is zonde om daar nog meer
woorden aan vuil temaken.
Om de gewone theatersleur te
doorbreken besloot Van Mer
wijk om praatjes en liedjes niet
af te wisselen, maar te concen
treren. Dat resulteerde in een
sprankelend tweede deel waarin
het ene juweeltje het andere pa
reltje verdrong.
Van Merwijk sombert, is een
beetje narrig, zeurt, en dat doet
hij buiten elk gebaand pad om.
Dat volstrekt uitzinnige wordt
het mooist gedemonstreerd in
het lied van de man die eerst
verongelijkt constateert dat er
ergens 'op straat zo'n ding staat
met een ding en daar weer van
die dingen aan', maar dan ont
dekt dat zijn straat de enige
zonder zo'n ding is. Er is geen
betere manier om de waanzin
van het normale te laten zien.
'Hoera' zingt hij, 'het is weer
lente, alle vogels vieren feest.'
Dan volgt een gortdroge op
somming van vreselijke gruwe
lijkheden. In zijn lofzangen be
zigt Van Merwijk de techniek
van het graf inprijzen, en dat is,
vooral door de fraai rijmende en
goed lopende spreektaal, erg
doeltreffend.
Zijn ogen zien scherp en .veel
fiducie in het menselijk bedrijf
heeft hij niet, al trekt hij zijn
liedjes soms hilarisch-kluchtige
kleertjes aan. De meezinger
over de paus is koddig, maar
het vervolglied 'Over Amen Uit'
is venijnig.
Het knapst zijn twee min of
meer vermomde liefdesliedjes.
'Sinds ik jou' is een ode van een
saaie pragmaticus die door zijn
geliefde het nutteloze van het
leven heeft leren waarderen.
Door het contrast van voor en
na gaat het liedje echt leven. Hij
werkt hier niet met beelden,
daarvoor zijn ze te vaak ge
bruikt, maar geeft gewoon veel
zeggende voorbeelden. Hetzelf
de geldt voor zijn indrukwek
kende lied voor een dode gelief
de. Vol verwijzingen, net zo
goed een lofzang op Nederland
als een elegie over de geliefde
die 'dood is voor twee', en bo
vendien raadselachtig genoeg
om nog lang in een hoekje van
je hoofd door te blijven zingen.
Musea willen
toegangsverbod
voor vernielers
AMSTERDAM ANP
De Nederlandse Museumvere
niging streeft naar een toe
gangsverbod in alle kunstinstel
lingen voor de man die vorige
maand in het Stedelijk Museum
een schilderij van Barnett New
man vernielde. De vereniging
pleit er ook voor dat vernielers
van kunst voortaan automatisch
een museumverbod krijgen.
De vereniging, waarbij vier
honderd musea zijn aangeslo
ten, heeft onlangs samen met
directeur van het Stedelijk Mu
seum Rudi Fuchs, overleg ge
voerd met staatssecretaris Nuis
(Cultuur) en minister Sorgdra-
ger (Justitie). Volgens een
woordvoerster van de Museum
vereniging reageerden die 'posi
tief op de voorstellen. Besluiten
over maatregelen tegen kunst
vernielers zijn er nog niet. Daar
over wordt nog overleg gevoerd.
Aanleiding voor de discussie
is de vernieling vorige maand
van het schilderij Cathedra van
Barnett Newman. De dader ver
nielde elf jaar geleden in het
Stedelijk ook al een werk van
Newman: Who's afraid of Red
Yellow and Blue. Nadat hij het
schilderij Cathedra met een
stanleymes had bewerkt, dreig
de hij in de media dat hij nog
meer kunstwerken wilde be
schadigen.
De gemeente Amsterdam ver
bood de man onmiddellijk de
toegang tot het Stedelijk, hoe
wel daar geen wettelijke grond
slag voor aanwezig leek. De ge
meente heeft inmiddels beslo
ten voorlopig af te zien van een
kort geding om via de rechter
een museumverbod te bewerk
stelligen.
Amsterdam is RAI Unlimited 97
misschien kleiner dan en december
n r Grootste indoor inline-skate evenement
Parijs, Londen of
van Europa, met als hoogtepunt de stnjd
New York, maar op om jg wereldbeker tussen de absolute we-
haar manier toch een reld skate-top. Natuurlijk is er volop gele-
wereldstad. Met een genheid om zelf te skaten. De RAI.
verbluffend aanbod Fluister je rijk!
van muziek, beeldende *6 december t/m 4 januari 1998
kunst, theater, films Door het ^uisteren van de magische woor-
den Amsterdam wereldstad krijg je in
en bijzondere evene- perjpde 2Q% korting pp toegang,
menten. Met de meest Bovendien tref je binnen op diverse plaat-
fantastische winkels, sen een levend schouwspel van zeevolk en
En de gezelligste restau- zielverkopers. Scheepvaartmuseum.
rants, cafe's en terrassen. Circle Tram (lijn 20)
Amsterdam. Een stad Dagelijks van 09.00 tot 19.00 uur
Leuk en makkelijk tegelijk: je kunt in- en
met internationale
r uitstappen bij de 30 belangrijkste attrac-
allure en bovenal sfeer. en bezjen5waardigheden, of gew00n
Trek er een dag of blijven zitten voor een rondrit. Elke 10 mi-
een weekend voor uit. nuten in 2 richtingen, met grabs routegids.
r toeristische informatie 0900 - 4004040 (VW Amsterdam) a 1 gld. p/m
