r
j Een zinloze moord in Kentucky
J)e Pfïesteria piscicida komt eraan
Buitenland
Man bijt hond
!DAG 6 DECEMBER 1997
e schietpartijen op middelbare scholen
i| VS komen met zekere regelmaat voor.
gaans gaat het om scholen in probleem-
jQg n van grote steden. En meestal zijn de
den gerelateerd aan drugsruzies of ben-
n oi Dr'°8en- Maar afgelopen maandag
Dt een 14-jarige jongen 'zomaar' drie
jscholieren dood in het boerendorp
Paducah in Kentucky.
AH JOHN WANDERS
d zijn vriendjes gewaarschuwd. Er zou 'iets
gaan gebeuren. Wie kon vermoeden welke
iestende ideeën er rondspookten in het hoofd
veertienjarige Michael Carneal? Zo'n onschul-
end jochie met een brilletje. Intelligent ventje,
idien. Afkomstig uit een nette familie. Nooit in
king geweest met justitie. „Ik dacht dat hij een
vilde uithalen met een stinkbom, of zoiets",
:n van zijn klasgenoten later verklaren,
iel had iets anders in gedachten. Maandagoch-
irriveerde hij op school met een groot, langwer-
ikket onder de arm. De in een deken gewikkel-
1 dien waren bedoeld voor wetenschapsles, loog
;en zijn oudere zus die hem naar school bracht.
■■Ékelijkheid hield hij onder de deken vier gewe-
rborgen. In zijn rugzakje zat een geladen
>1, plus een grote hoeveelheid munitie. Later op
zou Michael tegen de politie verklaren dat hij
natJpens en patronen had gejat uit de garage van
uurman, de vader van zijn even oude vriendje
H3 Nace.
wandelde de kleine Michael om tien over half
ochtends zijn school binnen, tot de tanden
I'apend. De nachtmerrie van elke ouder. Hij
de geweren op de grond. Deed doodkalm her
pers in zijn oren. Pakte vervolgens het pistool
rugzak. En richtte het wapen op een groepje
icholieren dat in de entree van de school bijeen
Dor een dagelijks gebed. Elf maal haalde hij de
irover.
cele ogenblikken kwam er een abrupt eind aan
kens van Nicole Hadley (14), Kayce Steger (15)
sica James (17). Vijf andere scholieren raakten
nd. Een van hen kreeg een kogel in de nek en
J oit meer kunnen lopen. „Het spijt me", zei de
moordenaar toen de laatste schoten hadden
nken. Hij zei het op een toon alsof hij koffie had
rst. Het bloed zat overal. Op de vloerbedekking
lobby en op de tegels aan de wand.
iel zat niet op een sombere leerlingenfabriek in
ji de probleembuurten van Los Angeles, New
ns, Washington of New York. Dit is Heath-High
)1 in West Paducah, een kleine, overwegend
e gemeente van zesduizend inwoners, in het ui-
westen van de staat Kentucky. Een boeren-
een plaats waar voornamelijk country music
Of hardrock, van groepen als Foreigner, Rush,
en Styx. Een welvarend gebied is het niet.
open hier twintig jaar achter op de stad", zegt
:en oud-scholier van Heath High School, die de
de schietpartij de toegangsdeur tot het
ilgebouw bewaakt. Een paar passen achter hem
kransen, kruizen, bloemen en een teddybeer
set tats aan waar de doden vielen. Er hangen bal-
jtj
lonnen. Een van deze met helium gevulde dingen
raakte eerder op de dag los. De ballon stuitte op een
verwarmingsbuis en spatte met een luide knal uit
een.
Schooldirecteur Bill Bond voelde op dat moment hoe
zijn hart oversloeg. De herinnering aan de eerdere
knallen zal nog lang niet vervagen. „Ik voelde altijd
een zekere trots bij de gedachte dat Heath High
School een veilige school was", zegt hij. „Geen van
de kinderen hoefde bang te zijn dat hij zijn lunchgeld
zou moeten afstaan aan een grotere of sterkere leer
ling."
Op de voordeur van de school staat een waarschu
wing van het gezag: 'Wie op het terrein van de school
een verboden wapen bezit, is in overtreding en kan
worden gestraft met vijfjaar gevangenisstraf of een
boete van tienduizend dollar'. Het was tot afgelopen
maandag een mededeling pro forma. Sinds de op
richting van Heath High School, 87 jaar geleden,
hoefde geen enkele leerling naar huis te worden ge
stuurd wegens verboden wapenbezit. „Er was hier
nog nooit een wapen gesignaleerd", weet Ken.
Aan de voorgevel van het schoolgebouw zijn kinder
tekeningen geplakt. Vriendinnen van de vermoorde
meisjes hebben een laatste groet achtergelaten. 'Ik
zal je missen, Nicole. Ik weet dat je ons ziet, maar
doe alsjeblieft je ogen dicht als ik mij aankleed. Ik
hou van je.' 'Kayce, zul je goed oppassen dat je niet
tegen een boom vliegt?' 'Jessica, ik mis je. We zien el
kaar in de hemel.' Twee oudere meisjes staan zacht
jes te snikken terwijl ze de boodschappen bestude
ren.
Het kleine West Paducah verkeert in een shocktoe
stand. De uitbundigheid van de kerstverlichting con
trasteert scherp met de gevoelens van de bewoners.
„Dit is een hechte gemeenschap. Iedereen kent el
kaar. Het is hier één grote familie", zegt Larry, ook al
oud-scholier van Heath High School. Wie in West Pe-
ducah heeft niet op 'Heath' gezeten?
Vier woorden op de voorgevel van de school bevesti
gen het sterk religieuze karakter van deze platte
landsgemeente: „We vergeven je, Mike." Volgt een
verwijzing naar een bijbeltekst. Vergeven? Hoe doe je
dat na zo'n onbegrijpelijke terreurdaad? „De kinde
ren menen het echt", zegt een dominee die verbon
den is aan de school en die deze week overuren
draait. „De kracht van de Heer stelt hen in staat Mi
chael te vergeven." Vergevingsgezind is ook de ze
ventienjarige scholier Bob Strong, de domineeszoon
die een nationale held werd omdat hij de moed had
op de wild om zich heen vurende Michael af te stap
pen met de oproep het schieten te staken.
Fatale schietpartijen op middelbare scholen in de VS
komen met zekere regelmaat voor. Doorgaans gaat
het om scholen in probleemwijken van grote steden.
En meestal zijn de moorden gerelateerd aan drugsru
zies of bende-oorlogen. Een tragedie als die in West
Paducah is zeldzaam. „Metaaldetectoren en agenten
in uniform zul je op de high schools in de platte
landsgemeenten van Amerika niet of nauwelijks aan
treffen", stelt dr. Renae Duncan, sociaal-psycholoog
aan de Universiteit van Murray, Kentucky. Ze werkte
eerder bij het Nationaal Centrum voor Slachtoffers
van Misdrijven. In Kentucky concentreert ze zich op
onderzoek naar het geweld op scholen.
De schietpartij in West Paducah roept herinneringen
op aan een incident van twee maanden geleden in
Pearl, een stadje van 22.000 inwoners in de staat Mis-
Locker 250, de kast van Jessica James, afgelopen dinsdag.
sissippi. De zestienjarige Luke Woodham sneed daar
met een slagersmes de keel van zijn moeder door,
reed vervolgens naar school, schoot er twee mede
leerlingen dood en verwondde er zeven. Korte tijd la
foto ap mark humphrey
ter arresteerde de politie zes leeftijdsgenoten van
Luke Woodham op verdenking van het mede bera
men van de moordpartij. De jongens, stuk voor stuk
boekenwurmen, bleken allen lid van een geheim ge
nootschap. Ze hielden zich bezig met bizarre rituelen
en anti-christelijke filosofieën.
Michael Carneal ontkent volgens sheriff Augustus dat
hij zich door de actie van Luke Woodham heeft laten
inspireren. De sheriff is niettemin bijna zeker dat Mi
chael niet in zijn eentje handelde. „Vijf vuurwapens,
een hele vracht munitie en een heel klein veertienja
rig manneke van 55 kilo dat nu volkomen van de
kaart is over wat hij heeft aangericht. Het valt niet te
rijmen. Ik voel aan mijn water dat er andere studen
ten bij betrokken zijn", zegt Augustus. „Waarom had
hij vijf vuurwapens bij zich?"
West Paducah zoekt wanhopig naar het waarom van
de tragedie. Wat bezielde deze jongen? Werd hij door
haat gedreven? Werd hij opgestookt door verkeerde
vrienden? Of is hij gewoon waanzinnig? Iedereen
zegt er rekening mee te houden dat er nooit een be
vredigend antwoord zal komen op de vraag naar het
waarom. „Dit had overal kunnen gebeuren", klinkt
het.
Amerika is een zeer gewelddadige samenleving",
stelt Renae Duncan. „En het geweld op scholen is
ook uitgesprokener dan op scholen in Scandinavië of
Nederland. In de VS wonen naar verhouding veel
mensen die nooit hebben geleerd hoe ze problemen
moeten oplossen. Geweld is het enige communica
tiemiddel waarmee ze vertrouwd zijn. En vuurwa
pens liggen hier altijd en overal onder handbereik,
zeker in een zuidelijke plattelandsstaat als Kentucky.
Voor de meeste mannen hier geldt dat je pas Ameri
kaan bent als je een vuurwapen bezit."
Dan is er het probleem van de emotioneel verwaar
loosde teenagers en de afwezige ouders. Dat valt die
ouders niet uitsluitend te verwijten, want menig
Amerikaans gezin is afhankelijk van twee inkomens.
Mensen willen graag in een goede buurt wonen,
waar de scholen en de straten veilig zijn voor hun
kinderen. Intussen halen ze een probleem in huis. In
Denver schoot een jonge skinhead vorige maand een
politie-agent dood. De vader van de jongen doceerde
multiculturalisme en tolerantie. Maar thuis had hij
een ontspoorde zoon, vervuld van haat jegens zwarte
landgenoten. „Emotioneel verwaarloosde teenagers
missen een basis", zegt Duncan. „Ze hebben van
huis uit geen stelsel van normen en waarden meege
kregen."
En ten slotte is er de terugkerende vraag naar de in
vloed van televisie, rockmuziek, computerspelletjes
en Internet. In hoeverre heeft de stroom gewelddadi
ge producties waaraan Amerikaanse kinderen wor
den blootgesteld een schadelijk effect op hun ziel?
Duncan weet het niet, maar ze wil wel gezegd heb
ben dat veel teenagers ertoe neigen het gedrag van
hun idolen te kopiëren.
Volgens sheriff Augustus is het aantal ernstige ge
weldsmisdrijven, gepleegd door teenagers, in zijn
district de laatste paar jaar scherp toegenomen. „Ik
woon hier al 42 jaar en het is nog nooit zo erg ge
weest als nu." Een verklaring heeft hij niet. De sheriff
heeft donkere wallen onder zijn ogen. Hij zegt sinds
maandag niet meer te hebben geslapen. „Ik heb nog
nooit zoiets meegemaakt en hoop ook nooit meer
zoiets mee te hoeven maken."
Hoog boven zijn hoofd, aan de wand van de sporthal,
vermeldt een wedstrijdbord de namen van de Lady
Pirates, het meisjesbasketballteam van Heath High
School. De speelster met rugnummer twaalf leeft niet
;t klinkt als iets uit een horror-
een organisme dat gif
cheidt om zijn slachtoffers
uverrompelen en dan een
zym gebruikt om hun vlees
te lossen. Maar in zee bestaat
it. Ruim een miljard vissen is
istorven voor de Amerikaanse
>stkust, en mensen die in contact
ivamen met Pfiesteria piscicida
fcgen last van huiduitslag en
iheugenverlies.
iesteria piscicida
icellige microbe
eft levenscyclus van
istens 24 stadia
kan binnen
kele uren
'tamorfose y -
dergaan.
1. Cyste-stadium:
Latent stadium
in slib. Microbe
wordt
geactiveerd en
giftig als ze
ontlasting van
vis in water
bespeurt.
2. Zweepvormig
Stadium: Cellen
zwemmen naar vis en
laten gif los dat
centrale zenuwstelsel
aantast en vis
verdooft.
3. Enzymen
vallen viscellen
door ontmantelen
van inwendige
zoutbalans tot cellen
uiteen vallen. Zweren
en bloedingen volgen.
Uitstulping
haakt zich aan
viscellen vast
om celinhoud
weg te zuigen.
5. Laatste stadium:
Metamorfose voltooid,
de microbe keert als
ongevaarlijke cyste
terug in slib.
4. Amoebe-stadium:
Verzwelgt cellen van dode
vis en neemt weefsel en
bloed op.
Pantsering: Cel kan tot
30 minuten ondergedompeld blijven
in geconcentreerd zwavelzuur.
De ééncellige PfiESTERiA piscicida heeft voor de
ve 'st van Noord-Amerika al miljoenen vissen het
'os ven gekost en vormt nu ook een bedreiging
or Europa. Eentiende van de visstand in de
iderbaai, nabij de stad Washington, is sinds
ontdekking van de Pfiesteria piscicida in
88 aan dit organisme ten prooi gevallen. We-
!®j nschappers vermoeden dat de Pfiesteria pisci-
ci_ Ia honderden jaren als het ware geslapen
"reft op de zeebodem en is 'gewekt' door het lo-
n van organische afvalstoffen, zoals mest.
Het organisme is ook schadelijk voor de mens: onderzoe-
rs en vissers kregen hoofdpijn, huiduitslag en werden
'erniatig moe na werkzaamheden. De biologen JoAnn
J irkholder van de North Carolina State University, die het
ganisme benoemde, en haar collega Howard Glasgow lij-
•n beiden aan geheugenverlies.
Volgens professor Jacqueline McGlade van de Britse War-
I ick University is de Pfiesteria piscicida in de ballasttanks
Tj n schepen inmiddels in de Schotse wateren aangekomen.
- et bereiken van de Noordzee is volgens haar nog slechts
>n kwestie van tijd. De geleerden van diverse instituten
in het nog niet eens over de vraag of het subtropische or-
inisme in de Noordzee kan overleven.
NORTH
CAROLINA
Oorzaak:
Wetenschappers onder
zoeken 'afvloeiing van
voedingsstoffen' -vooral
dierlijke mest van intens
ieve veehouderij met 10
miljoen varkens en 100
miljoen kippen in North
Carolina- als mogelijke
oorzaak voor het feit dat
voorheen onschadelijk
organisme moordenaar
wordt.
Verspreiding: Pfiesteria heeft de Noordzee al
bereikt, meegereisd in ballasttanks van schepen uit de V.S.
INFOGRAFIEK GRAPHIC NEWS. RLV&RKL, B
North Carolina State Um\
OPMERKELIJKE BERICHTEN
GEVALLEN VROUW De bewoners van een flat
gebouw in het noordwesten van Miami in Florida
hebben het verscheurde lijk gevonden van een
vrouw van middelbare leeftijd. Het is onbekend
waar de vrouw vandaan komt, maar men gaat er
vanuit dat zij niet uit het flatgebouw van twintig
verdiepingen afkomstig is gezien de staat waarin
haar stoffelijke resten verkeerden. Mogelijk is zij
uit een vliegtuig gevallen, maar de politie tast nog
in het duister. Bij de luchthavens in de omgeving
is navraag gedaan of er iemand wordt vermist.
Het kan ook om een verstekeling gaan. In mei vo
rig jaar viel een verstekeling die zich had verstopt
tussen de wielen van een vliegtuig naar beneden.
Hij kwam ook in de omgeving van Miami neer.
ONVERWACHTING Een 15-jarig meisje uit St.
Petersburg in Florida heeft toegegeven dat zij op
school een baby had gekregen en achtergelaten
op de wc. Op de videobeelden is te zien hoe het
meisje maandag voorovergebogen en verkrampt
van pijn naar de wc ging, waar zij iets meer dan
een half uur verbleef. Anderhalf uur later ontdek
te een conciërge tussen de handdoeken een ijs
koud jongetje, dat nauwelijks ademde. Eerst ont
kende het meisje tegenover leraren en de politie
dat het jongetje haar kind was, maar toen haar
moeder arriveerde gaf zij toe. De twee zeggen
niets van de zwangerschap te hebben geweten.
De baby werd naar het ziekenhuis gebracht, waar
hij inmiddels weer zelf ademt. Voorlopig heeft de
staat Florida de voogdij.
GLAS-FAN Fan Mengdie (8) oefent haar gla-
zenact in Peking. Fan is één van de meer dan
vijfhonderd leden van de China Acrobatie
Troupe. Het meisje, al drie jaar aan de groep
verbonden, oefent zeven uur per dag.
foto ap guano niu
VETTE PECH Een rechtbank in de Egyptische
havenstad Alexandrië heeft beslist dat een ge
scheiden vrouw geen alimentatie krijgt van haar
ex-echtgenoot omdat zij te dik is. Volgens de
rechters heeft de vrouw de man zelf gedwongen
tot echtscheiding omdat zij haar uiterlijk ver
waarloosde. De man zocht ondertussen troost in
de armen van zijn secretaresse.
ALLRIGHT „Bij het oplossen
van een kruiswoordpuzzel bleek
niemand in ons gezin te weten
wie de Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken is. Die
avond kondigde de bevalling
van ons kleinkind zich aan. Tij
dens een zware wee riep mijn
dochter opeens: het is Madelei
ne Allbright! De vroedvrouw be
greep er niets van, maar mijn
schoonzoon en ik wel. De be
valling was zwaar en lang om
haar door de weeën heen te hel
pen vroegen we iedere keer
'kom op je kunt het, wie was die
vrouw', waarop ze hetzelfde
antwoord gaf. Uiteindelijk werd
een gezond kind geboren en nu
kunnen we u niet op televisie
zien zonder aan de bevalling te
denken", schreef een groot
moeder uit het Engelse plaatsje
Dewsbury aan de Amerikaanse
minister van buitenlandse za
ken Albright. Zo werd een kind
(jongetje, Sam) geboren en een
puzzel niet opgelost.
DOODSHOOFDEN Een gedode beroepsmoor
denaar van de Mexicaanse drugsmaffia bleek een
lugubere gewoonte te hebben. Voor elke geslaag
de opdracht liet de killer een doodshoofd op zich
tatoeëren. Bij zijn dood droeg hij er veertien. Af
gelopen donderdag werd hij bij een moordaan
slag op de hoofdredacteur van een krant doodge
schoten. De journalist raakte zwaargewond.
BLAIRFORCE ONE In
The Guardian beeldde
cartoonist Steve Bell
de Britse premier Blair
altijd al af met een gi
gantische glimlach,
maar het satirische
blad 2000 AD gaat nog
verder. De Labourlei-
der figureert hier in
een strip met de titel
B.LA.I.R. Force One.
Hij is de 'superheld
van het nieuwe mille-
nium', met de kracht
van vijftig mensen én
een bijzonder wapen:
zijn glimlach. Hij
maakt er onder meer
de Conservatieve oud
ministers Edwina Cur-
rie en David Mellor
mee onschadelijk,
want Blair kicks Tory
butt! Met werklozen
weet hij ook wel raad:
die kunnen in gesloten mijnen wonen. 'Is hij bionisch of is hij de
monisch?', vraagt het blad zich dan ook af. foto reuters
