ZATERDAGS
JVOEGSEL
De A4 is
eindeloos
op weg naar
'beter'
station op de A4 ter hoogte van de afslag Zoeterwoude-Dorp. Hier verzamelen de wegwerkers zich. Hier ontstaan vaak files, omdat er een stukje rijstrook is bijgetrokken dat
neter verderop weer ophoudt. foto henk bouwman
ZATERDAG 6 DECEMBER 1997
Ten hoogste twee procent van
alle automobilisten op deA4
mag te maken krijgen met
vertraging, volgens het
ministerie van verkeer en
waterstaat. Maar zover is het
nog lang niet. Wie nu gebruik
wil maken van de rijksweg
tussen Den Haag en
Amsterdam doet er goed aan
ruim op tijd van huis te gaan.
Want het verkeer loopt nogal
eens vast. Een van de redenen is
dat sinds begin oktober wordt
gewerkt aan het opnieuw
asfalteren van de weg in de
nabijheid van Leiden. Eigenlijk
had meteen het aantal
rijstroken moeten worden
uitgebreid. Maar de komst van
de hogesnelheidslijn zorgde
voor vertraging.
an opmerkingen van passanten
kijkt Marco van Wissen al niet
meer op. Zeker wanneer het ver-
laal is vastgelopen, wil over de A4
sns een krachtterm rollen. Er zijn
imobilisten die op dat soort mo
le wegwerkers onder vuur nemen
nadeblikjes of andere projectielen,
je onbegrip", klinkt het tamelijk la-
t de mond van de assistent-ver-
:r.
>sen is elke dag bij de werkzaamhe-
e rijksweg rond Leidschendam te
ij regelt de afzettingen, plaatst bor-
roleert of tussentijds niets wordt
ld en begeleidt transporten. Er
ter maar één rijstrook te worden af-
ïn hij en zijn collega's weten zich
van geërgerde blikken.
'eten dat die ook deze ochtend op
tijde van zijn vrachtwagen priemen,
assistent-verkeersleider van Rijks-
t zette zojuist met een achteloos ge-
twaailichten aan en minderde tege-
aart. Datzelfde deed de collega die
en pal naast hem reed. De twee be-
mee dat al het verkeer achter hen
d afgeremd.
Ie medewerkers doen het ten be-
i de colonne die vóór hen rijdt. Het
luk of tien personenauto's van het
van de aannemers, enkele vracht-
ti ander rollend materieel. Alles is
iar een afgeschermd gedeelte in de
'rm, maar heeft even de tijd nodig
aa een smalle doorgang 'naar bin-
taaien. Vandaar dat voor een kort
al het achterop komende verkeer
ingehouden.
Veiligheid
el elke morgen. De leden van de
tamelen zich in alle vroegte bij het
°n bij Zoeterwoude, gaan in kon
vooi naar het werkterrein ter hoogte van
Leidschendam en mogen pas aan het einde
van de middag, opnieuw onder begeleiding,
weer vertrekken. Eerder is niet toegestaan.
Het is nu eenmaal levensgevaarlijk zonder
escorte het gebied te verlaten en de A4 op te
draaien.
„Elke maatregel die je neemt, is bedoeld
voor de veiligheid van de werknemers en het
verkeer", vertelt Van Wissen. Hij zegt het om
aan te geven dat niet iedereen direct moet
gaan schuimbekken wanneer ergens weer
eens een zwaailicht aanflitst, of een afzetting
opdoemt. Er is desondanks weirtig fantasie
voor nodig om te bedenken dat met het
voortdurende geklus tussen Den Haag en
Amsterdam geen vrienden worden gemaakt.
Geen wonder: of het nu overdag is, 's avonds
of 's nachts, altijd wordt wel ergens aan het
asfalt gesleuteld.
Tussen Leidschendam en Leiden is Rijks
waterstaat bijvoorbeeld bezig het aantal rij
stroken uit te breiden van tweemaal twee,
naar tweemaal drie. Iets verderop, bij de brug
over de Oude Rijn, begint een tweede project
van eveneens ongekende omvang: tot aan
het aquaduct bij Roelofarendsveen zal de
weg straks volledig zijn opgeknapt en gemo
derniseerd.
Zijn die hindernissen eenmaal genomen,
dan doemen alweer de volgende bedreigin
gen op. Want ook bij Schiphol is het nodige
aan de hand. Een tweede Schipholtunnel na
dert z'n voltooiing en volgend jaar wacht een
groot-onderhoudsbeurt aan de weg tussen
Schiphol en Hoofddorp, in de richting Am
sterdam. In de andere richting is die al uitge
voerd. „Vooral 's avonds wordt dit soort
werkzaamheden niet echt als positief erva
ren", zegt Van Wissen met gevoel voor un
derstatement.
Zeker wanneer het 's nachts wat rustiger
wordt, zijn de wegwerkers volgens hem hun
leven niet zeker. Automobilisten razen met
angstaanjagend hoge snelheid voorbij, hoe
wel ze niet harder mogen dan zeventig kilo
meter per uur. „Er hoeft dan maar dit mis te
gaan of de ellende is niet te overzien."
Er zijn ook bestuurders die pilonen als gei
nige hindernissen beschouwen, waar naar
hartelust omheen kan worden geslalomd.
Laatst nog. Bleken er ineens dertig van die
fluorescerende paaltjes omver te zijn gere
den. Een spelletje? Of een beschonken weg
gebruiker? Van Wissen zou het niet weten.
„Dit keer waren er gelukkig geen mensen in
de buurt", schudt hij zijn hoofd, „maar stel
nu eens dat er net iemand loopt."
Utopie
Het duurt nog een jaar voordat deze situaties
tot het verleden behoren en het verkeer op
de A4 weer vrije doorgang heeft. Toch mag
van S. Houkes, de projectleider voor het werk
bij Leidschendam, niet te vroeg worden ge
juicht. „Want", boort hij eventueel opwellend
enthousiasme al meteen de grond in, „het is
een utopie te denken dat je straks alle files
kwijt bent."
Als reden noemt de medewerker van Rijks
waterstaat dat de A4 voorlopig niet de route
is die ze zou moeten zijn. Zo zal het stuk tus
sen Leiden en het knooppunt Burgerveen (bij
Nieuw Vennep) tot in de volgende eeuw een
berucht knelpunt blijven. Dat komt omdat
het aantal rijstroken in elke richting beperkt
blijft tot twee. Er zal pas over een verbreding
worden gesproken wanneer meer bekend is
over de toekomstige hogesnelheidslijn. „Ik
vrees met grote vreze dat dat een probleem
gaat worden als we bij Leidschendam een
maal klaar zijn", aldus Houkes.
Dat de A4 op de schop is genomen, is niet
zonder reden: de weg vormt de slagader tus
sen Amsterdam, Schiphol en Den Haag en
wordt 'economisch gezien van groot belang'
genoemd. Daarom vindt het ministerie van
verkeer en waterstaat dat niet meer dan twee
procent van alle weggebruikers vertraging
mag oplopen. Zover is het nog lang niet. De
weg is op verschillende punten te smal om
de meer dan 90.000 auto's per dag ongehin
derd te laten passeren.
Een van de flessenhalzen vormde steevast
het stuk tussen het Prins Clausplein en Lei
den. Maar hier wordt inmiddels werk van ge
maakt. „Waarbij je altijd de zorg hebt dat het
verkeer wel gewoon moet blijven doorrij
den", aldus projectleider Houkes.
Om dat te bereiken wordt veel arbeid 's
avonds, 's nachts en tijdens de weekeinden
verricht. Daarmee is de dagelijkse gang over
de weg voor veel automobilisten een stuk
avontuurlijker geworden; het lijkt immers wel
alsof er steeds weer rijstroken worden verlegd
en verschoven. Naast het bestaande tracé is
eerst een nieuwe baan aangelegd; daar kan
nu een deel van de verkeersstroom overheen
worden geleid, zodat elders ruimte ontstaat
om te kunnen breken, asfalteren en bouwen.
„Maar", zegt Houkes, „soms maak je door al
le werkzaamheden een situatie tijdelijk erger
dan ze was."
Radio
De radio hoeft slechts te worden aangezet
om te horen dat Houkes hiermee geen woord
te veel heeft gezegd. Alleen al dit jaar telde
het korps Landelijke Politiediensten in Drie
bergen 714 files op de A4 met een totale leng
te van 3.626 kilometer. Ze kunnen tal van
oorzaken hebben. In elk geval worden in 72
gevallen (343 km) de werkzaamheden aan de
weg als directe boosdoener aangemerkt.
Wat dat betreft, heeft ook het project tus
sen de Oude Rijn bij Leiden en de Ringvaart
ter hoogte van Roelofarendsveen een zekere
reputatie. Van maandag tot en met zaterdag
is hier de afgelopen tijd elke avond en nacht
aan het plaveisel gewerkt. Opzichter C. van
Os, verantwoordelijk voor het verkeer, pakt er
een kaart bij en laat zien hoe Rijkswaterstaat
dat aanpakte. Vanaf begin oktober zorgden
hekken en borden er van 20.30 tot 05.30 uur
voor dat het verkeer vanuit Amsterdam bij
Burgerveen naar de A44 (Leiden/Wassenaar-
/Den Haag) werd gedirigeerd. De A4 bleef al
die tijd afgesloten, om op die manier te kun
nen schuiven met de verkeersstromen vanuit
Den Haag; deze mochten de rijksweg wél ge
woon blijven gebruiken, zij het over niet
meer dan één rijstrook.
Het is een methode waarvan Van Os de
praktijk graag wil laten zien. Dus staan we
rond half tien 's avonds te kleumen op het
wegdek bij de Oude Rijn. Vanuit Amsterdam
komen dankzij de stop bij Burgerveen al geen
auto's meer, wegwerkers staan te wachten bij
een stalen versperring. Dan verschijnen heel
in de verte de Imipperende zwaailichten van
een politiewagen, met agenten die voor een
kort moment het achterop komende verkeer
tegenhouden.
Snel wordt met de barrière een wegomleg-
ging gecreëerd. Er gaat een kort telefoontje
naar de agenten en vanaf dat moment rijdt
het verkeer via een bocht, over een andere
wegstrook naar de hoofdstad. Acht uur later
zal die maatregel worden teruggedraaid en is
alles weer bij het oude. Alles verloopt steeds
zonder noemenswaardige problemen, verze
kert Van Os.
Sterker: al na enkele weken ontving hij een
brief van de gemeenten Den Haag en Wasse
naar. Die meldden eind oktober dat het reuze
meeviel met de toegenomen drukte op de
A44, zeiden zelfs dat de barrière bij Burger
veen wat hen betreft ook best al een uur eer
der mocht worden opgeworpen. „Dat heb
ben we niet gedaan. In verband met de
avondspits kun je het nu eenmaal niet verko
pen al om half acht zo'n belangrijke weg af te
sluiten."
De dagelijkse blokkade bij Burgerveen zou
aanvankelijk tot half december duren. Waar
schijnlijk wordt die al een dezer dagen opge
heven, aangezien inmiddels het asfalterings-
werk is voltooid. „Gelukkig maar", zegt Van
Os, want het wegdek kampte met ernstige
gebreken. Het was oud, gescheurd en kon
volgens hem beslist niet langer mee.
Nog deze maand begint de tweede fase die
ongetwijfeld opnieuw voor oponthoud zal
zorgen: over de volle lengte van elf kilometer
worden modernere, veiliger vangrails ge
plaatst. Onder het wegdek door zullen 145
nieuwe buizen worden gelegd om een betere
afvoer van regenwater te garanderen. Van
april tot en met juni wacht ten slotte de be
kroning: dan wordt ZOAB ('zeer open asfalt
beton' gelegd) en zullen weggebruikers
vanuit Amsterdam opnieuw enige tijd moe
ten omrijden.
Hogesnelheidslijn
Het leed is daarmee nog niet geleden, want
uiteindelijk moet het verkeer in beide richtin
gen een extra rijstrook krijgen. Maar zover is
het nog lang niet. kan de verantwoordelijke
projectmanager N. van der Mark alvast aan
kondigen. Eerst moeten alle procedures zijn
afgerond rond de komst van de hogesnel
heidslijn. Die kruist bij Leiderdorp de Oude
Rijn en zal tot Nieuwe Wetering langs de A4
lopen. Van der Mark schat dat de aanleg op
z'n vroegst eind 1999, begin 2000 kan begin-
Enkele jaren na de eeuwwisseling moet de
A4 uiteindelijk z'n definitieve vorm hebben.
Hoewel: in het kantoor van Houkes wordt al
voorzichtig rekening gehouden met een nog
verdere vergroting van de capaciteit bij
Leidschendam. Voor de hand liggende vraag
is natuurlijk waarom deze niet meteen is
meegepakt. De projectleider kan de verba
zing wel begrijpen, maar moet er nu even
niet aan denken. Stel immers dat er nu twee
maal vier stroken worden gemaakt terwijl de
krapte bij Leiden nog voortduurtDan is
het drama helemaal niet te overzien."
