Angst in de proeftuin van extreem-rechts Rivaliteit beheerst SPD-congres Buitenland Man bijt hond DINSDAG 2 DECEMBER 1997 'Vroeger waren de Fransen in Vitrolles bang van immigranten, nu is bet andersom egin dit jaar viel Vitrolles, een stad met ruim 40.000 inwoners, voor het Front National. Drie andere steden in Zuid- -rankrijk waren al eerder door extreem-rechts veroverd, maar nergens was de wind ijziger dan in Vitrolles. Politie corps en stadhuis werden gezuiverd, straten kregen andere namen, een rockcafé werd dichtgelast. een lichtgewicht is, die uit de buurt van journalisten gehouden moet worden. „Ze geeft geen interviews meer, omdat ze zich destijds heeft laten inpakken door die jour nalist van de Berliner Zeitung", zegt Hubert Fayard. „Die kleine schurk van een journa list legde haar dingen in de mond. Hij zou een goeie zijn geweest voor de KGB." Fayard (39) is de man die de dagelijkse lei ding heeft op het stadhuis, maar ook hij is weinig meer dan een zetbaas. De werkelijke macht wordt uitgeoefend door Bruno Mé- gret, de man van de burgemeester. Hij had zichzelf eigenlijk kandidaat willen stellen, maar mocht niet omdat hij tijdens een eer dere campagne een onrechtmatigheid had CORRESPONDENT bbilbert Zunino, een rijzige dertiger, was ad- unct-chef van politie in Vitrolles toen het ront National aan de macht kwam. Er cwamen plotseling nieuwe agenten, die ed en zuiver in de leer van extreem-rechts ble- een. Iedereen kreeg een gitzwart uniform. Nieuwe bevelen werden uitgevaardigd door J iet stadhuis, immigranten moest in het /ervolg naar hun verblijfsvergunning wor- len gevraagd. Agenten begonnen rond te ijden in gewone auto's, die niet als politie- vagens herkenbaar waren. .unino, zich bewust van de bescheiden sta- us van een gemeentelijk politiekorps, ver bette zich. „De gemeentelijke politie heeft n Frankrijk niet dezelfde bevoegdheid als le landelijke politie en de gendarmerie", egt hij uit in zijn kleine bungalow in Vitrol- es. „Ze mag parkeerbonnen uitdelen en Ml oezien op de hygiëne op markten, maar ze nag geen identiteitscontroles uitvoeren of rondrijden in gewone auto's. En agenten logen zich al helemaal niet als lijfwachten ;ewapend naar de luchthaven begeven om Ie burgemeester af te halen." •venals zijn directe chef weigerde Zunino Je illegale opdrachten uit te voeren. Het ge- lc^epeentelijk politiekorps moest niet verwor- len tot de privé-militie van de burgemees- jer. Maar weldra drong het tot hem door rigJat hij één der zeer weinige dissidenten was p een politiekorps dat 'geheel gezuiverd' Ivas door het Front National. Het stadhuis oefende druk op mij uit om »p te stappen", zegt Zunino. „Er werd zelfs en schietschijf onder de agenten gedistri bueerd met een fotootje van mij in het mid den. Daaronder stond: Servez-vous (maakt er gebruik van)." Zo ver kwam het niet. „Maar wel werd mijn auto drie keer bescha digd, alle keren midden in de nacht toen hij voor de deur stond. De laatste keer met een verfbom." Zunino's leven was een hel geworden in een politiekorps dat 'voor tachtig procent' met extreem-rechts sympathiseerde. Maar hij had nog het geluk na enkele maanden een baan te vinden bij een naburige ge meente. Zijn veel oudere directe chef was gedwongen te blijven. „Meneer Avargues had als politieman gediend onder de com munisten, de gaullisten en de socialisten", zegt Zunino. „Maar de fascisten hebben hem op een zijspoor gerangeerd. Hij zit nu de hele dag de krant te lezen." Vitrolles is een langgerekte stad onder de rook van Marseille, die over een afstand van twaalf kilometer ligt ingeklemd tussen een autoweg en loodrecht oprijzende rotsen. Het was vorig jaar de vierde stad die in han den van het Front National viel. Maar an ders dan de drie andere steden wordt Vi trolles bestuurd vanuit Parijs, door lieden voor wie de stad weinig meer is dan een proeftuin. Op papier is Catherine Mégret de burge meester, maar ze is hoogst zelden op het stadhuis. Hoewel in haar naam een culture le revolutie werd ontketend in de stad, geeft ze geen interviews. Haar laatste vraagge sprek, in februari, verliep zó rampzalig dat ze later door de rechter wegens racisme tot 50.000 francs boete en drie maanden voor waardelijk werd veroordeeld. Haar adjunct erkent openlijk dat Catherine e Sous-Marin wordt dichtgemetseld en -gelast. Alleen door de vasthoudendheid van de uitba- :rs kon de zaak later weer worden geopend. foto reuters jean-paul pelissier Bruno Mégret is de landelijke ideoloog van het Front. Wegens zijn geringe lengte wordt hij 'de kleine Goebbels' genoemd, een om schrijving waarvan hij vooral de toevoeging 'klein' niet zou kunnen waarderen. Onder deze Bruno Mégret wordt huisgehouden in Vitrolles op een wijze die de inwoners van Orange en de andere Front-steden nooit hebben gekend. Meer dan honderd mensen werden ontsla gen, omdat ze de verkeerde ideologie of de verkeerde huidskleur hadden, of allebei. De directeur van de gemeentelijke bioscoop werd de laan uitgestuurd, nadat ze een voorlichtingsfilm over aids had gedraaid. Straatnamen werden veranderd. Doel van de nieuwe naamgeving was 'Vitrolles meer in de Provence te wortelen', zo zei Bruno Mégret. Maar de ideologische wind was goed voelbaar. Namen die van de bordjes verdwenen, waren die van Nelson Mandela, Olof Palme, Franijois Mitterrand en Salvador Allende. Jean-Marie Tjibaou, leider van de inheemse Kanaken in Nieuw-Caledonië, zag zich door Megret omschreven als een 'agitator en ter rorist'. De naar hem genoemde straat zou voortaan Rue Stirbois heten, naar de in 1988 omgekomen rechterhand van Jean- Marie le Pen. Enkele burgemeesters in Nieuw-Caledonië, een Frans wingewest, waren daar zó boos over dat ze besloten een openbare vuilstortplaats de naam 'Mé gret' te geven. Het Front National heeft in Vitrolles de openbare veiligheid tot speerpunt van zijn beleid gemaakt. „De criminaliteit was hier helemaal niet hoger dan in Marseille of Aix- en-Provence, eerder lager", zegt Rietje Vonk, een Nederlandse die voor de ge meente werkte voordat de stad in handen van extreem-rechts viel. „Maar het Front National is erin geslaagd tijdens de cam pagne een gevoel van onveiligheid bij de burgers op te roepen." Eenmaal aan de macht claimt het Front de geest weer terug in de fles te hebben ge stopt. „Deze zomer hebben we alle vrij staande huizen extra laten surveilleren", zegt Hubert Fayard in het stadhuis. „Resul taat: geen enkele inbraak en tonnen aan fe licitatiebrieven van burgers. En dat is waar het ons om gaat: wat het volk van ons vindt. Alle onzin die de media over het Front Na tional uitkramen, daar hebben we schijt aan." Volgens het septembernummer van Le Ro cker, de gemeentelijke publicatie, is de mis daad spectaculair gedaald. Het aantal in braken in de stad was in zes maanden tijds met 46,5 procent verminderd, het aantal berovingen met 24 procent. Autodiefstallen: min 19,5 procent. Maar bij de prefectuur van Marseille wordt weinig geloof gehecht aan cijfers die uit de koker van het Front National komen. „Inwoners van Vitrolles die aangifte doen Catherine Mégret, in naam burgemeester van Vitrolles, viert haar overwinning met echtgenoot Bruno 'kleine Goebbels' Mégret, degene die achter de schermen aan de touwtjes trekt foto reuters jean-paul pelissier van een misdrijf, doen dat bij de nationale politie", zegt de woordvoerster van de pre fect. „Wij zijn dus de enigen die over de misdaadcijfers beschikken, en wij verstrek ken geen half) aar cijfers." Het is geen geheim dat de nationale politie, voorwaar geen bolwerk van links, niet blij is met de mannen-in-het-zwart van Vitrolles. In augustus zag het commissariaat zich openlijk door Bruno Mégret aangevallen, omdat de nationale politie te laks zou zijn. „We hebben een hoop problemen met de politiemannen van Mégret", zegt een agent van de natio nale politie die zijn naam niet wil ge ven. „Ze gaan vaak hun boekje te bui ten." „Vroeger waren de Fransen hier bang van de immigran ten, nu is het an dersom", zou Fayard eens hebben gezegd. Toen deze zomer een inwoner van een buitenwijk zijn geweer leeg schoot op een groepje buitenland se jongeren (één ge wonde), haastte Fayard zich om zijn steun te betuigen aan de schutter. Met zo'n baas is het niet verwonderlijk dat ook de agenten weinig scrupules kennen. „Wij adviseren jongeren te weigeren hun naam en adres te geven, behalve als ze alleen zijn", zegt Simone Bessade van de Demo cratische Beweging in de stad. „In dat geval weet je niet wat er kan gebeuren." Soms neemt Hubert Fayard zelf deel aan politionele acties. Op 6 oktober rukten hij Hubert Fayard: „Cultuur hebben de Amerika nen niet, ondercultuur wel." foto cpd cees van zweeden en acht andere gedreven ambtenaren in al le vroegte uit met hamers, metselspecie en lasapparatuur. Ze begaven zich naar het ge bouw van een rockcafé, tweehonderd meter van het stadhuis. Ze sloegen een muur in, lasten de stalen deuren vast, en metselden de muur weer dicht. De inbraak was de apotheose van een lange campagne van het Front National tegen Sous-Marin, de naam van het café. Ex treem-rechts houdt niet van rock- en rap- muziek, vooral niet als die van Amerikaanse oorsprong is. „Cul tuur hebben de Amerikanen niet", weet Fayard. „Maar ondercultuur wel, en die dringt hier overal binnen. Het is ongelooflijk." In juni deed het stadhuis de eerste poging om het rock café, waar vorig jaar 43 concerten had den plaatsgevon den, te sluiten. Op de 19de van die maand maakte het Front National be kend dat de 200.000 francs subsidie werd ingetrokken, een vijfde deel van het jaarbudget van Sous-Marin. In het populaire ca fé vond Bruno Mégret echter een geduchte tegenstander. Ruim 15.000 mensen, onder wie de Brits-Franse actrice Jane Birkin en de leden van de uiterst populaire groep Noir Désir, plaatsten hun handtekening on der een petitie tegen het Front National. Een rockconcert ter ondersteuning van Sous-Marin trok vervolgens op 4 oktober 4.300 jongeren naar het plaatselijke stadion, dat daarmee afgeladen was. „Wij werden snel geïnformeerd over de in braak door het Front National, omdat het alarm was afgegaan", zegt Loïc Taniou, de artistiek directeur van het café. „We hebben direct de nationale politie gebeld, die de in dringers heeft ingerekend. Nadat de rechter ons vervolgens in het gelijk had gesteld, hebben we op 13 oktober de muur weer- opengebroken, en zijn we naar binnen ge gaan." Fayard verklaarde bij de spectaculaire inval drie staafjes hasj en enkele vervalste mun ten van 10 francs te hebben gevonden.Al Capone-praktijken", reageert Taniou. „Die hasj hebben ze er zelf neergelegd. Wij heb ben nooit een drugsprobleem gehad. En wat die vervalste munten betreft, daarvan circuleren er miljoenen in Frankrijk. De meeste mensen hebben er wel enkele in hun portemonnee. Sous-Marin heeft zijn stalen deuren weer geopend en de minister van cultuur, Ca therine Trautmann, heeft beloofd het gat op de begroting te dichten. Maar het rockcafé was wel het enige slachtoffer van extreem rechts dat met succes wist terug te vechten. Zaïdou Soilihi (42) had twee dingen tegen. Hij was vijfjaar lang de chauffeur geweest van de vorige burgemeester, een socialist, en hij was zwart. „Ik krijg je wel", had Fayard nog vóór de verkiezingen tegen hem gezegd. En ja, negen dagen na de overwin ning van extreem-rechts had Soilihi een nieuwe baan: hij was straatveger geworden. Niet dat het hem verbaasde. Tijdens hun verkiezingscampagne had Soilihi, die gebo ren werd op de Comoren, al met de man nen van het Front kennis gemaakt. „Ze plakten overal affiches op, ook waar het niet mocht", zegt hij. „Ik stopte eens, en zei: 'Jullie vervuilen met je affiches alles. Met ons belastinggeld moet de stad straks weer worden schoongemaakt'. Ze kwamen op me af en smeten een emmer plaksel in mijn gezicht." )NN PETER VAN NUUSENBURG b **f( DRRESPONDENT olgend jaar moet het eindelijk lukken. Dan illen de Duitse sociaal-democraten na jftien jaar in de oppositie weer eens in onn op het regeringspluche zitten. Maar ie moet hen leiden: de minister-president in de deelstaat Nedersaksen, Gerhard :hröder, of diens collega van Saarland, Os- ir Lafontaine? Deze vraag beheerst al taanden de SPD en ongetwijfeld ook het ingres dat van vandaag tot en met don- rdag in Hannover wordt gehouden, oals zo vaak staat het belangrijkste onder- erp niet op de agenda. De afgevaardigden illen zich volgens het programmaboekje ie dagen lang bezig mogen houden met iken als de verkiezing van een nieuw par- ibestuur, de uitdagingen van de nieuwe Tormatiemaatschappij en het buitenlands ïleid. Geen sociaal-democraat zal de bete- inis van deze thema's willen bagatellise- :n, maar vergeleken bij dat ene onderwerp jn ze toch van ondergeschikt belang, e smeulende rivaliteit tussen de potentiële inselierskandidaten Lafontaine en Schrö- :r is aan de vooravond van het congres eer opgelaaid. Voor een uitslaande brand )eft niemand in Hannover te vrezen. Dat >u in strijd zijn met de belangen van beide lofdrolspelers. Maar de facade van eens- izindheid die zij twee jaar lang overeind ;bben weten op te houden, staat op in- orten. was al een wonder, zeggen SPD-ers die ;t kunnen weten, dat twee ambitieuze po- [|ici met hetzelfde doel het aflossen van mdskanselierKohl elkaar zolang zon- ;r openlijke wanklanken konden verdra- in. Dat ze twee jaar geleden samen de jènmalige partijleider, de kleurloze appa^ tsjik Scharping, ten val hebben gebracht, oet een band hebben gesmeed, hröder en Lafontaine konden vroeger et door een deur, maar nadat Schroder iharping beentje had gelicht en Lafontai- hem de doodschop had verkocht, leken i als een Siamese tweeling door het leven te gaan. Er zou zelfs een taakverdeling zijn afgesproken: Lafontaine mocht partijvoor zitter worden en Schroder kanselierskandi daat. Schroder lijkt voor dat laatste inderdaad de beste papieren te hebben. Hij is de popu lairste politicus van het land, ligt als 'prag maticus' ook goed bij de kiezers in het mid den en is volgens de polls de enige sociaal democraat die van Kohl kan winnen. Hij heeft een serieuze handicap: de linkervleu gel pruimt hem niet. En om het zich zelf niet te makkelijk te maken, wil hij pas kan selier worden als hij op 1 maart bij de deel staatverkiezingen in zijn Nedersaksen niet meer dan twee procent verliest. Lafontaine is een traditionele sociaal-de mocraat, een gewiekste tacticus en meesle pende redenaar die de rust in de onder Scharping verdeelde partij heeft hersteld. Hij heeft een aantal serieuze handicaps: hij is arrogant en ijdel, hij is in 1990 al eens door Kohl weggevaagd, en de kiezers in het midden vertrouwen hem niet. Maar hij heeft één groot voordeel: de partij houdt van hem. Het verschil tussen beide rivalen kan ook anders worden aangegeven. Terwijl Schro der een kopje thee ging drinken bij de Brit se vernieuwer Tony Blair, ging Lafontaine bij de Franse traditionalist Jospin op de kof fie. Tot voor kort leek Schroder ook de grootste kans te hebben om kanselierskandidaat te worden. Hij hield zijn neiging om op lange, sociaal-democratische tenen te gaan staan redelijk onder controle en deed zijn best om 'teamspeler' te zijn. Hij vocht het gezag van Lafontaine niet openlijk aan en accep teerde met opvallende lankmoedigheid dat zijn voorstellen voor een pragmatischer economisch beleid door de linkervleugel werden verwaterd. Maar begin deze week gooide hij de knup pel met een royale zwaai in het hoender hok. In een interview zei hij alleen als bondskanselier naar Bonn te zullen gaan, niet als minister onder kanselier Lafontaine. Dat gaf gedonder in de partij, die bij Schro der al gauw prima-donnakuren ontwaart. En toen hij ook nog 'inhoudelijk' van Lafon- taines lijn afweek, waren de rapen helemaal gaar. Over de motieven van Schröders solo-op treden wordt druk gespeculeerd. De een schrijft het toe aan zijn temperament. Hij heeft te lang in de pas moeten lopen en wil zich nu bevrijden van Lafontaines lijband. De ander vermoedt dat hij voelt dat de par tij liever met Lafontaine verliest dan met Schroder wint. Hij speelt daarom va banque met alle risico's van dien. Volgens het draaiboek zal Lafontaine na de verkiezingen in Nedersaksen de kanseliers kandidaat voorstellen. De afgelopen weken werden steeds meer signalen opgevangen, dat partijvoorzitter Lafontaine steeds meer voor kanselierskandidaat Lafontaine voelt. Hij is niet onder de indruk van Schröders populariteit en vindt zich zelf sowieso de betere kanselier. De man die dit ambt al vijftien jaar bekleedt, gaat er van uit dat hij het bij de Bondsdagverkiezingen van vol gend jaar september tegen Lafontaine moet opnemen. Daarbij is niet alleen de wens de vader van de gedachte Lafontaine is Kohls favoriete tegenstandermaar speelt ook de taxatie van Lafontaines karakter een rol. Hij zou te machtsbelust zijn om plaats te maken voor een ander, ook al zouden diens kansen om te winnen groter zijn. Maar Lafontaine weet ook dat hij niet om Schroder heen kan als deze op 1 maart op eigen veld met ruime cijfers wint. Tot volgend voorjaar zal de SPD beheerst worden door de koningskwestie. En het is de vraag of de verliezer zijn nederlaag zon der slag of stoot zal accepteren. Er zijn al geluiden dat de aanhangers van Schroder niet voor Lafontaine campagne willen voe ren en omgekeerd zou de animo om zich voor Schroder het vuur uit de sloffen te lo pen ook niet groot zijn. Er is niet veel fantasie voor nodig om in de ze situatie de winnaar aan te wijzen. Inder daad, Helmut Kohl. OPMERKELIJKE BERICHTEN ZES BIJ ZESTIEN De Verenig de Staten hebben sinds enkele weken hun zevenling, maar die kwam mede tot stand door ge bruik van vruchtbaarheidsbe- vorderende hormonen. Liliana Caceres uit het Colombiaanse Barranquilla is in verwachting van zesling en deed het geheel op eigen kracht. De aanstaande moeder is bovendien pas zes tien jaar oud. Caceres, die met haar 22-jarige echtgenoot in een arme wijk van Barranquilla woont, is zes maanden zwan ger. Haar gynaecologe zei dat de baby's mogelijk binnen een maand zullen worden gehaald om het risico van complicaties te verkleinen. De echtgenoot van Caceres, die werkloos is, heeft de regering van Colombia om financiële hulp gevraagd voor het onderhoud van de kin deren. DOORDOUWER Lam ar How ard heeft voor zijn 79ste verjaar dag een uitzonderlijk presentje gehad. De bejaarde Amerikaan kreeg vrijdag eindelijk een Pur ple Heart opgespeld, de Ameri kaanse medaille voor militairen die in een oorlog gewond raken. Het eerbetoon kwam rijkelijk laat, want Howard liep zijn ver wondingen in 1943 op. En hij heeft er zelf veel moeite voor moeten doen. Toen hij na te rugkeer in de VS bewijzen wilde zoeken voor zijn verwondingen en krijgsgevangenschap, bleken de betreffende archieven in Oostenrijk te zijn verbrand. Pas na zijn pensionering in 1990 ging Howard terug naar Oos tenrijk, waar hij alsnog bewijzen vond. Dat was alles wat de auto riteiten nodig hadden. KEGELKOPPEN De Conehead Men (Kegelkopmannen) noe men ze zichzelf. Het is een van de vele Europese straattheater- groepen die vorige week een festival in Singapore luister bijzet ten. Ze hebben een act waarin hun speelgoedcameraatjes een grote rol spelen, maar een enkele keer willen ze ook zelf wel eens poseren. foto »apsakchai lalit SMAKELOOS De Deense ombudsman heeft een omstreden recla mecampagne met foto's van zelfdodingen verboden. Volgens de ombudsman is de reclame in strijd met de regels van fatsoen bij het aanprijzen van producten. Een fabrikant van horloges toont in een brochure acht foto's met gefingeerde zelfmoordscènes. Bij af beeldingen van een opgehangen, doodbloedende en brandende man staat de tekst: Waarom de tijd doden als je jezelf van kant kunt maken? De brochure is vorige week in vierhonderd jongerencafés en -bars verspreid. De macabere campagne van de firma Rem Rem leidde tot behoorlijk wat commotie. „De reclame is pervers en cy nisch", aldus het onderzoekscentrum naar zelfmoord van de uni versiteit in Odense. Denemarken zit in de kopgroep wat betreft het aantal zelfmoorden. Zelfmoordpogingen komen het meest voor bij jongeren, met name bij meisjes. Het reclamebureau Coura- ge/BDDP Copenhagen verdedigde de campagne. „Je hebt gespier de middelen nodig om de aandacht te trekken voor een klein be drijf. Soms ben je verplicht om de dood in ogen te zien om te kun nen leven." SCHERPSLIJPERIJ Israëlische rabbijnen hebben vorige week geweigerd een stel toestemming te geven om te huwen, vóórdat de bruidegom-in-spe bewezen zou hebben dat hij was besne den. Dat meldde de krant Yediot Ahronot. „Het is verschrikke lijk", zei de onlangs uit Rusland naar Israël geëmigreerde brui degom tegen de laant. „Moeten we onze broek uitdoen om aan te tonen dat we joods zijn?" Or thodox-joodse koppels die wil len trouwen, moeten daarvoor toestemming hebben van een religieuze raad. De raad in Ash- kelon, waar het stel zich meld de, nam geen genoegen met het identiteitsbewijs van de brui degom, dat vermeldt dat hij joods is, en gaf het stel een ver- wijsbrief voor een 'besnijdenis- onderzoek', aldus Yediot Ahro not. KATTENMEPPER Een rechter in Johannesburg heeft een Zuid-Afrikaanse veiligheids agent veroordeeld tot een boete van 1.700 gulden, 1.200 uur maatschappijke diensverlening en een voorwaardelijke celstraf van zes maanden, omdat hij tij dens een voetbalwedstrijd een zwarte kat als bal had gebruikt. De 42-jarige man was tijdens een wedstrijd van de Orlando Pirates bewaker en schopte voor het oog van 50.000 toe schouwers de kat, die door een onbekende op het veld was ge gooid. Zijn actie was op de tele visie te zien en zorgde voor veel ontzetting. De dierenbescher ming sleepte hem voor de rech ter. De kat overleefde de voet balwedstrijd niet.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1997 | | pagina 7