1 Alles
Bescherm de tuinkruiden
Tuinieren
Asiel helpt buxus de winter door
Vraag en antwoord
ZATERDAG 29 NOVEMBER 1997
Kwekers beginnen winterstalling voor terrasplanten
Tuinliefhebbers, ook zij die
geen boodschap hebben aan
groenten uit eigen tuin, zijn wel
vaak in het bezit van een aantal
keukenkruiden. De meest be
kende zijn wel peterselie, bies
look en selderij. Maar een toe-
nemend aantal liefhebbers
heeft ook wel salie, lavas of tijm
in de kruidenhoek. Mocht er
ook rozemarijn bij zijn dan zou
ik willen aanraden om deze bij
zeer strenge kou naar binnen te
brengen. Bij mijn weten zijn vo
rige winter de meeste rozema
rijnstruiken bevroren. De ande
re kruiden kunnen we zo afdek
ken dat er toch nog af en toe
iets te oogsten valt en dat is
midwinter extra leuk.
Er zijn verschillende oplossin
gen voor het beschermen van
de kr uiden. De meest luxueuze
zag ik bij vrienden die enkele
grote glazen stolpen hadden.
Die stolpen werden zodra er
flinke vorst dreigde, over de
planten heen gezet, met dien
verstande dat ze op kleine blok
jes kwamen te staan om ervoor
te zorgen dat een teveel aan
vocht kon verdwijnen en dat
frisse lucht bij de planten kon
GREET BUCHNER
komen.
Minder elegant, maar voor vrij
wel iedereen binnen handbe
reik, is het beschermen van be
paalde planten met behulp van
een oude, afgekeurde autoband.
Ze zouden voor bijna geen geld
bij garages te krijgen zijn. De
band wordt simpelweg rond de
te beschermen plant gezet en
met een glasplaat of een stuk
transparant plastic afgedekt.
Ook hier zal men geregeld moe
ten luchten om het teveel aan
vocht te laten verdwijnen en
frisse lucht bij de plant te laten
komen. Of een dergelijke band
in de tuin niet al te lelijk is, is
een kwestie van smaak en ook
van de plaats in de tuin. In elk
geval is het simpel.
Wellicht zijn er mensen die lie
ver een andere methode kiezen.
Ook dat kan. Zo kan men bij
voorbeeld een twee stenen hoog
muurtje rond de planten zetten,
gewoon opgestapeld op de
grond. Uiteraard komt ook hier
weer de glasplaat of het door
schijnende plastic aan bod. In
clusief het geregelde luchten.
Maar op welke manier we onze
kruiden ook willen beschermen
tegen te veel kou, wind en
vocht, we zullen de grond rond
de wortels altijd goed moeten
afdekken met goede grond. Zelf
gemaakte compost verdient de
voorkeur en als deze er niet is,
dan kan goede gekochte aarde
gebruikt worden voor dit doel.
Deze laag dient niet zozeer als
voeding dan wel als bescherm
laag bij vorst. Verder zullen we
bij strenge vorst onze be
schermde planten af en toe
moeten verwennen met iets wa-
ter en dat mag dan best flink
warm zijn als het vriest.
De van oorsprong tropische
planten als citrusboompjes,
bougainvillea's en mimosa's
zijn prachtig in de zomer, maar
vormen vaak een probleem in
de winter. Ze kunnen namelijk
absoluut geen vrieskou verdra
gen en moeten dus naar bin
nen.
En daar heeft niet iedereen zo
maar plaats voor. Voor één klein
plantje is in een hoekje op de
slaapkamer vaak nog wel een
plekje te vinden, maar op het
herbergen van een complete
minihortus zijn maar weinig
huizen ingericht.
Enkele beroepskwekers hebben
handig ingespeeld op die toege
nomen belangstelling voor
kuip- en terrasplanten. Zij stel
len één of meer van hun kassen
tijdens de wintermaanden be
schikbaar als 'plantenasiel'. Te
gen betaling kunnen particulie
ren hier hun kuipplanten laten
overwinteren.
Zestien kwekerijen zijn inmid
dels door de Nederlandse kwe
kersvereniging officieel erkend
als overwinteringsplaats. Kwe
kerij BCK regenwormhumus uit
Amersfoort is één van hen.
Sinds vier jaar kunnen particu
lieren hier terecht.
In de twee flinke kassen van de
Amersfoortse kwekerij is het
hoogseizoen. In de warmte
staan tientallen manshoge ole
anders, sinaasappelboompjes,
palmen en andere exoten strak
in het gelid. In de koude kas
staat het meer 'ordinaire' pot-
volk: fuchsia's, buxusboompjes
en zelfs geraniums.
Alle wintergasten genieten hier
voor 135 gulden per vierkante
meter, gemiddeld vijftien gul
den per plant, 'volpension'.
Vanaf oktober, liefst voor de
eerste nachtvorst, worden de
planten gebracht, in mei moe
ten ze weer zijn opgehaald. Te
gen een extra vergoeding wor
den de planten eventueel thuis
opgehaald en gebracht.
Dagelijks worden alle pension
gasten gecontroleerd op ziektes
en droogte. In het voorjaar wor
den ze, indien nodig, gesnoeid
en verpot. „Eigenlijk is het ver
zorgen van onze wintergasten
veel intensiever dan we hadden
gedacht voordat we hiermee
begonnen", vertelt kweker J.
van der Kloes.
Garantie op de gezondheid van
hun planten krijgen stallers niet.
„Daar kun je gewoon niet aan
beginnen. Dat is het risico. We
weten ook niet wat mensen
doen met hun planten voordat
ze hier gebracht worden. Als ze
ze bijvoorbeeld pas na de eerste
nachtvorst binnen zijn gehaald
hebben ze vaak al een flinke
klap gehad."
Mensen besteden steeds meer
geld aan planten. De tuin is een
echt statussymbool geworden.
Zonder mankeren wordt er
tienduizend gulden uitgegeven
aan de inrichting van een tuin
achter een rijtjeshuis. En dure
potplanten behoren daar duide
lijk bij.
Van der Kloes denkt dat het ook
komt doordat mensen meer zijn
gaan reizen. Ze zien dan in
Spanje zo'n prachtig bloeiende
bougainvillea en die willen ze
dan thuis ook op het terras.
In de warmte
staan oleanders
en andere exoten
in het gelid, in de
koude kas staan
fuchsia's en gera
niums.
FOTO GPD
BRAND OVEREEM
Biezenweg 70. Santpoort (N), Tel. 023 - 537 61 90
Dr. Ir. van de Wal uit Heemste
de heeft uit Indonesië een
maanorchidee meegenomen,
een anggrek bulan. Dat is geen
Latijnse naam, dus weet ik ook
niet of het een zogenaamde
aardorchidee dan wel een epify-
tische orchidee is. De aardor-
chideeën hebben vlezige wor
tels met zuigworteltjes, de epi-
fytische planten vormen naast
een wortelgestel ook dikke rol
ronde luchtwortels waarmee ze
zich verankeren. Deze laatste
soorten horen in speciale pot
ten te staan, met gaten in de
wanden, ze kunnen ook worden
vastgebonden op schors of sa
mengeperste osmundawortel.
De aardorchideeën worden in
gewone potten met luchtige
aarde gezet. Alle orchideeën
vragen een heel jaar lang om
warme temperaturen, veel
vocht in de lucht en liefst geen
volle zon. Veel mislukkingen
met deze planten zijn te wijten
aan te veel gieten. Beter is het
minimaal te gieten, maar de
planten wel op een schaal ge
vuld met grind en water te zet
ten, zodat ze voortdurend op
stijgende waterdamp rond hun
blad hebben. Voor de meeste
orchideeën valt de rusttijd in
herfst en winter en dan mogen
ze nauwelijks gegoten worden.
Dit is wel vrij gebrekkige infor
matie. Wellicht kan de Hortus
in Leiden betere informatie ver
schaffen.
Altijd fijn als lezers me met goe
de raad schrijven, zoals M. Bak
ker uit Haarlem, die in het be
zit is van een oleander die jaar
op jaar fraai bloeit op roodach
tige takjes boven in de plant.
Die staat 's winters op zolder,
onverwarmd en 's zomers in
een pot op het westen. Maar
naar mijn bescheiden mening
zal de plant door het niet snoei
en, op den duur wel erg hoog
worden. Of is het een speciaal
klein blijvend soort? In elk geval
mijn dank voor de medewer
king.
1
P
D
L
E
A
N
R
K
2
S
T
IJ
0
K
R
E
M
3
M
K
R
A
U
N
I
K
4
K
E
N
0
Z
0
IJ
R
5
P
N
L
D
u
I
0
M
6
S
L
C
0
H
E
P
T
7
E
S
R
L
A
A
w
G
8
T
0
A
A
R
T
s
D
9
P
R
E
U
N
I
s
M
10
P
S
0
E
T
A
D
L
11
B
I
R
0
G
E
K
G
12
E
K
S
w
A
C
A
D
13
C
H
L
0
E
w
N
I
14
S
P
D
I
E
T
N
S
OPGAVE
OPLOSSING
CITAAT
Streep op elke regel de letters
weg, die samen het woord vor
men dat overeenkomt met de
omschrijving. De resterende let
ters vormen van boven naar be
neden en van links naar rechts
een citaat.
1Plat stuk hout; 2. hevige wind;
3. bedverwarmer; 4. zanggroep;
5. veer; 6. vaartuig; 7. ransel; 8.
soort spijker; 9. vrucht; 10. die
renverblijf; 11. kledingstuk; 1'2.
boos; 13. grappenmaker; 14.
scherpzinnig.
KRUISWOORDRAADSEL
wulp-j ute
ai-opa-al
1-m-a-a-a
slagregen
-en-k-oi-
andy-egge
-to-r-ie-
welvarend
r-a-g-k-o
ar-wel-nn
tube-apis
HEINZ
TOMPOES
Het apparaatje ontplofde met zoveel
geweld, dat er een diepe trechter in
de vloer van de kelder geslagen werd.
Uit de verbrijzelde waterleiding
spoot een heldere straal klaterend op
de tors van heer Bommel, maar Tom
Poes had daar geen aandacht voor.
„Tjonge", mompelde hij ontdaan.
„Die Droon is geen aardig iemand!
Als zijn waarnemers hem niet aan
staan neemt hij geen halve maatre
gelen, dat blijkt!"
„Help!" riep heer Ollie klagend. „Doe
toch iets! Ik veldlink! Wat doe je toch,
Tom Poes? Wat betekent dit alle
maal?"
De aangesprokene stond moeilijk op
en draaide de hoofdkraan dicht.
„Dit betekent", zei hij, „dat we met
iets gevaarlijks te maken hebben! Tot
nu toe meten ze alleen ons kukel,
wat dat dan ook is. Maar over een
poosje zou er wel eens iets ergs kun
nen gebeuren!" Wat er nu gebeurt is
al erg genoeg!" prevelde heer Bom
mel met bevende lippen. Hij stond
druipend aan de rand van het gat en
staarde vol afkeer naar de dampen
die er uit opstegen.
„Nattigheid en stank", zei hij wal
gend. „En dat terwijl ik niets over ku-
kels wil horen! Ik begrijp je niet, jon
ge vriend; je moest toch weten, dat
het niets is voor een heer. Wat het
dan ook is: ik kan er niet tegen!"
Op datzelfde moment dreef profes
sor Prlwytzkofsky met krachtige sla
gen een brede buis in het moeras;
niet ver van daar.
„Praw", sprak de geleerde tot zich
zelf. „Vloedigheid en slechte reuk!
Maar de wetenschap wil klarigheid
over der kukel hebben! Mijne becijfe
ringen verraden mij, dat hier ener ge
vaar dreigt. Maar welk? De gegevens
ontbreken mij..."
H
T
W
E
DOOR JAN VISSER
De wind kwam deze maand veelal uit oostelijke tot zuidoostelijk*
richting, met name tijdens de tweede helft van de maand. Dat d
wind zoveel uit continentale richtingen blies had te maken met
tige Russische hogedruk. Toch kwam er met veel kou naar Nede
Daar zullen maar weinigen om hebben getreurd want winterkou
vember is ongewenst.
In januari 1972 hadden we overigens ook veel oostenwinden. Bi
rond het midden van de maand, toen op de 18e Schiphol -11,7
Oude Wetering -11,0 graden rapporteerden, en rond de maandv
ling januari/februari leidde dat niet tot vorst van betekenis. In fe
waren er opnieuw veel oostenwinden maar Thialf was in geen ve
of wegen te bekennen. Het werd zowaar een zachte maand.
Vandaag waait de wind uit het zuiden tot zuidwesten en daarme
wordt zachte lucht aangevoerd. Vanmiddag is het omstreeks 10
den. De windsterkte is matig en aan de kust soms krachtig. Het
beeld wordt gekenmerkt door enkele buien (in de vroege ochten
eerst nog een smalle regenzone), maar er is ook kans op een bee
zonneschijn. Bepalend voor het weerbeeld is een depressie ten
westen van Den Helder. Morgen komt dit verder in betekenis afr
mende systeem voor de Vlaamse kust te liggen. Bij ons zal het d
nabijheid van het lagedrukgebied bewolkt blijven en er kan nog
regen of een bui vallen. De wind is zuidelijk en zwak tot matig ei
temperatuur komt uit op 9 graden.
Op maandag gaat de wind door een nieuwe storing bij Denemarl
uit het noordwesten waaien. Daarna voltrekt zich een overgang
koud weer met toenemende kans op vorst en ook sneeuw.
Gisteren was er mist in de ochtend en regen in de middag. Veel
viel er overigens met en het werd minder koud. Aan het begin v;
avond stond de thermometer op Valkenburg bij Leiden op 9,1 gi
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Langs de westkust opkla
ringen. Elders meest be
wolkt en vooral in het zui
den een toenemende kans
op regen of sneeuw. Maxi
ma aan zee net iets boven
nul, landinwaarts lichte
tot matige vorst.
Zweden:
Veel bewolking en een toe
nemende kans op sneeuw;
in het uiterste zuiden mis
schien ook ijzel of regen.
In het midden eerst een
paar opklaringen. Veel
wind. Maxima van -10 gra
den in het noorden tot iets
boven nul in het zuiden.
Denemarken:
Veel bewolking en af en
toe regen; ook ijzel of
sneeuw is mogelijk. Nogal
windering. Temperaturen
net iets boven het vries-
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Zaterdag bewolkt en af en toe regen.
Zondag naast opklaringen een paar bui
en, in de Schotse Hooglanden ook met
sneeuw. Middagtemperatuur uiteenlo
pend van een graad of 5 op zondag in
Schotland tot 12 graden in het zuidwes
ten van Ierland.
België en Luxemburg:
Meest bewolkt en af en toe regen. Zater
dag nog vrij zacht met maxima rond 10
graden, daarna langzaam kouder.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Veel bewolking en vooral zaterdag nu en
dan regen. Zaterdag maxima op de
meeste plaatsen nog rond 10 graden;
daarna daling van temperatuur.
Portugal:
Overgang naar droger weer met meer
zon; voornamelijk in het noorden nog
wolkenvelden en eerst nog wat regen.
Middagtemperatuur langs de kust van
16 graden in het noorden tot 20 in het
zuiden.
Madeira:
Afwisselend zon en wolkenvelden en
waarschijnlijk droog. Middagtempera
tuur ongeveer 21 graden.
Spanje:
.Zonnige perioden. In het noorden wol
kenvelden en langs de Golf van Biskaje
hier en daar (flink wat regen en veel
wind. Middagtemperatuur uiteenlopend
van 13 graden langs de kust in het noor
den tot een graad of 22 aan de Costa del
Sol.
Canarische Eilanden:
Flinke zonnige perioden en droog. Mid
dagtemperatuur ongeveer 25 graden
Marokko:
Westkust: zonnige perioden en waar
schijnlijk droog. Maxima in het noorden
iets onder 20 graden, elders daarboven.
Tunesië:
Naast wat zon ook een paar regen- of on
weersbuien. Zondag misschien veel
neerslag en langs de kust een flink aan
wakkerende, koude noordwestenwind.
Middagtemperatuur dalend tot om
streeks 17 graden.
Zuid-Frankrijk:
Veel bewolking en perioden met regen,
vooral in het zuidwesten. In het Rhone-
dal en langs de Cote d'Azur droog en
zonnige perioden; in de loop van het
weekeinde steekt de Mistral op. Middag
temperatuur op zaterdag rond 13 gra
den, zondag frisser.
Mallorca en Ibiza:
Zonnige perioden en nog een kleine
kans op een bui. Een flink aanwakkeren
de noordwestenwind. Middagtempera
tuur omstreeks 17 graden.
Italië:
Onbestendig met meest bewolkt weer en
een aantal buien; op zondag hier en
daar flinke regen. Middagtemperatuur
uiteenlopend van een graad of 9 in het
noorden tot rond 18 in het zuiden.
Corsica en Sardinië:
Meest bewolkt en buiig; bovendien een
flink toenemende koude noordenwind.
Middagtemperatuur dalend tot om
streeks 14 graden op zondag.
Malta:
Wisselend bewolkt en vooral zondag een
paar flinke buien; later ook veel wind
Middagtemperatuur omstreeks 18 gra-
Griekenland en Kreta:
Wisselend bewolkt en van tijd tot tijd
buien; zaterdag vooral in het zuiden en
oosten en zondag juist in het westen.
Middagtemperatuur van een graad of 13
bij Thessaloniki tot 18 in het zuidwes-
Turkije en Cyprus:
Kusten: zaterdag meest bewolkt en een
aantal pittige buien; zondag iets droger
en vooral in het westen zonnige perio
den. Middagtemperatuur uiteenlopend
van een graad of 12 op de Dardanellen
tot 19 op Cyprus.
Duitsland:
Overwegend bewolkt en af en toe regen,
zondag later op de dag in hogere streken
kans op sneeuw; hier en daar mist. Mid
dagtemperatuur meest tussen 4 en 9
graden,
Zwitserland:
Wolkenvelden en af en toe regen;
sneeuwgrens dalend tot 1100 meter.
Eerst hier en daar mist. In de dalen za-
ZONDAG 30 NOVEMBER 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 08.25 Zon onder
Maan op 08.15 Maanondf
Waterstand
IJmuiden Katwijk j)A'
Hoog 03.38 15.55 03.11.
Laag 11.44 23.55 11.25 j
MAANDAG 1 DECEMBER 1997
Zon- en maanstanden I 1
Zon op 08.26 Zon onder
Maan op 09.1b Maanondq j,
Waterstand L
IJmuiden KatwijkP 1
Hoog 04.15 .-16.27 03.48 L
Laag 12.25 24.00 12.06
Weerrapporten 28 november
station weer wind
Amsterdam regen zo 6
De Bilt regen zo 5
Deelen regen zo 5
Eelde zwaar bew. ozo4
Eindhoven regen zo 5
Den Helder regen zo 6
Rotterdam regen zzo 6
Twente regen zzo 2
Vlissingen regen z 9
Maastricht regen zzo 5
Aberdeen regen zzo 6
Athene half bew. zzw 2
Barcelona
Boedapest
Bordeaux
16 u
«.J j;
!.S
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Kopenhagen
Las Palmas
Lissabon
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
half bew
zwaar bew
half bew.
regen
half bew
motregen
zwaar bew.
licht bew.
zwaar bew.
licht bew.
zwaar bew.
licht bew
licht bew
half bew.
half bew
Bangkok c
Buenos Aires t
Casablanca t
Johannesburg z
Los Angeles c
New Orleans t
New York z
Tel Aviv c
Vancouver regen
terdag nog maxima rond 8 grac
dag iets kouder.
Oostenrijk:
Veel bewolking en van tijd tot ti
zondag vooral in het zuiden;
grens dalend tot 1200 meter,
temperatuur omstreeks 5 grade B
Polen:
Wolkenvelden en af en toe rege
natte sneeuw is eerst nog niet
ten. Tijdelijk veel wind, uit het
Middagtemperatuur rond het
of een paar graden daarboven.
Tsjechië en Slowakije:
Overwegend bewolkt en af en t<
zondag in Tsjechië op de mees
sen droog maar wel kans op
dagtemperatuur omstreeks 6 gr
Hongarije:
Overwegend bewolkt en
ook kans op mist. Middagtem
ongeveer 7 graden,
Tom Poes en het Kukel
