aria's strijd tegen de maffia
Patstelling bedreigt
klimaatconferentie
Buitenland
CARABINIERI
TIL'S UITGEBREIDE
ULSTA PRESENTATIE
Man bijt hond
hülsta !2!
van
IRDAG 29 NOVEMBER 1997
I98.-
erustlj
'o234er" Giuseppe Jato
t morgen een
99 bemeester gekozen, net
sumjfl alle andere
\iaanse gemeenten.
kr er is één verschil:
Giuseppe Jato geldt als J
vibetwiste hoofdstad
JCosa Nostrade w
fia. De clan van de
feonesi, genoemd naar
berderop gelegen
\eone, heeft van het
00 inwoners tellende
b een zenuwknoop
aakt. Van hieruit
hiurt' de maffia
rmoHier konden
%tukken als Toto Riina
qschuilhoudenEn hier
aderde de 'commissie'
jiCosa Nostra over
bestedingen en
Vagen.
localita* S.CIPIRELLO
telefono 8572101
PRONTO INTERVENTO 112
IUSEPPE JATO EELCO V.D. LINDEN
ovinciale weg 624 van Palermo
[San Giuseppe Jato drukt fraai uit
le relatie tussen de hoofdstad van
land en het dorp is. Vanaf Palermo
jen auto's naar bijna 1.000 meter
te, om op een desoriënterend lege
lakte uit te komen. De steile rots-
ties dwingen er stilte en respect af:
iegint een andere wereld,
ierugrijdt, zoeft naar hetzelfde
tpunt en ziet plotseling Palermo als
ooie, weerloze prinses in de diepte
een makkelijke prooi voor de ex-
wrede maffiosi van de hoogvlakte,
igd in de Corleonesi van Riina. Hij
;de begin jaren tachtig een dicta-
lie nog altijd voortduurt, ook al
Riina zelf in 1993 gepakt,
iuseppe Jato is ook het dorp waar
[langrijkste pentiti (spijtoptanten)
tan komen. Deze verklikkers lijken
at echter eerder op een dwaal-
te willen brengen dan te willen
i. Eén van hen, Balduccio Di Mag-
de man die Riina verraadde
e zelfs gewoon terug naar zijn dorp
ijn clan met wat moorden te reor-
ren. Het lijkt een voorbode van de
lang verwachte nieuwe maffia-oorlog.
Een pijler van Riina's regime is namelijk
altijd de familie Brusca uit San Giuseppe
geweest. Vader Bernardo kreeg in 1989
levenslang tijdens de door rechter Gio
vanni Falcone gevoerde 'maxi-proces-
sen'. Zijn zoons Giovanni die de
moord op Falcone in 1992 heeft be
kend en Enzo werden vorig jaar ge
pakt. Ook zij spelen de spijtoptant, maar
vermoed wordt dat Giovanni werkt aan
een eigen scenario. Een afrekening met
Di Maggio kan daarvan deel uitmaken.
Er is ook een officieel San Giuseppe Jato,
en aan het hoofd daarvan staat een
vrouw: Maria Maniscalco (51). Ze is er
geboren en getogen en werd vier jaar ge
leden burgemeester op een expliciet an-
ti-maffiaprogramma. Aanslagen en las
ter hebben niet verhinderd dat ze op
nieuw kandidaat staat. Ze is een onthut
send moedige vrouw, die gelooft in een
leven na de maffia en kracht put uit een
gruwelijke misdaad: de moord door de
Brusca's op een elfjarig jongetje. „De
maffia is te ver gegaan. Ze is verzwakt,
maar niet verslagen", zegt Maniscalco.
In het dorp staat op een muur gekalkt
'Giovanni Brusca, 18-karaats spijtop
tant'. Onduidelijk is of een clangenoot
de buitenwereld beet wil nemen, of dat
een tegenstander de onbetrouwbaarheid
van Brusca wil onderstrepen. Op een an
dere muur staat 'Maria, hoer'. Hier be
staat weinig twijfel over wie de auteurs
zijn en wie de 'hoer': Maria Maniscalco,
vijand van alle clans.
Haar domein is het gemeentehuis aan
een van de wegen die het dorp door
snijden. Binnen is het druk. Jonge
mannen met enorme knuisten wil
len informatie over gratis olijf
boompjes. Twee keurige heren ko
men met bouwplannen. Een oma
wil weten of de vergunning van
haar pizzeria wel of niet geldig is.
Iedereen wil Maria persoonlijk
spreken. De ogen zijn gericht op
een kogelvrije deur, met daar
naast een camera.
„Hele dagen ben ik hier om ver
zoeken in behandeling te ne
men", zegt Maniscalco. „Het is
een bewuste keuze: je oefent con
trole uit en laat zien dat de burge
meester er altijd voor iedereen is.
Democratisch, dicht bij de men
sen. De maffia gedijt bij afwezig
heid van bestuurders." Ze
heeft een zachte,
vriendelijke stem en
lacht bijna verle
gen. Haar blik en
haar precieze for
muleringen ver
raden echter
grote vastbera
denheid.
Maria noemt zichzelf hard en uiterst
koppig, nooit bereid tot opgeven.
Maniscalco is extreem direct, zeker voor
iemand die zelf stamt uit een cultuur die
leeft van zwijgen en cryptische bood
schappen. Ze schroomt niet de dingen
bij hun naam te noemen. Maffiosi zijn
voor haar 'anachronistische delinquen
ten', de Brusca's 'ordinaire slagers'.
Maniscalco is lid van de linkse PDS en
werd vier jaar geleden gevraagd als kan
didaat. „Het was een bijzondere periode.
De moorden op de rechters Falcone en
Borsellino hadden de mensen geschokt
en de staat wakker geschud. Je voelde
dat er verandering mogelijk was. De ar
restatie van Riina bevestigde dat. Een
wet die de direct gekozen burgemeester
meer macht en onafhankelijkheid gaf,
was een andere stimulans. Mensen langs
de zijlijn beseften dat een bevrijding
mogelijk was."
Maniscalco zelf had niet langs de zijlijn
gestaan. Ze was al in 1977 burgemeester.
Dertig was ze toen, erg jong en vrouw
bovendien, maar dat heeft ze in de Sici-
liaanse mannenmaatschappij nooit als
handicap gezien. San Giuseppe was toen
anders. De maffia had nog het gezicht
van de oude patriach Emanuele Brusca.
Er werd minder gemoord, maar dat zou
snel veranderen. „Geld voor openbare
werken gaf de Brusca's de kans hun
macht uit te breiden. De aanleg van de
624 bracht hen naar de top. In oktober is
de weg geopend, na dertig jaar. Ontelba
re doden zijn er gevallen in de strijd om
de onderaanbestedingen.
Maniscalco glimlacht om de bizarre lo
gica. Haar eerste burgemeesterschap
strandde omdat ze bouwgrond wilde ko
pen voor een school en een crèche. Ze
stuitte op speculanten met ander plan
nen én contacten in haar eigen gemeen
tehuis. Maniscalco moest aftreden. Bij
terugkeer in 1993 bleek de gemeente een
aantal eigenaren van die grond niet
schadeloos te hebben gesteld. Deze de
den de gemeente alsnog een proces aan,
en kregen twee miljoen gulden. Alleen
door overheidssteun kon het dorp faillis
sement voorkomen, zegt ze.
De burgemeester noemt de afgelopen
vier jaar 'extreem moeilijk' en zegt nog
steeds 'midden in een cycloon' te zitten.
„Direct na mijn installatie begonnen de
intimidaties en bedreigingen. Mijn auto
werd verbrand en ik werd met de dood
bedreigd. Ik kreeg een escorte, maar ik
heb die jongens weggestuurd. Ik wilde
niet ook hun dood op mijn geweten
hebben, mocht het fout gaan."
Maria zegt dat niet om dapper of nobel
te lijken. Het komt eerder voort uit prag
matisme, dezelfde instelling waarmee ze
overeind blijft in de slangenkuil van San
Giuseppe Jato. Ze zegt te hebben gepro
beerd de wet te presenteren als een re
delijk alternatief voor de criminele wille
keur van de maffia, en de staat als meer
dan verboden en politie-agenten.
Ze deed dat voorzichtig, maar deson
danks waren er grote conflicten. De in
trekking van illegale, door de maffia ver
strekte vergunningen van zeven winkels
en drie pizzeria's leidde tot de bezetting
van het gemeentehuis. „Helaas is zo
maanden van werk verloren gegaan,
maar ik kon niet anders. Ik denk overi
gens dat de mensen uiteindelijk wel be
grijpen dat ik aan hun kant sta", zegt ze.
De relatie met de dorpelingen is iets
minder gespannen sinds de arrestatie
van de broers Brusca. „Dat toonde aan
dat de maffia niet onoverwinnelijk is.
Toen beide heren bovendien lieten we
ten over te willen lopen, zullen velen ge
dacht hebben, moet ik mijn leven wagen
voor deze tweederangs maffiosi?" Maria
juicht echter niet. Ze kent de Brusca's en
weet dat ze geen ander leven kunnen
leiden.
Ze verliest voor het eerst haar kalmte als
ter sprake komt dat 'superkiller' Enzo
Brusca spijt heeft betuigd en zichzelf een
monster vindt vanwege de moord op de
11-jarige Giuseppe De Matteo. Het
nieuws dat de Brusca's het jongetje
wurgden en het lijk oplosten in zuur ver
oorzaakte een enorme schok. „Ook in
San Giuseppe kon men niet begrijpen
dat de maffia zo wreed kon zijn. Er
knapte iets."
Giuseppe is voor Maniscalco een sym
bool geworden, in wiens naam ze poli
tiek bedrijft. In de raadszaal hangt een
gedenkplaat, en op de plaats van de
moord wil ze een park maken. Als ze
tenminste wordt herkozen. Ze zegt dat
ze haar werk wil afmaken en dat het
dorp zonder haar een stap terug zal
doen. „Dit is geen grootheidswaan. Mijn
tegenstander is een arts uit Palermo, die
hier twee keer per week kantoor zal hou
den als hij wordt gekozen. Precies zoals
de maffia het wil."
Maniscalco zegt bang te zijn voor de las
tercampagne die weer in alle hevigheid
is losgebarsten. „Giovanni Brusca heeft
gezegd dat ik mijn eigen auto in brand
gestoken heb. En waarom kan een
spijtoptant als Di Maggio. door Cosa
Nostra ter dood veroordeeld, terugko
men en hier moorden plegen? Er zijn te
veel dingen die ik met al mijn ervaring
niet begrijp. Er broeit hier iets en een
maffiaoorlog behoort tot de mogelijkhe
den."
Als de avond valt over San Giuseppe Ja
to, loopt een kleine gestalte door de ver
laten straten. Het is Maria Maniscalco.
Een ideale schietschijf. Eerder zei ze dat
ze er altijd rekening mee houdt dat het
van het ene op het andere moment kan
zijn afgelopen. Als ze gaat, gaat ze alleen.
De 160 landen die in 1992 het VN-klimaatverdrag hebben ondertekend komen maandag
bijeen in Kyoto, Japan. Ze willen daar, om het broeikaseffect te verkleinen, afspraken
maken over het terugbrengen van industriële uitstoot in de komende eeuw.
Een VN-panel van tweeduizend deskundigen voorspelt dat het zonder maatregelen door het
broeikaseffect de komende honderd jaar drie graden Celsius warmer zal worden op aarde.
Ter vergelijking: sinds de Industriële Revolutie halverwege de vorige eeuw is de temperatuur
één graad gestegen en sinds de laatste IJstijd, 18.000 jaar geleden, vier graden.
LONDEN»OllVER BURKEMAN
GRAPHIC NEWS
Het lijkt erop dat de Japanse premier Ryutaro Has
himoto maandag op de VN-Klimaatconferentie
in Kyoto te maken krijgt met een voor het mi
lieu schadelijke politieke patstelling. De
160 landen die vijfjaar geleden in Rio
de Janeiro het Iüjmaatverdrag te
kenden, komen in Japan weer bij
een om bindende doelstellingen
voor de uitstoot van broeikasgas
sen vast te stellen, maar eensge
zindheid daarover lijkt verder
weg dan ooit.
Van gassen als kooldioxide,
vrijkomend bij de verbranding
van fossiele brandstoffen, wordt
vermoed dat ze bijdragen aan het
vasthouden van warmte in de aardat
mosfeer. Dat zogenaamde broeikasef
fect veroorzaakt overstromingen en extreme
weersomstandigheden en zorgt ook voor een ge
zondheidsprobleem: ziektekiemen floreren door
de warmte en het immuunsysteem van de mens
lijdt eronder.
In Rio kwamen de onderhandelaars overeen dat
de uitstoot in het jaar 2000 moet zijn terugge
bracht tot het niveau van 1990, maar vrijwel overal
neemt de uitstoot alleen maar toe. Japan heeft nu
voorgesteld om in 2012 uit te komen op een vijf
procent lagere uitstoot dan in 1990, omdat de
Europese doelstelling van min 15 procent on
haalbaar zou zijn.
Andere landen hebben ei-
stralië dat vermindering van de uitstoot per land
afhankelijk gemaakt moet worden van de nationa
le economische omstandigheden. China. Italië en
Spanje zouden het daarmee eens zijn. Maar ook
aan het activistenfront speelt de verdeeldheid.
Het Wereld Natuur Fonds wil in 2005 tien
procent minder uitstoot dan in 1990, ter-
Japan] w'ï' het Climate Action Network in
jVwiy hetzelfde jaar al op een min van 20
A Procent wi' zitten.
$1 Voor elke overeenkomst met
Nslagkracht is echter altijd de in-
1 stemming van de Verenigde Sta-
lo I ten nodig. Die zijn goed voor
y I een kwart van het wereldenergie-
verbruik en voor ruim twintig
procent van al het broeikasgas.
President Clinton is er in gesprek
ken met industriëlen echter achter
gekomen dat er in eigen land fikse
weerstand bestaat tegen zijn oorspron
kelijke 'groene' standpunt.
Belangenverenigingen in de industrie hebben
er een campagne van 15 miljoen dollar tegenaan
gegooid om het publiek duidelijk te maken dat
Amerika's concurrentiepositie ernstig zou lijden
onder flinke reducties, en dat het milieuprobleem
bovendien alleen maar zou worden verplaatst.
Het is voor het Witte Huis daarom onmogelijk
Amerikaanse onderhandelaars met voortvarende
voorstellen naar Kyoto te sturen.
Het andere grote knelpunt zit bij de ontwikke
lingslanden, waar de snelle industrialisering ge
heel drijft op fossiele brandstoffen en waar ont
bossing de productie van kooldioxide nog verder
aanjaagt. Het Westen wil verder alle landen
dezelfde reductiedoelstelling opleggen,
maar een coalitie van armere landen
op het Zuidelijk Halfrond staat er
op dat het rijke noorden de eer
ste stappen neemt.
1-Zonlicht. De dampkring
laat de meeste zonnestra
len door om de lucht, land
en zee te verwarmen.
2-Uitgestraalde warmte.
De verwarmde aarde straalt
de zonne-energie gedeelte
lijk weer terug de ruimte in.
3-Gevangen warmte. De
cocktail van gassen, vooral
kooldioxide, werkt als de
I ruit van een bloemenkas:
de af te voeren warmte
wordt weerkaatst en blijft
in de dampkring.
i«a!U£19Stt!T
Kooldioxide Afkomstig van
fossiele brandstoffen, met
name kolen, olie en hout
Methaan Geproduceerd door
vee en vuilstortplaatsen
Lachgas Gebruikt bij
agrarische activiteiten.
Ozon Veroorzaakt door het
effect van zonlicht op
luchtvervuiling.
laeftti \iaiT i«
toaUainetl
Nachttemperatuur: Sinds
1950 stijgt de gemiddelde
temperatuur 's nachts meer dan
de temperatuur overdag
- Temperatuur van de oceanen:
Steeg 0,3-0,6°C sinds eind vorige eeuw
ite lijl
ingen
ontbijt
>m)
W8*.
Hülsta's flexibele woonsystemen kunt u
irlijk alle kanten uit. Hülsta biedt een ruime
praktische op- en aanbouwelementen die
nen worden uitgebreid tot een compleet
rieur Hülsta maakt reat
leven binnenshuis
fr mooi en overzichte-
Voor een persoonlijke
ictie uit het totale
sta-aanbod gaat u
Van Til. Op het
*"üiputerscherm wordt
woonplan visueel
OPMERKELIJKE BERICHTEN
BABY IN TOILET Een bezoekster van Dis
neyland in Florida heeft in een wc een pas
geboren baby gevonden. Het meisje was
enigszins onderkoeld. Een arts die toevallig
in de buurt was gaf het kindje hartmassage
tot de eerste hulp arriveerde. In het zieken
huis herstelde het kind, dat nu in goede
conditie verkeert.
VARKENSKOP De voorouder van de
mens had korte benen, knorde en zag er uit
als een wild zwijn. Alle zoogdieren en ook
de mens stammen uiteindelijk af van de
lystrosaurus, een varkenachtige reptiel, be
weren wetenschappers van de universiteit
van Bristol in Groot-Brittannië en de uni
versiteit van Washington in de Verenigde
Staten. De warmbloedige, levendbarende
sauriër leefde 250 miljoen jaar geleden in
groepjes in het huidige Zuid-Afrika.
MES EN VORK Hamburgergigant McDo
nald's gaat het nog eens proberen in het
noorden van Zweden, maar'nu met mes en
vork. Van 1987 tot 1991 werden er al restau
rants geopend, maar de filosofie van het be
drijf dat er met de handen gegeten moet
worden sloeg niet aan bij de bevolking. De
restaurants werden aan de concurrent ver
kocht. Volgend jaar wordt in Luleaa, zo'n
honderd kilometer van de Poolcirkel, een
DESIGNCENTRUM restaurant met mes en vork geopend.
TEGENWIND Een erewacht
dient onder alle omstandighe
den onbewogen in de houding
te blijven staan. Aan dat voor
schrift hield deze Chinese sol
daat zich strikt tijdens het be
zoek dat de Joegoslavische pre
sident Milosevic deze maand
aan Peking bracht.
FOTO REUTERS WILL BURGESS
HOND UIT GREYHOUND De
80-jarige Antonia Sanabria is
120 kilometer van haar huis uit
een Amerikaanse Greyhound-
bus gezet omdat ze een puppy
bij zich had. Honden zijn niet
toegestaan in de bus, maar
Sanabria had het dier cadeau
gekregen voor haar verjaardag,
moest naar huis en zag geen an
dere mogelijkheid dan het
hondje maar mee te nemen. Po
litie-agenten ontfermden zich
over de met een kruk lopende
bejaarde en haar hondje. Ze re
den haar met verschillende po
litieauto's door de verschillende
districten naar huis. Greyhound
heeft de chauffeur geschorst.
RENDIERTEKORT In het noorden van Zweden
heerst een tekort aan rendieren. De verslechtering van
hun leefomstandigheden heeft het aantal rendieren de
afgelopen zes jaar gehalveerd. De export naar Noorwe
gen, waar de liefhebber van rendiervlees 13,50 gulden
per kilo neertelt tegen de Zweden 10,86 gulden, slokt
alle nog beschikbare dieren op. Zweedse slagers willen
nu rendieren van het Russische schiereiland Kola im
porteren, maar dat mag niet van de Europese Unie
omdat de Russische kwaliteitscontrole onbetrouwbaar
is. De kwestie zal in Brussel worden aangekaart.
ZWEEPSLAGSTRAF Een hof van beroep in de Vere
nigde Arabische Emiraten (VAE) heeft een Sri-
Lankaans dienstmeisje en haar Bengalese geliefde ver
oordeeld tot een jaar cel en zweepslagen, 100 voor de
vrouw en 95 voor de man. Het stel was door een lagere
rechtbank in de streng islamitische VAE tot vrijwel de
zelfde straffen veroordeeld. Overspel is in de hele VAE
verboden. Het verschil in zweepslagstraf is niet toege
licht.
HEKSEN De leden van de Hongaarse Heksenassocia-
tie zullen al hun magische krachten moeten aanwen
den om te voorkomen dat de organisatie belasting
moet betalen. In Boedapest is een rechtszaak tegen de
associatie begonnen wegens belastingontduiking. De
organisatie meldde zich in 1992 als religieuze stroming
om in aanmerking te komen voor de belastingvrijstel
ling die kerkgenootschappen genieten. De belasting
dienst denkt daar echter anders over.
