Doden bij
gevechten
in Congo
Indonesische bosbranden worden orang-oetans fataal
Effi
Buitenland
Vaticaan noemt minirok
een 'tunicula
minima'
stoutenbeek
Premier Tsjechië in het
nauw door verdachte gift
Compleet wonen
Winnie's voetbaltrainer was politie-informant
Fraaie fontein
iTERDAG 29 NOVEMBER 1997
Prinses Victoria kampt met eetstoornis
rocKHQLMDe Zweedse koninklijke familie heeft in een verkla-
bekendgemaakt dat kroonprinses Victoria (20) een eetstoor-
is heeft. Met deze opmerkelijke publicatie hoopt de koninklijke
imilie een einde te maken aan een reeks roddels die in 'de bla-
en' verscheen, nadat was opgevallen dat Victoria sterk was af-
1 evallen. De prinses krijgt inmiddels hulp. De Zweedse konink
jke familie wordt in het algemeen respectvol bejegend door de
ers. Bijgaande foto's van Victoria zijn gemaakt in april 1996 en
ovember 1997. foto ap tobias rostlund/jack mikrut
2 trits Lagerhuis tegen hondenjacht
3NDENHet Britse Lagerhuis heeft zich gisteren met overweldi
gde meerderheid uitgesproken voor een verbod op de jacht
et honden en paarden. Het kabinet Blair moet het voorstel nog
or het Hogerhuis loodsen, waar de traditiebewuste adel aan
e eeuwenoude vossenjacht wil vasthouden. Volgens de indie-
:r van de wet, Labour-parlementariër Michael Foster, worden
ïiarlijks zeker 100.000 dieren bij de jacht gedood. Met name vos-
in worden door honden gejaagd totdat zij volledig uitgeput zijn
i worden vervolgens in stukken gereten.
resident Oekraïne bezoekt Nederland
332 b EN HAAC De Oekraïense president Leonid Koetsjma is dinsdag
ae
n woensdag voor een officieel bezoek in Nederland. Koetsjma
raat onder anderen met koningin Beatrix en met minister-pre-
ident Kok. Het is zijn eerste bezoek als president aan Neder-
id. Het bezoek van het Oekraïense staatshoofd is een vervolg
het bezoek van premier Kok en minister Van Mierlo aan Kiev
origjaar maart.
Abortus toegestaan aan Iers meisje
ublin Een rechtbank in Ierland heeft gisteren bepaald dat een
3-jarig meisje naar Groot-Brittannië mag reizen voor een abor-
rs. De ouders probeerden dat via een rechtzaak te voorkomen,
let meisje werd veertien weken geleden zwanger nadat ze was
erkracht. Zij besloot de zwangerschap te beëindigen en werd
aarin aanvankelijk door haar ouders gesteund. De vader en
loeder veranderden echter van mening onder invloed van de
nti-abortuslobby. Abortus is in Ierland verboden.
ndiase premier dient ontslag in
ew delhi De Indiase premier Inder Kumar Gujral heeft zijn
LEI
2098èi
17.30
ntslag ingediend nadat de Congrespartij haar gedoogsteun aan
e minderheidsregering introk. De val komt niet onverwacht. De
iongrespartij eist al weken het ontslag van de ministers van de
lartij Dravida Munnetra Kazhagam. Die partij gaf volgens een
ilangs verschenen onderzoek 'stilzwijgend steun' aan Sri
inka's separatistische Tamil Tijgers die verantwoordelijk zijn
oor de moord op ex-premier Rajiv Gandhi in 1991.
/eer lichaam Luxor-slachtoffer vermist
ndnden» Voor de tweede keer blijkt het lichaam van een slacht-
ffer van het bloedbad bij Luxor, Egypte, zoek. Een lichaam dat
aar het Engelse Halifax was overgebracht bleek niet dat van de
4-jarige stewardess Karina Turner te zijn. Het is niet bekend
raar het lichaam van Karina is. Eerder deze week werd bekend
lat een ander lichaam van een Zwitserse vrouw was en niet van
tan Turner, de moeder van Karina. Joans lichaam bleek in
witserland te zijn. De vijfjarige dochter van Karina kwam ook
ij de aanslag om.
Vijftien drugshandelaren gearresteerd
ome» Bij een grote operatie van Italië tegen een netwerk van
:aliaans-Albanese drugssmokkelaars zijn vijftien arrestaties ver-
icht in Italië, Duitsland en Nederland. Honderden kilo's mari-
uana, meest bedoeld voor Amsterdam, werden in beslag geno
ten. De Italiaanse politie deed al een jaar onderzoek naar ban
en tussen de maffia in het zuidoosten van Italië en de Albanese
nderwereld.
Lfspraak: geen apen meer in de ruimte
losKQuDe Verenigde Staten en Rusland zijn overeengekomen
een apen meer te lanceren voor biologisch onderzoek in de
timte. Andere diersoorten worden nog wel voor onderzoek de
uimte ingestuurd. Voor het laatst wentelden van 24 december
>96 tot 7 januari twee apen probleemloos in de Bion-11-capsu-
rond onze planeet. Bedoeling van het Amerikaans-Russisch-
ranse project was meer te leren over de invloed van micro-
- waartekracht en kosmische straling op hun organisme.
Reddingsactie kost vissers het leven
abat» Bij een poging hulp te bieden aan een ander schip dat in
ïoeilijkheden verkeerde is een Marokkaanse vissersboot met 34
pvarenden maandagavond tijdens een zware storm voor de
ust van de zuidelijke havenstad Agadir vergaan. Dat meldde de
rant L'Opinion gisteren. Het schip dat de vissers probeerden te
lelpen heeft op eigen kracht de haven bereikt.
)uitsland wil minder Russische spionnen
inn In Duitsland groeit de irritatie over Russische spionage-
:tiviteiten. Bondskanselier Kohl het onderwerp morgen tijdens
en bezoek aan president Jeltsin bij Moskou voorzichtig ter
prake brengen. Er zijn volgens de Duitse veiligheidsdienst zo'n
rieduizend Russische informanten actief. Hun activiteiten rich-
;n zich vooral op bedrijfsspionage en op de geplande uitbrei-
ing van de NAVO.
mm Mogelijke moordenaar cel in voor drugs
ublin» De Ier Patrick Eugene Holland, door de Ierse politie
55angëduid de hoofdverdachte van de moord op de misdaad-
lurnaliste Veronica Guerin, is gisteren door een rechtbank in
'ublin veroordeeld tot twintig jaar cel wegens handel in mari-
uana. De politie kwam Holland op het spoor tijdens het onder-
oek naar de moord op Guerin, een verslaggeefster die in juni
996 voor een stoplicht in Dublin werd doodgeschoten door een
nan op een motorfiets. Ierland heeft Nederland om de uitleve-
OLOt ing gevraagd van de vermoedelijke bestuurder van de motor-
,EN. ets. die in oktober in Amsterdam werd aangehouden.
SA,
IWER
ft/l
566
(eltsin roept regering op het matje
ioskouDe Russische president Boris Jeltsin zal zijn voltallige
ibinet maandag publiekelijk op het matje roepen en hen ten
verstaan van de pers ondervragen over de kwaliteit van hun
cerk. Het Kremlin is in de greep van een schandaal over een nog
publiceren boek waarvoor de auteurs, enkele kopstukken uit
e Russische politiek, buitensporig veel geld hebben gekregen.
jakarta ronald frisart
correspondent
Barita Manullang zucht eens diep.
,,Hoe de orang-oetans in Indonesië het
maken na de bosbranden? Niemand
weet dat nog precies. Soms denk ik dat
het ook nauwelijks rationeel valt te be
schrijven. Ga maar na. Zo'n aap als
huisdier houden is bij wet verboden.
Maar zelfs de gouverneur van Cen-
traal-Kalimantan heeft er een."
Barita Manullang is net terug van een
bezoek aan Kalimantan, het Indonesi
sche deel van Borneo. Als medewerker
van de Indonesische afdeling van het
Wereld Natuur Fonds (WNF) onder
zoekt hij hoe het daar sinds de bran
den is gesteld met de 'rode aap'. ..Het
onderzoek gaat nog maanden duren.
Dus als ik een cijfer noem. is dat alleen
een schatting. Meestal blijkt de werke
lijkheid somberder.
Orang-oetans (letterlijk: bosmensen)
komen alleen op Noord-Sumatra en
Borneo nog in het wild voor. Barita:
„Voordat de branden begonnen, wa
ren er nog hooguit vijftienduizend. Bij
na driekwart daarvan leeft op Borneo,
waar de omstandigheden het slechtst
zijn. Het is daar een Wild West van op
rukkende mijnbouw, plantages en
houtkap. Grote aaneengesloten stuk
ken oerwoud zijn er niet meer. En de
bossen die er nog wel zijn. worden
steeds kleiner. Het leefgebied van de
orang-oetans staat dus enorm onder
druk."
Daar bovenop kwamen de afgelopen
zeven maanden nog de reusachtige
branden. Willie Smits, de Nederlandse
directeur van het apencentrum Wana-
riset Samboja in Oost-Kalimantan,
schatte recent dat alleen al in zijn ge
bied in die periode zeker 140 bruinro
de mensapen het loodje hebben ge-
legd.
Smits en Barita vermoeden dat een
aantal apen in de vlammenzee is ge
sneuveld, al weten ze dat niet zeker.
Wel staat vast dat heel wat orang-oe
tans door mensenhanden zijn gedood.
In het Wanariset-centrum verblijven
momenteel zo'n zeventig orang-oe
tans. meest jonge wezen. Ook zitten er
drie volwassen vrouwtjes, zwaar toege
takeld. Eén heeft volgens het blad Asia
Week een gebroken schedel, nummer
twee een jaap van een kapmes op haar
rug en de derde moet met één arm
door het leven.
Van moord op apen zag Barita de afge
lopen dagen in Centraal-Kalimantan
tal van bewijzen. „In een dorp vond ik
in een huis drie levende jongen. De
bewoners gaven toe dat ze vier volwas
sen beesten hadden gedood. Ontken
nen had ook geen zin, want ik zag vier
huiden liggen. Per stuk brengen die
100.000 tot 150.000 rupiah (60 a 90
gulden) op. Toeristen zijn er gek op."
Volgens Barita zijn boeren vaak blij als
hij ze van jonge apen verlost. Dat lijkt
vreemd, want er is een levendige han
del in zulke beesten. In Samarinda
(Oost-Kalimantan) brengt een jong
naar verluidt honderd gulden op en in
Jakarta zeshonderd. In Taiwan - een
grote afzetmarkt - 'doet' een jonge aap
tien mille en in de Verenigde Staten
het vijfvoudige.
De WNF-specialist ontkent niet dat er
netwerken van handelaren en smokke
laars bestaan. „Maar de meeste dorpe
lingen hebben daar nauwelijks weet
van. Ze vinden een jonge aap vooral
een last. Ze moeten ze vruchten en
melk voeren, en dat is duur. Maar de
dieren slachten doen ze ook niet. De
gewoonte gebiedt dat je het vlees dan
met je buren deelt. De jongen zei dat
er aan het aapje zo weinig vlees zat,
dat ze daar met goed fatsoen niet mee
aan konden komen bij de buren."
Anders dan jonge apen moesten vol
wassen exemplaren hun ontmoeting
met mensen veelvuldig met de dood
bekopen. Barita hoorde er heel wat
smoesjes over. „Een man vertelde dat
hij het beest moest doodschieten, om
dat zijn hond blafte. Volgens hem had
die aap de hond aangevallen. Klets
koek natuurlijk. Vreedzamer dieren
dan orang-oetans zijn er bijna niet. Ze
leven in de bomen en daar hebben ze
geen vijanden. Bovendien eten ze geen
vlees, maar vruchten. En bij een con
frontatie slaan ze meteen op de
vlucht."
Toch kan hij zich wel indenken dat
boeren apen om zeep hebben ge
bracht. Uit angst voor het vuur en op
zoek naar voedsel kwamen de orang
oetans uit hun hoge bomen naar de
dorpen. „Mensen en apen werden
concurrenten. Er was door de droogte
immers weinig voedsel. Je moet je bo
vendien voorstellen dat je voor het
eerst van je leven een orang-oetan van
dichtbij ziet. Ze doen geen vlieg
kwaad, maar als je dat niet weet, schrik
je van zulke grote, sterke beesten. Dat
boeren ze hebben afgeslacht, kan ik
wel begrijpen."
vaticaanstad» ap
Het Vaticaan heeft een nieuwe
editie uitgegeven van het La
tijns woordenboek en daarin
zoveel mogelijk moderne be
grippen opgenomen om te la
ten zien dat het Latijn niet dood
is, maar juist springlevend. Of
de oude Romeinen hun eigen
taal in dit woordenboek zouden
herkennen valt te betwijfelen,
want van een 'tunicula minima'
(minirok), 'lycopersici liquami-
ne condita' (tomatensaus) en
'ludus pilae mensalis' (tafelten
nis) hadden zii nne nooit ee-
hoord. Het eerste deel van hei
woordenboek (A-L) verscheer
zes jaar geleden, nu was het dt
beurt aan deel twee (M-Z). Hei
boek is samengesteld door Dt
Latijnse Stichting van het Vati
caan die twintig jaar geleder
werd opgericht door pau«
Paulus VI. Hij wilde de Latijnst
taal nieuw leven inblazen. Dt
taal raakte uit de gratie nada
tweede Vaticaanse Concilie var
1962-1965 besloot dat de mi:
ook mag worden gehouden ir
de plaatselijke taal.
Wij komen graag bij u thuis.
Schietpartij bij kantoor Kabila
Bij gevechten tussen militairen in Kinshasa, de hoofdstad
van de Democratische Republiek Congo, zijn gisteren ze
ker elf doden gevallen: negen militairen en twee burgers.
De achtergronden van het conflict zijn nog onduidelijk.
De vuurgevechten vonden op verscheidene plaatsen in
de hoofdstad plaats, ook in de omgeving van het kantoor
van president Laurent-Désiré Kabila.
De wijk rond het presidentiële
paleis werd door zeer nerveuze
soldaten afgegrendeld, aldus
verslaggevers ter plekke. Het is
onduidelijk of Kabila tijdens de
schietpartijen in de buurt was.
In de ioop van de middag keer
de de rust terug in de hoofdstad
van het voormalige Zaïre.
Reden voor het uitbreken van
de gevechten was mogelijk dat
de politie wegversperringen had
opgericht om Tutsi-soldaten
aan te houden die donderdag
avond mede-Tutsi's hadden be
vrijd uit de gevangenis.
De incidenten hebben de
spanning vergroot binnen het
wankele Congolese leger, dat
wordt geplaagd door etnische
en regionale tegenstellingen. Bij
de negen maanden durende
opmars van Kabila's troepen,
die in mei Kinshasa innamen en
president Mobutu verdreven,
sloten zich diverse bevolkings
groepen aan uit heel Zaïre.
De autoriteiten in Kinshasa
zeiden bij eerdere soortgelijke
schietpartijen dat die het gevolg
zijn van vreugde bij de soldaten
die soldij kregen. Maar anderen
zeggen dat de militairen juist
schoten uit onvrede over het
uitblijven van hun loon.
Er zijn nog geen aanwijzingen
dat de onrust te maken heeft
met de arrestatie van generaal
Masasu, die zeer populair is bij
het lagere kader van het leger.
De generaal is beschuldigd van
samenzwering.
Corruptieschandaal bedreigt regering
correspondent
Een verdachte schenking van
ruim 400.000 gulden aan zijn
partij dreigt de Tsjechische pre
mier Vaclav Klaus en zijn cen
trum-rechtse regering lelijk op
te hreken. In een poging het
schandaal over de ernstig naar
corruptie riekende gift in te
dammen, maakte premier Klaus
gisteren bekend dat hij op korte
termijn af zal treden als partij
leider.
De affaire draait om een lange
tijd mysterieus gebleven gift van
7,5 miljoen Kronen die Klaus'
partij, de Democratische Bur
gerpartij (ODS), in het verkie
zingsjaar 1995 ontving. Volgens
de ODS was het geld afkomstig
van twee rijke buitenlandse za
kenlieden met sympathie voor
de partij van premier Klaus.
Dat verhaal lag echter al snel
in duigen toen bleek dat één
van de twee vermeende gulle
gevers al dertien jaar dood was
ten tijde van de storting, terwijl
de tweede sponsor, een bewo
ner van het eiland Mauritius,
verklaarde niet eens te weten
waar Tsjechië lag.
Deze week bekende de Tsje
chische zakenman Milan Srje-
ber, dat hij in werkelijkheid de
gulle gever was. Srejber beweer
de bovendien dat premier Klaus
persoonlijk op de hoogte was
van zijn schenking. Maar Srej
ber ontkende in alle toonaarden
dat zijn gift aan de partijkas iets
van doen had met de privatise
ring van een staalbedrijf waarbij
hij betrokken was. In politiek
Praag wordt dat laatste echter
alom betwijfeld.
Klaus ontkent nog steeds in
alle toonaarden dat hij bij de
zaak betrokken is geweest. Gis
teren verklaarde Klaus opnieuw
dat hij pas sinds enkele weken
van de werkelijke herkomst van
het geld weet, Inmiddels heeft
zich door alle toestanden in zijn
eigen partij een 'anti-Klaus
front' gevormd aangevoerd
door Josef Zieleniec. Hij werd
lange tijd gezien als de kroon
prins van Klaus, maar trad vori
ge maand als minister, mede uil
onvrede over de ondoorzichtige
partijfinanciering.
kaapstad runa hellinca
correspondent
De voormalige trainer van Win
nie Mandela's beruchte voet
balclub, Jerry Richardson, blijkt
een informant van de politie te
zijn geweest. Dat verklaarde gis
teren de huidige chef van de
politie tijdens de zitting van de
Zuid-Afrikaanse Commissie van
Waarheid en Verzoening, die
een onderzoek doet naar het
doen en laten van de voetbal
club. Richardson zit een levens
lange gevangenisstraf uit voor
de moord op Stompie Seipei,
een 14-jarige jongen die in de
cember 1988 werd vermoord
omdat Winnie dacht dat hij
voor de politie werkte.
Gisteren was de eerste dag
dat Winnie Mandela haar emo
ties de vrije loop liet. Maar haar
tranen hadden niets te maken
met spijt over de reeks misda
den waarvan zijzelf en de leden
van de Mandela United Foot
ball Club (MUFC) worden
beticht, maar met de onthulling
van een voormalig lid van de
voetbalclub dat hij door de poli
tie was gemarteld.
Wat de afgelopen dagen uit
de getuigenis van diverse ANC-
topmensen naar voren kwam,
was dat de organisatie destijds
zeer met de MUFC in zijn maag
zat. Er zijn wel pogingen gedaan
om een einde te maken aan de
terreur van de voetbalclub, die
opereerde als een persoonlijke
militie van Winnie. Maar de
voornaamste zorg was toch, dat
Winnie's optreden de organisa
tie schade zou berokkenen.
Toen de MUFC in december
1988 vier jongens, onder wie de
14-jarige Stompie Seipei ont
voerde, raakte het ANC echt in
paniek, vooral toen geruchten
de ronde deden dat Seipei was
vermoord. Een crisiscomité
probeerde de nog levende jon
gens vrij te krijgen, maar be
moeide zich vooral ook om de
zaak in de doofpot stoppen, zo
dat het blazoen van het ANC
niet bezoedeld zou worden.
De hoofdbeschuldigde in de
kwestie Stompie Seipei, Jerry
Richardson, moet nog voor de
Waarheidscommissie verschij
nen. Hij heeft al aangekondigd
dat hij de verklaring die hij des
tijds voor de rechtbank heeft af
gelegd, en waarin hij Winnie ge
heel vrijpleitte, zal herroepen.
Gisteren heeft de Waarheids
commissie amnestie verleend
aan vice-president Thabo Mbe-
ki en vijf ministers voor hun ge
wapend verzet tegen de apart
heid. Mbeki geldt als de belang
rijkste kandidaat voor de opvol
ging van president Nelson Man
dela bij diens aftreden in 1999.
Ook veertig anderen kregen
amnestie, onder wie vijf blanke
agenten.
viünchen Deze bijzondere fontein, die met onderbrekingen krachtige stralen water de lucht in schiet, is te zien op de
vanaf vandaag tot 9 december in München wordt gehouden.
Home and Garden Fair die
foto ap frank augstein
