'Unplugged was een levensles' normaal
Duetten hoogtepunt
van 'Concert for Life'
Dido and Aeneas statig en ritmisch
Cultuur Kunst
Oasis toch
Keiharde kunst
ERDAG 29 NOVEMBER 1997
CHEF JANRIJSDAM.071 -E
N KAAM071-5356443
t koe komt naar je toe deze winter Bryan Adams beseft eens te meer dat de song de basis van alles is
warden Een grote collectie kunstwerken met de koe als
lerwerp is van 2 tot 8 december te zien in het FEC te
uwarden. Ze zijn gemaakt door 41 Nederlandse kunste-
irs, onder wie Astrid Engels, Jan Cremer, Herman Brood
Peter van Straaten. Bij de tentoonstelling - die het karak-
heeft van een strodorp omdat de organisatoren vinden
het „vooral gezellig moet zijn" - verschijnt een geïllu-
;erd boek met de titel 'Koe Kunst'. Daar staan alle
istwerken in, samen met beschouwingen over de koe in
schilderkunst, de historie en de samenleving. De expositie
an 27 december tot 5 januari in de Beurs van Berlage te
sterdam te zien en reist vervolgens door het land onder
motto 'De koe komt naar je toe deze winter'.
ipanse prenten bij Galerie Amber
en» Galerie Amber, aan de Hooglandse Kerkgracht in Leiden,
nt tot 5 januari een gevarieerde selectie oude, Japanse hout
den die in prijs uiteenlopen van 375 tot 2300 gulden. Prent-
kers uit de 18e, 19e en 20e eeuw zijn vertegenwoordigd. Gale-
Amber heeft zich gespecialiseerd in kunst uit het Verre Oos-
zoals sculpturen uit Nepal, miniaturen uit India en oosterse
amiek.
Hij heeft warempel wel iets van een bekeerde. Bryan
Adams, ondanks zijn vele hits in balladevorm toch alom
bekend als rocker, is compleet gevallen voor 'akoestisch'.
Hij heeft eind september voor MTV in New York een
concert opgenomen voor de serie 'Unplugged' en dat is
hem uitstekend bevallen. De cd ligt sinds gisteren in de
winkels; de eerste televisieuitzending op MTV is op 6 de
cember.
londen theo hakkert
uit een minimale begeleiding
bestonden nog eens doen, dus
vielen de meeste ballads af. Ik
wilde ook niet alle Jiits nog een
keer doen. Het moest geen
'Greatest Hits-live' worden. De
plaat moest een eigen identiteit
krijgen, en niet een willekeurig
samenraapsel zijn van herno
men songs. De uitdaging lag er
voor mij in dat het in de eerste
plaats een goede televisieshow
moest worden."
Bryan Adams kan er nog niet
over uit. De man die nooit veel
zin had in interviews, omdat
zijn muziek voor zich sprak,
praat op deze heiige ochtend in
Londen opeens honderduit.
„Werken aan 'Unplugged' heeft
iets bij mij naar buiten gebracht
wat ik altijd al wel in me had,
maar me nooit had gerealiseerd
of had verdrongen, namelijk het
besef dat de song de basis van
alles is." Strijkers
„Het idee achter 'Unplugged' Hij vroeg de Ierse fluitist Davey
is dat artiesten teruggaan naar Spillane als gast en hij wilde ook
de wortels van het liedjes- met een orkest werken. Daar-
schrijven. Alles terug tot bijna voor toog hij naar de fameuze
niks. Bijna terug tot solo. De Julliard School of Music. Adams
band moest klein, de elektroni- vroeg Michael Kamen als diri-
ca weg. Deze show gaat over gent en arrangeur. „Ik wilde on-
songs, over liedjes die op eigen gebruikelijke dingen doen met
benen staan. Geen remixen, strijkers. Luister maar naar de
geen jungle-beats, het gaat al- nieuwe versie van '18 Till I die',
leen over liedjes. Janet Jackson Net 'Eleanor Rigby' (van The
heeft nu een hit met een enor- Beatles - red.). Ik wilde jonge
me sample erin van een Joni musici. Dit orkest bestond uit
Mitchellsong. Hoe wil ze dat li- 18- en 19-jarigen. Ik wilde ze in
ve gaan doen? Kan ze niet. Daar een richting duwen die ze nog
heeft ze tapes en samples voor niet gegaan waren. En zo kwam
nodig. Een plaat als deze legt de ik daar zelf ook terecht. Ik had
nadruk op twee dingen: op hoe nikste verliezen."
een artiest live kan spelen en op
anse Prentkunst bij Amber.
nmy voor Nederlandse regisseuse
ïterdam De dansfilm 'Enter Achilles', die in opdracht van de
is gemaakt door de Nederlandse regisseuse Clara van Gooi,
:ft een Emmy Award gekregen, de hoge Amerikaanse tv on-
scheiding in de categorie uitvoerende kunsten. De film is vo-
mb< jaar twee keer door de NPS uitgezonden. In de Verenigde
Je ten was er geen markt voor omdat de uitvoering te shoc-
end werd bevonden.Tegen de achtergrond van een Londense
danst en speelt het Britse dangezelschap DV 8 Physical The-
een stuk voor acht mannen die onder elkaar uitgesproken
nnelijk gedrag vertonen. De choreografie was in handen van
rd Newson.
WÊ
ske
de liedjes.'
Uiteraard stond hij al jaren op
het verlanglijstje van MTV.
„Vanaf het moment dat ze er
mee begonnen, hebben ze mij
gevraagd. Het klinkt misschien
vreemd, maar ik vond niet dat
ik er het repertoire voor had,
ondanks het feit dat ik al negen
albums heb gemaakt. Toen ik
besloten had toch het verzoek
te honoreren, heb ik mijn pla
ten nog eens gedraaid om te
zien welke nummers wèl voor
een unplugged-aanpak in aan
merking kwamen. De gaten zou
ik opvullen met nieuwe songs.
Dat zijn er uiteindelijk vier ge
worden."
„Ik wilde niet de songs die al
World on Ice in
Haagse Statenhal
den haag anp
Walt Disney's World on Ice is
van 23 tot en met 28 december
in de Statenhal van het Neder
lands Congres Centrum te zien
met het ijsspektakel gebaseerd
op het sprookje Sneeuwwitje en
de Zeven Dwergen.
Paradox
Hij vond het een levensles, zegt
hij, uitkijkend over het stilstaan
de water in Chelsea Harbour.
„De show duurde anderhalf
uur. Geen weg terug. Geen
overdubs. Klaar. Ik heb wel eens
anderhalf jaar elke dag in een
studio gezeten, in periodes
meer dan zestien uur per dag.
Alles moest over, desnoods voor
de duizendste keer. Er zit een
gekke paradox in muziek. Je
bent uren, dagen, maanden, ja
ren bezig met iets wat je eigen
lijk spontaan, energiek en vitaal
wilt laten klinken. Ik heb dat net
bereikt in anderhalf uur."
Dezer dagen doet Bryan
Adams ook nog op een andere
1CHONE
>CHIJN
wulpse schoonheid die
borsten (maat meloen)
ieide ellebogen tegen el-
drukt en aanprijst. Een
onheid die ons met een
it-donkere blik aankijkt,
p&o- r hebben wij haar eerder
•n? Lag zij vorige week niet
n van de schappen bij siga-
lagazijn Het Peukie?
deze zwartharige vamp
ij t op de cover van het eerste
jmer van Kendie?, 't eerste, 't
erotisch kunstmagazine
leze moerasdelta. Een glos-
agazine waarin zogenaam-
iult art wordt getoond,
voor volwassenen. Kei-
e kunst dus. Geen geitewei-
een botters op het strand
heveningen, maar zwoe-
i,te e boezems gezien door een
g schildersoog.
nche ;en om 16.00 uur wordt het
e nummer van dit tijd-
ft, dat met zijn titel lonkt
het huis-aan-huis-blad
ly, gepresenteerd in Galerie
/.kersloot in Amsterdam. En
loor het Amsterdams Insti-
c voor Schilderkunst.
tie? onderzoekt volgens de
3 liter de grenzen tussen
t t en erotiek, staat voor 'kan
voor vragen als 'wanneer
n kunstwerk over seks ero-
en gaat een erotisch
twerk altijd over seks?'
om: van die vragen waarin
ïlijk geen hond is geïnteres-
1 zo lang hij een paar blote
n voor zich ziet. Kendie?wil
lart verwarmen en de zin-
laten spreken.
an Hall, die momen-
■p- ïxposeert in De Lakenhal,
ode voor het basisidee van
ijdschrift, waarin ook eroti-
Filmprijs voor
89-jarige
regisseur
uit Portugal
berlun dpa/anp
Kendie? Geen geiteweitje, geen botters op het strand bij Schevenin-
gen, maar zwoegende boezems gezien door een gretig schildersoog.
AFB. PR
sche contactadvertenties van
kunstenaars zijn opgenomen en
erotische verhalen worden ver
teld door Joost Zwagerman, Atte
Jongstra en Frank Starik. Het
blad wordt gesponsord door
Candy en Chick en bevat onder
meer bijdragen van schilders als
Peter Klashorst, Ernst Voss en
de Leidse gebroeders Donker.
Het zal wel weer een gat in de
culturele markt zijn. Seks met
een cultureel sausje. Loopt het
niet zo in de gaten. Kan het blad
met goed fatsoen gewoon op de
salontafel worden gelegd. Tja,
zo kan het ook. Ik ben er eigen
lijk niet zo benieuwd naar. Wél
benieuwd ben ik naar de eroti
sche advertenties van kunste
naars. Slappe kwast zoekt palet -
slet.
De Portugese filmveteraan
Manoel de Oliveira ont
vangt op 6 december in
Berlijn de Fipresci-prijs
van de Europese filmkri
tiek. Hij krijgt de presti
gieuze onderscheiding
voor zijn film Reis naar het
begin van de wereld.
Oliveira, die over twee
weken 89 wordt, geldt als
de oudste nog actieve
filmregisseur ter wereld.
Zijn eerste productie da
teert van zestig jaar gele
den, en jaarlijks levert hij
nog een film af.
De ontdekking van het
jaar is de Franse regisseur
Bruno Dumont. Hij krijgt
de Europese filmprijs voor
zijn eerste film La vie de
Jésus.
De tv-zender Arte kent
een speciale prijs voor de
beste documentaire toe
aan het Belgische auteurs-
en producententrio Deri
ves Productions voor hun
film Gigi, Monica en Bian-
ca, over straatkinderen in
Boekarest.
Van het drietal werden
de gebroeders Jean-Pierre
en Luc Dardenne bekend
door hun sombere docu
drama La Promesse. Hun
collega Benoit Delvaux viel
eerder in de prijzen met
C'est arrivé prés de chez
vous, een nep-documen-
taire over een seriemoor
denaar.
Cinefielen konden via
bioscopen en filmtijd
schriften hun favoriete ac
teur en actrice kiezen voor
de Europese publieksfilm-
prijs. De favorieten zijn de
Amerikanen Jodie Foster
(Contact), Leonardo Di
Caprio (Romeo and Juliet),
Juliette Binoche (The Eng
lish Patient), Ewan McGre
gor (Trainspotting) en Ge
orge Clooney (Batman).
Ook kan het publiek de
beste film van het afgelo
pen jaar kiezen. De meest
genoemde films zijn Came
Tremula (Live Flesh), The
English Patient, The Full
Monty, Men in Black, Ro
meo and Juliet en Secret
Of The Heart.
Bryan Adams: „Ik ben niet iemand die je even kunt bellen of-ie nog wat heeft liggen."
manier van zich spreken. Hij
schreef, gebaseerd op een melo
die van Jean-Jacques Goldman
en Elliot Kennedy, het titelnum
mer van de nieuwe cd van Ce
line Dion, 'Let's Talk About Lo
ve'. Zo kennen we Bryan
Adams, hofleverancier van hits
voor collega's. „Ik vond het
meteen een internationale me
lodie. Ik heb een demo voor Ce
line gemaakt. Totaal anders dan
haar uiteindelijke versie. Mijn
demo was meer la Pink Floyd.
Celine heeft het, eh... la Celine
Dion gedaan."
„Ik houd er wel van om voor
anderen te schrijven. Dat geeft
me de gelegenheid buiten me
zelf te treden. Ik word veel ge
vraagd. In alle eerlijkheid: ik
hou er ook regelmatig een aan
tal achter. Die houd ik dan lek
ker voor mezelf. Bovendien heb
ik niet zóveel liedjes. Ik ben niet
iemand die je even kunt bellen
of-ie nog wat heeft liggen."
Icoon
We komen te spreken over car
rières. Over hoe snel het gaat
met groepen als Spice Girls en
Oasis, zeker vergeleken met de
lange weg die Bryan Adams zelf
moest afleggen voor hij door
brak. „De media geven artiesten
geen tijd. Je mag Oasis nu nog
niet beoordelen. Kijk naar
Springsteen en hoe lang het ge
duurd heeft voor hij de icoon
werd die hij nu is. Artiesten
moeten de kans krijgen hun
muziek te testen op een pu
bliek. Het is inderdaad nogal
pretentieus van Oasis om te
zeggen dat ze beste band van de
wereld zijn terwijl ze nog maar
net komen kijken. De beste
band van de wereld worden is
één ding; de beste blijven is een
nog grotere kunst."
muziek
recensie susanne lammers
Benefietconcert: Prinses Diana 'Concert
for Life'. Messa da Requiem van Giuseppe
Verdi door het Nationaal Verdi Koor en
het Nederlands Theater Orkest o.l.v. Jules
van Hessen M.m.v. Lynne Dawson (so
praan), Joke de Vin (mezzosopraan), Si
mon Edwards (tenor) en Henk Smit (bas)
Bijzondere medewerking: Vrouwenkoor
Malle Babbe o.l.v Leny van Schalk Ge
hoord: 28/11Pieterskerk, Leiden
Het allereerste 'Concert for Life'
is opgedragen aan prinses Dia
na met toestemming van prins
Charles en de Prinses Diana
Trust. Diana wist per slot van
rekening de getraumatiseerde
slachtoffers van oorlogsgeweld
en vervolging hoog op de agen
da te krijgen. 'Met muziek de
machteloosheid te lijf is het
motto van 'War Trauma Foun
dation International', waarvan
de Lisser makelaar Harry Mens
initiatiefnemer is.
Op het programma stond de
Requiemmis van Giusseppe
Verdi. Lynne Dawson, die door
haar vertolking op de begrafenis
van Diana van het Libera Me uit
dit Requiem wereldberoemd
werd, zong de sopraanpartij. Als
voorafje was het Haarlemse
Vrouwenkoor Malle Babbe ge
programmeerd. Zij zingen in
strumentale stukken die in de
oorlog in de kampen van Ne-
derlandsch-Indië bewerkt zijn
voor vrouwenstemmen door
vrouwelijke gevangenen. In
1981 doken de verloren ge
waande stukken weer op en
sinds 1992 voert Malle Babbe ze
uit. Met de film Paradise Road
werd deze muziek ineens be
kend buiten de kring van inge
wijden.
Dit is dus geen gewoon con
cert en het publiek is net zo bij
zonder. Ie bent hier vooral voor
het goede doel - en voor elkaar.
'Hé, hoe is het met jou', roepen
goed geklede en dito geconser
veerde dames tegen elkaar en
ze wijzen met halve brilletjes
naar andere bekenden. De grote
oorbellen zijn definitief uit en
de eerste stiletto-hakken sinds
jaren klikklakken over de eeu
wenoude grafstenen van de Pie
terskerk. Mannen in pak en
zwarte schoenen met gespen
groepen om Emile Ratelband,
die druk handen schudt en in
een zachtgeel jasje door de kerk
fladdert.
Maar ja, de muziek hoort er
ook bij. Malle Babbe, met stuk
ken van Chopin en Dvorék, is
een aardig beginnetje, maar erg
imponerend is het niet. Daar
voor zijn de orkestpartijen iets
te veel vereenvoudigd. Dan
volgt het, door de pauze in
tweeën gehakte, Requiem. Deze
dodenmis neigt naar opera;
vroomheid, waar een kanten
rokje onderuit piept. Geraffi
neerd wordt er gespeeld met
gruwel en schoonheid, met he
melse verrukking en verdoe
ming. Van Hessen, bekend van
zijn Scratch-Messiah's en -Ver
di's, dirigeert als een leeu
wentemmer, die zijn hele lijf in
de strijd moet gooien om koor
en orkest in bedwang te hou
den. Toch ontsnapt het orkest
hem geregeld en speelt het for-
tississimo het koor weg. Onver
staanbaar gemompel met
schetterend koper is dan wat je
hoort, hoe hard het koor ook
schreeuwt.
Beter zijn de passages met de
solisten. Lynne Dawson heeft in
de hoogte een fraaie stem die ze
expressief inzet. Haar Libera
Me, waarmee het Requiem ein
digt, vertolkt ze dramatisch en
overtuigend. Ook de Neder
landse mezzo Joke de Vin heeft
een formidabel, rijk gescha
keerd geluid. De duetten van de
twee dames, het Recordare en
het Agnus Dei, zijn dan ook het
hoogtepunt van de avond, die
voor het overige hooguit om an
dere dan muzikale redenen in
de herinnering zal blijven.
muziek
recensie louis du moulin
Concert: Oasis Met Liam Gallagher (zang.
tamboerijn), Noel Gallagher (gitaar), Paul
McGuigan (bas). Alan White (drums) en
Paul Bonehead Arthurs (gitaar). Gehoord
27/11, Brabanthallen, Den Bosch
Wordt Oasis dan toch nog een
normale rockband? Sinds het
begin van de Europese tournee
alweer tweeënhalve maand ge
leden hebben de beruchte
broertjes Gallagher zichzelf be
hoorlijk onder controle, dus ook
in de categorie zelfdiscipline
hangt er een nieuw groepsre-
cord in de lucht. Donderdag
avond stelden de meest spraak
makende en populairste Brit-
pop-ambassadeurs de sensatie-
zoekers in de uitverkochte Bra
banthallen teleur met een op
vallend gestroomlijnd optreden,
dat dankzij het hoge hitgehalte
binnen de kortste keren ont
aardde in een vrolijk mega-
meezingfestijn.
Met deze actuele variant op
de Night Of The Proms nam het
Manchester kwintet voor zijn
Nederlandse achterban einde
lijk revanche voor het voorlaats
te concertbezoek, de intussen
welhaast legendarische slechte
beurt in het Utrechtse Vreden-
burg in januari vorig jaar. Sinds
dien heeft met name zanger Li
am, die er toen voortijdig de
brui aan gaf. zijn podiumleven
heel wat gebeterd en is het sho
welement rondom hem met
reuzensprongen toegenomen.
Zelf mag de jongste van de twee
Gallaghers (25) zich nog steeds
minimaal inspannen om meer
dan vocaal te entertainen. Oa
sis' speelplaats is op deze trip in
het kader van het derde album
'Be Here Now' een regelrechte
kijkdoos in de geest van Pink
Floyd.
De bijzondere aandacht voor
het visuele aspect kwam voor
de show al tot uitdrukking op
het doek, waarop een enorme
wijzerloze klok (bekend van de
jongste cd) en bij aanvang via
de opkomst van het vijftal: de
heren stapten een voor een uit
de in het decor verwerkte tele
fooncel, die beleefd werd ge
opend door een zwarte portier.
Ofwel een beetje Kid Creole re
visited.
Met het toevoegen van derge
lijke luxe accenten plus het vol
gens schema afwerken van de
set lijkt Oasis haar veelvuldig
geventileerde pretenties als
'biggest rockband in the world'
ook nog serieus waar te willen
maken. Voor wat betreft het pa
tent op uiterst toegankelijke sle
pende popsongs heeft muzikaal
brein Noel Gallagher in zijn ge
nre niet veel te duchten: de 30-
jarige gitarist is op dat punt in
feite Lennon en McCartney i
een, niet in de laatste plaats
door geraffineerd uit hun oeu
vre te jatten. De vraag rijst na
drie verwante albums dan ook
welke verrassingen heeft hij nog
meer in huis, is Oasis wel in
staat om te ontsnappen aan hel
inmiddels wel zeer vertrouwde
eigen geluid? Dat probleem
wordt met het succes van 'Be
Here Now' (overal al in de voor
verkoop een bestseller) en met
deze gepolijste show voorlopig
nog even vooruitgeschoven. En
wie kan ze ongelijk geven? Al
hoewel, als de twee allesbepa
lende broertjes maar niet al te
braaf worden, waardoor alle op
tredens zo gladjes gaan verlo
pen. Oasis zonder grillen en re
bellie, dat kan eigenlijk niet.
KLEDING Elton John heeft
vrijdag 10.000 stuks gedragen
kleding en paren schoenen van
zichzelf in de verkoop gedaan.
De opbrengst van de verkoop
gaat naar de Elton John AIDS
Foundation. Honderden koop
jesjagers stortten zich op Versa
ce-overhemden die voor 25
pond (82 gulden) werden aan
geboden en bonte stropdassen
die 15 pond moesten kosten.
muziek
recensie li dy van der spek
Dido and Aeneas van Purcell door het
Leids Kamerkoor en het Leids Bachensem-
ble. Dirigent Ton Beckers. Dido, Lucia
Meeuwsen, Aeneas, Jasper Schweppe,
Belinda, Anne Grimm, aanvoerder van de
heksen, Inge Acsoycan. Gehoord op
28/11 in de Petruskerk te Leiden.
Dido vlucht naar Noord-Afrika
wanneer haar broer Pygmalion
haar man heeft gedood. Zij
sticht Carthago waar (volgens
Virgilius) Aeneas haar bezoekt.
Zij worden verliefd op elkaar.
Na zijn min of meer noodge
dwongen vertrek pleegt Dido
om dit tweede verlies in haar le
ven zelfmoord.
Het drama van Dido and Ae
neas wordt door Purcell
(1658-1695) met veel fantasie
superieur vertaald in een kleine
zeldzaam mooie opera.
Vaak wordt de Engelse taal
beschouwd als ongeschikt voor
een muzikale zetting, maar de
recitatieven van de Dido zijn
uitgesproken natuurlijk. Ze zijn
gecomponeerd in de vorm van
een soepel arioso waarin af en
toe de vrijheid wordt genomen
tot woordschildering en zelfs tot
coloratuur. Purcell gebruikt hier
veelvuldig de Engelse 'ground'
met een zich steeds herhalend
basso-continuo thema.
De koren zijn statig, vol
kracht, met expressieve harmo
nische contrasten, ritmische
vondsten, verrassende combi
naties van stemgroepen. Vooral
de laatste scènes zijn zeer dra
matisch verklankt. Wat doet het
Leids Kamerkoor met al dit
prachtigs? Niets anders dan veel
goeds; met een minimum aan
entourage, licht en vier kleur
vlakken en een maximum aan
amateuristisch kunnen, zeg
maar rustig op professioneel ni
veau.
Prachtige, licht vileine dan
sende koren, onderverdeeld in
Echokoren en heldere vitaal
zingende Spirits, een komische
First Sailor en drie krengerige
Witches. Inge Acsoycan als
aartsheks zingt betoverend hei
lig, vibreert, dramatiseert en
smijt haar boodschap flam
boyant de kerk in. Ze wordt
naarstig bijgestaan door een
heel lichte hoge en een stralend
heldere 'Renaissance' sopraan.
Lucia Meeuwsen als Dido is een
rot in het vak. Haar stem is vol
drama en donkerheid. Toch de
toneerde zij jammer genoeg in
heel die vroege Engelse baroks-
feer.
De sopraan Anne Grimm als
Belinda en de intens mooie ba
riton Jasper Schweppe als Aene
as pasten veel meer in dit ju
weeltje van een opera. Ton Bec
kers had met z'n Leids Bachen-
semble (alias Leids Barok En
semble) geen betere keus kun
nen maken. Glashelder, opzwe
pend, verend weerklinken de
Ritomellos. 't Is ongelofelijk dat
daar maar 'gewoon' een stelletje
amateurs zitten te strijken! Het
kleurrijk coloriet is formidabel.
'I on Beckers heeft met dit kleine
koor en orkest werkelijk iets
voo rt reffel i j ks gee r eëe rd
De deerniswekkend droeve
liefdesliederen van Claudio
Monteverdi voorafgaand aan
'Dido' waren een sfeermakend,
maar té langdradig vooruitlo
pen op Purcells liefdesleed, 'Re
member me, but ah! Forget my
fate'.
