Het geval Gümüs is een gemiste kans'
)p zoek naar de kraamfoto's van de sterren
PlLLARS^&W
ut netwerkdag in
vijfel getrokken
Vliegen is als fietsen
je verleert het
Leiden Regio
1
Vijf taxi's extra voor Schutte
DENSDAG 26 NOVEMBER 1997
van Thijn over gevaren van intolerante samenleving
(OLG VAN VOORPAGINA
ran Thijn kon zijn oren niet
n toen hij vorig jaar werd
agd om Cleveringa-hoog-
ir te worden in Leiden. ..Ik
mij zeer gevleid, omdat
n een prestigieuze leer-
gaat. Eervol omdat de
van Cleveringa eraan is
jonden: hij kwam als een
de weinigen in opstand te-
de anti-joodse maatregelen
de Duitsers, een moedige
tsdaad. Eervol en presti-
vanwege de naam en
van de Leidse universiteit
anwege mijn roemruchte
gangers. Prestigieus vanwe-
et thema: vrijheid en ver-
'oordelijkheid."
in Thijn (63). zelf oorlogs-
I, was ook geëmotioneerd,
niit mijn achtergrond heb
Ij enorm in de geschiedenis
tde oorlog verdiept. Aan
en als Cleveringa heb ik
bestaan te danken. Ik wil
ie emoties nu niet stilstaan.
oen voor mijn rede niet ter
ik wil gewoon een goed
aal houden. Het gaat om
yj 'erbetoon aan Cleveringa.
M ensen als Cleveringa zullen
l een uitzondering zijn,
;t Van Thijn. ..Het is niet ie-
en gegeven om het eigen
goed in de waagschaal te
en oor principes. Maar het
oeilijk om daarover te oor-
n of te speculeren. Vandaag
- 'verin gale zing van Leidse hoogleraar Ewine van Dishoeck
film 'Contact' is actrice Jo-
Foster te zien als astro-
n, in een woestijnachtig
n do
de dag staat er geen vuurpelo
ton om de hoek van de straat.
Dat neemt niet weg dat je je wel
kunt verdiepen in de beginselen
waar het Cleveringa om ging. Je
mag niet met onverschilligheid
voorbij gaan aan het belang van
tolerantie, non-discriminatie en
culturele diversiteit.
Maar vandaag de dag staat de
politiek, als het gaat om deze
beginselen van de multiculture
le samenleving, niet altijd even
stevig in de schoenen, vindt Van
Thijn. „Het afkalvende gezag
van de politiek, inclusief mijn
eigen partij de PvdA, in deze
kwestie, vind ik geen positieve
ontwikkeling. De politiek ver
mijdt het publieke debat en
moffelt problemen weg. Ze
heeft het steeds over integratie
en inburgering, maar alle bur
gers hebben recht op de bele
ving van de eigen culturele
identiteit. En dat verdwijnt
steeds meer naar de achter
grond."
Reden dat politieke partijen
zo onduidelijk zijn in hun min
derhedenbeleid is volgens Van
Thijn de angst voor stemmen
verlies bij de verkiezingen. „Het
is blijkbaar heel moeilijk om te
gen de stroom op te roeien in
ons steeds intoleranter worden
de land. Maar ik vind dat de po
litiek wel degelijk een educatie
ve taak heeft en een leidende rol
dient te spelen in het uitdragen
van de grondbeginselen van on
ze multiculturele samenleving.
Migratie is een niet meer weg te
denken fenomeen. Dat de over
heid een restrictief vreemdelin
genbeleid voert, kan ik begrij
pen. Maar humanitaire uit
gangspunten moeten daarbij
voorop staan. En die dreigen te
loor te gaan."
Het steeds aangescherpte
vreemdelingenbeleid noemt hij
als voorbeeld. „De overheid is
bang dat de 'getallen' - de aan
tallen asielzoekers - niet meer in
Ed van Thijn:
„Aan mensen
als Cleveringa
heb ik mijn be
staan te dan
ken."
archieffoto
arthur basti-
aanse/anp
de hand zijn te houden. Ze treft
'algemene' maatregelen die on
recht doen aan individuele
rechten van individuele asiel
zoekers. Kijk maar naar Iraanse
asielzoekers of naar de papier
loze vluchtelingen. Zij zijn nu
de dupe. Bovendien: het recht
op hoger beroep is afgeschaft,
de druk op snelle procedures
wordt groter. Maar politiek
asielrecht is nog steeds een in
dividueel recht. Dat vergeet de
politiek. Nu dreigen veel men
sen die uit levensbedreigende
situaties zijn gevlucht, tussen
wal en schip te raken."
„Het overheidsbeleid is pa
niekerig. Het geval van de Turk
se familie Gümüs is, hoewel zij
geen asielzoekers waren, een
schrijnend voorbeeld van een
situatie waarin humaniteit is
opgeofferd aan regelgeving.
Voor deze familie, een school
voorbeeld van hoe het wel goed
kan gaan - vader zelfstandig on
dernemer, de rest van de familie
geworteld in de buurt en op
school - had een uitzondering
moeten worden gemaakt. Of de
regelgeving had moeten worden
aangepast. Het is een gemiste
kans: er was een breed draag
vlak voor deze familie en ze had
als educatief voorbeeld kunnen
dienen. Het gesol met het gezin
en de uiteindelijke uitzetting is
een voorbeeld van een uiterma
te deprimerende aanpak van de
politiek."
Van Thijn hoopt, behalve op
een actieve en leidende rol van
de politiek, ook op de inzet van
kerken, gemeentebesturen en
burgers. „Gelukkig heeft een
onderstroom in onze samenle
ving oog voor humaniteit. Ook
burgers voelen gelukkig aan
waar de schoen wringt: het gaat
om gemeenschappelijkheid en
respect voor eikaars identiteit.
In een actieve interculturele sa
menleving moeten mensen ac
tief opgeleid worden tot tole
GERRY VAN BAKEL
de tc schap, bovenop haar auto
lwijk een computer op schoot,
op zoek naar 'groene man-
is'. Op de achtergrond 'luis-
27 reusachtige schotelan-
es naar buitenaardse signa-
Foster luistert mee via een
elefoon. Eindeloze stilte...
r dan opeens: gedreun.
ons^ tsachtige opwinding bij
n ir en haar onderzoeksteam,
contact en het komt van
n de buurt van de ster Vega
zich een andere bescha-
bevinden...
ndaag houdt de Leidse
leraar Ewine van Dishoeck
pe Leidse universiteit in het
van de Cleveringa-lezin-
een rede over het onder-
'Wat zich afspeelt in de
nkamers van sterren'. Van
oeck is een fulltime-weten-
i pper en tot nu toe de enige
023 ivelijke hoogleraar sterren-
le in nederland. Zeven da-
n de week, 24 uur per dag,
haar leven in het teken van
erren. „Als ik op een helde-
rond naar de hemel kijk
ik me ook wel af waar we
aan komen en of wij de
in zijn in het heelal, maar
lagelijkse werk gaat natuur-
m heel kleine stapjes. Dan
e niet met die grote vragen
Maar het zit wel voortdu
in mijn achterhoofd: hoe
worden planeten ge-
d? Hoe uniek zijn wij? Het
oord komt wellicht van de
tssETt nde generatie telescopen."
sl< or een sterrenkundige is de
:oop, waarmee licht- en ra-
diogolven uit het heelal kunnen
worden opgevangen, het be
langrijkste instrument. De be
kendste is ongetwijfeld de Ame
rikaanse ruimte-telescoop Hub
ble. Ver buiten de aardse at
mosfeer kan Hubble sterren en
grote nevelwolken waarnemen.
Hij levert vaak fraaie plaatjes op
die zeer tot de verbeelding spre
ken.
Van Dishoeck is vooral geïn
teresseerd in de beelden van
grillige gaswolken in het ster
renbeeld Orion. Deze koude en
donkere plaatsen tussen de
sterren zijn de 'kraamkamers'
van nieuwe sterren. Dat het
daar zo koud is, heeft volgens
de hoogleraar twee oorzaken.
„De nevels bestaan uit ijl gas en
piepkleine stofdeeltjes. Die stof
deeltjes houden het licht en
daarmee de warmte van nabije
sterren tegen. Bovendien zor
gen de gasmoleculen zelf voor
afkoeling doordat ze met elkaar
botsen. Hierbij komt straling
vrij die uit de wolk kan ontsnap
pen. We willen graag weten hoe
sterren in zulke wolken worden
'geboren'. Welke natuurkundige
en chemische processen spelen
zich af waardoor, na 100.000
jaar. uiteindelijk een ster wordt
geboren."
Het is jammer dat de eigenlij
ke bevalling van de ster in neve
len gehuld blijft. Momenteel
zijn nog geen 'kraamfoto's' be
schikbaar. Om meer te weten te
komen over het ontstaan van
sterren zijn betere telescopen
nodig. Ewine van Dishoeck, ge
boren en getogen in Leiden,
heeft een leidende rol in de dis
cussies en plannenmakerij. Ze
kreeg haar opleiding in Leiden
en de Verenigde Staten. Sinds
1990 werkt ze voor de Leidse
Sterrewacht. „Ik was hoogleraar
Ewine van Dis
hoeck: „Men
sen willen we
ten waar ster
ren vandaan
komen, waar
zij zelf van
daan komen."
foto henk
bouwman
op Caltech, maar Leiden heeft
natuurlijk een hele goede naam.
De Leidse Sterrewacht behoort
tot de top van de wereld. Dus ik
wilde hier graag werken.'
Van Dishoeck maakt zich
sterk voor de bouw van een
nieuwe telescoop die straling
met een golflengte van enkele
millimeters kan waarnemen.
Zo'n millimeter-telescoop be
staat feitelijk uit zestig telesco
pen, elk met een doorsnede van
tien tot twaalf meter. Ze worden
aan elkaar gekoppeld zodat
scherpere beelden beschikbaar
komen van het heelal. Van Dis-
CHEF lANPREfNEN >i'1 'WvvlU IV. OOI HERMAN lOUSIRA. 0
rante burgers. We moeten, in
ons onderwijs, de wezenlijke
waarden van de multiculturele
samenleving met de paplepel
krijgen ingegoten. Dus: geen
vreemden voor elkaar zijn. Een
manier van samenleven, plu-
raai, maar met een aantal ge
meenschappelijk ontwikkelde
bouwstenen, waar we ook een
beetje trots op kunnen zijn."
Want trots zijn op en je thuis-
voelen in een samenleving is
mede bepalend voor je gevoel
van eigenwaarde. En dat is weer
bepalend voor je houding ten
opzichte van de samenleving
en, belangrijker nog, je mede
burgers."
„Ik denk aan actieve burgers
die bereid zijn zich, buiten de
geëigende politieke kanalen
om, in te zetten voor de publie
ke zaak. Een optelsom van en
kelingen. van wie sommigen
wellicht bereid zijn ethische be
ginselen te laten prevaleren bo
ven eigenbelang, daar waar de
volksvertegenwoordigers het
zouden laten afweten. Cleverin
ga was hiervan een typisch
voorbeeld. Moge de moed die
hij heeft opgebracht onder om
standigheden die wij hopelijk
nooit meer zullen meemaken,
tot in lengte van jaren ons aller
inspiratiebron zijn. En met na
me waar het hem in essentie
om ging, ons kostbaarste cul
tuurbezit: tolerantie, non-discri
minatie en diversiteit."
hoeck: „We zien nu wel een
stofschijf rondom de jonge ster
ren, maar we zien geen details.
We zien niet wat er gebeurt in
die schijf en of er echt planeten
uit ontstaan."
„Voor het bouwen van een
park van zestig telescopen wer
ken Europa en de Verenigde
Staten samen. We hopen dat in
2005 de eerste millimeter-tele
scopen klaar zijn en dat in 2010
het hele project afgerond is. De
kosten worden geraamd op 800
miljoen gulden. De Amerikanen
nemen de helft voor hun reke
ning. We hopen dat Nederland
ongeveer 25 miljoen gulden zal
bijdragen."
Van Dishoeck vindt dat een
goede investering: „Mensen
willen weten waar sterren van
daan komen, waar ze zelf van
daan komen. Voor mij zijn dat
basisvragen van onze bescha
ving. Als een beschaving die
vragen niet meer stelt, zou ik
me zorgen gaan maken."
„Er is natuurlijk ook een tech
nologisch belang. Bedrijven
ontwikkelen nieuwe technieken
en instrumenten. Nederland
staat nu vooraan in de sterren
kunde. Als je die positie wilt be
houden, moet je meedoen. En
dat kost geld. Vijfentwintig mil
joen gulden is een niet gering
bedrag, maar afgezet tegen de
kosten van andere telescopen
en films als Contact valt het wel
mee. Bovendien: een film levert
anderhalf tot twee uur amuse
ment op. Met de nieuwe tele
scoop kunnen we jaren vooruit
en krijgen we niet alleen mooie
re beelden, maar vooral meer
kennis en begrip van onze
plaats in het heelal."
WIJKLADDER Nieuws en berichten uit en over de Leidse wijken,
uit de buurthuizen en van de wijkverenigingen, gerangschikt
naar stadsdeel. Persberichten en wijkhladen kunnen worden
gestuurd naar Leidsch Dagblad, postbus 54, 2300 AB Leiden. Fax:
071 -5321921e-mail: ieidschdagblad@hdc.nl.
PROFESSORENWIJK Modeltreinen van allerlei merken. In buurthuis
Cornelis Joppensz, Oppenheimstraat 6a. is zaterdag een speelgoed-
en treinenbeurs. Bezoekers kunnen niet alleen de mini-spoorlijn
tjes bekijken, maar ook hun treintjes laten repareren of taxeren. En
voor kinderspeelgoed is een speciaal hoekje ingericht. De beurs is
van tien tot drie uur. De toegang kost één gulden.
BOS- EN GASTHUIS Vereniging van Vogelliefhebbers 'Avibus' houdt
van morgen tot en met zondag haar jaarlijkse vogeltentoonstelling.
Zo'n vierhonderd vogels in vele soorten worden geshowd. De ten
toonstelling is in het clubgebouw van P.V. 'De Blauwkras' aan de
Voorschoteaveg. Morgen zijn bezoekers welkom van 20.00 tot
22.00 uur. vrijdag van 11.00 tot 21.00 uur, zaterdag van 10.00 tot
20.00 uur en zondag van 10.00 tot 16.00 uur.
DE KOOI Stichting Ouderen Kerst-ins Leiden verzorgt voorde
twaalfde maal voor ouderen uit Leiden op drie plaatsen een gezelli
ge tweede kerstdag: Dienstencentrum De Zijloever, Lage Rijndijk
129, tel. 071-5233208, Het Leidse Volkshuis, Apothekersdijk 33a, tel.
071-5125736 en buurthuis Vogelvlucht. Boshuizerlaan 5, tel. 071 -
5313648. Op tweede kerstdag spannen dertig vrijwilligers zich in
om met de ouderen een kerstfeest te vieren. Vanaf half elf 's och
tends zijn er koffie en gebak, waarna allerlei activiteiten plaatsvin
den. De dag eindigt met een diner. De kosten voor de deelnemers
bedragen 17,50 gulden. Vanaf morgen kunnen geïnteresseerden
zich aanmelden bij De Zijloever, Het Volkshuis en Vogelvlucht.
MEREN WIJK Agenda's, kalenders, boeken. T-shirts en een assorti
ment van 120 kerst-, geboorte- en verjaardagskaarten. De nieuwe
najaarscollectie van Unicef is vanaf deze maand in Leiden verkrijg
baar. Vrijdag van 18.00 lot 21.00 uur en zaterdag van 8.00 tot 17.00
uur heeft UNICEF een verkoopstand in het AH-filiaal in Winkelcen
trum 'De Kopermolen'. Met de opbrengst van de verkoop van deze
artikelen verbetert Unicef wereldwijd het leven en de toekomstkan
sen van kinderen.
STATIONSKWARTIER Fiom Buro Leiden begint begin volgend jaar
een cursus voor jonge moeders in de leeftijd tot 23 jaar. I )e cursus
is bedoeld voor moeders die extra steun nodig hebben bij het op
voeden van hun kind, over hun eigen toekomst willen nadenken of
die hun ervaringen willen uitwisselen. Voor meer informatie en
HMimftldlng IC Bppink, teL 071-5226199.
BINNENSTAD De fietsmanifestatie 'Fietsen op vrijdag' is in verband
met sinterklaas deze keer niet op de eerste vrijdag van de maand,
maar overmorgen al. Wel staat het fietsprotest tegen de overlast
van auto's deze keer in het teken van sinterklaas. „Want de goed
heiligman verplaatst zich in een tijd van auto's en vliegtuigen, nog
steeds per stoomboot en paard", aldus de organisatoren. De fiet
sers vertrekken om vier uur vanaf het Stadhuisplein.
HOGE MORS De Openbare Bibliotheek Leiden heeft in het Woon-,
zorg- en dienstencentrum De Robijn een vernieuwde uitleenpost.
Wie een kijkje wil nemen in de nieuwe behuizing is zaterdag van elf
tot vier uur welkom tijdens een open dag. En iedereen die zich op
deze dag inschrijft als lid van de bibliotheek, krijgt de eerste drie
maanden van zijn lidmaatschap gratis. De uitleenpost De Robijn is
gevestigd aan de Robijnstraat 2.
Schutte is in overeenstemming
met het op handen zijnde pilot-
project voor taxivervoer in de
Leidse regio. Vanaf 1 januari
wordt de Leidse regio proefge
bied voor het vrijgeven van de
taxitarieven, om meer mensen
in de taxi te krijgen.
De Tweede Kamer wil vanaf
2002 volledige tarievenvrijheid
in taxiland. Om te kijken of dit
haalbaar is wordt een jaar lang
gekeken naar deze regio.
LEIDEN TIMOTEUS WAARSENBURG
De Taxi Centrale Leiden en
Omstreken, die werkt onder de
naam Taxi Schutte, mag vijf au
to's extra inzetten. Dit is direc
teur C. van der Meiden toege
zegd door wethouder P. Iran-
genberg (D66). Taxi Schutte had
het verzoek ingediend om aan
de groeiende vraag te kunnen
voldoen.
De toezegging voor de uit
breiding van het wagenpark van
iernemers niet enthousiast
RWOUDE SANDER BECKER
30" pi
edrijven die gistermiddag
ikwamen bij Heineken be
llen het nut van 'netwerk-
over im- en export,
lts een klein aantal onder-
irs uit de regio bezocht gis-
een voor het eerst door
imer van Koophandel ge-
liseerde, 'netwerkdag' bij
:ken.
meeste bedrijven die door
ner van Koophandel wa-
uitgenodigd hadden niet
net elkaar te maken en dus
•t nut van de contactmid-
ommigen nogal tegen. De
1 (aanwezige bedrijven han-
zeer uiteenlopende
icten. Zo waren er im- en
teurs van theeglazen, au-
fn industriële pompinstal-
„We hadden verwacht
er vertegenwoordigers van
bedrijven uit de omgeving
id ezig zouden zijn, zoals bij-
teeld Heineken". aldus C.
van het industriële auto-
eringsbedrijf Crouzet.
het ontbreken van zulke
grote bedrijven kon Valk geen
belangrijke orders in de wacht
slepen.
M.W. Rijnsbergen, eigenaar
van een Leids vertaalbureau,
was een vah de weinigen die
wel positief was over de con
tactmiddag. „Voor mij persoon
lijk levert deze middag heel wat
op, omdat elk internationaal
opererend bedrijf gebaat is bij
goede vertalingen.'Denk alleen
al aan brochures of aan juridi
sche contracten. Een goede ver
taling daarvan is essentieel."
De Kamer van Koophandel
wilde met de contactdag onder
meer voorkomen dat bedrijven
uit de regio producten uit 'Ver
weggistan' halen. „Terwijl ze die
misschien ook heel dichtbij
zouden kunnen kopen", aldus
een woordvoerder van de Ka
mer. Ook heeft de Kamer de bij
eenkomst gebruikt om een en
quête te houden over de vraag
of er belangstelling is voor een
nieuw op te richten 'Rijnlandse
im- en exportclub'. De uitslag
van de enquête is nog niet be
kend.
Boek met anecdotes over de luchtvaart
VALKENBURG CONNY SMITS
Een speciale sjaal om die geluk
brengt, een stukje kauwgum te
gen de staart geplakt, een inni
ge omhelzing voor de mecani-
ciën of een plasje tegen het
staartstuk. Allemaal rituelen die
piloten kunnen uitvoeren om
een behouden vlucht af te
dwingen. Van één vlieger is
zelfs bekend dat hij het al
taxiënde toestel alsnog stopzet
te omdat hij vergeten was een
snoepje uit te delen, een bijge
loof dat hij kennelijk voor geen
goud wilde opgeven.
Deze en vele andere anecdo
tes zijn door commandeur vlie
ger buiten dienst H.J.E. van der
Kop opgetekend in het boek
'Happy Landings'. Dit boek is
gisteren gepresenteerd in het
Valkenhorst theater op het Ma
rinevliegkamp Valkenburg,
waar Prins Bernhard het eerste
exemplaar in ontvangst nam.
De prins tekende ook voor het
voorwoord.
Is het starten van een vlieg
tuig al een belevenis, het lan
den is dat veel meer, schrijft
Van der Kop. Een landing is
een succes als, in jargon, 'de
vlieger een eitje van een lan
ding heeft gemaakt'. In 'Happy
Landings' heeft de Hagenaar
talloze landingen beschreven,
vaak gelukkige, soms fatale en
sommige met veel humor.
Naast vliegtuigen komen ook
luchtballonnen, zeppelins en
raketten aan bod.
De allermooiste landing
noemt de schrijver zelf de te
rugkeer van de Apollo 11 op
aarde in 1969. De bemanning
van deze Apollo was de eerste
die op de maan wandelde, zo
dat iedereen ter wereld via tele
visie getuige van de landing in
zee kon zijn. Eveneens wereld
nieuws was echter de eerste
'happy landing' ooit, op 21 no
vember 1783. De broers Joseph
en Etienne Montgolfier maak
ten toen een vlucht boven Pa
rijs met een heteluchtballon en
wisten die tussen stomverbaas
de Parijzenaars veilig aan de
grond te krijgen.
Een van de anecdotes in het
boek gaat over de manier waar
op sommige vlieginstructeurs
hun leerlingen van hun angst
afhelpen om een toestel voor
de eerste keer helemaal alleen
aan de grond te zetten. Het
overboord gooien van zijn
stuurknuppel zou de leerling
weinig keus laten. In Amerika
zou het gebeurd zijn dat een
leerling als antwoord ook zijn
eigen knuppel naar buiten
gooide, in de vaste veronder
stelling dat de leraar slechts
blufte en nog wel een reserve
exemplaar tevoorschijn zou to
veren. Dit was niet zo, zodat
beiden het vliegtuig per para
chute moesten verlaten en,
eenmaal veilig op de grond, el
kaar in de haren vlogen.
Dat luchtvaartmaatschappij
en hun vliegers altijd opdracht
geven hun allergieën te melden
en nooit samen dezelfde maal-
Prins Bemhard krijgt het eerste exemplaar van het boek 'Happy Landings' van auteur H. van der Kop (mid
den). De prins overhandigde op zijn beurt een exemplaar aan de oudste vlieger van Nederland, F. van
Messel. foto dick hocewoninc
tijden te gebruiken, spruit voort
uit een voorval dat zich voor
deed na een tussenlanding in
een oosters land. Hoog in de
lucht werd plotseling aan de
passagiers gevraagd wie van
hen het vliegwerk zou kunnen
overnemen. Zowel piloot als
co-piloot bleek namelijk geveld
door een combinatie van voed
sel en oosterse drank. Gelukkig
was er een ex-RAF-vlieger aan
boord die, zij het met het
angstzweet in zijn handen, het
toestel veilig aan de grond zet
te. Na afloop van de spannende
vlucht sprak die: „Vliegen is net
als fietsen, je verleert het
nooit."
'Happy landings' is een uit
gave van 'de Nieuwe Haag-
sche' in Voorburg en kost 37
gulden. Een deel van de op
brengst komt ten goede aan
het Generaal Snijdersfonds
dat periodiek een medaille of
erediploma toekent aan Ne
derlandse prominenten uit de
luchtvaart.
