Suriname
is trots op
eigen koers
Dominee Andras Pandy hult zich in stilzwijgen
Abortusspook kwelt Ieren weer
Buitenland
Rivieren zetten Somalië blank
'Winnie Mandela was gewetenloze despoot'
Schipbreuk bij Azoren
Kritiek op geseling
zonder eerlijk proces
JINSDAG 25 NOVEMBER 1997
ip 19'
Gijzeling eindigt in dubbele moord
diepenbeek In het Belgische Diepenbeek zijn zondagnacht twee
personen bij een gijzelingsactie doodgeschoten. Dat is gister
middag bekendgemaakt. Zondagavond rond tien uur drong een
onbekende man het huis van een 46-jarige Italiaan binnen. De
met een pistool gewapende man gijzelde enkele uren de vrouw
van de Italiaan, drie kinderen en een 24-jarige huisvriend. Toen
de heer des huizes rond drie uur 's nachts thuis kwam ontstond
een vuurgevecht, waarbij de Italiaan en de huisvriend omkwa
men. De overige bewoners bleven ongedeerd. De dader is voort-
duchtig.
Netanyahu zaait nog meer verdeeldheid
ieruzalem Met de aankondiging dat hij meer troepen van de be
zette Westelijke Jordaanoever wil terugtrekken, heeft de Israëli
sche premier Netanyahu gisteren nieuwe verdeeldheid veroor
zaakt. Nationalistische parlementariërs dreigen hun steun aan
de regering in te trekken. Netanyahu wil in ruil voor een versnel
ling van de vredesonderhandelingen zes tot acht procent van
het door Israël bezette gebied over willen dragen aan de Palestij-
nen. Overigens hebben de Palestijnen het aanbod al afgewezen.
Irak: alleen paleizen verboden gebied
bacdad Irak zegt slechts drie locaties tot verboden gebied te
hebben verklaard voor de ontwapeningsinspecteurs van de Ver
enigde Naties, en niet 63 zoals de Amerikaanse minister van De
fensie zondag zei. De VN-deskundigen zijn uitsluitend onge
wenst op drie presidentiële paleizen. De woordvoerder van het
ministerie van Informatie betitelde deze plekken als 'symbolen
van de nationale soevereiniteit'. De Verenigde Staten willen ook
de paleizen controleren op de aanwezigheid van massavernieti-
gingwapens.
Zware overstromingen in Ecuador
Quito Zware overstromingen hebben in Ecuador aan zeker
dertig mensen het leven gekost. Grote delen van de grootste stad
Guayaquil (1,5 miljoen inwoners) staan twee meter onder water.
De verbindingen binnen de stad zijn verbroken. Ruim achthon
derd mensen zijn inmiddels geëvacueerd.
Oma ketent kind vier jaar aan boom
helspruit Zuid-Afrikaanse welzijnswerkers hebben een kind be
vrijd dat vier jaar aan een boom was geketend. De oma van de
doofstomme Mkhonto verklaarde dat de politie haar tot de dras
tische maatregel had gedwongen. De agenten wilden voorko
men dat onschuldigen de dupe werden van het 'wilde en ge
welddadige gedrag' van de jongen. De ouders lieten het kind vijf
manden na de geboorte achter bij de grootmoeder, nadat zij
zijn handicap hadden ontdekt.
Gezochte moordenaar zat al gevangen
ieruzalem De Israëlische politie heeft ruim een jaar lang naar
■I een Palestijn gezocht, terwijl de man bijna al die tijd in een Is-
dj raëlische cel zat. De gedetineerde, Mahmoud Ali Arabe, wordt
g|| ervan beschuldigd dat hij in juli 1996 in het dorp Bidya op de
Westoever een politie-agent buiten dienst heeft gedood. Arabe
werd in september 1996 gearresteerd wegens illegaal wapenbe
zit, maar niet geïdentificeerd als de gezochte persoon. Hij werd
onlangs door vroegere medestanders aangewezep als lid van de
Islamitische Jihad, een Palestijnse terreurorganisatie.
Het gaat steeds beter met de zevenling
ies moines Artsen in het ziekenhuis in Des Moines, in de Ameri
kaanse staat Iowa, zijn zeer te spreken over de conditie van de
la zevenling die zes dagen geleden ter wereld kwam. Ken, die als
k, He eerste werd geboren, ademt inmiddels zelfstandig en neemt al
(wee dagen voedsel tot zich via de mond. Het grootste zorgen
kindje, de jongste telg Joel, ligt nog aan de beademingsappara-
uur, maar heeft volgens de artsen dezelfde goede overlevings-
jn kans als zijn drie broertjes en drie zusjes.
r Britten gerust; Humphrey leeft nog
inden Humphrey, de zwerfkat die sinds 1989 in het huis van
le Britse premier woont, is terecht. Het dier werd onlangs door
5677 [Tony en Cherie Blair wegens nierproblemen in een tehuis on
dergebracht. Het gerucht ging echter dat de meest populaire kat
ran Groot-Brittannië was afgemaakt, omdat mevrouw Blair niet
van katten zou houden. Uiteindelijk zag de persdienst van Blair
e Lei tich genoodzaakt een fotograaf die de kat goed kent het gehei-
h.o.d ne adres van Humphs nieuwe onderkomen te geven. Zo kon
j6, k< vorden aangetoond dat de bejaarde kat inderdaad een nieuw
,eit m huis heeft gekregen, waar ook goudvis Moby woont.
FOTO REUTERS SEAN DEMPSEY
Kwart Poolse alcoholisten is vrouw
j Ha Varschau Drankmisbruik onder vrouwen is momenteel het
2444 >rootste sociale probleem in Polen. Volgens deskundigen is een
wart van de alcoholisten vrouw. Tien jaar geleden was dit nog
lechts één op de zeven. In totaal zijn er zesduizend vrouwen in
linieken voor behandeling van alcoholverslaving, twee keer zo-
K eel als vijf jaar geleden. De problemen komen vooral voor on-
ler zakenvrouwen, journalisten en actrices die onder grote
■panning leven en ernaar streven overal het beste in te zijn.
nbe
canaal ,|j
Selgië kocht voor invasie nazi-goud
■s angeles België heeft in april 1940, kort voordat het zelf aan
Ie nazi's ten prooi viel, 6,7 ton goud (nu vierhonderd miljoen
[ulden waard) gekocht van nazi-Duitsland. Het ging om goud
lat eerder was gestolen van Oostenrijk en Tsjechoslowakije. De
lommissie die de zaak na de oorlog onderzocht, heeft daarom
lestijds geoordeeld dat België geen recht heeft op teruggave. Dit
•lijkt uit documenten, die gisteren openbaar zijn gemaakt. Ze
ijn onlangs gevonden door onderzoekers van het Joods Wereld-
ongres in Amerikaanse archieven.
Opel roept 250.000 auto's terug
997 b udwigshafen Autofabrikant Opel is in heel Europa bezig met
i iet terugroepen van 250.000 auto's. In alle modellen met een 1,4
'feen 1,6 liter motor met 16 kleppen moeten enkele onderdelen
•orden verwisseld. Dat zou vooral gelden voor de modellen
'orsa en Astra, die tussen augustus 1993 en januari 1996 ge
touwd zijn. De wagens worden al sinds de zomer teruggeroe-
ien, maar dat is door de onderneming nooit openbaar gemaakt
imdat het volgens een woordvoerder niet gaat om voor de vei-
igheid relevante onderdelen.
schc Pres» Agcntur GPD
Confrontatie nissen vermeende seriemoordenaar en bekennende dochter levert niets op
BRUSSEL MARC PEEPERKORN
CORRESPONDENT
De directe confrontatie tussen de vermeende se
riemoordenaar Andras Pandy en zijn dochter Ag
nes (mededader), heeft gisteren niets opgeleverd.
Pandy bleef koppig zwijgen tegenover zijn doch
ter, die vorige week bekende samen met haar va
der vijf moorden gepleegd te hebben. Hoewel de
lijken vakkundig door het duo zijn verdonke
remaand denkt de Brusselse justitie toch een ster
ke zaak te kunnen maken.
De Hongaarse dominee Andras Pandy en zijn
39-jarige dochter zouden tussen 1986 en 1989 vijf
familieleden hebben omgebracht in een woning
aan de Nijverheidskaai in Brussel. Het gaat om
twee ex-echtgenoten van Pandy en drie van zijn
kinderen. De lichamen werden deels in een sterk
ontstoppingszuur opgelost. Wat overbleef werd in
stukken gesneden en in vuilniszakken bij het na
bijgelegen slachthuis van Anderlecht achtergela
ten.
Pandy werd half oktober gearresteerd, Agnes zit
sinds eind vorige week vast. De politie verdenkt
het tweetal van in totaal tien moorden. Nog één
dochter wordt vermist en in een tweede woning
van Pandy zijn de beenderen van vier andere
mensen gevonden. Het vermoeden bestaat dat
het om vier Hongaarse vrouwen gaat die via hu
welijksadvertenties door Pandy naar België waren
gelokt.
De komende dagen zal justitie Agnes Pandy
aan een nader verhoor onderwerpen. Ook is er
een bezoek aan de woning op de Nijverheidskaai
gepland, het huis waar de gruweldaden hebben
plaatsgevonden. Over de motieven heeft de poli
tie nog geen zekerheid. Mogelijk speelde de in
cestueuze relatie tussen Pandy en zijn dochter
een rol. Angst voor het uitlekken van deze relatie
en de vrees bij Agnes voor rivalen, kunnen de
moorden verklaren.
Justitie heeft de bankrekening van Pandy in
middels gedeblokkeerd. Pandy had daarop aan
gedrongen omdat hij onder meer snoep in de ge
vangeniswinkel wilde kopen. De rekening was ge
blokkeerd in verband met het onderzoek naar
verdachte transacties. Nu dat is afgerond hoopt
justitie dat met het vrijgeven van de rekening de
71-jarige dominee zijn zwijgen doorbreekt. Een
nieuwe confrontatie met zijn dochter zal zeker
volgen.
KOBONSomalië wordt geteisterd door overstromingen. De rivieren Juba en Shebelle zijn buiten hun oevers getreden als gevolg van overvloedige
regenval. Er zijn al 1.300 doden geteld. Gisteren werden honderden mensen gered. Veel mensen wachtten op het dak van hun huis op hulp. Soma-
liërs met een boot vragen gemiddeld twaalf gulden voor een overtocht naar het droge. Wie dat niet kan betalen moet wachten op een boot van de
Verenigde Naties. Inmiddels kampen ook Kenya en Uganda met hoog water. In Kenya moesten 122.000 Somaliërs, die voorde overstromingen in
hun eigen land waren gevlucht, een vluchtelingenkamp verlaten dat een meter onder water kwam te staan. Op de foto het Somalische dorpje Ko-
bon. FOTO» REUTERS JEAN-MARC BOUJU
PATRICK VAN DEN HURK
Het spook van de abortus blijft Ierland
kwellen. Vijfjaar na de geruchtmakende
'ZaakX' heeft zich nu de 'Zaak X2' aange
diend: een 13-jarig slachtoffertje van ver
krachting wil een abortus in Engeland en
krijgt daarbij de steun van de Gezondheids
raad, de staatsinstelling die tijdelijk voor
haar zorgt. Haar ouders zijn tegen en krij
gen hulp van de anti-abortusbeweging, de
pro-lifers die zich tegen elke vorm van
zwangerschapsbeëindiging blijven verzet
ten.
De zaken X en X2 hebben alles met elkaar
te maken. Na een felle juridische strijd
mocht de 14-jarige X in 1992 van het Hoog
gerechtshof voor abortus naar Engeland,
ondanks het totale wettelijke verbod in Ier
land. Het hof stond dat toe, omdat X met
zelfmoord dreigde en er daardoor een 'le
vensbedreigende situatie' bestond. Daar
mee formaliseerde het hof een bestaande
praktijk: ongewenste.Ierse zwangerschap
pen werden al jaren stilzwijgend afgebro
ken in Britse klinieken.
De Zaak X was natuurlijk niet meer dan het
begin van een écht abortusdebat, maar de
opeenvolgende Ierse regeringen lieten het
heikele probleem weer liggen. Het leek ge
noeg dat de bevolking zich eind 1992 met
een kleine meerderheid tegen legalisering
in Ierland uitsprak, maar ook aangaf dat het
ventiel van de 'Engeland-route' open moest
blijven. Het probleem is nu dat die optie
nooit in een wet werd vastgelegd.
De anti-abortusbeweging poogt daarom
alsnog strenge wetgeving te 'kopen', door
de ouders van X2 financieel en juridisch bij
te staan in hun zaak tegen de staat. Natuur
lijk ontkennen de pro-lifers dat geld een rol
speelt, maar het is op zijn minst opvallend
dat de vader van het meisje eerder juist
achter een abortus stond. Hij zei dat zijn
dochter het moederschap mentaal en licha
melijk niet aan zou kunnen, en gaf de Ge
zondheidsraad daarmee eigenlijk aan dat er
een dringende reden voor abortus was.
Na contacten met de pro-lifers sloeg de va
der echter als een blad aan de boom om.
Hij stuurde zijn advocaat de laan uit ten
gunste van een door de anti's betaalde
raadsman. Die vocht meteen het besluit
aan om het zwangere kind tijdelijk aan de
ouderlijke macht te onttrekken, en wist te
bewerkstelligen dat een hogere rechter zich
vandaag uitspreekt over een vonnis van de
kinderrechter dat X2 een abortus in Enge
land toestond.
De kwestie heeft premier Bertie Ahem in
een lastig parket gebracht. De Zaak X2
toont opnieuw aan dat Ierland zit te
schreeuwen om abortuswetgeving die vóór
alles duidelijk is. Ahern ziet dat ook, maar
kan twee kanten op: óf hij werkt het arrest
in de ZaakX verder uit en maakt abortus
soms mogelijk, óf hij herroept de uitspraak
en keert terug naar een volledig verbod. Dat
laatste lijkt niet logisch in het snel moderni
serende Ierland, maar Ahern heeft een pro
bleem.
Zijn minderheidsregering drijft in het parle
ment op gedoogsteun van drie onafhanke-
lijken. Eén van hen is in elk geval fel tegen
abortus en de andere twee zijn evenmin
vooruitstrevende zielen. Kiest Ahern voor
een regeling op basis van het X-arrest, dan
zou zijn kabinet het wel eens niet kunnen
overleven. Draait hij daarentegen het von
nis terug, dan zal progressief Ierland mas
saal over hem heen vallen. Het spreekt
boekdelen dat Ahern in de Zaak X2 nog niet
tot stellingnames is gekomen.
De anti-abortusbeweging voelt die besluite
loosheid perfect aan en grijpt haar kans.
Daarbij maakt ze op dubieuze wijze gebruik
van een andere Ierse schandvlek: X2 is de
dochter van travellers, de Ierse woonwa
genbewoners. Normaal gesproken laat nie
mand zich iets gelegen liggen aan het rond
uit barre lot van deze mensen. Sterker nog,
ze worden in Ierland maar al te vaak ten
onrechte aangewezen als de bron van alle
kwaad.
Nu speelt de afkomst van het meisje echter
een grote rol. Travellers zijn meestal arm.
Zo ook de vader van X2, die nog eens elf an
dere kinderen heeft. Hij kan een Britse
abortus nooit betalen, dus dat zou de staat
doen. De pro-lifers, plotseling erg begaan
met de travellers, deden daarom een
'tegenbod': als X2 afziet van abortus komt
er niet alleen geld voor haar en haar kind,
maar voor de hele familie, die in drie cara
vans woont. Er wordt zelfs gezegd dat de
beweging een huis voor het gezin zal ko
pen. Dat wordt heftig pntkend, maar Ier
land ziet rook en vermoedt vuur.
Ook verklaarden zijn nieuwe 'vrienden' de
vader min of meer heilig, want komt hij im
mers niet op voor het ongeboren leven,
voor zijn door de goddeloze staat
'gekidnapte' dochter en tegen de verloede
ring? Die heiligverklaring gaat zó ver dat
hulpverleners aan de kant van X2 lieten we
ten dat ze er bijna niet meer tegenin durven
te gaan. Want elke kritiek op de vader, die
bepaald geen lieverdje is, wordt door 'de
vijand' uitgelegd als discriminatie van een
achtergestelde bevolkingsgroep.
Kwam X2 maar uit de middenklasse,
schreef The Irish Times zaterdag. Dan had
ze het geld gehad en was ze inmiddels niet
meer dan een cijfertje in de Britse abortus
statistieken. Het mocht niet zo zijn en zo
kon de zaak het flink aangekoekte abortus
debat opnieuw losroeren. Wat de rechter
vandaag ook beslist, de verliezer zal gega
randeerd in beroep gaan bij het Hoogge
rechtshof. Dat mag dan weer een noodver
band aanleggen. Want uiteindelijk is het
natuurlijk aan de regering om te bepalen of
Ierland eindelijk een fatsoenlijke abortus
wet krijgt, of dat zich over enkele jaren de
'Zaak XT zal aandienen.
JOHANNESBURG EFE-Rtr-ANP
Een stoet getuigen heeft giste
ren voor de Waarheids- en Ver
zoeningscommissie geen spaan
heel gelaten van Winnie Madi-
kizela-Mandela, de ex-vrouw
van de Zuid-Afrikaanse presi
dent. De eersten van 43 getui
gen schilderden haar af als een
wrede, gewetenloze despoot die
persoonlijk een zwangere vrouw
aftuigde en de moord gelastte
op minderjarige 'verraders' van
de anti-apartheidzaak.
Eén van de getuigen, Nicode-
mus Sodoi, beschreef de laatste
keer dat hij zijn zoon Lolo zag.
De jongen werd door leden van
de Mandela United Football
Club (een soort lijfwacht van
Winnie) eerst in elkaar geslagen
en vervolgens gedwongen in
een auto te stappen, waarin ook
Winnie Mandela zat. Ze negeer
de de smeekbeden van de oude
Sonoi, en zei dat Lolo zou wor
den berecht voor zijn 'verraad
aan de zaak'. Nicodemus heeft
zijn zoon nooit meer terugge
zien. Een andere getuige zei dat
Winnie haar had geslagen toen
ze drie maanden zwanger was.
De reden voor de aframmeling
zou zijn geweest dat de vadpr
een ex-minaar van Winnie
Mandela was. Een andere getui
ge beschuldigde haar van me
deplichtigheid bij de moord op
een activist. Ze zou hiertoe het
bevel hebben gegeven uit woe-
Anti-Nederlandse sfeer in Paramaribo
De viering van 22 jaar onafhankelijkheid in Suriname is
in een anti-Nederlandse sfeer begonnen. President Wij-
denbosch noemde in een toespraak de vertroebelde rela
ties met Nederland het gevolg van de nieuwe onafhanke
lijke opstelling van de Surinaamse regering. Het 'platge
treden pad' dat was gebouwd op koloniale en neo-kolo-
niale structuren heeft volgens hem niet het gewenste re
sultaat gebracht.
PARAMARIBO ANP
„Onze koerswijziging, geba
seerd op nationale reconstruc
tie, biedt grote perspectieven.
Het is de weg die leidt naar een
veilige en gegarandeerde toe
komst." Wijdenbosch zei niet
hoe hij de toekomstige betrek
kingen met Nederland ziét.
Oud-legerleider Bouterse, die
sprak als voorzitter van de Na
tionale Democratische Partij
NDP, zei dat Nederland moet
aangeven welke inhoud het aan
de betrekkingen met Suriname
wil geven. „Nederland moet zijn
politieke, economische en mili
tair-strategische belangen eens
duidelijk op tafel leggen en niet
zeggen dal die er niet zijn, want
dat is vals."
Tijdens de NDP-vergadering
besloten de leden en het Comi
té Handen af van Suriname in
optocht te lopen naar het kan
toor van de president om hun
steun aan de regering te toAen.
Zij zagen er echter van af een
petitie aan te bicden aan de Ne
derlandse ambassadeur Schelto
baron van Heemstra met kritiek
op de neo-koloniale houding
van Nederland.
Eerder werd tijdens NDP-ver-
gaderingen al gesteld dat Ne
derland de ontwikkeling van
Suriname wil tegenhouden om
zelf weer 'heer en meester' te
worden in de ex-kolonie. Bou
terse beschuldigde Nederland
ervan het brein achter de 'coup
poging' van 25 oktober te zijn.
Ook andere coalitieleiders,
zoals KTPI-voorzitter Willie
Soemita en voorzitter van DA,
Djagindre Ramkelawan, stelden
zich afstandelijk op en zeiden
dat „Suriname niet langer
wenst gedicteerd te worden
door politiek Den Haag".
ROME-LONDENRtr-AFPachterschip, dat met pompen
drijvend wordt gehouden. Drie
bemanningsleden hebben lich
te verwondingen opgelopen,
maar de overige opvarenden
zijn ongedeerd.
Een Portugees marineschip is
ter plekke om de reddingsactie
te coördineren. Een helikopter
van de luchtmacht is bezig de
bemanningsleden van boord te
halen. De in Panama geregi
streerde Carla was op weg van
het Franse Le Havre naar Bos
ton in de Verenigde Staten.
Een containerschip met 34 Itali
aanse bemanningsleden aan
boord is op de Atlantische Oce
aan ter hoogte van de Azoren in
tweeën gebroken. Het schip
raakte in de problemen in zwa
re storm, aldus de Italiaanse ha
venautoriteiten in Rome, die de
noodsignalen ontvingen.
De boeg van het 37.000 ton
metende schip Carla is al ge
zonken. De bemanning heeft
haar toevlucht gezocht in het
de over diens affaire met haar
dochter.
De aantijgingen kwamen op
de eerste dag van een vijfdaagse
zitting van de commissie over
de vermeende betrokkenheid
van de politica bij misdaden tij
dens de apartheid. Ze moet zich
verantwoorden voor moorden,
folteringen en gijzelingen.
Mandela werd bij haar aan
komst voor het gebouw van de
commissie in Johannesburg
omhelsd door aanhangers. Zelf
getuigd ze vrijdag voor de com
missie. Zij hoopt haar naam te
zuiveren voor ze in december
meedoet aan verkiezingen voor
het vice-voorzitterschap van het
ANC.
Bij de opening van de zitting
beklemtoonde de voorzitter van
de commissie, bisschop Tutu,
dat het niet om een berechting
van Winnie Mandela gaat, maar
om het vaststellen van de waar
heid. „We zijn er niet op uit ie
mand aan de schandpaal te na
gelen of te vernederen."
Rapport over rechtspraak Saudi-Arabië
Amnesty International heeft
in een gisteren uitgegeven
rapport scherpe kritiek geuit
op het gerechtelijke systeem
in Saudi-Arabië. In het land
zouden talloze mensen ver
oordeeld worden tot de
doodstraf, geseling of ampu
tatie van ledematen zonder
dat er sprake is van een recht
vaardig proces.
Het is volgens Amnesty ge
bruikelijk dat verdachten zon
der aanhoudingsbevel wor
den gearresteerd, gemarteld
worden, geen advocaat krij
gen en in het geheim worden
berecht. Er zijn ook voorbeel
den van buitenlanders die be
kentenissen in het Arabische
schrift hadden ondertekend
terwijl hen gezegd werd dat
het om 'vrijlatingsformulie-
ren'gfng.
Het merendeel van de perso
nen die geëxecuteerd of gege
seld worden of waarvan lede
maten geamputeerd worden
behoort volgens Amnesty tot
de 'kwetsbare klassen in de
maatschappij, zoals vrouwen,
buitenlandse arbeiders en ar
men'.
Amnesty roept de internatio
nale genieenschap op druk
uit te oefenen op het konink
rijk zijn juridische systeem te
hervormen. Saudische func
tionarissen waren niet bereik
baar voor commentaar, maar
in het verleden heeft Saudi-
Arabië herhaaldelijk gezegd
dat de kritiek op de recht
spraak onterecht is en dat de
ze in overeenstemming is met
de islamitische wet, de sharia.
Tussen 1990 en 1997 zijn vol
gens Amnesty 560 personen
geëxecuteerd in Saudi-Arabie,
onder wie 204 Saudi's en 332
personen uit Afrikaanse en
Aziatische landen, inclusief
143 Pakistani Een executie in
Saudi-Arabië betekent
meestal openbare onthoof
ding met een zwaard.
tok meldde Amnesty dal tus
sen 1981 en 1995 82 amputa
ties zijn uitgevoerd. Men
voegde eraan toe dat het wer
kelijke aantal echter 'veel ho
ger' moet liggen. Voor diefstal
staal in Saudi-Arabië het af
hakken van de rechterhand
en voor het beroven van
mensen op bijvoorbeeld de
autoweg het verlies van de
rechterhand en linkervoet.
In het rapport zijn getuigenis
sen opgenomen van gestrafte
personen of familieleden van
gedetineerden. Zo verhaalt
men over christenen die gear
resteerd werden omdat ze tij
dens kerstmis naar de kerk
gingen en over sjiitische mos
lims die vastgehouden wor
den omdat ze tot oppositie
groepen zouden behoren.
