Vestdijks stofzuiger loeit ook
Kans op vernieling kunstwerken gering'
Cultuur& Kunst
Lion King breekt ook op Broadway records
'Proms' toch in exti
Vraagtekens rond zelfmoord
INXS-zanger Michael Hutchenc
DINSDAG 25 NOVEMBER 1997
Twee voorstellingen afgelast
leiden» De voorstelling 'Scrooge! /Dinner for one' die op maan
dag 22 december in de Leidse Schouwburg te zien zou zijn, gaat
niet door. Dit in verband met het ploselinge overlijden van
hoofdrolspeler Coen van Vrijberghe de Coning. De acteur over
leed vorige week zaterdag tijdens opnamen voor 'Flodder' na
een acute hartstilstand. Het LAKTheater schrapte 'House of
Bamboo' van het programma. Het stuk zou op woensdag 26 no
vember worden opgevoerd, maar gaat niet door vanwege ziekte
van een der hoofdrolspelers.
Transseksuele zangeres belediging?
Jeruzalem» Dana International zingt goed en ziet er aantrekkelijk
uit. Maar de zangeres was ooit een man en het afvaardigen van
deze transseksueel naar het Eurovisie Songfestival is een beledi
ging voor Israël, vindt rabbijn Shlomo Ben-Izri. Het lied 'Diva'
dat Dana International zingt werd gekozen uit 33 inzendingen.
Ben-Izri, die voor de orthodoxe Shas-partij in het parlement zit,
heeft geen problemen met het lied. Maar het sturen van een
transseksueel naar het Songfestival staat gelijk aan het sturen
van een 'boodschap van duisternis', aldus de rabbijn. Gil
Samsonov, de voorzitter van de selectiecommissie, zei dat 'Diva'
met afstand het beste nummer was onder de inzendingen. Dat
Israël een transseksueel afvaardigt bewijst alleen maar dat het
land 'liberaal en vrij' kan zijn, vindt hij.
Schiedams koor zegt Marco Bakker af
Schiedam» Opnieuw is een optreden van Marco Bakker afgelast
omdat koorleden niet met de bariton wensen op te treden. Het
gaat om het kerstconcert dat Bakker op 10 december zou geven
met het gemengd koor Sanctus en het mannenkoor IJsselzan-
gers in Schiedam. Eerder zag het gereformeerde koor Revival in
Bodegraven al af van een optreden met Bakker. Aanleiding in
beide gevallen is het ongeval dat de bekende bariton onlangs
veroorzaakte op het VIP-dek van Amsterdam ArenA. Bakker reed
een 38-jarige vrouw uit Snelrewaard aan die later aan haar ver
wondingen overleed. Volgens de organisatie van het concert in
Schiedam is de afzegging in goed overleg met Bakker gebeurd.
„Zijn aanwezigheid lag gevoelig binnen het koor."
Uitstel beslissing culturele hoofdstad
brussel» Rotterdam zal ten minste een half jaar moeten wachten
voordat het zekerheid krijgt over een eventuele benoeming tot
Europese culturele hoofdstad in 2001De vijftien lidstaten van
de Europese Unie konden het gisteren niet eens worden over
een keuze uit de zeven kandidaten. „Een treurige toestand", be
commentarieerde staatssecretaris Nuis de besluiteloosheid van
zijn collega's. Vooral Spanje en - in minder mate - Italië lagen
dwars. Ze voelden ook niets voor een eventueel compromis. Een
akkoord zat er dus niet in, omdat het besluit unanimiteit vereist.
Groot-Brittannië, dat volgend halfjaar de voorzittershamer
krijgt, mag het nu in mei opnieuw proberen om de Europese
partners op één lijn te krijgen.
Coolio geeft uitleg
stuttgart De Amerikaanse rapper Coolio, die met zeven band
leden wordt verdacht van winkeldiefstal met geweld in Duits
land, zal morgen in Hamburg opheldering geven over het inci
dent. Coolio is momenteel voor optredens in Nederland. De on
derzoeksrechter in Stuttgart vaardigde zaterdag arrestatiebeve
len tegen het achttal uit nadat zij in Boeblingen in een boetiek
voor 3.500 mark aan kleding gestolen zouden hebben. Boven
dien zou een verkoopster mishandeld zijn. De rechter schortte
de arrestaties op nadat Coolio 150.000 mark borgtocht had be
taald. De bandleden moesten ieder 20.000 mark ophoesten. Co
olio had zich na het incident aangegeven bij de politie in Frank
furt.
Nederlandse film wint prijs in Japan
ruswijk De Film De Nieuwe Moeder van regisseuse Paula van
der Oest heeft op het Osaka European Film Festival in lapan de
prijs voor het beste jonge Europese talent gewonnen. De film is
een coproductie van KRO en Studio Nieuwe Gronden. De rol
prent werd vorig jaar uitgebracht op het Nederlands Filmfestival
en gaat over een jongen in de Oekraïne die na de dood van zijn
moeder niet meer wil praten. Zijn vader gaat op zoek naar een
jeugdliefde in Nederland en hoopt dat zij de „nieuwe moeder"
van zijn zoon kan worden.
Persconferentie Spice Girls op Internet
Hilversum Fans van de Spice Girls kunnen de persconferentie
die deze meidengroep donderdag geeft in Amsterdam, live op
Internet volgen. De antwoorden van de meiden op vragen van
redacteuren van schoolkranten zijn te zien op de pagina's van
de TROS (www.omroep.nl/tros). De „hottest girls on earth" wil
len aanstormende verslaggevers op deze manier de kans geven
zich in hun eventueel toekomstige vak te bekwamen. Echte jour
nalisten zijn wel welkom in Paradiso, maar moeten hun mond
houden.
Boegeroep bij nieuwe versie Barbier
londen Een nieuwe versie van de opera Barbier van Sevilla' is
in Londen onthaald op boegeroep en gefluit. De striemende kri
tiek klonk op toen regisseur Nigel Lowery zich bij de spelers van
de Royal Opera op het podium voegde aan het eind van de voor
stelling in het Shaftesbury Theater. Aanhangers van de traditio
nalistische versie van Rossini's meesterwerk zijn er ontevreden
over dat de regisseur ervoor heeft gekozen de nieuwe uitvoering
in de jaren vijftig te plaatsen. Volgens sommige critici is de hu
mor in de voorstelling vooral slapstick.
N RIJSDAM. 071 -5356444. PLV CHEF AD VAN KAAM(
Expositie over 250jaar Nederlandse literatuur in Letterkundig Museum
Een tentoonstelling over de moderne Nederlandse litera
tuur? Er zijn lieden voor wie de gedachte alleen al een
gruwel is. Literatuur stel je niet ten toon, die lees je. Dat
geluid werd enkele tientallen jaren geleden nog vaak ge
hoord, vooral in academische kringen. Maar de laatste
jaren is er veel veranderd. Literaire festivals doen het
goed. En als ergens niet gelezen wordt, dan is het wel op
literaire festivals. Daar wordt gedronken, gelachen, ge
luisterd en geflirt, zoals op elk avondje uit. Maar gelezen,
ho maar.
den haag «jan-hendrik bakker
Slechts een enkeling kijkt nog
verstoord op als hij een avondje
uit in verband gebracht hoort
met literatuur. Toch blijkt litera
tuur veel meer te zijn dan het
boek alleen. Tot de literatuur
behoort ook het rumoer en
maatschappelijke vertier dat er
om heen plaats vindt. Dat Dario
Fo, in de eerste plaats een to
neelspeler, potsenmaker en
maatschappijcriticus, dit jaar de
Nobelprijs voor de Literatuur
heeft gehad, tekent de tijdgeest.
De nieuwe permanente ten
toonstelling van het Letterkun
dig Museum in Den Haag,
'Gaan waar de woorden gaan',
over de moderne Nederlandse
literatuur past daar perfect bij.
Een expositie moet amuseren,
boeien en natuurlijk vooral leer
zaam kijkgenot leveren. Zelfs
aan de formule van de bekende
Nederlanders gaat men niet
voorbij. Zo kan het gebeuren
dat de bezoeker op deze ten
toonstelling Herman Brood uit
het werk van Joost Zwagerman
ziet voorlezen en Erwin Kroll uit
de 'Camera Obscura' van Hilde-
brand.
Altsax
De literatuurexpositie gaat bo
vendien niet alleen over de in
houd van een bepaalde roman,
maar ook over de tijd en de
groep waarin het boek kon ont
staan. De Vijftigers luisterden
naar Charlie Parker, dus moet
Parkers altsaxofoon te hóren
Het pennenbakje met kwasten
van Marten Toonder.
foto gpd/theo bohmers
zijn waar vroeger heel gebruike
lijk was een expositie op te bou
wen rond handschiften en on
scherpe foto's uit het familieal
bum van de schrijver.
De laatste permanente ten
toonstelling van het Letterkun
dig Museum was al twaalf jaar
oud, dus gemaakt volgens de
maatstaven van die tijd, en
vooral gericht op studenten Ne
derlands. Er kwamen wel men
sen van leesclubs, maai die zei
den: 'Góh, Maarten 't Hart heb
ben jullie niet eens.'
't Hart, maar ook Ronald Gip-
hart, Arnold Grunberg, Hermine
Landvreugd en vele anderen
zijn nu wel in geschriften, maar
ook in levende filmbeelden aan
wezig. Het 'snackbar-realisme'
van de no future-generatie, de
nix'ers, is prominent vertegen
woordigd. De professoren Goe-
degebuure en Anbeek (moderne
letterkunde) zullen bij zoveel
'overexposure' wel zuinigjes de
lippen tuiten, maar daar lijken
de samenstellers zich geen zor
gen om gemaakt te hebben.
Scholieren moeten straks wat te
herkennen hebben!
Door die thematische opzet
ontstaat de situatie, dat lang
niet iedereen die iets betekend
heeft in de moderne Neder
landse literatuur op deze expo
sitie aanwezig is. Een betrekke
lijk marginaal figuur als Hans
Sahar vinden wij wel, maar An
na Blaman niet. Een zonder
meer rechtvaardige vernieu
wing is dat deze tentoonstelling
een poging onderneemt het
beeld recht te zetten dat de
naoorlogse literatuur door drie
grote namen is gedomineerd:
Gerard Reve, W.F. Hermans en
Harry Mulisch. Heel nadrukke
lijk spreken de samenstellers nu
over De Grote Vier. Voor hen is
een apart hoekje ingericht. De
vierde is Hella Haasse. Zij heeft
misschien dan wel niet zoveel
geschokt en rellen veroorzaakt
als haar mannelijke leeftijdge
noten, haar werk heeft vanaf
n blijvend stempel
De laarzen en de motorbril van Jan Cremer.
Volle sterkte
Buiten de teksten, foto's en
handschriften zijn er natuurlijk
ook weer allerlei parafernalia.
De stofzuiger van Simon Vest
dijk heeft deze nieuwe tentoon
stelling gehaald en daarmee de
volgende eeuw. Vestdijk placht
dit apparaat op volle sterkte te
laten loeien als hij zich op zijn
schrijfarbeid wilde concentre
ren. Zo sloot hij zich van de bui
tenwereld af. Zo'n mythe be
hoort in stand gehouden te
worden. Nieuw is echter dat de
ze stofzuiger nu niet alleen als
curiositeit te zien is, maar ook
te horen!
Gebleven zijn ook de laarzen
van Jan Cremer. Er zijn haarlok
ken van Gorter en Multatuli, het
bureau waarachter Kloos zijn
megalomane verzen schreef en
de schamele bezittingen van
Theun de Vries uit de tijd dat hij
door de nazi's gevangen werd
gehouden in Amersfoort. Te
zien is ook het pennenbakje
met kwasten van Marten Toon
der. In totaal twee uur kan de
bezoeker doorbrengen met het
bekijken en beluisteren van au
dio- en video-materiaal. Zo
kunnen we onder meer Kees
van Kooten zien als 'de vieze
man', die probeert bij Simon
Carmiggelt een doktersroman-
foto gpd/thr 'I
netje gesigneerd te krij|
De expositie 'Gaan
woorden gaan' (naar
regel van Leo Vroman)
delijk toch netjes chroi
opgezet. Naar volled
niet gestreefd. Hier en v
in de beslotenheid
schrijverswoning wat
tandengeknars klinkei 'c
om zit ik er niet in!').
zal het grote publiek ni c
Dat heeft er een leerz
bij.
'Gaan waar de woordje
in het Letterkundig
Den Haag. Vanaf 28 m L
di. t/m vr. 10.00-17.0fl|e
en zo. 12.00-17.00 uur,
new vork De theateruitvoering van The Lion King breekt op Broadway momenteel alle records. Lange rijen vormen zich voor de kassa's en de
bespreekbureaus worden overstelpt met aanvragen voor kaartjes. De productie - naar de eveneens bijzonder succesvolle tekenfilm van Walt
Disney - kostte 15 miljoen dollar. foto epa
muziek
recensie louis du moulin
Heineken Night Of The Proms. Met: Sim
ple Minds, Coolio, Total Touch, Wayne
Marshall, John Miles en Deborah Harry.
Gehoord: 23/11, Ahoy', Rotterdam. Nog
te zien aldaar: t/m 2/12.
Het inhuren van belegen pop
sterren voor enkele succesnum1
mers bij de Heinek^n Night Of
The Proms is niet zonder risi
co's, bleek tijdens de eerste van
tien nagenoeg uitverkochte
pretavondjes Ahoy'. Surprise
guest Deborah Harry, aanzien
lijk zwaarder dan in haar gou
den Blondie-jaren, had zeer veel
moeite om haar twee bijdragen
('Call Me' en 'Tide is High') tot
een goed einde te zingen en ook
Jim Kerr was namens Simple
Minds zeker niet in absolute
topvorm. Als slot-act zorgde de
Schotse tweemansformatie
(gitarist Charlie Burchill is nog
het enige andere vaste lid) wel
voor een zinderende climax.
Maar dan vooral omdat het gros
van de ruim 10.500 Proms-gan-
gers zich zo verheugd hadden
op de serie SM-klassiekers uit
de jaren tachtig (waaronder ui-
teraard 'Alive and Kicking' en
'Don't You' Forget About Me')
dat ze toch wel het dak van het
sportpaleis brulden.
Het vinden van eeng ti
lans tussen pop
uitbundig spektakel ei
gen luistergenot is vooi
nisatie telkens weer et r;
klus. Want even niet 4ij
kenbaar betekent op
kale mega-feest snel rij cl
geduld in de arena en
bunes. De Engelse me ;e
nist' Wayne Marshal ip
daarom met zijn peiie
interpretatie van G< )i
'Rhapsody In Blue
zonder pijnlijk pile
morren de eindstreep.
In de eerste helft tek a,
tal Touch voor het (ei o
derlandse aandeel, zo
zienbarend stuntwerk: e
ren. Hoewel frontvroujd
Oosterhuis liet weten
eerd te zijn met de sa
king met het reuzen-
Novecento' en de daai
rende aanvullingen (1
Fleur en Electric Ban
dat buitengewone
niet in de uitvoering
cente TT-successen tol
king. Hetzelfde gold
trouwens ook voor
Ahoy' er net zo lustig o
pend als op straat in
les. Zijn 'Gangsta's
was als afsluiting van
uur wel een regelrechte
Hoofd veiligheidsdienst Rijksmuseum:
londen hans geleunse
amsterdam fran^oise ledeboer
Ton Cremers, hoofd veilig
heidsdienst van het Rijksmuse
um, vindt het ook na de aan
slag op Barnett Newmans 'Ca
thedra' in het Stedelijk Muse
um niet nodig de noodklok te
luiden. „Onderzoekscijfers over
Nederlandse musea wijzen uit
dat de kans op vernieling van
kunstwerken nog steeds heel
gering is."
Volgens Cremers biedt de
plaatsing van poortjes met me
taaldetectoren bij de ingang
van musea geen afdoende ga
rantie tegen vandalen die
kunstwerken willen vernielen.
„Kijk maar naar wat er bij ons
in 1990 met 'De Nachtwacht'
gebeurde. Die werd besproeid
met zoutzuur en dat is met
zo'n poortje niet te voorko
men."
De mogelijke beveiliging van
musea met elektronische toe
gangspoortjes werd afgelopen
weekeinde geopperd door
staatssecretaris Nuis van cul
tuur als reactie op de vernieling
met behulp van een Stanley-
mes van 'Cathedra' door de 44-
jarige Amsterdammer G.J. van
B.. Deze bleek ook de dader
van de aanslag op Newmans
'Who's afraid of red, yellow and
blue' in 1986. Nuis kondigde
aan in elk geval met museum
directeuren te willen overleg
gen over maatregelen tegen
vandalisme.
Stedelijk Museum-directeur
Rudi Fuchs bepleitte vrijdag
kort na de aanslag meteen een
zwaardere strafmaat dan de
maximale twee jaar gevange
nisstraf tegen kunstvandalisme,
maar keek bedenkelijk toen
hem de suggestie van metaal
detectoren werd voorgelegd.
Hij herinnerde zich toen alleen
een museum in Tel Aviv waar
zo'n vergaande maatregel al is
genomen. Aanleiding daarvoor
was overigens geen aanslag op
een kunstwerk, maar het heel
praktische gegeven dat elke Is
raëliër het recht heeft een
pistool te dragen.
Volgens Cremers zijn na de
bomaanslagen van moslimfun
damentalisten in het Louvre in
Parijs ook metaaldetectoren ge
plaatst, maar andere voorbeel
den kent hij niet. Om het be
perkte nut van zo'n poortje te
benadrukken, wijst hij ook nog
op de vernieling van Rem-
brandts 'Danae' in de Hermita
ge in St. Petersburg in 1985. De
dader, een Litouwse nationa
list, maakte daarbij gebruik van
zwavelzuur.
Cremers heeft via zijn inter
netsite 'The Museum Security
Network' geregeld contact met
400 collega's over de hele we
reld. Op die site plaatste hij on
langs ook een (Nederlandstalig)
artikel met de cijfers waarop hij
zijn huidige optimisme baseert.
Volgens het in 1992 gepubli
ceerde rapport Veiligheidszorg
in Nederlandse Musea deden
zich in de vijf jaar daarvoor in
getroffen musea gemiddeld
twaalf incidenten voor. Onge
veer de helft van die incidenten
had een opzettelijk karakter:
dat kwam neer op iets meer
dan één incident per jaar. Het
gemiddelde aantal incidenten
van alle musea - inclusief mu
sea die geen 'slachtoffer' waren
geweest - bedroeg 7,6 over vijf
jaar, waarvan 3,5 opzettelijk.
„Het slachtofferschap van mu
sea is al met al niet groot", con
cludeert Cremers op zijn site.
In musea waar wel iets was
gebeurd, ging het om onder
meer technische problemen,
diefstal uit expositieruimte, on
wel geworden personen, brand,
een bommelding, een roofover
val. ordeverstoring en vernie
lingen. Er is na 1992 geen
nieuw, onderzoek meer ver
richt. maar volgens Cremers
beperkt het aantal vernielingen
van kunstwerken zich ook we
reldwijd nog steeds tot inciden
ten.
Dat er nog veel moet verbe
teren aan de veiligheidszorg in
musea is niet alleen een stok
paardje van Cremers, maar
wordt inmiddels door de gehele
Nederlandse museumwereld
erkend. Naar aanleiding van de
in 1992 geconstateerde man
co's werd een NMV-project-
groep ingesteld die dit voorjaar
een softwareprogramma met
een checklist voor een rampen
plan presenteerde In het be
geleidende handboek variëren
de opgesomde calamiteiten
van diefstal, vernieling en
brand tot criminele handelin
gen als fraude/verduistering,
computercriminaliteit en ze
dendelicten. Met behulp van
het programma kunnen alle
musea standaardprocedures
ontwikkelen zodat elk perso
neelslid voortaan weet wat hij
moet doen mocht er onver
hoopt wat gebeuren.
Op de NMV-themadag van
volgend jaar mei zal blijken
hoeveel musea inmiddels met
de software aan de slag zijn ge
gaan.
De Australische politie is giste
ren teruggekomen op een eer
dere verklaring dat popster Mi
chael Hutchence zelfmoord
heeft gepleegd. Een onderzoek
van de patholoog-anatoom
bracht alleen zekerheid over de
doodsoorzaak: ophanging.
Hutchence werd zaterdag in
zijn hotelkamer gevonden,
naakt hangend aan zijn broek
riem. De lijkschouwer kon
evenwel niet vaststellen of gens Yates zeer over zijn toe
met Yates toestemming te ge
ven voor een bezoek aan
Australië. De ruzie over een
omgangsregeling voor de kin
deren was na de scheiding zo
hoog opgelopen dat Geldof
weer naar de rechter was ge
stapt.
Ómdat een zitting afgelopen
vrijdag niet doorging moest
Paula haar vriend bellen met
de mededeling dat ze niet naar
Australië kon komen. Hut
chence raakte daardoor vol-
Hutchence die zelf om de nek
had geknoopt.
Paula Yates, de Engelse
vriendin van Hutchence die
zondag volkomen overstuur
naar Australië vloog, heeft al
gezegd dat haar ex-echtgenoot,
de Ierse popzanger Sir Bob
Geldof, Hutchence de dood in
heeft gedreven.
Volgens Yates verborg Mi
chael onder zijn macho-mas
ker een uiterst gevoelige ziel en
was hij zeer ontdaan over de
weigering van Geldof om de
drie dochters uit zijn huwelijk
ren en zei dat hij meteen
Geldof zou bellen.
Of dit telefoongesprek heeft
plaatsgehad is niet zeker.
Geldof wilde er gisteren bij het
verlaten van zijn Londense wo
ning geen commentaar op ge
ven. Voormalig tv-presentatri-
ce Yates is onder normale om
standigheden al een dankbaar
onderwerp voor de Engelse
schandaalbladen en de ver
slaggevers die de 22 uur lange
vlucht naar Australië mee
maakten werden ook nu op
hun wenken bediend. „Bob kil
led my darling Hutch"
de Sun gisteren boven
pig verhaal over een em a
le vliegreis. Paula was
stuur dat ze door cabin
neel naar een plaatsje a
het vliegtuig werd vent -
de rust van de andere
giers veilig te stellen. u
Bij een tussenlanc )e
Bangkok volgde een 1 e|
meen met een vliegvi r,
tionaris van British 1 n'
die er niets voor voelde
duwe in een rolstoel r
vliegtuig te transporter
gens ooggetuigen gooir
een glas champagne in jt
zicht, waarop hij haari
zou hebben gegeven. e
Yates zou nu de Aust» 1
politie bijstaan in het
onderzoek naar de om
heden waaronder Hi
de dood vond. De po
gisteren nog niet kunnr
ken met de twee getu
Hutchence voor het l
vend hebben gezien, z f|
vlam Kym Wilson,
ster, en haar vriend.
