Kneedbare kindsoldaat steeds
vaker misbruikt
Buitenland
Koerden zien in Italië de
ichilleshiel van Fort Europa
Man bijt hond
VN-gezant strijdt voor het welzijn van 250.000 militairen jonger dan 15
Uj°e [fir
50
liljai
t nejreldwijd vochten vorig
meer dan 250.000 kin-
>n, jonger dan vijftien
als soldaten. In 22 lan-
werden kinderen van
leeftijd ingezet in re-
$1 ingslegers. De afgelopen
njaar raakten 10 miljoen
deren getraumatiseerd
va or oorlogen, werden 2
n* |joen kinderen gedood
3sel111 raakten er 6 miljoen ge-
rknA zijn cijfers die volgens hulp-
afgi misaties de noodzaak illu-
icha ren dat er concrete interna-
iale afspraken komen kinde
niet te betrekken bij gewa-
it no ide conflicten. Op een confe-
pn |je, donderdag in Den Haag,
len de organisaties over aan-
dingen.
ectoi ia Otunnu is bezig aan een
h in rond de wereld. Als recent
pit oemde speciale 'VN-gezant
d rkinderen in gewapende
Bieten' reist hij langs hoofd-
nuji len om aandacht te vragen
zijn driejarige missie: uit-
OTcjmen van misbruik van kin-
in door legers en rebellen-
iperingen. Kinderen horen
in een leger en kinderen
;en ook geen slachtoffer
den van oorlogen, zo luiden
itwee simpele boodschap-
Olara Otunnu is de speciale 'VN-gezant voor kinderen in gewapende conflicten'.
staan op het punt de
ist van een nieuwe eeuw te
i. Maar valt er wel wat te
en? Natuurlijk, wel als je
maar wat we in materieel of
isch opzicht hebben be-
l.Maar kijk eens naar de
ikere kant van onze samen-
ng. Hoe gaan wij met elkaar
Als je vanuit menselijk oog-
leen oordeel moet vellen, is
een reden voor feestvreug-
nnu meet de kwaliteiten van
amenleving af aan de ma-
waarop wordt omgegaan
kinderen, de meest kwets-
groep. Hij oordeelt nega-
Kinderen zijn kneedbaar,
en klakkeloos bevelen op,
nen makkelijk in de bush
lieven, worden gebruikt als
slaaf, spion, zelfs als mij-
detector.
zijn getuige van een ver-
ikkelijke misdaad. Normen
k laarden worden opzij ge-
iven, internationale verdra-
genegeerd. Bij oorlogen val-
ileeds meer burgerslachtof-
en dan met name kinderen
touwen. In de Eerste We-
oorlog was vijf procent van
aditoffers burger, in de
ede Wereldoorlog 45 pro
cent en nu, als je kijkt naar de
26 gewapende conflicten die er
zijn, ligt dat op negentig pro
cent. Dat is toch waanzinnig."
Volgens Otunnu, voormalig
Ugandees minister en directeur
van de International Peace Aca
demy, komt dit hoofdzakelijk
doordat het vaak om interne
oorlogen gaat. ,,Het gaat er bo
vendien niet meer om je tegen
stander te ontwapenen, maar
om hem te vernietigen. Er is
sprake van een totaal ander
moraal, er is een ethisch va
cuüm ontstaan. Daarvan wor
den de burgers slachtoffer."
De VN-gezant ziet het als zijn
voornaamste opdracht politici,
militairen en burgers er via een
wereldwijde campagne bewust
van te maken dat ook in gewa
pende conflicten normen en
waarden gelden. Hij praat daar
toe zowel met gerespecteerde
regeringsleiders als brute rebel
lenleiders. ,,Ik heb contact met
iedereen die erbij betrokken is.
Mijn missie is humaan, met po
litiek bemoei ik me niet. Niet in
die zin dat ik zeg wie goed en
slecht zijn, dat is mijn rol niet.
Ik laat mij leiden door wat ik
voor kinderen moet doen, dat
komt vanuit mijn binnenste. Als
het om kinderen gaat, ben ik
wél partijdig. Ik vecht tegen het
misbruiken van kinderen. Ik be
schouw mijzelf als hun advo
caat. We moeten beseffen ik
wil dat wel van de daken
schreeuwen dat het om we
reldwijd systematische misbruik
gaat."
De Ugandees is bezorgd om de
erfenis die de huidige samenle
ving achterlaat. „We moeten
voorkomen dat diegene die nu
misbruikt is de toekomstige
misbruiker wordt. Wie overleeft
het? En hoe? Getraumatiseerd?
Vervuld van haat? Daarom is
ook de opvang van kindsolda
ten zo belangrijk."
Om te voorkomen dat kinderen
al dan niet gedwongen betrok
ken raken bij gewelddadige
conflicten, moet er meer aan
dacht zijn voor datgene wat kin
deren allereerst nodig hebben:
school, eten, medicijnen. „Als je
dat goed voor elkaar hebt, zijn
de kinderen zich veel meer be
wust van hun situatie. Maar uit
eindelijk kom je altijd bij vol
wassenen terecht. Dus ook daar
moet de bewustwordingscam
pagne op zijn gericht."
Nog steeds hebben met name
in Afrika regeringen en rebel
lenleiders het er moeilijk mee
kinderen onder de achttien jaar
geen wapens in de hand te
drukken. Weliswaar maakten 29
landen daarover afgelopen zo
mer in Addis Abeba nadere af
spraken, maar in de praktijk
komt daar weinig van terecht.
Otunnu vindt dat landen en lei
ders die niet willen luisteren on
der druk gezet moeten worden.
Dat kan door het intrekken van
hulp, het afkappen van finan
ciële banden, het niet meer ver
kopen van wapens, enzovoorts.
„Elke partij is afhankelijk, nie
mand kan alleen op een eiland
leven."
Belangrijk Üiema op de confe
rentie is de seksuele uitbuiting
van kinderen in gewapende
conflicten en van meisjes in het
bijzonder. Vorig jaar werd be
kend dat zelfs VN-militairen
zich daaraan schuldig hebben
gemaakt. Wat de ene VN-orga-
nisatie bestrijdt, wordt onder de
paraplu van een andere VN-or-
ganisatie in de praktijk ge
bracht.
„Binnen de VN zijn daar inmid
dels nieuwe afspraken over ge
maakt", zegt Otunnu. „Er ko
men duidelijke normen voor
wat wel en wat niet kan en de
controle op naleving wordt be
ter. Voor de VN geldt bovendien
dat wij een voorbeeldfunctie
hebben. Hoe kunnen wij ver
trouwen wekken als we zelf een
slecht voorbeeld geven?"
Verbaasd reageert de VN-gezant
dan ook op de uitspraken van
WD-leider Frits Bolkestein in
het blad Onze Wereld. Pratend
over het seksueel wangedrag
van Nederlandse VN-militairen
in Angola zegt Bolkestein dat
'voor Luanda niet dezelfde
maatstaven gelden als voor
Zandvoort. Afrika is anders, we
moeten niet te preuts zijn'.
Otunnu: „Kinderen zijn kinde
ren, ongeacht waar ze geboren
zijn. Een kind verdient van zijn
jeugd te genieten. Ook in Afrika
hebben ouders respect voor
hun kinderen. Overal ter wereld
zijn ouders bezorgd om hun
kinderen. Nederlandse soldaten
moeten zich in andere landen
niet anders gedragen dan in ei
gen land en met kinderen in die
landen omgaan zoals ze ook
met hun eigen kinderen om
gaan."
Een dertienjarig Liberiaantje 'speelt' met een machinegeweer. Tijdens de burgeroorlog in dit West-Afrikaanse
land werden kinsoldaten op zeer grote schaal ingezet door de milities van de verschillende krijgsheren die el
kaar bestreden. Otunnu: „Hoe gaan wij met elkaar om? Als je vanuit menselijk oogpunt een oordeel moet
vellen, is er geen reden voor feestvreugde." foto f.pa
NDUGNO DANIEL WAKIN
Zuid-Italiaanse volksmond heet de kust al
ipasta, ofwel vergiet. Er gaat in de regio Pug-
an ook bijna geen dag voorbij zonder dat er
den aan land komen, zeggen politiefunctio-
isen in Lecce, de provinciehoofdstad op 600
neter ten zuiden van Rome. Doorgaans ko-
ze met twintig tot dertig mensen tegelijk in
lerboten met buitenboordmotoren,
liel van Italië is al langer een geliefde plek om
lal de Europese Unie en sinds kort ook de
in die'Schengen'hebben
riekend binnen te glippen,
uiproute kwam onlangs in
ieuws toen een schip in één
196 illegalen aan land
hl.
•jarige Shwany is een van
50 Koerden die met het
bij de Italiaanse kust aan-
nen. Hij zegt dat er hij er al-
lor wilde doen om aan het
igsgeweld in Noord-Irak te kunnen ontsnap-
Hij betaalde mensensmokkelaars een ver
in van 40.000 gulden voor een reis door drie
<n, om ergens aan de Turkse westkust aan
dte gaan van een oude vrachtschuit vóór de
ocht naar Italië.
iny's toekomst in Italië is verre van zeker. De
ie opvarenden van het schip hebben inmid-
e horen gekregen dat ze moeten vertrekken,
eb met dit geld het leven van mijn kinderen
cht", zegt Shwany, die uit angst voor repre-
5 alleen met zijn voornaam in de krant wil.-
rak wacht de dood. Ik sterf liever hier."
leeste Koerden komen niet uit Irak, maar uit
oost-Turkije, waar al dertien jaar een ver-
tende strijd wordt uitgevochten tussen de
s-Koerdische guerrillabeweging PKK en het
ingsleger. De oorlog heeft aan meer dan
Klmensen het leven gekost. De economie in
gio is geruïneerd en de bevolking van tien-
1 dorpen is gevlucht of verdreven,
beleden die al in Europa wonen, spelen vaak
langrijke rol bij het besluit de stap ook te
n. Niet alleen vertellen ze verhalen over ma
kwelvaart in Europa, vaak sturen ze ook
waarmee het 'ticket' kan worden betaald. De
m die de mensensmokkelaars vragen vari-
van 2.000 tot 20.000 gulden per persoon,
tornen wordt dat dok de PKK de hand
dn de mensensmokkel, omdat deze organi
Vluchtelingen
fortuin neer om het
vergiet' te bereiken
satie haar netwerk in Europa zou willen uitbou
wen. Ongeveer twintig procent van de Koerden
op het schip komt uit Noord-Irak, waar de Iraakse
leider Saddam Hussein lange tijd het Koerdische
verzet meedogenloos onderdrukte, totdat de re
gio in 1991 onder toezicht van geallieerden uit de
Golfoorlog kwam te staan, De verschillende Koer
dische facties in Noord-Irak, die in feite autono
mie genieten, raken nu geregeld onderling slaags.
Daarbij heeft de regio te maken met invallen van
het Turkse militairen, die van tijd tot tijd PKK-ba-
ses in Noord-Irak oprollen.
Naast de Koerden reizen jaarlijks tienduizenden
andere migranten Albane
zen, Egyptenaren, Sri-Lanka-
nen, Paldstanen en Chinezen
illegaal naar Italië. Velen reizen
eerst over land via Macedonië
naar Albanië. Daar regelen
smokkelaars de 2,5 uur durende
overtocht over de Adriatische
Zee. Anderen gaan aan de Turk
se Egeïsche kust aan boord.
Shwany, die afkomstig is uit Ir-
bil, zegt dat zijn reis was georganiseerd door ver
schillende, samenwerkende organisaties. Hij ging
eerst met zijn gezin met de auto en te voet naar
Iran. Daarna ging het per bus door Turkije, waar
de reizigers in goedkope hotels sliepen. In Iran lo
geerden ze bij dorpelingen. Ergens aan de
Egeïsche kust gingen ze aan boord van het schip.
Acht dagen brachten ze op zee door. In de laad
ruimte van het schip. „Geen zon, geen lucht, geen
adem", aldus Shwany. Vlak voor de Italiaanse
kust stapten ze over op een ander schip, dat uit
eindelijk probeerde bijna 800 mensen aan land te
zetten.
Slechts enkele van de nieuwkomers hebben in
Italië asiel aangevraagd. „We willen alleen een
veilige plek", zegt Naihidi, de vrouw van Shwany.
Ze zitten op vouwbedden, verstrekt door de
rooms-katholieke kerk in Lecce. Hun onderko
men is een bezinningsruimte van de kerk op hon
derd meter van de zee waarover ze zijn gekomen.
De 12-jarige dochter Yünüs slaapt, zoons Aryan
(10) en Muhammed (7) luisteren. „Als de politie
me beveelt te vertrekken, probeer ik een ander
land", aldus Shwany.
De meeste 'bootillegalen' hebben te horen gekre
gen dat ze weg moeten. Ze hebben vijftien dagen
de tijd om te vertrekken, of onder te duiken. Vol
gens de autoriteiten zijn er dit jaar 55.000 uitwij
zingsbevelen uitgevaardigd, maar volgens de po
litie keert slechts één op de vijf naar huis terug.
OPMERKELIJKE BERICHTEN
K3JKKERK De Duitse kunstenaar Fabian Knorr laat voor de
Dom in Keulen zijn nieuwste creatie zien, een zonnebril gemo
delleerd naar de beroemde kerk. Het is niet het eerste godshuis
dat door Knorr is gebruikt. Eerder maakte hij brillen naar het
voorbeeld van de Liebfrauenkirche in het Beierse München.
Maar ook voor een meer wereldlijk gebouw draait hij zijn hand
niet om: de Brandenburger Tor in Berlijn diende ook al als in
spiratie. Knorrs eigen bedrijf MAFAXEL brengt de brillen op de
markt voor de prijs van 9,99 mark (iets meer dan een tientje)
elk. foto ap roland weihrauch
AAP VAN STREEK Een team dierenartsen in China heeft een go
rilla het licht in haar ogen teruggegegeven met een hoornvlies
transplantatie. Volgens het persbureau Xinhua was de ingreep bij
de 15-jarige Nikou uniek. De aap, die de afgelopen maanden steeds
minder ging zien als gevolg van staar, is een van de drie gorilla's die
in China in gevangenschap leven. De andere twee zijn haar ouders,
die de Chinese regering in de jaren zeventig kreeg van de Spaanse
koning Juan Carlos. Nikou was in een depressie geraakt, omdat ze
door haar ziekte niet voldoende meer zag om in bomen te kunnen
klimmen. Na de operatie moesten twaalf stevig gebouwde mannen
haar in bedwang houden om te voorkomen dat zij het verband van
haar hoofd zou trekken.
DRUGSDORP Een dorpje aan
de zuidkust van Haïti is in zijn
geheel betrokken bij de handel
in drugs. De inwoners kregen de
beschikking over een kleine
twee ton Colombiaanse cocaï
ne, toen vorige week vlak bij
hun dorp een schip vastliep
waarmee deze drugs werden
vervoerd. De dorpelingen gin
gen onder aanvoering van de
pastoor aan boord, bedreigden
de bemanning en namen de co
caïne mee. Het parochiehoofd
noemde de drugs een geschenk
van God, maar hij werd wel ge
arresteerd. Daar zit het dorp
niet mee. „Het is een kwestie
van wachten", aldus een inwo
ner. „Op een gegeven moment
vergeet de politie de zaak en
dan worden wij heel snel erg
rijk."
GOUDKOORTS Steeds meer
door armoede gedreven Roe
menen verkopen behalve hun
sieraden nu ook hun gouden
tanden. Na een recente stijging
van de goudprijs kan het perso
neel van de nationale bank de
stormloop niet meer verwerken.
Het dagblad Cronica Romana
meldde dat de rijen voor de lo
ketten steeds langer worden. De
tijdrovende controle van het
goudgehalte van de sieraden en
tanden is daarvoor verantwoor
delijk. Andere Roemenen ma
ken op hun eigen manier ge
bruik van de rijen voor de ban
ken. Zij verkopen hun plaats in
de rij voor 100.000 Lei, eenze-
vende van het gemiddelde
maandloon.
SEKSSTAK3NG De commandant van het Colombiaanse leger, ge
neraal Manuel Jose Bonett, heeft de geliefdes van rebellen in het
land opgeroepen geen seks meer met de guerrillastrijders te bedrij
ven totdat deze een vredesakkoord tekenen. De generaal, die in Co
lombia bekend staat als een soort van huiskamerfilosoof, heeft het
idee uit de Lysistratavan de oud-Griekse satiricus Aristophanes. In
dat klassieke werk onthouden Griekse vrouwen hun mannen
seksueel contact todat deze stoppen met de Peloponnesische Oor
log. De Griekse mannen zwichten uiteindelijk voor het drukmiddel
en tekenen een vredesverdrag. Bonett zei dat vrouwen van regege-
ringsmilitairen en politiemmannen niet in seksstaking hoeven
gaan, „want wij zijn niet de geweldplegers". Het is niet bekend of
de Colombiaanse guerrilla's de oproep van de commandant in
overweging hebben genomen.
LIEVE JUF Een 35-jarige lera
res is door een Amerikaanse
rechtbank veroordeeld tot zes
maanden gevangenisstraf we
gens een verhouding met een
inmiddels 14-jarige jongen, een
leerling van haar. Zij heeft een
baby van hem. Mary Kay Le-
Tourneau, getrouwd en moeder
van vier kinderen, begon de af
faire toen haar leerling 13 jaar
was. De aanklager eiste een cel
straf van tussen de vijf en acht
jaar, de gebruikelijke strafmaat
voor kinderverkrachting. Mary
Kay kreeg echter steun uil on
verwachte hoek: de moeder van
de jongen nam het voor haar
op. De jongen heeft bovendien
steeds gezegd dat hij zich geen
slachtoffer voelde en wil trou
wen met zijn juf. LeTourneau's
echtgenoot heeft echtscheiding
aangevraagd en is met hun vier
kinderen naar Alaska verhuisd.
DOODSKIAP Bij een frontale
botsing tussen twee lijkwagens
zijn in Ivoorkust een dode en
negen gewonden gevallen. Dat
meldde het Ivoriaanse dagblad
Lejottr. Een lijkwagen met de
stoffelijke resten van een belas-
tinginner was met een aantal
nabestaanden aan boord op
weg van de havenstad Abidjan
naar het geboortedorp van de
overledene. De auto botste
frontaal op een begrafenisaulo
die met rouwende familieleden
onderweg was naar Abidjan om
het lijk van een familielid op te
halen. Een van de chauffeurs
liep bij de botsing ernstige ver
wondingen op, waaraan hij later
bezweek. Vlak voor hij stierf
wist hij de politie nog wel te
vertellen dat zijn stuur plotse
ling niet meer werkte. Dat is de
meest waarschijnlijke oorzaak
van het ongeluk.
