Dreigend tekort aan werknemers
1
Aardig voor uw
portemonnee én voor de
Kinderpostzegelactie.
Binnenland
Kijkje in verbrandingsoven
Kamer pikt uitleg Borst
over hulpmiddelen niet
Duizenden banen varkenshouderij weg
Qat-kauwende asielzoeker ontspoort steeds vaker
jOAC 18 NOVEMBER 1997
is jaar geëist tegen meester-ver valser
warden Voor het gerechtshof in Leeuwarden is gisteren zes
cel geëist tegen een 33-jarige meester-vervalser. De man be
tduizenden paspoorten te hebben vervalst, maar ontkent
[jij een criminele organisatie leidde. Hij is eerder tot driejaar
eroordeeld. Duizenden vluchtelingen reisden op gestolen
oor de man vervalste paspoorten van Iran via Nederland
Canada. De verdachte zegt zelfzeker achtduizend paspoor
tehebben vervalst. Getuige-deskundige D. Schuurman van
;entrale Recherche Informatiedienst CRI verklaarde in zijn
jhge carrière nooit zulke professionele vervalsingen te zijn
n gekomen.
ngens steken kippen in brand
Drie jongens van veertien en vijftien jaar oud uit Baarn
ingeving hebben zondagmiddag vier gestolen kippen ern-
mishandeld in de bossen bij Baarn. Twee dieren overleefden
iet. Eén kip kreeg steentjes en schroeven te eten en werd
uigd met een stok. Een andere kip werd met wasbenzine
roten, waarna de jongens met het dier gingen voetballen en
jteindelijk in brand staken. De kippen die het drama over-
lenzijn meegenomen door de dierenambulance. Een wan-
hoorde de vogels krijsen en kon een jongen in de kraag
De politie heeft de andere twee thuis aangehouden.
f jaar gëeist voor hasjsmokkel
iam Vijf jaar cel voor het opzetten van twee grote
lokkelreizen over zee. Dat heeft officier van justitie
'itteveen gisteren in de SRV-zaak tegen de 41-jarige Hilver-
ïer geëist. Hij wordt wegens het opzetten van twee grote
smokkelreizen over zee tot de hoofdverdachten van de ben-
erekend. Zijn rechterhand uit Almere moet wat Justitie be-
M drie jaar zitten. Volgens Witteveen kan de SRV-bende met
a 55 leden tot 'het bovenste segment van crimineel Neder
l'worden gerekend. In wisselende samenstelling liet deze or-
"itie de afgelopen driejaar vijf smokkelschepen met 80.000
isj rondvaren.
ell: Minder C02-uitstoot 'haalbaar'
Shell meent dat een vermindering van de C02-uit-
in 2010 met vijf procent mogelijk is. ,,Dat moet haalbaar
ils we het met zijn allen willen", zei president-directeur
jrkströter van de Koninklijke Shell Groep gisteren. Shell ver-
zich tot voor kort tegen harde afspraken over minder uit-
:van het broeikasgas. Herkströter onderstreept nu echter
elang van doelstellingen. De huidige stellingname betekent
H Shell een middenpositie inneemt in de discussie ter voorbe-
fL ing van de klimaatconferentie in december in het Japanse
eer salaris voor leraren
>nh haag» Het salaris van leraren gaat per 1 januari met 0,75
n te cent omhoog. In de CAO-onderhandelingen van de onder-
bonden en het ministerie van onderwijs is gisteren een ak-
I k0 id bereikt. Honderden leraren deden een beroep op Ritzen
frissen in het onderwijs gelijk te trekken met dat van an-
j beroepen in de overheidssector. De AOb is blij met het be
Ide resultaat omdat naast de structurele loonsverhoging alle
ent len eind dit jaar een uitkering van 0,2 procent extra krijgen.
ltaji vankelijk was in de CAO overeengekomen dat de leraren een
cig| lejaarsuitkering van 0,5 procent over hun salaris kregen. Nu
)ers;en ze 0,7 procent,
voc
ide Baretten mogen kleiner zijn
haag» De minimumlengte voor een plaats in de Luchtmo-
eBrigade gaat van 1,70 naar 1,65 meter. Ook verlaagt Defen-
roor een enkele functie de opleidingseis. Volgens een woord-
ider van het ministerie is de lagere lengte-eis mogelijk door
omst van betere rugzakken. „Voor de hele landmacht geldt
ninimumlengte van 1,60 meter. Aanvankelijk gold dat ook
rde Luchtmobiele Brigade. Maar gelet op de beschikbare
a, akken en de last van dertig kilo is die grens toen tien centi
er verhoogd." Ook zijn voor een enkele functie de oplei-
jeisen een tree naar beneden bijgesteld tot vbo-b niveau.
Defensie-zegsman ontkent in alle toonaarden dat dat is ge-
nlsl Hom aan voldoende kandidaten te kunnen komen,
nzij
leohandel wil seksmeldpunt
star r
De Nederlandse Video Detaillisten Organisatie (NVDO)
[(gisteren bij staatssecretaris Terpstra aangedrongen op het
ad ellen van een meldpunt voor klachten over seks en geweld
die 1,video en in bioscoopfilms. De belangenorganisatie stelt
den istra voor het meldpunt onder te breilgen bij de Raad van
erra richt, waaronder bijvoorbeeld ook de filmkeuring ressor-
ïitS LHet aantal klachten over onder meer geweld in de media
che fit. „Ouders klagen erover dat er al vroeg op de avond schiet-
ijen op tv te zijn zijn. Kinderen zijn dan nog niet naar bed.
fin: sin tekenfilms zitten al geweldscènes. Het wordt tijd dat de
ergi enleving zich bezint", vindt Van Teeseling.
Deze week hebben we.vljf bijzondere aanbiedin
gen. Lekker laaggeprijsd voor u. En een financieel
steuntje in de rug voor kinderen die uw hulp hard
nodig hebben.
Van elk verkocht artikel wordt een dubbeltje
overgemaakt aan de Stichting Kinderpostzegels
Nederland. Hoe meer u koopt hoe meer dubbel
tjes dat zijn. Doet u ook mee?
Uriox geconcentreerde t
soepen, div. smaken, 1 *7Q
blik 0.46 liter Nü- X. V
1 QQ ö'ofpTck-ups,"Q QQ
i.JJ blik 200gram X.Ov
Mora Bitterballen I229I of
an,
is -249-,
De aanbiedingen en de actie gelden t/m zaterdag 22 november as
*van elk verkocht artikel wordt een dubbeltie overgemaakt aan de
Stichting Kinderpostzegels Nederland.
's Lands grootste kruidenier
blijft op de kleintjes letten. UT I
Centraal Plan Bureau voorziet begrotingsoverschot in 2002
Niet alleen scholing, maar ook een groter verschil tussen
uitkeringen en (laagbetaald) werk moet ervoor zorgen
dat er meer laaggeschoolden aan de slag komen. Dat zei
directeur Don van het Centraal Plan Bureau (CPB) giste
ren bij de presentatie van de economische verkenning
voor de volgende kabinetsperiode (1999-2002). Hoe die
grotere beloningsverschillen bereikt moeten worden, laat
Don vooralsnog in het midden.
meer mensen die nu een uitke
ring hebben aan de slag moe
ten. De huidige Melkert-banen
en de loonkostensubsidies van
het kabinet om laagbetaald
werk goedkoper te maken heb
ben allebei hun voor- en nade
len, maar lossen het probleem
van de werkloosheid 'aan de
onderkant' niet op. Daartoe
den haag gpd
Als de economie zich de ko
mendejaren net zo gunstig ont
wikkelt als deze kabinetsperio
de, kan een personeelstekort
ontstaan, zo waarschuwt het
CPB. Dat betekent dat niet al
leen ouderen langer moeten
blijven werken, maar ook dat
moeten mensen met een uitke
ring ook meer geprikkeld wor
den een baan te zoeken, aldus
het CPB.
Het Planbureau heeft voor
het volgende kabinet twee sce
nario's opgesteld. In het be
hoedzame scenario groeit de
economie jaarlijks met twee
procent. Er komen dan per jaar
zo'n 65.000 banen bij, waardoor
de werkloosheid ongeveer op de
huidige 400.000 mensen (5,75
procent van de beroepsbevol
king) blijft hangen. De koop
kracht neemt gemiddeld onge
veer een half procent per jaar
toe en het kabinet heeft zes mil
jard gulden extra te verdelen,
waarvan anderhalf miljard gul
den voor lastenverlichting.
In het gunstige scenario (3,25
procent groei) komen er per
jaar 100.000 banen bij. De werk
loosheid zakt naar 330.000
mensen en komt dan in 2002
onder de vijf procent uit. Jaar
lijks is er anderhalf procent
meer koopkracht en het kabinet
heeft bijna 30 miljard gulden
meer in handen, waarvan acht
miljard gulden aan lagere las
ten. Als de rest gebruikt wordt
voor een lager financieringste
kort, is er in 2002 zelfs geld over
op de begroting. Bij deze cijfers
moet volgens Don wel rekening
gehouden worden met mogelij
ke tegenvallers bij de instroom
van asielzoekers en bij de ge
zondheidszorg. Zo werd er de
afgelopen jaren al 1,5 procent
extra uitgegeven aan de zorg, in
plaats van de afgesproken 1,3
procent groei per jaar.
Ook waarschuwt het CPB op
nieuw voor mogelijke tegenval
lers in het enthousiaste gebruik
van fiscale aftrekposten zoals de
lijfrentes, waardoor de schatkist
geld mis kan lopen. Don advi
seert het kabinet daar goed op
te letten bij de plannen voor
een nieuw belastingstelsel.
Daarnaast kunnen computer
problemen bij de overgang naar
het jaar 2000 roet in het eten
gooien. Ook is het de vraag hoe
soepel de EMU straks wordt in
gevoerd en dus hoe de sterk de
nieuwe euro wordt.
Volgens Don moet het nieu
we kabinet op alle terreinen re
kening houden met het ergste.
Wat de staatsschuld en het fi
nancieringstekort moet de vol
gende regeerploeg dus uitgaan
van het behoedzame scenario
met minder economische groei.
Als het gaat om de files, moge
lijke problemen op de arbeids
markt en milieuproblemen
moet het nieuwe kabinet juist
rekening houden met het gun
stige scenario, waarin de econo
mie flink blijft groeien. Of de
partijen dat in hun verkiezings
programma's ook een beetje
doen, wilde Don niet zeggen.
Dat blijkt als het CPB dc pro
gramma's de komende tijd gaat
doorrekenen.
den haag Premier Kok neemt een kijkje in de verbrandingsoven van de NV afvalverbranding Zuid-Nederland in Moerdijk die hij zelf zojuist heeft geopend. foto anp cor mulder
Eén getuige in
zaak-Urka vast
wegens meineed
amsterdam gpd
vervolg voorpagina
Eén van de getuigen in de zaak-
Urka is gisteren beschuldigd
van meineed. Hij is na die be
schuldiging onmiddellijk aange
houden. De 40-jarige Amster
dammer ontkende Urka en qn-
dere leden van diens vermeen
de bende te kennen. De officier
van justitie beschikt echter over
afgeluisterde telefoongesprek
ken, waarin de man spreekt
over leden van de Urka-clan.
De getuige verklaarde verder
dat hem tijdens zijn gevangen
schap een zogenoemde kroon
getuigeregeling was aangebo
den, in ruil voor belastende ver
klaringen tegen Urka. Hij was
hier echter nooit op ingegaan.
Tijdens zijn detentie zou hem
verder, weer in ruil voor een be
lastende verklaring over Urka
en de zijnen, een overplaatsing
zijn aangeboden naar een ge
vangenis met een licht regime.
Advocaat A. Moszkowicz nam
na deze uitspraken de aankla
gers onder vuur. Hij maakte
kenbaar zowel de politieman
die de getuige deze regeling had
aangeboden, als de advocaat
van de man, F. Staehle, als ge
tuige te willen horen.
In een reactie tegenover deze
krant ontkent advocaat Staehle
dat er sprake is geweest van een
kroongetuigeregeling. „Hem is
tijdens zijn gevangenschap het
hemd van het lijf gevraagd,
maar er is nooit gesproken over
Urka of zijn groep en er is zover
ik weet ook niets beloofd."
den haag anp
met een rapport over hoe zij de
bezuinigingen wil aanpakken.
De Kamer begrijpt niet hoe
het komt dat Borst drie jaar na
het verschijnen van het rapport
pas actie onderneemt. Vorige
week zei Borst dat de vertraging
was ontstaan doordat een amb
telijk adviseur was bedreigd
door mensen uit de hulpmidde
lenbranche. Later trok zij dat
weer in.
WD-woordvoerder Van
Blerck vindt de uitlatingen 'on
handig'. „Maar door de uitspra
ken van de minster zijn in ieder
geval de bezuinigingen op de
medische hulpmiddelen hoog
op de politieke agenda geko
men. Borst is nu gedwongen het
probleem op te lossen", aldus
het Kamerlid. De logopedisten
hoeven volgend jaar de helft
minder in te leveren dan de tien
miljoen gulden die Borst voor
hen in petto had.
brussel paul koopman
De Tweede Kamer wil van mi
nister Borst (VWS) weten hoe
het komt dat de bezuinigingen
op de medische hulpmiddelen
vertraging hebben opgelopen.
Als de minister niet met een
goed verhaal komt, dan sluit
PvdA-Kamerlid Oudkerk een
parlementaire enquête niet uit.
„De afgelopen jaren had er in
totaal een half miljard bezui
nigd kunnen worden op de
kunst- en hulpmiddelen. Wij
willen weten waarom dit niet is
gebeurd", aldus Oudkerk gister
avond tijdens het debat over het
Jaaroverzicht Zorg 1998.
Borst zegde de Kamer 'toe in
januari 'het gehele traject te
schetsen'. Begin '95 concludeer
de een ambtelijke werkgroep
dat er jaarlijks tweehonderd
miljoen gulden te besparen valt
op de uitgaven van hulpmidde
len., Volgend jaar komt Borst
correspondent-anp
Bijna de helft van de varkenshouderijen in
Nederland zal de komende jaren zijn deu
ren moeten sluiten als gevolg van nieuwe
overheidsnormen. In totaal gaan naar
schatting zevenduizend van de vijftiendui
zend bedrijven dicht en gaan tussen de
15.000 en 20.000 arbeidsplaatsen verloren.
Dit zei landbouwminister Van Aartsen gis
teren in Brussel bij de presentatie van zijn
plannen voor een rigoureuze inkrimping
van de varkensstapel. De veehouders wor
den, tot grote woede van de sector, niet
schadeloos gesteld.
„Ik wil niet verhelen dat er een vrij forse
terugloop van bet aantal banen is. Veel boe
ren zullen hun werk er aan moeten geven.
Dat is triest", zei Van Aartsen. Volgens de
minister is de inkrimping van het aantal be
drijven echter onafwendbaar. „Ook zonder
deze voorstellen was de sector verpieterd.
Nu doen we een forse stap in de richting
van een duurzame sector zodat de boeren
met opgeheven hoofd door het leven kun
nen."
Van Aartsen wil de varkensstapel met een
kwart verminderen. Door het aantal dieren
fors te beperken wil Van Aartsen zowel de
mestoverlast aanpakken en de huisvesting
van varkens verbeteren als de kans op een
herhaling van een grootschalige pestepide
mie beperken.
De overheid trekt geen extra geld uit om
de boeren die door de inkrimping van hun
veestapel getroffen worden te compense
ren. Volgens Van Aartsen zit er niet meer in
het vat dan de 475 miljoen gulden die al
twee jaar geleden voor de sanering werd ge
reserveerd. Veehouders die hun bedrijf be
ëindigen kunnen hun resterende 'varkens
rechten' verkopen aan collega's die door
gaan.
Van Aartsen wil varkenshouders die nu al
met hun bedrijf willen stoppen, ook snel
duidelijkheid geven over de vergoeding die
zij kunnen krijgen van de overheid. De mi
nister komt mogelijk binnen een aantal we
ken met een voorstel voor een opkooprege
ling. Hij komt daarmee tegemoet aan de
wensen van de Tweede Kamer en de var
kenssector om haast te maken. Nu het fok-
verbod van de baan is en het vervoersver-
bod deels is opgeheven, moeten varkens
houders in het pestgebied beslissen over
grote investeringen. Een aantal overweegt
te stoppen, maar aarzelt nog omdat ondui
delijk is hoeveel geld zij dan van de over
heid krijgen.
De bewindsman wil via een 'varkenshel-
fing' van 11,50 gulden per dier per jaar bo
vendien bereiken dat de varkensbedrijven
in de toekomst de kosten van de bestrijding
van epidemieën 'in ovetwegende male' zelf
ophoesten. Nu betalen de boeren zo'n dub
beltje per varken. Voorman van de varkens-
boeren Wien van den Brink zegt dat hij kan
leven met de verhoogde varkensheffing,
mits varkenshouders de mogelijkheid krij
gen om hun beesten te vaccineren. Op die
manier kan de varkensziekte onder controle
blijven. Het beleid van de Europese Unie
verbiedt echter de toepassing van vaccina
tie.
Voorzitter G. Doornbos van de Land- en
Tuinbouworganisatie Nederland .zei giste
ren dat de manier waarop Van Aartsen de
reductie wil bereiken hem 'grote zorgen'
baart. Van Aartsen wil dat doen door de
EU-Nitraatrichdijn uit 1991 toe te passen.
Doornbos wijst er op dat ook andere secto
ren, zoals dc melkveehouderij, worden ge
troffen als de Nitraatrichtlijn wordt toege
past.
Drug versterkt stemming waarin mensen verkeren
den haag erik van der veen
Het gebruik van de drug qat door asiel
zoekers uit vooral Somalië en Ethiopië
leidt steeds vaker tot ernstige sociale en
psychische problemen.
Hulpverleners melden dat buitensporig
gebruik van dit roesmiddel het leven van
een groeiende groep gebruikers zwaar
ontregelt. Dat gaat gepaard met psychia
trische opnames, relatieproblemen, de
pressieve gevoelens en lichamelijke
klachten.
Qat werd een jaar of vier geleden in Ne
derland geïntroduceerd door asielzoe
kers uit Somalië, Ethiopië (Eritrea) en Je
men. Het gaat om het blad van de catha
edulis-struik. Bij langdurig kauwen komt
een amfetamine-achtig'e stofvrij die een
euforische stemming bij de gebruiker te
weeg brengt. In de landen van herkomst
geldt qat als een genotmiddel zoals kof
fie of thee in de Westerse wereld. Het
heeft een belangrijke sociale functie: De
mannelijke bevolking ontmoet elkaar
traditiegetrouw na het werk in het plaat
selijke qat-lokaal.
Ver van huis, in de Westerse wereld, kan
qat echter heel anders vallen, weet regio
consulent Harrie Koek van de stichting
Pharos, een landelijke instelling voor ge
zondheidszorg voor asielzoekers. Het ge
voel van onthechting door het verblijf in
een ander land met een andere cultuur
wordt door de drug nog eens extra ver
sterkt. „Je bent ver van huis, de status
die je daar had, ben je hier kwijt, het so
ciale opvangsysteem is hier heel anders
dan thuis en daarbij komt ook nog eens
de onzekerheid over je toekomst. Dat
kan bij sommige gebruikers helemaal
verkeerd uitpakken.
Qat-kauwers die hele dagen uitgeteld
rondhangen of liggen, zijn allang geen
uitzondering meer, zegt Koek. Enkele
uren na de eerste eufonische effecten
slaat de qat-roes om in een verlammend
en depressief gevoel. In zo'n apathische
stemming kunnen alledaagse problemen
ineens onoplosbaar lijken. Er zijn al ge
vallen bekend van gebruikers die zijn op
genomen met psychotische verschijnse
len. Ook voelen veel kauwers zich dood
ziek en klagen zij over maag- en hoofd
pijn. Verder ontstaan relatieproblemen
doordat gebruikers niet meer functione
ren als gezinshoofd.
Echt zware problemen komen volgens
Koek nog relatief weinig voor. Hij ziet
echter wel een grote risicogroep. „In elke
plaats met een kleine Somalische of
Ethiopische gemeenschap, zijn wel een
paar probleemgevallen." Landelijk gaat
het om tientallen en mogelijk zelfs hon
derden gebruikers. Specifieke hulpverle
ning is voor hen nog niet ontwikkeld.
Koek trekt een parallel met hasj- en wiet-
gebruik. „Het merendeel van de blowers
heeft geen problemen. De mensen die in
problemën komen, zitten vaak al in een
uitzichtloze situatie. Blowen, maar ook
qat kauwen, versterkt die problemen,
met alle gevolgen van dien."
Zowel Koek als stafmedewerker Erik
Fromberg van het Trimbos Instituut
waarschuwen voor een hetze tegen qat,
dat verschillende keren per week vers op
Schiphol wordt aangevoerd vanuit Ke
nya. „Ik ben allang blij dat ze dit middel
gebruiken en geen alcohol", stelt From
berg. „Nederlanders zouden in zo'n situ
atie waarschijnlijk naar de fles grijpen.
Maar bij mensen uit deze landen zou dat
desastreus uitpakken doordat ze nooit
met drank hebben leren omgaan. Daar
bij vergeleken geeft qat weinig overlast.
Depressieve mensen zijn niet lastig, die
hebben vooral last van zichzelf."
Nederlanders hebben het overigens le
gale middel volgens Fromberg nog niet
leren waarderen. „Er wordt wel eens wat
aangeboden in een smartshop, maar dat
komt niet verder dan de very happy few.
En dan nog blijft het bij een paar keer
proberen. Het effect is zeker niet onaan
genaam, kan ik uit eigen ervaring zeg
gen. Maar dat urenlange gekauw past
niet in onze traditie. Nederlanders gooi
en liever een pilletje achter de kiezen."
In de Verenigde Staten wordi de werkza
me stof uit qat al in pilvorm gebruikt on
der studenten, In Nederland is dat echter
nog niet gesignaleerd. Het zou ook direct
worden verboden. Alleen het onbewerk
te qat-blad mag volgens de rechter wor
den aangemerkt als natuurproduct. Om
die reden valt het niet onder de Opium
wet.
Anticonceptie
per pleister
den haag anp
Er is een nieuw anticoncep
tiemiddel op komst en wel in
de vorm van een pleister. De
vrouw plakt de pleister op
haar buik, bil of dijbeen,
waarna de hormonen recht
streeks via de huid in de
bloedbaan terechtkomen.
De pleistermethode is al
voor andere geneesmiddelen
in gebruik. Zo is er al één
voor kankerpatiënten en be
staat er ook een nicotine
pleister. Het voordeel van de
pleistermethode is dat de
werkzame stoffen recht
streeks in de bloedbaan te
rechtkomen, Bij gewone me
dicijnen gebeurt dat indirect
via de maag en de lever. De
pleister wordt op dit moment
wereldwijd getest onder an
dere op de mate van be
trouwbaarheid. Het is nog
niet duidelijk wanneer het
middel in Nederland op de
markt komt.
