André Rieu verovert Amerika
Cultuur Kunst
Restaur)
sanatori
Zonnest
Van Nelle-complex als design-temi
De blauwe plekken
zijn amper te tellen
Vondelprijs Directeur Gemeentemuseum laf]
voor Kylian politieke teksten verwijderen
DINSDAG 18 NOVEMBER 1997
CHEF JAN RIJSDAM. 071-5356444. PLV. CHEF AD VAN Mi
Boek 'Abeltje' wordt verfilmd
bant» Het centrum van het Flevolandse dorp Bant is nog zo on
bedorven dat het als decor mag dienen voor de verfilming van
het beroemde boek 'Abeltje' van Annie M.G. Schmidt. Een ploeg
van dertig man van filmbedrijf Bos Bros zal enkele dagen het
centrum beheersen, dat werd gekozen vanwege zijn uit de jaren
vijftig daterende uiterlijk. 'Abeltje' is het avontuurlijke verhaal
van een jongetje dat in een lift ontsnapt uit een warenhuis en
daarmee vervolgens een wereldreis maakt. Opnamen zijn al ge
maakt in New York en in Spanje. Er komen een bioscoop- en te
levisieversie van het verhaal.
Kinderprogramma Katwijks Museum
katwijk» Kinderen tussen vijf en acht jaar kunnen aanstaande
zaterdag een kijkje nemen in de keuken van kunstschilder Jan
de Beus. Tussen 10.00 en 12.00 uur geeft hij een workshop in het
Katwijks Museum aan de Voorstraat. Voor kinderen die geïnte
resseerd zijn liggen bij het museum pakketten met opdrachten,
vragen en informatie klaar. De toegangsprijs voor kinderen tot
twaalf jaar is een knaak. Volwassenen betalen vier gulden. Tot 6
december is ook een tentoonstelling van het werk van Jan de
Beus te zien in het Katwijks Museum.
'Daar komt bij dat hij een vreselijk stuk is
Kunst op het toilet
utrecht In de School voor Journalistiek in Utrecht is op het
ogenblik een opmerkelijke tentoonstelling te zien. Het opvallen
de daarbij zit 'm niet zozeer in de getoonde werken, alswel in de
plaats van handeling. De grafische ontwerpen van Tessa van der
Waals hangen namelijk niet zoals te doen gebruikelijk in een ex
positiezaal, maar in de toiletten van de school. Naar het schijnt
wordt de tentoonstelling goed bezocht. foto gpd
Het is elf uur in de avond
en de concertzaal van het
John F. Kennedy Center in
Washington kookt van en
thousiasme. De 2300 toe
schouwers denken er niet
over naar huis te gaan. Ze
bruisen van opwinding en
willen nog iets horen van
de man die hen drie uur
lang volledig om zijn vin
gers wond. „Meer! Meer!"
Vanaf vier galerijen hoog
dondert het applaus om
laag richting podium. Op
dat podium heft André Ri
eu glimlachend zijn
strijkstok. „Willen jullie nu
iets typisch Europees ho
ren?", vraagt hij. „Yeah!",
juicht het publiek dat de
hele avond voornamelijk
Weense composities heeft
aangehoord. En dan klin
ken de eerste maten van
Glenn Millers 'In the
Mood'.
washington john wanders
Amerika heeft André Rieu ont
dekt en het is duidelijk een ge
val van liefde op het eerste ge
zicht. „Ik houd van zijn mu
ziek", zegt Doris, een vijftig
plusser uit de staat Virginia. „En
ik vind het fantastisch zoals An
dré op het podium staat. Daar
komt bij dat hij een ongelooflijk
stuk is." Ze trekt een ondeu
gend gezicht en barst uit in een
schaterlach. Haar vriendin Ge-
orgene giechelt olijk mee. Het
tweetal staat in de pauze gebo
gen over een folder met drome
rige kleurenfoto's van hun
idool.
Het is acht uur in de avond
als André Rieu zich in de kleed
kamer achter het podium in zijn
concertbroek hijst. Een assistent
strikt de veters van zijn zwartge
lakte schoenen. „Dat is niet om
dat ik ze niet zelf wil strikken,
maar ik kan mij niet bukken in
deze broek", licht Rieu onge
vraagd toe.
De slopende tournee voerde
per chartervliegtuig langs twaalf
steden in het Oosten van Cana
da en de VS. „Overal dolenthou
siaste mensen", vertelt Rieu.
„Heel leuk. Ik ben dan ook heel
tevreden. Maar dit is pas het be
gin. Wil ik hieraan wat overhou-
hilversum «anp
Het voormalige
Zonnestraal wot
schijnlijk een pa>
centrum. Staat
Nuis (Cultuur) gat
niet een plan voor
ratie van het sant
Hilversum. Voor
van het nog restere
van 2,5 miljoen gi
de de bewindsma
een oplossing in h
zicht. Er is al 8,5 n
den (6 miljoen va
en 2,5 miljoen uit
re bron) beschikbi
restauratie.
Met zijn toezegi
komt Nuis dat eet
geldtekort een
met de restauratie
nen. Het voormali
rium Zonnestraal
worpen door de ar
Duiker. Gelden hi
ren aan het begin
eeuw bijeengebrac
diamantwerkersbo
strijding van tuber
der de diamantbev,
Het gebouw ze
voorgedragen voo:
op de werelderfgoe
André Rieu heft glimlachend zijn strijkstok. Het publiek reageert uitgelaten.
den, dan gaat dat niet in een
zaal als deze. Dit is voor mij een
try-out. In april komen we terug
en blijven we langer."
Rieu dacht aanvankelijk dat
Amerika nog niet geheel rijp
was voor zijn programma dat zo
sterk afwijkt van een regulier
klassiek concert. De angst voor
half gevulde stadions leidde
hem naar zalen met een maxi
mumcapaciteit van 2500 toe
schouwers. Mogelijk onder
schatte de organisatie de be
langstelling die er voor de Ne
derlander in de VS bestaat. „De
mevrouw van de concertzaal in
Boston zei dat we vooral moe
ten terugkomen en dan wat lan
ger moeten blijven. Ze zei dat ze
de zaal zeven keer had kunnen
vullen".
Wat onderscheidt Rieu en zijn
Johann Strauss Orkest van an
dere klassieke musici? „Hij is
leuk", reageert een vrouwelijke
fan uit Maryland. „De enige
emotie die je bij andere orkes
ten waarneemt is het moment
waarop ze met hun strijkstok
ken tegen de muziekschriften
tikken. Dat vind ik zo saai. Bij
Rieu straalt het plezier je van al
le kanten tegemoet. Ik heb een
fantastische avond.
Time riep Rieu afgelopen
maand uit tot 'De nieuwe ko
ning van de wals'. De succesvol
le violist uit Maastricht, die vol
gens het Amerikaanse weekblad
een beetje op de acteur Mei
Gibson lijkt, staat in de VS met
drie verschillende cd's in de top
van de klassieke hitlijsten. „An
dré Rieu is, althans voor dit mo
ment, een van de grootste klap
pers op de klassieke markt",
constateerde Time. „Rieu kan
zich meten met toppers als Lu
ciano Pavarotti, Kathleen Battle
en David Helfgott."
Zal zijn formule ook in de
toekomst succesvol blijken? Of
staat Rieu voor een trend die
plotseling overwaait? „Dat vind
ik een typisch Nederlandse
vraag", antwoordt hij hoofd
schuddend. Nee, Rieu weet heel
zeker dat zijn succes „gewoon"
zal voortduren. Wil hij na Ame
rika de hele wereld veroveren?
„De hele wereld", bevestigt hij
zonder spoor van twijfel.
Gevraagd naar het geheim
van zijn succes, zei Rieu vorige
maand in Time: „Het is mijn
persoonlijkheid. Vanaf het mo
ment dat ik het podium bestijg,
is het publiek als was in mijn
htrnden. Ik voel mij buitenge
woon op mijn gemak in het
licht van de schijnwerpers". Dat
blijkt in het uitverkochte Ken
nedy Center. Tien minuten voor'
aanvang van de voorstelling is
er in zijn kleedkamer niets te
merken van spanning. En even
later op het podium oogt de or
kestleider als een vis in het wa
ter. Het publiek weet: hier staat
een professional, eentje met
charisma.
Er wordt deze avond veel en
luid gelachen in het Kennedy
Center, dat voor de gelegenheid
gevuld is met een groot aantal
senioren. Als Strauss' grootste
foto gpd/hans broekhuizen
hit 'Aan de mooie, blauwe Do-
nau' klinkt, kunnen enkele toe
schouwers zich niet langer in
houden. Had Rieu zojuist niet
zelf verkondigd dat Strauss zijn
muziek componeerde met de
bedoeling dat er op gedanst zou
worden? En daar gaan ze, wal
send over de paden die de ver
schillende rijen stoelen van el
kaar scheiden. Enkele danspa
ren botsen frontaal op elkaar.
Het kan de pret niet drukken.
Tijdens de 'Radetzky Mars'
wordt er door een stuk of dertig
toeschouwers zowaar een polo
naise ingezet: „Sluit je bij ons
aan", roept de man aan de kop
van de stoet. Rieu's orkest rondt
af met een slaapliedje en daarna
is het feest echt voorbij. Zwaai
end nemen de 2300 toeschou
wers afscheid van de musici.
„Heb een veilige terugreis naar
Europa", roept een oudere
vrouw met verstikte stem. Het
lijdt geen twijfel: 'America loves
Rieu'.
Akkoord
kunstond£
amsterdam anp
De Kunstenbond
werkgeversorganisa
ben een beginsels
reikt over een nieui^
werknemers in de 1 ej
tie. Het akkoord
over een periode
behoud van koo
docenten en onife
personeel van mu :f(
creativiteitscentra e e(
Per 1 augustus l$jj(
2,25 procent die de
er in 1996 eenmalij
blijvend verwerkt
Op 1 januari 199f
nen met 2,25 proci
en per 1 augustus
daar nog eens 1,5
De arbeidstijd gaal
1998 van 1600 na;
per jaar (normtaai:
neer op veertig uü
roostervrije dagen p ma
De blauwe plekken zijn amper
te tellen, de ernstiger blessures
blijven beperkt tot twee ver
stuikte knieën en wat verrekte
buikspieren. Nog een wonder,
want hoofdrolspelers Albert
Klein Kranenburger en Tamara
Schoppert slingeren elkaar door
de ring of ze speelgoedpoppen
zijn. Al in januari zijn ze met de
training begonnen, afgelopen
vrijdag was het echt raak. Toen
ging 'Pak 'm Stanzi' van Claire
Luckham in premie're. Niet in
het theater, maar in sporthal
Het Kalverdijkje in Leeuwarden.
Het stuk is tot eind februari in
een reeks sportaccomodaties te
zien: op voorhand zijn er al
8000 kaarten verkocht.
'Pak 'm Stanzi' is na 'Abe' de
tweede voorstelling van het
Friese gezelschap Tryater die
sport en toneel combineert. Het
verschil is dat in 'Abe', in het
stadion van FC Heerenveen, de
sport in de voorstelling voor re
kening kwam van echte voet
ballers, terwijl in 'Pak 'm Stanzi'
de acteurs die voor hun reke
ning nemen. Sport is in 'Pak'm
Stanzi' het zogenaamde 'catch
as catch can', de vrije variant
van het worstelen. Waarbij in
dit geval de oorlog tussen de
seksen in het stuk letterlijk in de
ring wordt uitgevochten.
Albert Klein Kranenburg komt
uit hel bestand van castingbu
reau Hans Kemna. Hij is net
klaar op de Kleinkunstacade
mie, maar wat minstens zo be
langrijk is: hij heeft de zwarte
band in judo. Toen hij het stuk
onder ogen kreeg, dacht hij:
'Wanneer gaan we repeteren?',
zoveel zin had hij er in. De iro
nie wil, dat hij judo er een paar
jaar geleden aan moest geven,
vanwege de studie aan de Klein
kunstacademie. En dal hij zijn
eerste grote rol na het afstude
ren juist aan datzelfde judo
dankt.
Tamara Schoppert heeft nooit
aan vechtsport gedaan, maar
wist van zichzelf dat ze 'een
sportlijf heeft dat lenig en sterk
is. Trainer Erik Kerremans en
Albert Jansens (oud-Europees
catchkampioen en de 'choreo
graaf van 'Pak 'm Stanzi') test
ten de spelers en durfden het
wel met hen aan.
De voorbereiding van het duo is
bijna te vergelijken met die van
filmacteur Robert de Niro. Ook
die begint een half jaar voor de
opnamen al. Toen hij in Raging
Buil een vette man moest spe
len, at hij maanden tevoren al
taartjes om werkelijk vet te wor-
Stichting wil museum voor affiches in monument van het nieuwe bouwen
rotterdam ben maandag
Frankrijk heeft er al een. In Pa
rijs, natuurlijk. Ook elders in
Europa zijn ze te vinden. Zelfs
in het Duitse Essen, midden in
het Ruhrgebied, schijnt een
waar 'Plakatmuseum' te be
staan. Dus waarom in Neder
land nog niet? Ons land kan bo
gen op een roemruchte traditie
op het gebied van affiches.
Maar toch is een museum, ge
heel gewijd aan de kunst der
aanplakbiljetten, in Nederland
nog steeds een droom die maar
geen werkelijkheid wil worden.
Ten onrechte, vinden veiling
houder Piet van Sabben en be
leidsvoorlichter Geert-Jan Mei
link. Ook ons land is nu echt toe
aan een volwaardig affiche-mu
seum, betogen zij. En ze heb
ben er ook al een plaats voor:
het Van Nelle-complex in Rot
terdam, waarvoor, zo weten ook
zij, op dit moment naarstig een
nieuwe bestemming wordt ge
zocht.
Meilink ziet in gedachten de
posters al aan de muren van de
grote zalen hangen, terwijl het
licht door de glazen gevels van
het glaspaleis speelt. Het twee
tal begrijpt dat het Van Nelle-
complex onmogelijk in zijn ge
heel een museumfunctie kan
krijgen. In totaal is er 60.000
vierkante meter kantooropper
vlak beschikbaar. Buiten beslaat
het terrein nog eens 10,3 hecta
re.
Het affiche-museum zal een
relatief klein deel uitmaken van
die 60.000 vierkante meter. Mei
link is al blij wanneer hij daar
van een tiende deel ter beschik
king krijgt. Vandaar dat het affi
che-museum een onderdeel
uitmaakt van een groter 'con
cept' dat Meilink en Van Sab
ben hebben ontwikkeld. De ge
dachten gaan uit naar een
design-centrum dat bestaat uit
een aantal bedrijven in de recla
mesfeer, die in het Van Nelle-
gebouw kantoorruimte kunnen
huren. Collectieve ruimten kun
nen worden gebruikt voor re
presentatieve doeleinden zoals
presentaties, workshops en
masterclasses. Verder kan het
Van Nelle-complex uitgroeien
tot een internationaal platform
op reclame-gebied, waar mani
festaties en congressen worden
gehouden, veilingen kunnen
plaats hebben, terwijl ook aan
eventuele winkelruimten en ho-
recavestigingen is gedacht.
Kortom: het Van Nelle-gebouw
als reclametempel, met het affi
che-museum als publiekstrek
ker.
De Nederlandse vormge-
vingscultuur verdient het, vindt
Meilink, zelf verwoed verzame
laar van aanplakbiljetten en al
les wat daarover in de loop der
tijden is geschreven. „In de ja
ren 1910 en 1920 bestond er in
ons land al een hoog niveau van
affiches ontwerpen. En ook nu,
met namen als Wim Crouwel en
Anton Beke, is het Nederlandse
affiche-ontwerp de moeite
waard."
Als Stichting Affiche Museum
Nederland heeft het tweetal
zich gepresenteerd bij de huidi
ge eigenaar van het Van Nelle-
complex, Sara Lee. Bovendien is
er contact geweest met de ge
meente Rotterdam. Beide zijn
de belangrijkste deelnemers aan
het besluitvormingsproces, dat
op dit moment gaande is. Het
bedrijf wil van het monumenta
le fabriekscomplex af. omdat
het onderhoud veel
kost. De gemeente
trokken als handha; '0l
monumentenverori ,ai
Het complex wen
twintig gebouwd n: n!
werp van de archinf111
man en Van der Yf?a
ontpopte het zich
zienbarend proton n|
Nieuwe Bouwen, lc'
tuur op vatting \va DP
lucht en ruimte ce
den. Maar na ruin
trouwe dienst blijl8e:
voor de fabrieksdoent
Sara Lee niet meert!
Achter de scherm
werkgroep al geruii
een nieuwe bestel
het uit de jaren t
mende bouwwerk
ces wordt zo
ruchtbaarheid gegt
duidelijk dat een \i)
len serieus wordt H
Volgens de gemet
voorstellen bij wa;
plannen van de St
che Museum Ned
zouden passen.
Is het kunst of is het sport of is het beide? Waar ligt de grens, wie gaan daar over heen en waarom
gebeurt dat? In de rubriek Kunstgras gaan we op zoek naar de raakvlakken en snijpunten van deze
op het eerste gezicht zo verschillende culturen. In aflevering 5 de toneelvoorstelling 'Pak 'm Stanzi'.
Een nummertje 'catch as catch can' op de planken.
den. Albert Klein Kranenburg en
Tamara Schoppert begonnen in
januari met fitnesstraining om
de vereiste conditie, kracht en
souplesse te krijgen.
Met de repetities van het grote
slotgevecht in de voorstelling
zijn ze op 25 augustus begon
nen. Zeven weken is er op de
grepen en de worpen geoefend,
daarna waren er nog vijf weken
voor het repeteren van de gehe
le voorstelling. Nu zijn ze zover
dat ze het toneelspelen en het
vechten niet meer los van elkaar
kunnen zien. Tamara Schop
pert: „Je neemt die grepen op in
de tekst, het wordt de inter
punctie in de regels. Je zegt wat
en 'bam' je smijt hem tegen de
grond. Het wordt muziek, het
wordt dansen. Als ik die grepen
nu zonder tekst doe, voelt dat
bloot aan."
„Stunten voor het publiek",
noemt Tamara sommige onder
delen van de voorstelling. Op
een bepaald moment laat ze
zich vanuit een hoek midden in
de ring vallen: Albert Klein Kra
nenburg vangt haar op. „Dan
moet je er wel staan, ik kan haar
moeilijk laten vallen."
Kranenburg heeft één ding
voor: voor het Fries - de voertaal
van de voorstelling - hoeft hij
zich niet in te spannen. In 'Pak
'm Stanzi' spreekt hij plat
Utrechts. Het taalverschil geeft
extra kleur aan de verhouding
tussen Tony Macho en Stanzi.
De voorstelling is niet in de re
gio te zien maar gaat tot en met
21 februari op tournee langs
Friese sporthallen.
Artistiek directeur en choreo
graaf Jiri Kylian van het Neder
lands Danstheater krijgt de
Joost van den Vondelprijs 1997
van de Alfred Toepfer Stiftung
uit Hamburg. Aan de belangrij
ke Duitse cultuurprijs is een be
drag van 40.000 mark verbon
den. Kylian krijgt de prijs 27 no
vember uitgereikt in het Lucent
Danstheater in Den Haag. De
feestelijkheid wordt opgeluis
terd door het Nederlands Dans
theater III en het muziekgezel
schap Circle Ensemble. De Joost
van den Vondelprijs wordt sinds
1960 jaarlijks toegekend voor
culturele prestaties in het Ne
derlands-Vlaams-Nederduitse
gebied.
den haag anp
Directeur J. Locher van het
Haags Gemeentemuseum
heeft een Nederlands kranten
artikel en borden met Cyprioti
sche teksten laten verwijderen
van een expositie van Cyprioti
sche iconen. Dat gebeurde na
klachten van de Turkse ambas
sade in Den Haag.
Een krantenartikel en bor
den met teksten werden weg
gehaald omdat ze ingingen op
de politieke situatie op het in
twee stukken (Grieks en Turks)
verdeelde eiland in de Middel
landse Zee. Op de expositie
zijn enkele tientallen op Cy
prus geroofde iconen te zien
die onlangs werden terugge
vonden in München. De
kunstwerken werden geroofd
uit Griekse kerken nadat het
Turkse leger het noorden van
Cyprus bezette in 1974.
Het pr-bureau Winkelman
en Van Hessen dat de publici
teit eromheen begeleidde, wil
de de kunstwerken voor hun
terugkeer naar het eiland in
Nederland laten zien. Het
huurde daartoe een leegstaan
de ruimte van het Haags Ge
meentemuseum, de Scham-
hartvleugel.
Volgens Locher heeft hij van
tevoren uitdrukkelijk laten we
ten dat tijdens de e:
aan politiek mochti
daan. „Maar zo lan ;er
zich er aan stoordf
de teksten en het ait ai
hangen", aldus Lo e;
Locher deze wei ei
kreeg van vertegen ro
van de Turkse amb ia
anderde de zaak.ar
um kan geen pis 'o
voor politiek", aid lo
„Ook als een gevvc )o
burger bij mij had ia!
had ik de spullen la ne
len."
De expositie is i IA
tot en met 22 deceit en
