Washington wijst Iraks
compromisvoorstel af
W H ij
HEMA echt lekker!
Té /Mé
Jeltsin houdt grote schoonmaak onder hervormers
Buitenland
Wdnneer gaat uw geld
a, rofiteren van de beurs?
Rellen na begrafenis
Onderzoekers VS vinden
bewijs voor psychokinese
5.'5
4.25
2?
2.»
2?
9«
Laatste stalinist
Chinese dissidenten
eisen meer vrijlatingen
Congo stapt uit Francophonie
ANDAG 17 NOVEMBER 1997
lloedgcld' voor broer verpleegster
aide* De broer van de in Saudi-Arabië vermoorde Australi-
verpleegster Yvonne Gilford heeft 2,4 miljoen gulden
edgeld' ontvangen van de Britse vrouw die wegens de moord
veroordeeld. Het is de tegenprestatie voor het feit dat Frank
ord heeft afgezien van zijn recht de doodstraf te eisen tegen
ry. Dat kan volgens de Saudische wet in ruil voor geld. Een
lere Britse verpleegster, Lucille McLaughlan, is schuldig be
iden aan medeplichtigheid en tot acht jaar cel en 500
jpslagen veroordeeld.
|ichelin moet betalen na klapband
De Franse .bandenproducent Michelin moet 60 miljoen
jjdën betalen aan een Amerikaanse vrachtwagenchauffeur die
jen klapband een ongeluk kreeg. De man verloor hierbij zijn
Kien. Michelin wordt nalatigheid verweten. De chauffeur reed
9 een greppel in, nadat een van de achttien banden van
1 wagen was geklapt. Volgens zijn advocaat zou de band po
ls zijn geweest, waardoor water kon binnendringen, dat het
■teriaal van binnenuit verzwakte. Michelin wist volgens de ad-
iat al enige tijd van het probleem.
Ilizabeth denkt niet aan aftreden"
De Britse koningin Elizabeth is niet van plan te breken
Edëtraditie dat Britse vorsten tot hun dood regeren. Aftreden
[oorhaar net zo min aan de orde als opvolging door haar
jizoon William. Dit zegt een voormalig medewerker van het
tetariaat van de Britse vorstin in een tv-interview met de
(C, dat vanavond wordt uitgezonden. Simon Gimson was tot
Je weken geleden een naaste medewerker van de privé-secre-
js van de Britse vorstin. Hij zei dat hij het interview gaf met
ledige toestemming van Buckingham Palace.
[ijzelnemer Franse ambassade gepakt
IA»_ In Bolivia is één van de Japanners gearresteerd die in
4, samen met twee landgenoten, in de Franse ambassade in
JiHaag elf mensen in gijzeling nam. De drie waren leden van
■Japanse Rode Leger, een internationaal opererende terreur-
bnisatie. De gepakte Japanner was niet alleen in Den Haag
Jef. De VS Zoeken hem voor een aanval op een Amerikaanse
lomatieke vestiging in Maleisië. Hij nam ook deel aan de ka-
Tgvan een toestel van Japan Airlines in 1977.
wint lokale verkiezingen Italië
Centrum-links heeft gisteren de burgemeestersverkiezin-
in Rome, Napels en Venetië met groot verschil gewonnen,
is gebleken uit peilingen bij de uitgangen van stembureaus,
centrum-linkse coalitie van premier Prodi lijkt door de uit-
[belangrijke steun te hebben gekregen. Het is echter een ne-
laagvoor de centrum-rechtse Vrijheidsalliantie van oud-pre-
jr Berlusconi. In steden waar geen van de kandidaten 50 pro-
thaalt, volgt op 30 november een tweede ronde.
'graafplaats voor computerkuikens
iburg In het Duitse Hamburg is de eerste begraafplaats voor
lagotchi's geopend. 'Nabestaanden' kunnen hun overleden
nputerkuikentje in een jampotje laten bijzetten. De begrafe-
mdernemer verlangt voor de eenvoudigste plechtigheid der-
hark. Met een koud buffet, een spreker en eert orkest dat Ja-
se rouwdeuntjes speelt, lopen de onkosten al snel op tot
00 mark. „Mijn tamagotchi stierf de laatste tijd elke dag.
arschijnlijk een loszittend contact", aldus een kersverse 'we
re' in een radioreportage. Ze besloot de knoop door te hak
en haar virtuele dier het eeuwige leven te gunnen.
nkse oppositie wint in Marokko
an De linkse oppositie in Marokko is de grote winnaar van
larlementsverkiezingen. Dit blijkt uit de'definitieve uitslagen,
politieke kaart blijft verdeeld over drie grote politieke groe-
i, waarbij de linkse coalitiegroep Koutla 102 van de 325 zetels
laaide. De partijen in de rechtse coalitie Wifak kregen 100 ze
en het centrum-rechtse blok verwierf er 97. De overige klei-
jartijen bezetten de 26 resterende zetels. De opkomst was
n 58,3 procent, tegen 62,7 bij de verkiezingen van juni 1993.
:N
dje ongaren zeggen 'ja' tegen NAVO
a dapest De Hongaren hebben met een ruime meerderheid
gezegd tegen het NAVO-lidmaatschap. Volgens de laatste
ingen sprak ruim tachtig procent van de kiezers zich bij het
eren gehouden referendum uit vóór lidmaatschap. Het Na-
lale Verkiezingscentrum meldde dat de opkomst ruim 56
icent bedroeg. Daarmee is het referendurh geldig en bindend.
mier Hom omschreef de volksraadpleging als 'een histori-
)Ef [kans' om Hongarije in het westen te verankeren.
plusten rond zigeuners in Dover
In Dover zijn zaterdag leden van het extreem-rechtse
ional Front slaags geraakt met een groep anti-fascisten. Het
nt hield in de Engelse havenstad een manifestatie tegen de
nst van zigeuners uit Tsjechië en Slowakije. De groepen gooi-
iflessen en stenen naar elkaar. Tenminste één persoon raak-
ewond. De oproerpolitie wist de kemphanen gescheiden te
iden. In verband met de dreigende onlusten hield de politie
ïdeel van de haven afgesloten. De afgelopen maanden zijn
lzigeuners naar Dover getrokken. Zij beweren in Tsjechië en
valdje op racistische gronden te worden vervolgd.
VSB BeursprofijtSparen: wèl het rendement, niet het risico.
Ènooie van VSB BeursprofijtSparen is, dat u de voordelen combineert
n en beleggen. Niet alleen krijgt u uw inleg altijd gegarandeerd
ir u profiteert ook van de positieve .ontwikkelingen van de beurs.
Vfeïnteresseerd in deze spaarbeleggingsvorm, waarbij u geen enkel risico
Wacht niet te lang. Slechts een beperkt aantal deelnemers kan zich
'iven. Kom dus snel langs. Of bel gratis met de adviseurs van VSB Bank.
rj 8182, 24 uur per dag, 7 dagen in de week.
VSB* BANK
VSB. Daar kom je verder mee.
Spanning enigszins afgenomen militaire oplossing nog niet uit beeld
De Verenigde Staten zien niets in het compromisvoorstel
van de Iraakse vice-premier Aziz over de mogelijke terug
keer van de VN-inspectieteams met Amerikanen naar
Irak. Desondanks lijkt de spanning tussen de Verenigde
Naties en Irak enigszins te zijn afgenomen. Er zijn diplo
matieke initiatieven, maar een militaire oplossing is nog
niet helemaal uit beeld.
Amerikaanse diplomaten
noemen het voorstel 'onaan
vaardbaar'. „Irak de keus laten
van de de«lnemende landen of
van het percentage Amerikanen
in de VN-teams is niet accepta
bel", aldus een hoge diplomaat
die met de Amerikaanse minis
ter Albright (buitenlandse za
ken) naar het Golfgebied was
gereisd.
Het Iraakse voorstel is waar
schijnlijk ook onaanvaardbaar
BAGDAD—WASHINGTON Rtr-AFP-DPA
Aziz stelde gisteren in een
vraaggesprek met de Franse
krant Le Figaro voor inspectie
teams te vormen waarin alle le
den van de Veiligheidsraad even
sterk zijn vertegenwoordigd.
„Als deze formule wordt geho
noreerd, hebben wij geen be
zwaar tegen de terugkeer van de
Amerikaanse inspecteurs die we
hebben uitgezet", aldus Aziz.
voor de VN. Die menen, net als
de VS, dat de samenstelling van
de teams een VN-zaak is waar
Irak zich niet mee mag bemoei
en. Toch zagen waarnemers in
de uitspraken van Aziz een
toenaderingspoging, die wel
licht perspectief biedt.
Een diplomatieke oplossing
voor het geschil leek gedurende
het weekeinde dichterbij te zijn
gekomen. Even nadat vice-pre-
mier Aziz in Parijs zijn compro
misvoorstel had gelanceerd, liet
de Iraakse leider Saddam Hus
sein weten niet uit te zijn op
een confrontatie met de Vere
nigde Staten. „Als het mogelijk
is om via een dialoog tot een
oplossing te komen, dan zou
den wij daar blij mee zijn", zei
de Iraakse president.
Eerder in het weekeinde ga
ven de Verenigde Staten er al
blijk van de zaak niet op de
spits te willen drijven. Na inten
sief diplomatiek verkeer tussen
New York, Washington en de
verschillende leden van de Vei
ligheidsraad is gisteravond be
sloten dat Rusland alsnog gaat
proberen een politiek compro
mis te vinden.
Washington liet gisteren we
ten dat de verkenningsvluchten
van de U-2-vliegtuigen, die op
die dag zouden plaatshebben,
pas 'in de komende dagen' zul
len worden hervat. Bagdad had
gedreigd de toestellen neer te
halen als ze het Iraakse lucht
ruim zouden binnendringen.
Jeruzalem» De begrafenis van een 8-jarige Pa
lestijnse jongen is gisteren in Bethlehem uit
gelopen op ongeregeldheden. Zes Palestijnen,
die met stenen en flessen gooiden, raakten ge
wond. Ali al-Jawareesh overleed zaterdag in
een ziekenhuis in Oost-Jeruzalem aan de ver
wondingen die hij drie dagen eerder had opge
lopen. Toen werd hij geraakt door een rubber
kogel van een Israëlische soldaat tijdens on
lusten in Betlehem.
FOTO EP A AW AD AW AD
PRINCETON. ANP
zogenoemde electronic random
numbers generators. Deze ma
chines produceren geheel wille
keurig reeksen nullen en enen.
Uiteindelijk leveren deze appa
raten evenveel nullen als enen.
Proefpersonen werden ge
vraagd te proberen of zij alleen
maar met hun gedachten er
voor konden zorgen dat de ma
chines meer van het ene of het
andere getal zouden geven.
Na twaalf jaar van proeven
met meer dan honderd proef
personen en duizenden experi
menten, vonden professor Jahn
en zijn team het bewijs dat de
machines met de geest zijn te
manipuleren. De proefpersonen
slaagden erin de cijferreeksen
daadwerkelijk te beïnvloeden.
De kans dat het om een toeval
gaat, blijkt een op de duizend
miljard.
Wetenschappers zijn er, volgens
eigen zeggen, in geslaagd te be
wijzen dat de geest wel degelijk
controle kan uitoefenen over
voorwerpen. De bewijzen hier
voor hebben zelfs de meest
sceptische critici aan het twijfe
len gebracht.
De experimenten aan de uni
versiteit van het Amerikaanse
Princeton worden gezien als het
meest overtuigende bewijs tot
nu toe voor psychokinese, zo
schrijft de Britse Sunday Tele
graph. Tot nu toe waren de
meeste 'bewijzen' gebaseerd op
anekdotische gebeurtenissen en
verhalen over zogenoemde pol-
tergeisten of figuren als Uri Gel-
ler, die met zijn geest lepels en
vorken kan buigen.
De tests werden gedaan met
Ollie B. Bommelblik
met 250 gram Amandelspeculaas /6.95
nü
Marsepeinen reep
200 gram /2.50
nü 2
voor
Kruidnootjes
zak. 500 gram /2.75
nü
Runderrookvlees
100 gram /3.75
nü
Boerensnijworst
100 gram /2.25
nü 150 grom
Jong belegen Goudse kaas
kilo/13.- nü
Aanbiedingen gelden t/m zaterdag 22 november 1997. Zo long de voorraad strekl.
Georges Marchais.
GEORGES MARCHAIS 1920-1997
Hij was fout in de oor
log. Hij viel de revolu
tionairen af toen in
1968 de revolutie uit
brak. En hij steurfde
de Sovjet-invasie van
Afghanistan. Maar
toen hij in 1993 einde
lijk aftrad als leider
van een communisti
sche partij was een
minutenlange ovatie
zijn deel.
Georges Marchais,
de gisteren op 77-jari-
ge leeftijd overleden
communist, kwam
voor het eerst boven
drijven in 1964. In dat
jaar blies Maurice
Thorez, de leider van
de Franse Communis
tische Partij (CPF), de
laatste adem uit en was de
moeizame speurtocht naar een
waardige opvolger begonnen.
En wie was waardiger dan
Marchais? Hij had als lijfwacht
jaren gewaakt over Thorez, en
met zijn overige geloofsbrieven
leek het ook wel goed te zitten.
Zo had Marchais in Moskou de
internationale kaderschool
doorlopen, wat in combinatie
met zijn eerdere loopbaan als
metaalarbeider het perfecte
curriculum vitae opleverde.
Er was eigenlijk slechts één
probleempje: Marchais had een
groot deel van zijn ervaring als
metaalarbeider in Hitiers Duits
land opgedaan. Maar Marchais
loste dat op door te zeggen dat
hij onder dwang naar het oos
ten was gegaan.
De partij die Marchais erfde
toen hij uiteindelijk in '72 op de
hoogste stoel terecht kwam, was
goed voor twintig procent van
de stemmen. Toen hij in '93 de
scepter aan de veel gematigder
Robert Hue gaf, kon de partij op
weinig meer dan een procentje
of zeven rekenen.
Marchais was roomser dan de
paus. Hij steunde in 1980 de
Russische inval in Afghanistan
en twee jaar later ook de Poolse
FOTO EPA PIERRE VERD Y
generaal Jaruzelski toen deze de
vakbond Solidariteit buiten de
wet stelde. De opkomst van Mi
chael Gorbatsjov beschouwde
Marchais als het begin van het
einde.
Marchais overleefde een aan
tal pogingen om hem van zijn
troon te stoten, maar zijn posi
tie begon onhoudbaar te wor
den toen een tv-producent in
1991 een boek publiceerde over
het oorlogsverleden van de
communist. Volgens auteur
Mosco was Marchais als vrij wil
liger naar Duisland gegaan,
waar hij tot aan het einde van
de oorlog in de wapenindustrie
had gewerkt.
Marchais zag zich als tacticus
in de luren gelegd door Franpois
Mitterrand, de socialist die in
'81 het presidentschap greep.
Mitterrand nam in zijn allereer
ste regering een aantal commu
nisten op, waardoor hij de partij
het wapen van de oppositie uit
handen sloeg. Pas onder Hue.
die in '93 aantrad, kon de partij
aan een bescheiden comeback
beginnen.
PARUS CEES VAN ZWEEDEN
CORRESPONDENT
WASHINGTON-PEKING Rtr-AFP-DPA
Aangemoedigd door het vertrek
van de 47-jarige mensenrech
tenactivist Wei Jingsheng naar
de Verenigde Staten eisen de
Chinese dissidenten meer vrij
latingen. In een open brief krijgt
president Jiang Zemin de op
roep ook andere politieke ge
vangenen uit hun cellen te la
ten.
„De vrijlating van Wei is een
belangrijke mijlpaal voor China
op het gebied van de rechten
van de mens, maar het is verre
van genoeg", aldus dissident
Qin Yongmin in een open brief
aan Jiang. In zijn schrijven
noemt hij 25 andere dissidenten
die volgens hem ook vrij moe
ten komen, onder wie de aan
voerder van de studentenop
stand op het Plein van de He
melse Vrede, Wang Dan.
De Chinese autoriteiten lieten
Wei het afgelopen weekeinde
'om gezondheidsredenen' plot
seling vrij. Wei vertrok direct
naar de Verenigde Staten. Art
sen in het Henry Ford-zieken
huis in Detroit zeiden na een
aantal onderzoeken dat Wei's
gezondheidstoestand behoorlijk
en stabiel is, al wordt hij behan
deld wegens hoge bloeddruk.
Wei's vrijlating volgt kort op
de Chinese-Amerikaanse top in
Washington waar Clinton twee
weken geleden de Chinese pre
sident Jiang Zemin bekritiseer
de over het mensenrechtenbe-
leid van Peking. Volgens een
woordvoerder van het Witte
Huis bespraken de twee staats
hoofden ook het lot van Wei.
De 47-jarige ex-eleclriciën zat
sinds 1979 gevangen. Hij bracht
de afgelopen achttien jaar
slechts enkele maanden in vrij
heid door, De laatste jaren
werkte hij in de zoutmijnen bij
Peking.
Kinshasa «afp-anp„De culturele uitwisseling
tussen Frankrijk en de Demo
cratische Republiek Congo
moet doorgaan buiten de Fran
cophonie", aldus Kabila. De
Francophonie is volgens hem
een verlengstuk van het Franse
'neo-kolonialisme'.
De top in Hanoi is gisteren af
gesloten met de benoeming van
ex-VN-secretaris-generaal Bout
ros-Ghali tot hoofd van de
De Democratische Republiek
Congo, het voormalige Zaïre,
het grootste Franstalige land in
het 'zwarte' Afrika ten zuiden
van de Sahara, stapt uit de
Francophonie. Dit heeft presi
dent Kabila zaterdagavond la
ten weten. De Francophonie is
een samenwerkingsverband van
landen die de Franse taal en
cultuur een warm hart toedra
gen en in de Vietnamese hoofd
stad Hanoi een top hield.
'MOSKOU HANS HOOGENDUK
CORRESPONDENT
De Russische economische hervormers
hebben een tik om de oren gekregen die
hen nog lang zal heugen. Maar liefst drie
voorvechters van de vrije marktecono
mie werden de afgelopen dagen door
president Jeltsin ontslagen. Een vierde,
vice-premier Tsjoebais, eet genade
brood. Jeltsin, die zich opnieuw een
grootmeester in het verdeel- en heers-
spel toonde, kan Tsjoebais nog niet mis
sen, maar heeft hem politiek wel een
kopje kleiner gemaakt.
Aanleiding voor de drastische opruiming
vormt een voor Russische begrippen
nauwelijks dubieuze financiële kwestie.
Vijf radicale hervormers hadden zich
voor een nog uit te geven boek over de
geschiedenis van de privatisering in Rus
land in totaal een miljoen laten betalen.
Een fiks bedrag, maar in een land waar
regelmatig vele miljoenen verdwijnen,
niet echt schokkend. Tsjoebais reageerde
dan ook laconiek, maar had buiten Jelt
sin gerekend. Die was namelijk tot de
conclusie gekomen dat de machtsbalans
aan de top verstoord was en dat Tsjoe
bais op zijn geweten had. Hij had im
mers een week eerder het ontslag be
werkstelligd van zijn grote rivaal, de
schatrijke zakenman Boris Berezovski.
Afgelopen vrijdag reageerde Jeltsin: Ka-
zakov, een vertrouweling van Tsjoebais,
kreeg wegens zijn aandeel in de boek-af-
faire zijn ontslag.
Tsjoebais merkte dat de zaak scheef zat
en zei: „Ik zal elke beslissing van de pre
sident aanvaarden, hoe die ook uitvalt."
Zaterdag lagen er drie ontslagaanvragen
op Jeltsins werktafel. Met twee ervan
ging hij akkoord. En dat betekende het
politieke einde van Maxim Boiko, de 38-
jarige briljante Harvard-eéonoom, en de
48-jarige econoom Pjotr Mostojoi, ook al
een topfunctionaris en vertrouweling
van Tsjoebais.
Op het aanbod voor ontslag van Tsjoe
bais ging Jeltsin niet in, al maakte hij
hem duidelijk dat hij juridisch weliswaar
niet, maar moreel wel fout zat.
Jeltsin was blijkbaar tot de conclusie ge
komen dat het belang van Tsjoebais voor
de goede economische zóak zwaar
der telt dan de ethische kant. Een prag
matische benadering nu Rusland, vooral
dankzij Tsjoebais, eindelijk de weg naar
economisch herstel lijkt in te slaan. In ei
gen land kunnen de meeste mensen,
maar in het buitenland staat zijn naam
echter synoniem aan radicale verande
ringen. En zonder geld van het Westen
ziet het er droevig uit voor de ontluiken
de economie.
Op de achtergrond spelen nog enkele
andere aspecten een rol. Jeltsin heeft in
1994 en 1995 voor zijn boek ook flink
wat gevangen (ruim een half miljoen). In
de tweede plaats staat Jeltsin in het krijt
bij Tsjoebais, want hij leidde vorig jaar
Jeltsin vanuit een kansloze positie naar
een zege bij de presidentsverkiezingen.
Daarna steeg Tsjoebais' ster snel met als
hoogtepunt zijn benoeming tot eerste
vice-premier en minister van financiën.
De voorlopige kroon op zijn werk vorm
de anderhalve week geleden het ontslag
van Berezovski.
De hervormers zullen tijd nodig hebben
om van de klap te bekomen, De grote
winnaar is, afgezien van Jeltsin, de slim
me apparatsjik Tsjernomyrdin. De pre
mier, die de laatste maanden overscha
duwd leek door zijn twee plaatsvervan
gers Tsjoebais en Nemtsov, staat stevig
in zijn schoenen. Hij schrijft geen boe
ken tegen geweldige honoraria en nie
mand vraagt meer hoe hij in hét verle
den aan zijn vermogen is gekomen.
Maar wat nog veel belangrijker is, Tsjer
nomyrdin ligt wegens zijn behoudende
koers behoorlijk goed in de Doema. Jelt
sin lijkt te hebben gekozen voor een
pragmatischer omgang met de Doema,
waarbij Tsjernomyrdin zijn voornaamste
werktuig is. En Tsjoebais blijft, zij het ge
kortwiekt, de man voor de impopulaire
hervormingen en Jeltsins liberale visite
kaartje voor het argwanende Westen.
Massagraven
gevonden in
Afghanistan
ISLAMABAD Rtr-ANP
In het noorden van Afghanistan
heeft de Oezbeekse oppositie
leider generaal Dostum twintig
massagraven gevonden. Daarin
liggen zo'n tweeduizend solda
ten van de fundamentalistische
Taliban, aldus de Britse omroep
BBC. De lijken zijn gevonden
nabij de stad Shibarghan. Aan
genomen wordt dat het om een
aantal van de drieduizend Tali -
ban-strijders gaat die eerder dit
jaar gevangen waren genomen
door de rivaliserende Oezbeek
se militieleider Malik.
De Taliban gingen dit voor
jaar een alliantie aan met gene
raal Malik tegen Dostum, die
door de twee milities uit het
noorden werd verdreven. Ver
volgens keerde Malik zich tegen
de Taliban en verjaagde hij de
fundamentalistische strijders
weer naar het zuiden.
