Strafrecht en opvoeding horen samen '89 GOED KOOP Tijd van actievoerders op IJsselmeer is voorbij Indonesiërs gaan gebukt onder angst en onzekerheid 'Burger moet weten dat Europa meer is dan buikriem aanhalen' Feiten &Meningen MAANDAG 17 NOVEMBER 1997 152 NIEUWSANALYSE Wilde geruchten leidden vrijdag in Indonesië tot een stormloop van spaarders op een grote bank. Het tekent de angst en onze kerheid waaraan het land ten prooi is gevallen. Duizenden mensen namen geld op bij de kantoren van Bank Central Asia (BCA) in Jakarta en de Sumatraanse stad Medan. Klanten belegerden ook de geldautomaten van de bank om hun spaargeld in veiligheid te brengen. Bijna 300 miljoen gulden werd die dag uitbetaald, aldus directeur Abdullah Ali. De run werd op gang gebracht door het gerucht dat het BCA- kantoor in Singapore zou zijn gesloten en topman Liem Sioe Liong (83) zou zijn overleden. Op televisie was vrijdagavond te zien dat 'oom' Liem nog leeft, het kantoor in Singapore functio neert normaal en BCA kondigde zelfs de overname aan van een flink pakket aandelen van Bank Danamon. Zaterdagochtend stonden opnieuw rijen voor de BCA-kanto- ren. Onwetende klanten wilden geld hebben, anderen kwamen de bedragen die ze vrijdag hadden opgenomen terugstorten. Pas rond het middaguur keerde de rust weer. De BCA-episode illustreert welke onzekerheid zich van veel Indonesiërs meester heeft gemaakt. Op 1 november sloot de re gering zestien 'zieke' banken, maar spaarders vrezen dat er meer volgen. Volgens de overheid is dat niet de bedoeling, maar topman Camdessus van het Internationale Monetaire Fonds (IMF) sloot die mogelijkheid vorige week niet uit. Het IMF heeft Indonesië een reddingsboei toegeworpen van 23 miljard dollar. Het leed, dat in juli begon met de Aziatische valutacrisis, is daarmee echter nog lang niet geleden. In Thai land hebben uit wanhoop al dertien mensen de hand aan zich zelf geslagen. Zo erg is het in Indonesië niet, maar velen zien de toekomst met angst tegemoet. Doordat de roepia dit jaar bijna de helft van zijn waarde verloor, wordt het leven steeds duur der. Ook de droogte draagt daaraan bij. Honderdduizenden, mogelijk zelfs miljoenen mensen zijn hun banen al kwijt of dreigen zonder werk te raken. Ook in 1982 en 1985-1986 beleefde Indonesië recessies, maar algemeen heerst de overtuiging dat de situatie dit keer ernstiger is. In lakarta zijn de symptomen legio. In de winkelcentra waar de middenklasse normaal haar consumptieve lusten botviert, is het rustig. Tal van winkels trachten klanten te lokken met dis kon en 'korting'. Het resultaat is pover. Minister Hartono van informatie heeft laten weten dat de in flatie in oktober 1,99 procent bedroeg. Zo snel stegen de prijzen de afgelopen tien jaar nog nooit in een maand tijd. Rode pepers werden elf procent duurder, bakolie 24 procent. Kostte een kilo rijst in Bandung een paar maanden geleden nog duizend roepia (zes dubbeltjes), nu is dat 1500 rupiah. Volgens het Nationale Bureau voor Logistiek komt daar begin volgend jaar nog tien procent bovenop. Huisvrouwen die tot nu toe groenten kochten in moderne Hero-supermarkten zoeken nu geregeld hun heil op de goedko pere markt. De autobranche vreest in 1998 maar half zoveel wa gens te verkopen als dit jaar. En wie door Jakarta rijdt, passeert niet zelden grote projecten waar geen bouwvakker meer te be kennen is. Naar verluidt zouden er al zeker twee miljoen hun banen kwijt zijn. Op plekken waar ongeschoolden hun arbeidskracht aanbie den, is het drukker dan normaal. Velen hebben al tientallen da gen niet kunnen werken. Geld om naar hun dorpen terug te ke ren, hebben ze niet. Omgekeerd komen duizenden van het platteland naar de hoofdstad op zoek naar werk dat er niet is. Samen met het IMF heeft de overheid een plan uitgedokterd om de economie over drie jaar weer op orde te hebben. Voor waarde is dat iedereen nu de buikriem aanhaalt. Cynisch no teerde een commentator onlangs dat minder bedeelden niet eens geld hebben om een riem te kopen. Onvermoeibaar drukken de autoriteiten de bevolking op het hart kalm te blijven. In maart moet president Soeharto immers in alle rust worden herkozen. Economen, politieke wetenschap pers en anderen waarschuwen echter dat die rust allerminst verzekerd is. Stakingen zijn aan de orde van de dag. In 1995 waren het er officieel 365, vorig jaar 901 en dit jaar zullen het er zeker meer zijn, aldus bestuurder Bomer Pasaribu van de officiële vakorga nisatie FSPSI. Afgelopen week legden duizenden werknemers van sigaret- tenfabriek Gudang Garam in Kediri (Oost-Java) het werk neer. Zelfs bij de pronkstukken van de staat, IPTN in Bandung (vlieg tuigen) en PAL in Surabaya (schepen), is gestaakt. Onverander lijk eisen de werknemers meer loon om de stijgende prijzen het hoofd te kunnen bieden. Veel bedrijven hebben een schuld die de komende maanden in dure dollars moet worden afgelost. Volgens de officiële cijfers zou de particuliere sector zestig miljard dollar buitenlandse schuld hebben. Maar zelfs de centrale bank weet niet of dat klopt. Sommigen beweren dat het gemakkelijk 120 miljard dol lar kan zijn. Gevreesd wordt dat veel bedrijven niet aan hun ver plichtingen kunnen voldoen. Die leggen dus het loodje, waar door de werkloosheid nog groter wordt. JAKARTA RONALD FRISART CORRESPONDENT De Vereniging tot Behoud van het IJs selmeer (VBIJ) die een kwart eeuw ge leden het spook van de Markerwaard wist te keren, is als een stuurloze bot ter Een schip zonder zwaarden, dat af drijft en doelloos ronddobbert. Met de komst van een vast kantoor in de Edamse speeltoren verdween het oer oude actievoeren naar de achtergrond. De tijden veranderden en de actievoer ders werden grijs. Er stoomt geen ar mada meer op om de zoetwaterpias te verdedigen. Acties maken weinig in druk. De tijd is rijp voor een professio nele beleidsmedewerker. Die moet de IJsselmeerclub meer slagkracht geven om bedreigingen van het natte hart van Nederland af te wenden. Al moet dat dan misschien wel uit een bijbootje bij een andere vereniging. Een dalend ledental (4.500), hoge kos ten, een financieel tekort ert weinig daadwerkelijke invloed op het IJssel- meerbeleid noodzaakten de VBIJ zater dag tot het uitzetten van een nieuwe koers. Het bestuur gaat de komende drie maanden onderhandelen met col lega-organisaties die een beleidsmede werker voor het IJsselmeer kunnen huisvesten en de administratie van de vereniging op zich kunnen-nemen. Daarmee moet financiële armslag ko men om weer daadwerkelijk invloed uit te oefenen op het IJsselmeerbeleid van rijk, gemeenten en provincies. De tijd van actievoeren is voorbij; de kracht moet nu komen van beleidsbe- invloeding. De leden van de IJsselmeerclub die za terdag in het Zuiderzeemuseum hun sombere toekomst bespraken, maak ten geen ruzie aan het sterfbed. En dat in het jubileumjaar, waarbij de reis van het promotieschip in tachtig dagen rond het IJsselmeer, de fotowedstrijd en de tentoonstelling van Verkade- plaatjes over het IJsselmeer stuk voor stuk een schot in de roos waren. „Maar verder is het niet zo rooskleurig", aldus voorzitter Corrie Hermann. Somberheid troef die door een lid on der woorden werd gebracht als; 'een deprimerende sfeer van ondergang en verder een groot zwart gat. Maar het IJsselmeer... dat blijft bestaan'. In drie werkgroepen mochten de leden zelf de bijl aan de wortels leggen. En dat deed pijn. Daar hoorde je: „Jongens, de VBIJ is toch opgericht omdat de bestaande natuurorganisaties het erbij lieten zit ten. Die waren 25 jaar geleden toch al lang akkoord met de Markerwaard." De bijl aan de wortels, maar ook terug naar de wortels. Dat concludeerden al- le werkgroepen. Het behoud van het IJsselmeer staat voorop en als daarvoor de huidige structuur met kantoor en medewerker moet worden opgedoekt, is dat jammer, maar wel voor het goe de doel. En dus kreeg het bestuur man daat om zich over de waterkaart te bui gen en een nieuwe koers uit te zetten. Een koers die de VBIJ terug moet bren gen naar de basis. De club is er niet voor het kantoor, het kantoor is er niet voor de club; het enige dat telt. is inzet voor behoud van die voormalige Zui derzee. En als je dan in de huidige opzet te weinig weerwoord kunt bieden aan luchthavenaanslagen, bollengronden in het water, de Amsterdamse woon wijk IJburg en de stroom van rappor ten van andere organisaties, dan moet het roer om. Op korte termijn zoekt de VBIJ aansluiting bij een van de Water- pakt-partners (de werkgroep Noord zee, de waddenvereniging of de stich ting Rein water). Daarna hoopt de IJs selmeerclub binnen twee jaar een Wa- terpakt-plus of andere organisatie op te tuigen die ook opkomt voor het IJs- selmeerbelang. Voorzitter Herman slot; „De doelstelling 'Behoud van IJsselmeer' blijft voorop staan. En] IJsselmeer zelf... dat klotst vrolijk v der. Met de nieuwe koers moeteni het weinige geld zo goed mogelijk zetten om het beleid te beïnvloede Dat gebeurt nu in allerlei organisai Vroeger werd er actie gevoerd. teg< woordig vragen ze aan welke instel ze het geld kunnen overmaken. All clubs als het Wereld Natuurfonds< Natuurmonumenten lijken metpe codeloterijshows te overleven. Dai van deze tijd. Er gaat bijna nieman zelf naar Somalië, maar ze gevent aan de NOVIB." ENKHUIZEN RIEN FLORIS Kinderrechters willen meer hulpverlening De kinderrechters in Nederland vragen zich af of er reden is voor vreugde, nu ze 75 jaar bestaan. Mevrouw S. de Pauw Gerlings- Dohm, kinderrechter in Rotterdam en onder andere voorzitter van de Vereniging voor Fa milie- en Jeugdrecht, plaatst een paar kant tekeningen, die mor gen op een congres van j eugdrechters worden besproken. „Ik ben nog een kinderrechter van de oude stempel", glim lacht S. de Pauw Gerlings. „Ik vind het niet erg dat het straf recht af en toe een stapje terug doet ten gunste van de hulpver lening." Aan die mogelijkheid is de laatste jaren geknabbeld. In 1995 is de wet aangepast om de almacht van de rechter in te perken en sindsdien drijven jeugdbescherming en jeugd strafrecht van elkaar weg. Met die ontwikkeling is het gros van de Nederlandse kinderrech ters niet gelukkig. Zij zien tie ners voor zich met heel wat op hun kerfstok. Het is goed dat die meer straf kunnen krijgen, maximaal twee jaar in plaats van zes maanden. Maar daar moet het niet bij blijven. Jonge ren die het rechte spoor kwijt zijn, hebben begeleiding nodig. De kinderrechters zijn dan ook blij dar minister Sorgdrager hen nu steunt in hun pleidooi voor meer preventie. Er zijn meer plaatsen nodig in jeugdgevangenissen. Veelal zijn die niet ingericht voor langge straften. „Zo'n inrichting heeft programma's van drie maan den. maar kan niets beginnen met langer of korter gestraften, want die passen niet in hun schema." De Pauw Gerlings is niet op voorhand tegen pittige straffen, ze gelooft niet dat jon geren er alleen maar slechter Kinderrechter De Pauw Gerlings gelooft niet dat jongeren alleen maar slechter worden van pittige straffen. van worden, zoals de volks mond meent. „Ernstige tekorten in de opvoe ding moeten worden behan deld. Daar is dan mooi gelegen heid voor." Hiaten in de opvoe ding komen steeds vaker voor. Jongeren worden gewelddadi ger en dat leidt tot meer jeugd- tbs. Ruim de helft van de jeugdde linquenten - bijna allemaal jon gens - is allochtoon, al is De Pauw blij dat de groei eruit is. Wel stelt ze vast dat de jeugdcri minaliteit verhardt. De Marok kaanse gauwdiefjes van voor heen hebben nu een mes op zak. Antilliaanse messentrek- kertjes stappen tegenwoordig met het pistool van hun oom rond. De criminele oom zelf is wat ouder geworden en mijdt geweld. Hij heeft gekozen voor wat rustigers en dealt alleen nog een beetje. Ontsporing van allochtone jeugd kan deels worden voorko men door hen de spelregels van de Nederlandse samenleving beter uit te leggen. „Je kunt ou ders in arme wijken best wat ex tra hulp bieden bij de opvoe ding. AJs je dat goed presen teert, is dat niet stigmatise rend." Veel problemen vloeien volgens De Pauw voort uit een wat andere kijk op de dingen. In Marokko kun je londeren rustig buiten laten spelen, sociale con trole genoeg. Maar je moët ou ders wel uitleggen dat het hier anders werkt. Voor het krasje op de auto van de buurman geldt hetzelfde. In meer collectief in gestelde culturen is dat geen aanslag op de heilige koe, zoals hier. De kinderrechter spreekt met waardering .ovef de zorg zaamheid van allochtone moe ders voor hun spruiten. „Maar na het vierde jaar begint hun in vloed te tanen en daar moet wel wat voor in de plaats komen." Veel klanten van de kinderrech ter hebben een geschiedenis van lastig zijn op school, spij belen en diefstalletjes. „Ouders geven te gemakkelijk toe en dat is pedagogische verwaarlozing." Opvallend is dat die kinderen zo weinig te melden hebben. Ze weten niet hoe oud hun ouders zijn of waar vader werkt. Zelfs de achternamen van hun vrien den kennen ze niet. Omgekeerd weten deze ouders nauwelijks wat hun kinderen bezig houdt, het is allemaal heel oppervlak kig. Er wordt in die gezinnen niet met elkaar gepraat. De Pauw kijkt daarvan op, al hecht ze er niet onmiddellijk een waardeoordeel aan. „Misschien is het er emotioneel wel heel warm." Dat neemt niet weg dat weinig praten het overdragen van nor men en waarden verhindert. Kinderen die alles op tv of video zien, inclusief ongelimiteerd ge weld en harde porno, zondf dat de opvoeders daar kanti ningen bij plaatsen, vinden weid heel vanzelfsprekend, wekt nauwelijks verbazingi jongelui die worden voorgel over zo weinig invoelend ve mogen beschikken. „Spijth ben betekent vaak dat ze he jammer vinden dat ze gesni zijn en niet dat ze beseffen! veel leed ze anderen beroki nen." Het gemak waarmeei ge criminelen accepterend vrienden verongelukken bij klus, is verbijsterend. De kinderrechters willen m preventieve actie. De wacht ten voor hulp aan probleere zinnen zijn te lang. Het weri zwaar is. „Dikwijls is vaden niet als de hulpverlener hee afgesproken om langs te ko men. of moeder blijft gewoj televisie kijken." De kwalité van de hulp moet ook omhi Verder voelt De Pauw wehi een cliëntvolgsysteem, waai door jonge dwarsliggertjess in de gaten lopen. Bezware: over privacy wuift zij weg. J is wel bedoeld om het kindi helpen." Er moet creatief met de moj lijkheden, waaronder altera ve straf, worden omgesproi) „Maar het moet vooral sneL is verdrietig dat het lik-op-s beleid faalt." Verder is ze be nieuwd .naar de mogelijkhe! van elektronisch huisarrest,; waardoor boefjes gewoon n school kunnen. „Straf moet goede toekomst niet in dev staan", stelt ze praktisch. De Pauw leeft niet met del dat de oplossing voor alle kwaad al gevonden is. „We moeten goed luisteren naai dragswetenschappers, ook zijn die het onderling niet a eens", glimlacht ze. „Wew nog steeds niet of een straf drie maanden effectiever is een van twee jaar. Ook is o; kend of een harde straf inh begin effectiever is om fout gedrag een halt toe te roeps dan een lichte die door een zwaardere wordt gevolgd." De kinderrechter is bezorgt maar maakt zich geen illusi „De pakkans is twintig pra Het is veel belangrijker om eens flink op te krikken." ROTTERDAM-UTRECHT THEO HAERKENS HAK POTGROENTEN diverse soorten pot 370 ml. NU BROSSE W KOEKEN soorten pak 250 gra ELKE DAG GOED NIEUWS Na de Europese banentop het echte werk Het oproer van werkloze migranten in Anderlecht, multinational Renault die zijn fabriek in Vilvoorde sluit en blok kades van Franse truckers op de snel wegen. Voorpaginanieuws, dat het belang van werk onderstreept en de noodzaak daar in Europa iets aan te doen. Een betere aanmoediging kun nen de Europese regeringsleiders zich niet wensen om deze week van de speciale werkgelegenheidstop in Luxemburg een succes te maken. Toch is het de vraag of de bijeen komst de achttien miljoen Europese werklozen wel iets te bieden heeft. Het had veel weg van een kampioen schap limbodansen. De twee Luxem burgse voortrekkers van de Europese banentop, premier Jean-Claude Junc- ker en voorzitter Jacques Santer van de Europese Commissie glipten de af gelopen weken om beurten onder een steeds lagere lat door. De ambitieuze doelen die zij zich voor de banentop hadden gesteld, gingen één voor één van tafel. Nu de lat nog lager gaat, krijgen zij pijnscheuten in de onder rug. „Er worden valse argumenten ge bruikt! klaagt Santer. Juncker dreigt dat hij de top als 'mislukt' beschouwt als de regeringsleiders en staatshoof den zich beperken tot vrijblijvende verklaringen. De acrobatie van Juncker en Santer wordt afgedwongen door de frisse te genzin waarmee veel Europese rege ringsleiders en staatshoofden aan staande donderdag naar Luxemburg afreizen om twee dagen te praten over de achttien miljoen Europese werklozen. Over hun bereidheid om de top - deze zomer afgesproken in Amsterdam - met een klinkend resul taat af te ronden, ontstaat met de dag meer twijfel. Bondskanselier Kohl zei vorige week nog in de Bondsdag: „Eu ropa schept geen banen, dat moeten we zelf doen." Niet bepaald een op steker voor het duo uit het Groother togdom. DAADKRACHT Volgens PvdA'er Wim van Velzen, rapporteur voor het Europarlement over de banentop. zijn de Europese leiders geschrokken van hun eigen daadkracht in Amsterdam. „Je ziet wel vaker bij dergelijke toppen dat beslissingen tot stand komen in een sfeer van alarm en ellende." En was het in Amsterdam ook niet vier uur 's ochtends toen premier Kok en vice- premier Van Mierlo wit weggetrokken 'hun' verdrag wereldkundig maakten? Van Velzen: „Ik heb de indruk dat men niet heeft beseft waartoe eigen lijk besloten was." De vakkundigheid waarmee de Europese ministers van financiën de plannen van Santer en Juncker vervolgens hebben ontman teld, ziet hij als een bewijs daarvan. „Men kreeg door dat de plannen echt serieus waren." Peter Coldrick, secretaris van de Eu ropese vakbeweging EW, beaamt: „Wat ik niet snap is: waarom rennen de ministers als hazen weg voor Eu ropese streefcijfers? Eén voor één zijn die uit de ontvverp-teksten geschrapt. Terwijl elk land en elke onderneming gerund wordt op basis van dergelijke gegevens." Maar de vakbondssecreta ris heeft wel een vermoeden: „De mi nisters van financiën domineren in Europa. Zij zijn tegen alles dat hun grote project, de eenheidsmunt, kan bedreigen." VNO/ NCW- werkgeversvoorman Hans Blankert is daar niet rouwig om. Sterker: Europese normen voor werk loosheidspercentages of deelname aan scholing doen hem huiveren. Niet alleen gaan dergelijke normen volgens hem voorbij aan de verschil len tussen de landen, ze krijgen bo vendien een bijna heilig karakter. „In Nederland hadden we het stichtings akkoord om 60.000 allochtonen aan een baan te helpen. Het werden er 59.672. En wat was de conclusie? Pro ject mislukt! Zijn we in Nederlaad eindelijk verlost van streefcijfers, moeten we die niet via Europese ach terdeur weer binnenhalen. RAPPORTCIJFERS De vraag dringt zich op of de rege ringsleiders niet beter thuis kunnen blijven als zij in Luxemburg toch niet veel meer doen dan oude liturgieën oplezen. Maar op dit punt aangeko men heffen zowel Blankert, Van Vel zen als Coldrick eendrachtig de waar schuwende vinger. „Natuurlijk wordt het geen flop", bezweert Blankert. Wat voor hem telt is dat de Europese regeringsleiders deze week besluiten elkaar voortaan de maat te nemen bij hun inspanningen om de werkloos heid terug te dringen. Elk jaar krijgen de EU-lidstaten heuse rapportcijfers, waarna de Europese Commissie, aan gemoedigd door de publieke opinie, de zwak scorende broeders van 'adviezen' voorziet. Blankert: „Dat is echt een doorbraak. Iedereen kan zijn voordeel doen met dit soort Europese vergelijkingen: de regering, maar ook de werkgevers, de vakbonden en de oppositie. Voor hen is het een krachtig wapen om veran dering af te dwingen. Ook PvdA-europarlementariër Van Velzen ziet de jaarlijkse cijferlijsten als een 'grote stap voorwaarts'. „Het be tekent dat het werkgelegenheidsbe leid straks op Europees niveau wordt gecoördineerd. Sommige regerings leiders krijgen daar kippenvel van, maar ze moeten er toch aan geloven." En terecht, vindt hij. „De demonstra tie aan de vooravond van de top in Amsterdam was een waarschuwing, maar ook de volstrekt hufterige ma nier waarop Renault ongestraft zijn fabriek sloot en recent de blokkades van Franse truckers. Al deze zaken drukken ons op met de neus op de feiten. Mensen worden ziek van vage beloften." GEPLOETERD Volgens vakbondssecretaris Coldrick zijn de Europese leiders vrijwel onge merkt een nieuw tijdperk binnenge stapt: „Eerst was er de gezamenlijke markt, vervolgens hebben we zeven jaar geploeterd voor de gezamenlijke munt, en nu is het moment gekomen dat Europa ook een gezamenlijke ciale politiek gaat voeren. Dat i$i vermijdelijk. De burger moet wei dat Europa méér is dan een buik die steeds verder aangehaald woi Het verbaast me dat de regerings ders die boodschap niet met ven uitdragen." Coldrick ligt daar echter niet wal van.Als Luxemburg uitmondt 11 ge verklaringen, komt er daarna een nieuwe kans. We hebben de schiedenis aan onze kant. De eui brengt economische voorspoed ale vooruitgang is het logische daarop. Als je naar de verwachte nomische groei kijkt is het echti lijk het werkloosheidsprobleem! lossen." Van Velzen zit evenmin bij de pi neer. „We hebben altijd Europe! leid vastgesteld op minimumnh Nu wordt voor het eerst een pof gedaan om naar een maximum werken. Na Luxemburg komt et een heel leven." BRUSSEL PAUL KOOPMAN MARC PEEPERKORN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1997 | | pagina 2