Alles
Tijd voor kalk
voor
tuin
Tuinieren
Overvloed aan bottels en bessen
Vraag en antwoord
uty
IRDAG 15 NOVEMBER 1997
Planten zolang het niet vriest
- IAVE
OPLOSSING
>opelke regel de letters
lie samen het woord vor-
at overeenkomt met de
irijving. De resterende
vormen van boven naar
en en van links naar
een citaat.
>assend; 2. greppel; 3.
-hint; 4. vrucht; 5. onge-
6. Russische zweep; 7.
vogel; 8. radiostation; 9.
at; 10. boosaardig; 11.
val; 12. wijk; 13. doorn;
KRUISWOORDRAADSEL
--proza--
-mei-erf-
f-loket-k
ons-e-sir
ra-las-no
m-de-tl-n
ut-oma-oi
- lik-o-koe
e-later-k
-boa-rui-
--sisal- -
Heer Bommel zat in een gemakkelijke
stoel te bekomen van de schrik. Een
vochtige doek verkoelde zijn schedel
en de bediende Joost haastte zich met
het gereedmaken van een versterken
de drank. ..Hete slemp, als ik me zo
mag uitdrukken", sprak de knecht.
,,Dat verdrijft de kwade dampen, heer
Olivier!" ,,Ach wat", riep heer Ollie kla
gend uit. ,,Het gaat niet om de kwade
dampen! Ik ben getroffen door een
straal! Iedereen werd zwart voor mijn
ogen, als je begrijpt wat ik bedoel."
„Héél betreurenswaardig", gaf Joost
toe. „Maar ik heb nog eens nagedacht,
als u mij toestaat. En toen viel mij in,
dat de jongeheer en de professor wer
kelijk zwart geweest kunnen zijn." Op
dat moment werd er op de deur ge
klopt, die naar de tuin leidde en
toen heer Bommel schrikkend omkeek
zag hij daar Prlwytzkofsky staan. De
geleerde maakte een ontredderde in
druk, maar zwart was hij niet. „Dan
heeft heer Olivier dus toch gelijk", pre
velde Joost, hem binnenlatend. „Het
moet aan onze ogen gelegen hebben.
Een gevolg van de verstijvende
lichtstraal, met uw welnemen!" „Praw!
riep de professor. „Praat mij niet van
een stijvender straal! Ik ben getroffen
door een verslappender straal! Mijn
gans schoner automobiel is verblub-
berd! En ik, een gestudeerd man, ik
ben doorgemeten op mijn kukel! Nu
vraag ik u!" Heer Ollie staarde hem
zonder begrip aan. Hij was zo ont
hutst, dat hij Tom Poes, die ook naar
binnen wilde, niet opmerkte. Maar
Joost stond nog steeds bij de deur en
hield hem tegen. „Jongeheer", fluister
de hij. „Bent u werkelijk zwart?" „Ja",
zei Tom Poes verbaasd. „Dat zie je
toch? Het is modder!" „Gelukkig", her
nam de knecht oplevend. „Maar dan
moet u zich eerst een weinig reinigen,
als ik zo vrij mag zijn. Heer Olivier kan
deze kleur niet verdragen."
H
W
R
DOOR JAN VISSER
De vermaarde Berlijnse meteoroloog Wolfgang Roder verwacht dat het
de komende winter wel eens heel koud kan gaan worden. Voor januari
zinspeelt de Duitser op een temperatuurafwijking ten opzichte van
normaal van 3, in februari zelfs 4 graden. Meer naar het oosten toe.
Polen/Baltische staten/Rusland, worden de afwijkingen nog groter.
De kou wordt volgens Roder veroorzaakt door een opmerkelijk sterke
Scandinavische hogedrukblokkade. Boven het noorden van Europa
worden in januari drukafwijkingen verwacht tot zo'n 10 hPa. In febru
ari blijft het drukoverschot net zo groot maar dan komt het zwaarte
punt van de blokkade bij IJsland te liggen. De jaren waarin de druk-
verdeling op het noordelijk halfrond dezelfde afwijkingen vertoonden
als de voorbije maanden werden allemaal gevolgd door een koude
of strenge winter. Dat waren ondermeer de winters van 1940, 1942,
1947 en 1987.
Vandaag is er van kou geen sprake. Zachte en vochtige luchtmassa's
stromen namelijk ons land binnen. Daarin lopen de middagtempera-
turen op tot 11-12 graden. Het is wel bewolkt weer en zo nu en dan
kan er wat regen of motregen vallen. De kans op nattigheid is het
grootst tijdens de ochtenduren maar ook vanmiddag blijft het niet
overal droog. De wind waait uit het zuiden tot zuidwesten en is matig,
aan zee vrij krachtig.
Morgen nemen de regenkansen af maar de bewolking blijft overheer
sen en de temperatuur komt uit op maximaal 9-10 graden. Na het
weekeinde wordt er met een aantrekkende wind uit richtingen tussen
oost en zuid drogere lucht aangevoerd. Dat betekent meer zonne
schijn maar de lucht is koud. De Eurocomputers gaan er van uit dat
het kwik op dinsdag de 5 graden niet of nauwelijks zal bereiken. Later
in de week ruimt de wind iets en gaat het kwik weer wat omhoog.
Noorwegen:
Bewolkt en met name
langs de westkust regen,
in het noorden sneeuw In
het zuidoosten morgen
flinke opklaringen en
droog. In het noorden
overdag lichte vorst; maxi
ma in het zuidwesten en
zuiden rond 7 graden
Zweden:
Bewolkt en eerst nog wat
regen, in het noorden
sneeuw. Vandaag opkla
ringen, met name in het
midden en noorden. Vrij
wel overal droog Middag
temperatuur uiteenlopend
van iets onder nul in
Lapland tot rond 6 graden
m het zuiden. Morgen in
het noorden kouder.
Oenemarken:
Geleidelijk wat zon. maar
qok.kans op.een bui. Mid-.,
dagtemperatuur ongeveer 7 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Half tot zwaar bewolkt en af en toe re
gen of buien, vooral in het westen. In
het zuidoosten opklaringen, maar ook
kans op mist. Middagtemperatuur rond
10 graden, in Ierland, later ook in Wales
oplopend tot een graad of 14.
België en Luxemburg:
In de nacht en ochtend kans op mist of
lage wolken, met name in de middag
ook wat zon. Op beide dagen kans op
wat buiige regen. Middagtemperatuur
net onder 10 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vrij veel wolken, maar soms ook wat zon.
In de nacht en ochtend eerst kans op
mist. In het westen en noorden van tijd
tot tijd buien. Middagtemperatuur aan
de kust ruim 10 graden, in het oosten
circa 7 graden.
Portugal:
Vandaag vooral in het oosten enkele bui
en, mogelijk met onweer. Verder opkla
ringen en ook geregeld zon. Morgen la
ter in het noorden en westen opnieuw
enkele buien, Maxima uiteenlopend van
circa 16 graden in het noorden tot ruim
20 plaatselijk in het zuiden.
Madeira:
Wolkenvelden, afgewisseld door zon.
Kans op een bui, vooral vandaag Mid
dagtemperatuur rond 20 graden
Spanje:
Half tot zwaar bewolkt en buien, moge
lijk met onweer. In de loop van Vandaag
van het westen uit opklaringen en zonm
ge perioden. Morgen overal flink wat
zon. maar langs de zuidoostkust kleine
kans op een bui Middagtemperatuur
•uiteenlopend van een graad of 15 in het
noordwesten tot 22 plaatselijk in het
zuiden.
Canarische Eilanden:
Naast wolkenvelden ook zonnige perio
den, vooral op de zuidstranden Kleine
kans op een bui. Middagtemperatuur
omstreeks 25 graden.
Marokko:
Westkust: zonnige perioden, maar vooral
vandaag kans op een bui. Maxima van
een graad of 20 in het noorden tot tegen
25 in het zuiden.
Tunesië:
In het zuiden flink wat zon. maar in het
noorden meer bewolking en enkele re
gen- of onweersbuien. Middagtempera
tuur dalend naar een graad of 20.
Zuid-Frankrijk:
In het binnenland kans op mist of lage
wolken. Verder perioden met zon, vooral
in het zuidoosten. In hef zuidwesten
minder zonnig en kans op buiige neer
slag. Middagtemperatuur op de meeste
plaatsen tussen 12 en 16 graden, in
hardnekkige mistgebieden enkele gra
den lager.
Mallorca en Ibiza:
Flinke zonnige perioden, maar vooral
vandaag ook kans op een bui. Middag
temperatuur rond 20 graden.
Italië:
In het zuiden aanhoudend wisselvallig
met van tijd tot tijd forse buien, soms
ook onweer, In het noorden, later ook in
het midden opklaringen en zonnige pe
rioden. Middagtemperatuur van een
graad of 11 in het noorden tot bijna 20
graden in het zuiden.
Corsica en Sardinië:
Vandaag wisselvallig met vooral Sardinië
kans op fikse regen- en onweersbuien
Morgen opklaringen en overwegend
droog Middagtemperatuur rond 18 gra
den.
Malta:
Af en toe zon, maar op beide dagen kans
op een fikse regen- of onweersbui Mid
dagtemperatuur omstreeks 20 graden.
Griekenland en Kreta:
Op beide dagen vooral op het vasteland
fikse regen- of onweersbuien. Soms veel
wind. Op de Egeische zee en Kreta mor
gen af en toe zon. Maxima van 15 tot 21
graden.
Turkije en Cyprus:
In het westen vrij veel wolken en kans op
een enkele bui, mogelijk met onweer
Later ook langs de zuidkust een enkele
bui. Op Cyprus meest zonnig en droog.
Middagtemperatuur van een graad of 15
rond de Bosporus tot ruim 20 op Cy
prus.
Duitsland:
Wolkenvelden en kans op wat regen, bo
ven de 700m ook sneeuw. In de nacht
en ochtend op veel plaatsen mist of lage
wolken. Fris met maxima van circa 6
graden.
Zwitserland:
Flinke zonnige perioden, maar in het
noorden in de dalen soms hardnekkige
mist. Droog Middagtemperatuur van
circa 7 graden in het noorden tot ruim
10 in het zuiden.
Oostenrijk:
Vrij veel bewolking en vooral in het oos
ten regen, boven circa 600m ook kans
op sneeuw. Geleidelijk in het westen op
klaringen en zonnige perioden. Middag
temperatuur tussen 5 en 10 graden,
morgen lager.
Polen:
Bewolkt en flinke perioden met regen;
hier en daar veel neerslag. Morgen in
het westen vri wel droog en een enkele
opklaring. Maxima sterk dalend tot een
graad of 4 op morgen.
Tsjechië en Slowakije:
Bewolkt en vooral in Slowakije flink wat
regen; hoog in de bergen sneeuw. Mor
gen in Tsjech e droog en in Slowakije
eerst nog wat regen. Toenemende mist
kansen. Maxima dalend tot een graad of
5 op morgen.
Hongarije:
Vandaag geruime tijd regen. Morgen
vrijwel overal droog en hier en daar op
klaringen Middagtemperatuur dalend
tot omstreeks 7 graden op morgen
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 08.01 Zon onder 16.47
Maan op 17.59 Maan onder08.33
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 03.36 15 56 03.09 *15.29
Laag 11.25 23.55 11.06 23.36
Weerrapporten 14 november 07 u
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Barcelona
Boedapest
Brussel
10 1 0.0'
20 17 0.1
16 7 0.0
Istanbul
Klagenlurt
Kopenhagen
Las Palmas
Madrid
Malaga
Rome
Split
Stockholm
Warschau
Zurich
Bangkok
Buenos Aire:
Casablanca lichtte*
Johannesburg onte*
Los Angeles hall be*
Tel Aviv licht be*
25 20 O.CC
18 15 10.0
14 1 0.2
hall be*
1
B
M
R
A
E
A
F
N
2
S
L
K
O
O
A
N
T
3
P
W
O
N
E
T
O
N
4
L
B
R
L
A
A
E
M
5
B
R
L
O
E
N
O
T
6
K
N
Z
O
W
E
IJ
T
7
G
K
R
E
A
N
A
I
8
2
E
M
N
D
A
E
R
9
A
S
T
R
E
E
N
L
10
S
l
N
O
E
T
O
D
11
S
P
L
A
E
A
N
R
12
B
E
u
u
R
N
P
T
13
S
T
R
E
K
A
E
L
14
P
T
A
E
A
R
S
N
HEINZ
Tom Poes en het Kukel
el ik het doorgaans heb
tganische meststoffen die
le plant langzaam worden
[omen en die het bodem-
Liet schaden, deze keer
[rhaal over een zuiver che-
ie meststof die niet gemist
rorden. Het wordt een ver
ier kalk (Ca), een stof die
rote rol speelt bij de opna-
ji voedingsstoffen door de
•en stelling die luidt: geen
>n of plagen zonder een te-
an mineralen. Zo te lezen
et simpel. Je geeft de plant
jj nodig heeft en je hebt
[ast van kwalen van welke
jok. Helaas is het nu ook
niet zo eenvoudig. We we-
nmers niet welke minera-
in welke onderlinge ver-
ng een plant deze nodig
[Geldt dit al voor de meest
|de voedingsstoffen, van
jelementen, mineralen
maar een heel klein
i nodig is, weten we dat
>bben plagen nu eigenlijk
een met een teveel of een
=*j van een bepaalde voe-
itof. Een standaard voor
voor deze stelling vormen
ewassen die luis krijgen bij
verbemesting met stikstof-
;t. De verldaring voor
lomeen is eenvoudig. Veel
jf bevordert de ontwikke-
veel blad. Veel blad
tengevolge van fotosyn-
voor een grote hoeveel-
m uikers in het blad. Vaak
H dat deze niet tijdig naar
Bedelen van de plant kun-
Korden afgevoerd. Luizen
Hol op gemakkelijk op-
Hbare suiker en komen in
i getale op de overbemes-
nt af en zuigen zich vol
e gemakkelijk bereikbare
tg. Te veel stikstof is in dit
e oorzaak van bladluis.
,NM nvoudig is het jammer ge-
1 Hi niet altijd, in de biolo-
w t landbouw wordt mo-
;el veel onderzoek gedaan
le hoeveelheid en de on-
ige verhouding van mine-
waaraan een bepaalde
behoefte heeft. Maar men
nog lang niet alles,
kig weet men wel dat kalk
ote rol speelt bij de opna-
ïbij het transport van de
;e voedingsstoffen naar de
hillende delen van de
I Een tekort aan kalk blijkt
I praktijk meer dan eens de
J ak te zijn van bepaalde
in of aantastingen door in-
I i, ook op gronden die niet
I zijn, met een Ph-waarde
-•ij6of6,5. Juist op deze
en wordt de benodigde
cse kalkgift gemakkelijk
eslagen. De meesten van
ebben tegenwoordig wel
tiddelen in huis om de
De appelboom, tot dan zonder
plagen en ziekten, heeft nu wol-
luis. Wat te doen vraagt M.C.
v.d. Berg uit Katwijk. Heeft de
boom voldoende voeding gehad
de laatste jaren? Overigens zijn
er meer bomen en struiken die
overduidelijk geleden hebben
onder enkele te droge seizoe
nen, veel vorst deze winter en
midzomerhitte. Er zijn bomen
die nu al hun voorjaarsbloesem
verspillen. Maar terug naar de
wolluis. Zelf zou ik begin voor
jaar spuiten met Spruzit, matig
milieuvriendelijk, in speciaalza
ken in de verkoop. Anders infor
meren bij de firma Ecostyle,
postbus 14, 8426 ZM, Appel
scha, die nog meer milieuvrien
delijke preparaten in de handel
brengt.
Vorig jaar Kerstmis schreef ik
over de ijf ofte wel de Taxus. Nu
vraagt mevrouw Constance van
Eijf uit La Chataigneraie of ik
iets meer weet over de naam ijf
en over eventuele mystieke ver
halen. Ik weet alleen dat de
naam uit het oud Noors komt
en dat Taxus inderdaad stond
voor bescherming. Maar ik zou
het bijzonder aardig vinden van
lezers als ze deze weetjes aan
zouden kunnen vullen ten be
hoeve van de briefschrijfster uit
Frankrijk. Houd me aanbevo
len.
AV&-/A/Z. JE fi//£T
/A? &EA/ E&/TS 0EA/ JE
1. Oppassend; 2. greppel; 3.
brugschuit; 4. vrucht; 5!
ongekleed; 6. Russische zweep;
7. zwarte vogel; 8. radiostation;
9. handvat; 10. boosaardig; 11.
houtafval; 12. wijk; 13. doorn;
14. kleur.
lang is voor gezonde gewassen
in groente- en siertuin. Hierbij
moet wel aangetekend worden
dat er enkele uitzonderingen op
deze regel zijn.
De vertegenwoordigers van de
familie van de Ericaceae verdra
gen hoe dan ook geen kalk. We
vinden deze planten zelden op
gronden met veel klei, des te va
ker op zure zandgronden en
veengronden. Bekende verte
genwoordigers van deze familie
zijn de Erica en Calluna, de Ro
dodendron en Kalmia, de Aza
lea en de Pieris. Dat zijn zowat
de meest bekende, al zijn er nog
meer. Al deze planten slaan we
over bij het strooien van kalk.
We geven ze wel wat extra turf.
Die is zuur en daar houden ze
van.
De beste tijd om kalk te strooien
vormen de late herfstmaanden.
De zon is dan niet meer zo
krachtig en vooral op gras kan
een kalkgift verbranding veroor
zaken. Liefst strooien we op een
dag met kans op regen. De hoe
veelheid is afhankelijk van de
zuurgraad en varieert van 5 tot
10 kilo kalk per 100 vierkante
meter. Er zijn diverse soorten
kalk in de handel. Zelf houd ik
het op Dolokal, omdat deze re
delijk veel magnesium bevat,
een mineraal waaraan de mees
te gronden een tekort hebben.
Er is ook nog Dolokal extra met
10 procent en super met 19 pro
cent magnesium in de handel.
Maar welk soort we ook mogen
kiezen en hoeveel, het is nu de
tijd om te strooien. En bij het
strooien uit de buurt blijven van
alle Ericaceae.
Veel takken hangen vol met bessen en bottels, dat
geeft een fleurig gezicht in de tuin. foto gp&
Ondanks de droge pe
riode hebben veel strui
ken kans gezien hun
takken vol te hangen
met kleurige bessen en
bottels. Vroeger werd
hieruit door weervoor-
spellers afgeleid dat er
een koude winter voor
de deur staat. Voor de
tuinier betekent dit niet
anders dan dat hij
rondkijkt naar een leu
ke aanwinst voor zijn
tuin, want er kan nu -
zolang het niet vriest -
geplant worden.
Wilt u bottels, kies dan
een botanische roos als
Rosa moyesii 'Gerani
um', die flesvormige
bottels draagt. Bijzon
der van kleur zijn de
paars/blauwe bessen
die de Callicarpa-struik
langs haar takken heeft
geregen. Bessen van vuurdoorn
moet u tegen vogelvraat met
netten beschermen.
Wilt u zelf profiteren van de vele
bessen die nu aan de hulst zit
ten: knip die takjes eruit en
hang ze tot Kerstmis op een
koele plaats. U bent dan ook de
lieden voor die tuinen afschui
men om besdragers te kortwie
ken. Behalve hulst zijn ook
skimmia en klimop welkome
buit.
Wilt u rozen planten, kies daar
voor dan de zonnigste plek in
uw tuin. Vooral niet onder bo
men, waaronder het lang blijft
lekken, wat de vorming van
meeldauw op de rozenbladeren
bevordert. Tussen de struiken
brengt u organische mest aan,
bijvoorbeeld gedroogde koe
mest, die u licht in de grond
werkt.
Vervangt u een oud rozenbed,
breng dan ook nieuwe grond
aan. Zo'n 60 cm diep. Dan hebt
u geen last van wortelaaltjes. De
oude grond kunt u over de tuin
verdelen. Verwacht niet meteen
volgend seizoen een weelde aan
bloemen. Rozen hebben onge
veer drie jaar nodig om tot ont
plooiing te komen. Een laag af
gevallen blad erop doet dienst
als beschermende mulchlaag.
Een stelregel van biologisch tui
nieren is onder meer: houd 's
winters de grond be
dekt. Dan kan de
vorst tot diep in de
grond het bodemle
ven niet doden.
Vroeg in het voorjaar
komt het dan weer
tot ontwikkeling,
waarvan uw planten
profiteren.
Bladeren die op het
gazon zijn gevallen
dient u wel stelsel
matig af te harken, 't
Kan trouwens best
zijn dat u het gras
nog een keer wilt
maaien. Ook dat gras
niet te kort af-
harken.
Maak de bakken met
uitgebloeide petuni
a's en dergelijke leeg
en schoon en zet ze
ondersteboven neer.
Zo vriezen ze niet
kapot. Maar wat doet
u met die grote kui
pen met grote planten waarvoor
u binnen geen plaats hebt? Er
zijn, over het land verspreid,
kwekers die in hun kas zulke lo
gés tegen betaling opnemen om
de winter door te komen. In Ju
lia Voskuils Tuinagenda staan er
een aantal genoemd, maar wel
licht dat u in uw directe omge
ving zo'n adres kunt opsporen?
In een rotstuin gaan 's winters
meer planten dood van te veel
nattigheid dan van bevriezen.
Sneeuw is voor rotsplanten
waaronder veel alpine het
beste winterdek. Hier mag geen
blad blijven liggen, want daar
onder kunnen plantjes gaan
rotten.
zuurgraad te meten. Overigens
doe ik het nog steeds met de
lakmoes papiertjes die daarvoor
in de handel zijn. Ook al is de
zuurgraad goed, toch geef ik
kalk.
Kalk is er immers niet alleen om
de grond minder zuur te ma
ken, kalk speelt ook een belang
rijke rol bij de stofwisseling van
de plant. Verder is voldoende
kalk in de grond van belang
voor het bacterieleven, dat op
zijn beurt weer de organische
stoffen omzet in hapklare ver
bindingen voor de plant. Sa
menvattend kan gesteld worden
dat een kalkgift van groot be-
GREET BUCHNER
geeft antwoord op
al uw tuinvragen
Brieven naar,
POSTBUS 507
2003 PA HAARLEM
