Schoonheid:
zegen en
handicap'
c
Kim Basinger
acteert beter
dan ooit
bij come-back
Broodje A.A.P.
133
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1997
Kim Basinger: „Als je eenmaal tot sekssymbool bent uitgeroepen, meent iedereen zeker te weten dat je een sloerie bent en niet tot tien kunt tel
len." foto gpd
acteur, ook al kun je jezelf verstoppen ach
ter een fictief personage. Zo zelfverzekerd,
als ik vaak mijn collega's aan een werkdag
zie beginnen, dat is mij nooit gegund ge
weest. Maar ik heb moed geput uit wat ooit
werd gezegd door Jack Lemmon, een groot
acteur die nooit om een geestigheid verle
gen zit en bovendien een stuk ouder is dan
ik. Jack zei ooit: 'De dag dat ik geen plan
kenkoorts meer heb, is tevens de dag dat ik
zal kappen.' Ik dacht: Die man heeft zulke
schitterende rollen gespeeld, die heeft van
alles gewonnen en die is net zo goed zijn
hele leven bang geweest. Ik ben in dit vak
dus niet de enige die nooit ophoudt peen
tjes te zweten.
Ik heb angst voor talkshows, voor spre
ken in het openbaar. Speciaal als het over
mezelf dient te gaan. Betreft het echter iets
buiten mijzelf, iets waar ik wel eens de aan
dacht op gevestigd wil hebben, dan is die
schuchterheid ineens verdwenen. Ik geloof
in bepaalde dingen en daarvoor ben ik ook
bereid te knokken. Er bestaat in het leven
méér dan film alleen. Ik heb geleerd dat er
regels bestaan over hoe volgens Hollywood
het spel gespeeld moet worden, maar ik
ben niet in alle gevallen bereid me daaraan
te conformeren. Daar heb ik in het verle
den wel eens last door gekregen. Daardoor
heb ik de onterechte reputatie een rebelse
meid te zijn."
Sekssymbool
„Er bestaan trouwens ook regels waarvan
ik wel eens denk dat ik de enige ben die er
nog in gelooft. Dat je bij voorbeeld hard
moet werken om een goede actrice te kun
nen worden. Want dat was mijn aspiratie:
een goede actrice worden. Niet om een
'filmster' te worden. Ik heb jarenlang in
New York acteerlessen gevolgd. Toen ik
naar Californië verhuisde, ben ik bij Stella
Adler gaan studeren. Ik ben dus niet te ver
gelijken met Lynn Bracken, de vrouw die ik
speel in L.A. Confidential, ook al komt zij
van het platteland van Arizona en ik van
het platteland van Georgia. Want zij nam
de bus naar Hollywood en dacht dat mooi-
zijn voldoende was. Terwijl ik altijd wel heb
geweten dat het zo niet werkte.
Ik heb wel eens andere vrouwen bele
digd met mijn opinie dat het juist een han
dicap is in Hollywood wanneer je het label
'beauty" of 'sekssymbool' opgeplakt heb
gekregen. Want ik heb gemakkelijk praten,
vonden die andere vrouwen dan. Toch zeg
ik het opnieuw: het is werkelijk een enorme
handicap, speciaal in Hollywood. Niet zo
zeer in Europa. In Europa ben ik me juist
een beetje vrijer gaan voelen.
Toen ik Never Say Never Again had ge
daan als het liefje van Sean Connery, werd
ik uitgeroepen tot sekssymbool. Dat was in
Europa als een compliment bedoeld, zodat
ik bevrijd werd van het idee dat er iets met
me mis was. Maar ik woon in Los Angeles,
in het koninkrijk Hollywood en daar is het
onmogelijk om serieus acteerwerk te krij
gen als je eenmaal tot sekssymbool bent
verklaard. Want dan meent iedereen zeker
te weten dat je een sloerie bent en opper
vlakkig en bovendien niet tot tien kunt tel
len. Schoonheid is kortom een geschenk
uit de hemel en uit de hel tegelijkertijd."
Frustaties
Curtis Hanson, de regisseur van L.A. Confi
dential, merkte over Kim Basinger op dat
ze een van de weinige actrices is die de
glamour kan oproepen van de jaren veer
tig. Zou ze een filmdiva in die periode heb
ben willen zijn?
„Ik ben een tijd fotom'odel geweest in
New York. Ik was goed. Verdiende sloten
geld. Had het echt getroffen. Maar ik zat
daar voornamelijk met het idee naar Cali
fornië te vertrekken om actrice te worden
zo gauw ik er rijp voor was. Overdag was ik
model, 's avonds werd er gestudeerd of ik
ging in kleine cabarets zingen met eigen gi
taarbegeleiding. Het was een mooie tijd, de
late jaren zeventig.
De 'all American blond girl' met blauwe
ogen paste perfect in de mode. Maar zelf
was ik jaloers op meisjes die exotischer wa
ren dan ik, die bruine ogen hadden en tere
dunne lippen. Een mens wil nu eenmaal
altijd anders zijn dan hij is. Wat me echt
pijn deed, is dat ik steeds vaker te horen
kreeg: 'Je bent te sexy!' Ze vonden mijn
bloes te gevuld, mijn lippen te vol, ze von
den me te glamoureus.
Ik ging baantjes mislopen of werd alleen
aangenomen voor advertenties waarvoor
ze mijn ogen nodig hadden. Ze zeiden over
mij: 'Ze ziet eruit als een ouderwetse film
ster.' In plaats van het meisje van hiernaast
of de 'beach bunny', bedoelden ze. Ik werd
er knap ziek van om als meid van achttien
in de jaren zeventig te worden weggezet als
vamp uit de jaren veertig. Maar ik heb
daaruit nooit geconcludeerd dat het voor
mij prettiger zou zijn geweest als ik veertig
jaar eerder zou zijn geboren.
Het zijn frustraties waar ik overheen was,
toen ik gevraagd werd voor LA Confiden
tial. Toen vond ik het zelfs wel prikkelend
om voor één keer dan maar eens echt te
spelen in zo'n film waarvan altijd al gezegd
was dat ik erin paste. Zo'n ouderwetse 'film
noir'-selting, met kostuums en make-up in
de stijl van die tijd. En met geweldige te
genspelers en een subliem script. Ales is
hier perfect aan. Ik heb nu tenminste één
keer kunnen ervaren hoe het aanvoelt, die
jaren veertig-glamour. Niet slecht, moet ik
zeggen. Maar ik heb geen verlangen het
verder vast te houden. Ik denk dat er een
reden voor is dat we leven in het tijdperk
waarin we terecht zijn gekomen."
Eerste leraar
Heeft Kim Basinger zelf eigenlijk in Holly
wood gevonden wat ze ervan had ver
wacht?
„Hollywood heeft me al veel gebracht,
waarmee ik me gelukkig mag prijzen. Maar
wat ik nu wel weer eens zou willen tegen
komen, is een goede komedie. Je leest toch
al ontzettend weinig goed geschreven sce
nario's, maar voor komedies zijn ze hele
maal zeldzaam. De dingen die tegenwoor
dig Hollywoodkomedies worden genoemd,
vind ik niet leuk. Ik heb nog gewerkt met
een paar van de echte specialisten: Blake
Edwards, van Blind Date, is een van de zeer
weinigen die echt verstand heeft van hu
mor. En samenwerken met Robert Benton,
die Nadine speciaal voor mij had geschre
ven, was eveneens verrukkelijk. Een goede
komedie is het mooiste geschenk dat je een
publiek kunt geven, maar het genre lijkt uit
te sterven.
Mijn kinderdromen over Hollywood zijn
eigenlijk gerelateerd aan de filmliefde van
mijn vader. Via hem heb ik met film kennis
gemaakt. Ik was nog heel jong toen hij me
op de tv liet kijken naar klassiekers uit de
jaren veertig en vijftig. Pa was eigenlijk
mijn eerste leraar, die dan vertelde wie
Spencer Tracy, Humphrey Bogart en Wal
ter Huston waren en me dan een week la
ter ging overhoren.
Ik bestudeerde hoe hij op die beelden re
ageerde en vond dat waanzinnig interes
sant, omdat hij in het gewone leven nooit
enige emotie toonde over wat dan ook.
Dan dacht ik: 'As ik hem toch eens ooit zo
zou kunnen ontroeren zoals al die acteurs
hem kunnen ontroeren!' Zo heeft hij me ei
genlijk het vak ingedreven zonder het te
beseffen. Het Hollywood dat ik aantrof was
totaal anders dan ik verwacht had. Het is
schokkend anders, mag je stellen. Maar de
gedeelten die vallen tussen 'action' en 'cut',
die bevallen me nog steeds bijzonder."
(olgens Curtis Hanson, regisseu r
i« m de uitmuntende misdaadfilm
Confidential, belichaamt Kim
Basinger de zeldzaam geworden
11 hoonheid die typerend was voor
01 nlywoodheldinnen van de jaren
veertig. Hij vergelijkt haar
ladrukkelijk met Veronica Lake,
een ster die op de glamourfoto's
j an een halve eeuw geleden haar
laapkamerogen verborgen hield
achter een gordijn van golvend
Blond haar. Vanwege films als 9
1/2 Weeks, Blind Date en Final
Analysis geldt Kim Basinger als
één van Amerika's meest sexy
'ctrices. Die reputatie wordt nog
eens onderstreept in L.A.
Confidential (première 20
ityiovember), waarin ze beter dan
ooit acteert.
inds 1993, toen ze naast echtge-
W W noot Aec Baldwin speelde in The
Getaway, had Kim Basinger niet
meer voor de camera gestaan. Geboorte en
opvoeding van een dochtertje dat Ireland
werd gedoopt, namen haar te zeer in be
slag. Nu heeft ze er weer zin in, vertelt de
actrice, comfortabel genesteld op een
'chaise longue' in het Parijse hotel Ritz. In
niets doet ze denken aan de vamp die in
L.A. Confidential hevig de concentratie ver
stoort van meerdere politie-detectives die
moorden moeten oplossen. Kort krullerig
haar, brilletje, ruim vallend houthakkers-
hemd, klein koudklam handje, een pietsie
nerveus.
Ze zegt vreselijk haar best te hebben ge
daan op de rol van Lynn Bracken, de Vero
nica Lake look-alike: „Het probleem was
dat het gaat om een vrouw die zich gehaaid
voordoet maar het niet is. Ze was naar Los
Angeles gekomen als een van die duizen
den plattelandsmeisjes, dromend van een
filmcarrière als die van Veronica Lake. Ze
slaagt er in dat verleidelijke uiterlijk te ko
piëren van haar idool maar niet haar suc
ces. Ze vindt zich terug in de gore zelfkant
van een stad die geen erbarmen heeft met
'losers'. Ik wilde vermijden dat Lynn te
hard zou overkomen. Het was van wezen
lijk belang dat je door de schijnbaar harde
buitenkant heen zou kunnen zien hoe
kwetsbaar ze eigenlijk is.
Ik kan me deze vrouw levendig voorstel
len en diep met haar meevoelen. Ze is de
dupe van de wreedheid van het leven. As
kinderen zijn we allemaal op de wereld be
gonnen als gevoelige en kwestbare schep
sels. Maar als we volwassen worden schijnt
er zich een pantser te vormen. Dat gebeurt
met heel veel mensen helaas. Ik heb zelf de
nodige narigheid ondervonden maar om
een of andere reden heeft die me nooit bit
ter of wrokkig gemaakt. Dan blijf je in staat
mee te voelen met de ellende en het on
recht waardoor anderen worden getroffen.
Dat overkomt me dagelijks, overal in de
wereld. Ik moet zelfs- extra inspanningen
leveren om me niet voortdurend te laten
meeslepen door de misère van anderen en
me richten op kwesties waar ik echt helpen
kan."
Peentjes zweten
„Verkreukelde mensen, die kan ik begrij
pen. Ik heb zelf geen angst voor het leven,
noch voor de dood. Niet meer dan andere
mensen, tenminste. Maar iedereen heeft
wel een speciale fobie. Zo vecht ik mijn he
le leven tegen mijn verlegenheid. Die heeft
me soms aanzienlijk beschadigd. Verlegen
heid betekent een forse handicap voor een
al mijn hele leven tegen mijn verlegenheid."
foto ap
Zoals de literatuur in de vorige eeuw
in de ban was van de techniek, met
name van intelligente machines, zo
is de literatuur nu betoverd door de
virtuele werkelijkheid die dankzij
computers mogelijk is geworden. Ef
is een heel nieuw genre boeken: de
zogeheten 'techno-thriller'. De meesf
te spreken mij niet aan, omdat zé
nogal erg 'ontaard' zijn, ontdaan van
mensen van vlees en bloed en tegen
de achtergrond van een zo'n kunst
matige leefomgeving, dat ik mij er
niet mee kan identificeren.
Dat geldt allemaal niet voor het boek:
'A.A.P.' van Jan Koesen (uitgegeven door
Luiting-Sijthoff). Het is meeslepend geschre
ven, en het thema is niet eens zo ver gezocht.
Want inmiddels weten we ook wel dat alles
wat kan, dat wil zeggen in theorie mogelijk is,
ten slotte in de praktijk gebracht wordt. Ge
netische manipulatie, bijvoorbeeld, mag dan
omringd zijn met strenge regels, er is altijd
wel ergens een mafkees die dit aan zijn laars
lapt, betoverd door het denkbeeld dat de we
tenschap hem heelt uitverkoren om Gods
schepping te reviseren.
Zo iemand is Stefan Kostopoulos, bijge
naamd dr. Gen', die een 'turbo- evolutie' wil
bewerkstelligen door het scheppen van een
volslagen nieuwe 'next generation': een intel
ligente aap, zonder agressie, met menselijke
trekjes. Daarvoor moet hij de schoot van een
vrouw 'lenen'. De psychologe Alette de
Brouckère, die briljante computersimulaties
maakt, moet die schoot leveren.
Ze wordt naar de apenkolonie en het on
derzoeksinstituut gelokt die Kostopoulos
op een Grieks eiland heeft, en dan ontrolt
zich een in alle opzichten bizar scenario, dat
toch heel ver van abstracte science fiction
blijft, omdat het allemaal in het hier en nu
plaats vindt, met echte mensen en dieren, die
heel 'invoelbaar' beschreven worden.
Het aardige van het boek van Jan Koesen is
dat zich afspeelt tegen het decor van verle
den (de Griekse oudheid en de goden die
daarin een rol speelden) en heden: de gevoe
lens van een man en een vrouw, die beide
wetenschapper zijn en derhalve thuis zijn in
de wereld van DNA en computers. Tegelijker
tijd neemt het boek een voorschot op de toe
komst en zet de wereld van de twintigste
eeuw, waarin we de biologische grenzen van
soorten altijd hebben gerespecteerd, op zijn
kop. Die grens was als het ware in de soort
ingebakken, want de ene soort kan zich niet
via de andere soort voortplanten.
Genetische manipulatie en IVF doorbreken
dit biologische bepaalde taboe al op klei
ne schaal, maar een soort die half mens, half
aap is, behoort in de toekomst ongetwijfeld
tot de mogelijkheden. Kostopoulos eigent
zich - dromend van de Nobelprijs - die toe
komst toe, maakt Arlette het hof en wakkert
haar verlangen naar een kind aan. Zij moet
levende bewijs van zijn wetenschappelijk ge
lijk worden.
In plaats van een IVF-kind van haar eicel en
zijn zaad, krijgt zij echter een pre-embryo
van een aap getransplanteerd, tot stand ge
komen uit het gerecombineerde zaad van de
aap Zeus en het eitje van de apin Hera. In de
ogenschijnlijk vrijblijvende discussies over
het onderwerp 'intelligente aap' die de we
tenschapper Arlette heeft met de weten
schapper Stefan, stelt Arlette zich op het
standpunt: 'Wie heeft er wat aan een intelli
gente aap?" Zij ziet dat als 'een nieuw speel
tje'. Maar Stefan is gebiologeerd door een
Zeus met hersens, een directe lijn met het
denkproces van een primaat.
In het boek A.A.P spelen een man eri een
vrouw een hoofdrol. Maar niet alleen van
wege de noodzaak van voortplanting. Gaan
deweg wordt de vrouw Arlette steeds meer
een metafoor voor een wereld waarin natuur
lijke processen die de evolutie miljarden ja
ren hebben gestuurd, worden gerespecteerd.
En de man Stefan staat voor de 'ntirtUre'-
component, de maakbaarheid van die wereld
via nieuwe technologie.
Het is een spannende race die je als lezer
meesleurt naar vergezichten die je soms hui
verend ondergaat. A.A.P. tart niet alleen je
voorstellingsvermogen, maar breidt ook je
wetenschappelijke kennis uit. Want tussen
de warmbloedige verwikkelingen van de
hoofdpersonen door die in romanvorm wor
den beschreven, word je spelenderwijs bijge
schoold over onderwerpen als Griekse my
thologie, DNA, IVF en geavanceerde compu
tertechnologie.
Hoe A.A.P afloopt zal ik niet helemaal ver
klappen, maar de getergde Arlette richt
zich ten slotte op als Gaia, een verkrachte,
toornige moeder Aarde, en dompelt
Kostopoulos onder in een virtuele onderwe
reld die je de adem beneemt. Toen ik A.A.P
uit had was ik een ervaring rijker die ik niet
had willen missen. En tegelijkertijd opgelucht
dat de plot van deze thriller tot de 'Broodje
Aap'- categorie behoort. Oftewel: een verhaal
dat waar zou kunnen zijn, of werkelijkheid
zou kunnen worden, maar het (nog) niet is.
HELEEN CRUL
