Afgezanten
keren naar
Iran terug
Buitenland
Israël laat MENA-top mislukken
EOD zorgt in Sarajevo voor een goede nachtrust Dode bij rel op Oost-Timor
Hongarije brengt NAVO nogal drammerig aan de man
Werk aan de winkel na het verwoestende water
14 NOVEMBER 1997
i Agentur CPD Geassi
De ambassadeurs van de lidstaten van de Europese Unie
keren de komende week terug naar hun post in Teheran.
Dat is het gevolg van een akkoord waarover Iran en de
EU de afgelopen dagen hebben onderhandeld. De am
bassadeurs werden in april teruggeroepen, nadat de
Duitse justitie had vastgesteld dat Iran in 1992 betrokken
was bij een moordaanslag op Koerdische oppositieleden
in Berlijn.
Bonn zet mes
in omstreden
oorlogspensioen
BONN «DPA-Rtr-ANP
Aanvullende oorlogspensioenen
voor voormalige Duitse solda
ten en leden van de SS kunnen
worden gekort of ingetrokken,
als de betreffende persoon zich
schuldig heeft gemaakt aan oor
logsmisdaden. Dat heeft de
Duitse Bondsdag gisteren beslo
ten.
Eerder dit ja%r zorgde het
Duitse tv-programma Panora
ma voor de nodige opwinding
met het bericht over een oud-
nazi die was veroordeeld we
gens de moord op vijftien Itali
aanse vrouwen en kinderen in
1943. De man krijgt per maand
708 mark aanvullend pensioen
omdat hij later in de oorlog ge-
wodn raakte.
De wet voorzag in aanvullen
de pensioenen als schadeloos
stelling voor in de oorlog opge
lopen letsel, los van eventuele
oorlogsmisdaden. Tienduizen
den oorlogsveteranen die bij
gruweldaden waren betrokken,
zouden zo n pensioen krijgen.
Dit kan nu worden ingetrokken.
Ook een onbekend aantal Ne
derlanders dat in dienst van de
Duitse Waffen SS of Wehrmacht
gewond is geraakt, krijgt de
aanvullende uitkering. SS en
Wehrmacht hadden indertijd
ongeveer 20.000 Nederlanders
in dienst.
LUXEMBURG AFP-RTR
Het akkoord liet lang op zich
wachten, omdat de Europeanen
niet wilden ingaan op de eis van
de Iraniërs dat de Duitse am
bassadeur als laatste en alleen
terug zou keren naar Teheran.
Als compromis is nu overeenge
komen dat hij alsnog als laatste
naar Iran vliegt, maar dan ver
gezeld van de Franse ambassa
deur. Ze komen dan samen aan
op 21 november.
De" andere diplomaten stap
ten gisteravond al op het vlieg
tuig in Ziirich, om vanochtend
vroeg in Teheran aan te komen.
De Iraanse ambassadeurs,
eveneens teruggeroepen, zullen
later deze maand naar de Eu
ropese hoofdsteden teruggaan.
Het akkoord moet een einde
maken aan de al zeven maan
den oude crisis tussen Iran en
de EU, de langste sinds 1989.
Toen veroordeelde ayatollah
Khomeini in een fatwa, een reli
gieus decreet, de Britse schrijver
Salman Rushdie ter dood. De
Europese ambassadeurs wer
den toen slechts voor enkele
weken teruggeroepen.
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
De Israëlische minister Levy
(buitenlandse zaken) heeft een
paar dagen bij de telefoon geze
ten in afwachting van een belle
tje uit Qatar, waar zondag de
vierde Economische Conferen
tie voor het Midden-Oosten en
Noord-Afrika (MENA) begint.
Maar toen duidelijk werd dat
zijn Qatarese collega Al-Thani
hem niet voor een persoonlijk
onderhoud zou uitnodigen,
hakte hij de knoop door. „Om
dat de conferentie rui een puur
economisch karakter heeft ge
kregen, is het beter dat een eco
nomische vertegenwoordiger
naar Qatar gaat liet hij weten.
Het besluit van Levy betekent
dat voor het eerst geen enkele
minister van buitenlandse za
ken uit het Midden-Oosten of
Noord-Afrika de MENA-confe-
rentie zal bijwonen. De officiële
Israëlische delegatie staat onder
leiding van minister Sharansky
(handel en industrie). Ook Jor
danië, Tunesië, Koeweit, Jemen
en Oman sturen lager geplaats
te vertegenwoordigers. Alle an
dere Arabische landen boycot
ten de conferentie, uit onvrede
met de politiek van de Israëli
sche regering.
De Amerikaanse minister Al
bright (buitenlandse zaken) zal
ondanks alles de openingszit
ting bijwonen. Ze bevindt zich
dan in het gezelschap van
slechts twee collega's: de Cana
dees Axworthy en gastheer Al-
Thani. In de afgelopen weken
hebben de Amerikanen alles op
alles gezet om zoveel mogelijk
Arabische landen over te nalen
hun verzet tegen de conferentie
in Qatar op te geven.
Albright maakt er trouwens ook
zelf geen geheim van dat ze de
Israëlische premier Netanyahu
de schuld geeft van het Fiasco
van de MENA-top. Gematigde
landen als Egypte en Saoedi-
Arabië zouden zeker delegaties
hebben gestuurd als er de afge
lopen weken vooruitgang was
geboekt in het vredesproces.
Maar Israël weigert voortzetting
van het Oslo-proces, dat ook de
basis had moeten vormen voor
economische samenwerking.
Wie de eerste MENA-conferen-
tie, in 1994 in Casablanca, heeft
bijgewoond herinnert zich het
opwindende gevoel dat er na ja
ren van vijandigheid en stagna
tie in het Midden-Oosten iets
zou gaan veranderen. Een jaar
later, in Amman, waren de deel
nemers al wat minder naïef. Het
opzetten van zinvolle economi
sche projecten bleek een kost
bare en vooral langdurige zaak.
De verkiezingswinst van Neta
nyahu was een tegenslag die
bijna zorgde voor de afgelasting
van de derde MENA-conferen-
tie, in Cairo. Op het laatste mo
ment, en onder zware Ameri
kaanse druk. besloot president
Mubarak Israël 'een laatste
kans' te geven. Maar nu, een
jaar later, is het wat hem betreft
echt afgelopen.
Het is de bedoeling dat Koeweit
volgend jaar de vijfde MENA-
conferentie voor zijn rekening
neemt. Het Amerikaanse optre-
l den tegen de Iraakse invasie
heeft ervoor gezorgd dat de
Koeweiti's moeilijk hun toezeg
ging kunnen intrekken. Maar
als Netanyahu blijft dwarslig
gen, zullen de Amerikanen vol
gend jaar opnieuw met de pet
in de hand de Arabische hoofd
steden moeten afgaan, met
waarschijnlijk een nog verne
derender resultaat.
De Israëlische oud-premier Pe
res is overigens wel door Qatar
uitgenodigd en is zelfs eregast.
Voor hem heeft Al-Thani wel
tijd uitgetrokken, en dat is voor
Levy waarschijnlijk de druppel
geweest die de emmer deed
overlopen. Peres woont de con
ferentie bij als oprichter en
naamgever van zijn nieuwe vre-
descentrum. Nu de politieke
steun voor de MENA wegvalt,
kan alleen particulier initiatief
de prille economische samen
werking in het Midden-Oosten
redden. Een coördinerende rol
voor Peres' vredescentrum
dat het vertrouwen geniet van
een aantal belangrijke Arabi-
i sche landen mag niet wor-
I den uitgesloten.
gs achter het stuur strafbaar
Duitsland gaat het rijden onder invloed van drugs straf-
itellen. Betrapte automobilisten moeten rekening houden
ij-s en rijverbod tot drie maanden en een geldboete tot 3.000
'j! De politie mag met een bloedproef op het gebruik van
i3i ials cannabis, heroïne en xtc controleren. Het wetsontwerp
jft )p kritiek van de oppositie. Die laakt het ontbreken van
173 waarden, zoals de promillegrens bij alcoholgebruik. In Ne-
nd dringt Veilig Verkeer Nederland ook aan op maatregelen
drugsgebruik in het verkeer. WN stelt dat hierdoor jaar-
s eker tien doden en honderd gewonden vallen.
gische gemeenten ontdekken fiets
li Li Tien grote Belgische gemeenten hebben zich verenigd
i i club om het gebruik van de fiets aan te moedigen. De
vieler is nu in veel Belgische steden een stiefkind. Het on-
7: ipaste verkeersgedrag en de kans op diefstal zijn voor velen
lom de Fiets niet te gebruiken. Aan de club doen onder
,oi Brussel, Kortrijk, Namen, Genk, Luik en Charleroi mee. In
ltste stad is al een fietsende politiebrigade opgericht om de
tl rzich veiliger te laten voelen. Dat dit niet voor niets is, laat
nderzoek van Touring Wegenhulp zien. Daaruit blijkt dat
i- 'ft van de automobilisten in België in de regel te hard rijdt.
4! lerde gaat zelfs zwaar over de schreef.
iNino bedreigt oogst in zuiden'
De oogst op het zuidelijk halfrond wordt in 1998 be-
1 door het klimaatverschijnsel El Nino, dat gepaard gaat
levige regenval en uitzonderlijke droogte. Deze waarschu-
(laat de FAO, de voedsel- en landbouworganisatie van de
Pigde Naties horen in haar jaarverslag. De schade zal zich
lifcame voordoen bij de graanoogst in Zuid-Afrika en de rijs'-
|in Aziatische landen. Ook voor de visserij en bosbouw ver
ft de FAO gevolgen. El Nino is het gevolg van een ongewone
>e zeestroming in de Stille Oceaan. Het verschijnsel veroor-
>°P sommige plaatsen overvloedige regenval en stormen en
plaatsen uitzonderlijke droogte.
BOEDAPEST HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
De ruim vierduizend inwoners
van Hrasno, een wijk in het cen
trum van de Bosnische hoofd
stad Sarajevo, kunnen weer rus
tig slapen. Nederlandse specia
listen van de Explosieven Op-
ruimings Dienst (EOD) hebben
gisteren uit de gevel van een to
renflat een onontplofte anti-
tankraket verwijderd.
De raket stak als een soort
enorme spijker op dertig meter
hoogte uit de gevel van het
zwaar gehavende flatgebouw.
Met behulp van een speciaal
voor deze gelegenheid gebouw
de steiger wisten de EOD'ers
het projectiel te bereiken en on
schadelijk te maken. Honder
den buurtbewoners volgden
vanaf veilige afstand de verrich
tingen.
Met het verwijderen van de
raket is een belangrijk obstakel
voor het verdere herstel van de
wijk uit de weg geruimd. Van
wege het gevaarlijke projectiel
kon tot nu toe niet worden be
gonnen met de renovatie van
vijf zwaar gehavende torenflats
in het hart van de wijk. Tiental
len andere flatgebouwen in de
wijk zijn de afgelopen jaren,
deels met Nederlandse subsidie,
wel weer bewoonbaar gemaakt.
De EOD-actie in Hrasno
kwam tot stand op initiatief van
het WD-Kamerlid Blaauw.
Toen hij afgelopen voorjaar de
wijk bezocht en op het gevaar
lijke projectiel attent werd ge
maakt, beloofde Blaauw de zaak
aan te kaarten bij het ministerie
van defensie. Daar werd positief
gereageerd op de suggestie om
Nederlandse EOD'ers met deze
klus te belasten.
Indonesische troepen hebben
vanmorgen het vuur geopend
op studenten in de universiteit
van Dili op Oost-Timor. Er vie
len volgens onbevestigde be
richten een dode en zeker vier
gewonden. De troepen kwamen
naar verluidt tussenbeide toen
studenten twee agenten in bur
ger aanvielen. Volgens andere
bronnen regaeerden de militai
ren op stenen die naar hun
voertuig waren gegooid.
Het incident speelde zich af
aan de vooravond van de ver
jaardag van 'de slachting van
Santa Cruz', morgen zes jaar ge
leden. Daarbij schoten Indone
sische soldaten op een grote
rouwstoet in Dili. Tussen de
vijftig en tweehonderd mensen
kwamen om. Indonesië lijfde
Oost-Timor in 1975 met geweld
in, zeer tegen de wil van de
plaatselijke bevolking.
BOEDAPEST HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
Hoe verkoop je het NAVO-lid-
maatschap aan de bevolking
van een land dat nog maar lut
tele jaren geleden deel uitmaak
te van het Warschaupact? De
Hongaarse regering lijkt het
antwoord te zoeken in een me
dia-campagne van ongekende
omvang.
De regering, premier Horn
voorop, laat vrijwel geen moge-'
lijkheid onbenut om de kiezers
erop te wijzen dat ze via het
zondag te houden referendum
'een unieke historische kans
hebben om Hongarije te verhef
fen'. Met behulp van de geld
buidel heeft de regering zelfs
'ingebroken' in een aantal po
pulaire radio- en televisieseries.
In de populaire komedie Fami
lie BV bijvoorbeeld, het Hon
gaarse equivalent van Goede
Tijden, Slechte Tijden, figureert
sinds enkele maanden ene ma
joor Kardos. De majoor spreekt
te pas en te onpas positief over
de NAVO. De rol is 'besteld' en
wordt betaald door het ministe
rie van defensie.
Volgens tegenstanders van het
NAVO-lidmaatschap heeft de
regering hiermee de normen
van goed fatsoen overschreden.
„Van een eerlijke, objectieve
voorlichtingscampagne is geen
sprake. Het gaat om grootscha
lige media-manipulatie. Tegen
standers krijgen nauwelijks de
kans hun argumenten uiteen te
zetten", zegt Tamas Csapody,
woordvoerder van de Hongaar
se vredesbeweging Alba Kor.
De ruim zevenhonderd leden
tellende vereniging is om prin
cipiële redenen tegen het lid
maatschap. „We zijn tegen ge
weld en dus tegen het leger. In
een wereld zonder geweld heb
ben we ook de NAVO niet no
dig", meent Csapody. Los van
die principiële bezwaren zijn er
volgens Csapody genoeg andere
argumenten om tegen het Hon
gaarse NAVO-lidmaatschap te
zijn.
„Het gaat Hongarije veel geld
kosten. Een ander argument is
van historische aard. Hongarije
is altijd een soort brug tussen
oost en west geweest. Die func
tie valt weg als Hongarije lid
wordt van de NAVO. En ten der
de vrezen we dat het lidmaat
schap tot spanningen zal leiden
met buurlanden die niet wor
den toegelaten, en daardoor tot
een regionale wapenwedloop."
Csapody is realist genoeg om te
weten dat de tegenstanders
weinig kans maken het pleit te
winnen. In het parlement be
staat een meerderheid voor toe
treding. Verzet tegen het NAVO-
lidmaatschap komt, behalve uit
de hoek van de vredesbewe
ging, slechts van een uiterst
linkse en een uiterst rechtse
splinterpartij die geen van beide
in het parlement zijn vertegen
woordigd.
Ook staatssecretaris Somogyi
(Europese integratie en NAVO-
uitbreiding) twijfelt eigenlijk
niet over de uitkomst van het
I referendum. „De uitslag is dui- I
delijk. Alle opiniepeilingen met I
betrekking tot de F.uro-Atlanti-
sche integratie van Hongarije
geven aan dat het proces op
brede steun onder de bevolking
kan rekenen."
Het feit dat de Hongaarse rege
ring, ondanks de gunstige pei
lingen, zo'n grootschalige en
dure campagne voert, bewijst
volgens sommige waarnemers
dat premier Hom en de zijnen
niet geheel zeker van hun zaak
zijn. „De regering heeft zichzelf
I onnodig in het nauw gebracht j
door een bindend referendum
j uit te schrijven. De kans dat het I
'nee'het wint, is vrijwel te ver-
waarlozen, maar zou vergaande
gevolgen hebben. Hongarije
I kan het NAVO-lidmaatschap
dan voorlopig wel vergeten. Als
de uitslag positief is, maar de
opkomst erg laag, is dat ook een
slag in het gezicht van de rege
ring en een verkeerd signaal in
de richting van Brussel en Was
hington", zo meent een wester
se diplomaat in Boedapest.
De kans dat de opkomst laag is,
is vrij groot. Veel Hongaren lig
gen ondanks de zeer intensieve
campagne niet echt wakker van
het NAVO-referendum, zo lijkt
het. Sommige politieke analis
ten menen dat de uiterst dram
merige wijze waarop de rege
ring de kiezers de afgelopen we
ken heeft 'voorgelicht' wel eens
averechts zou kunnen werken.
Diplomaat met
benzinebom in
Brussel gepakt
BRUSSEL ANP
Tijdens de recente rellen in de
Brusselse gemeente Anderlecht
is ook een buitenlandse diplo
maat opgepakt, die gewapend
was met een molotovcocktail.
De man zou niet van Arabische
origine zijn, maar over zijn her
komst is verder niets bekend.
De Belgische justitieminister De
Clerck zegt de diplomaat on
middellijk te zullen uitwijzen als
zijn deelname aan de rellen
daadwerkelijk valt te bewijzen.
De Brusselse burgemeester
De Donnea bracht de zaak gis
teravond ter sprake tijdens een
spoeddebat in de Kamer over
de rellen in Anderlecht, waar
aan vooral Marokkaanse jonge
ren deelnamen. De Donnea is
Kamerlid voor de Franstalige li
beralen. De Clerck heeft toege
zegd de zaak nader te zullen on
derzoeken.
Hij verdedigde verder de aan
pak van justitie in Brussel. Vol
gens De Donnea is het parket te
slap opgetreden en zijn de 245
gearresteerden te snel vrijgela
ten. Eind deze maand zal een
eerste groep arrestanten voor de
rechtbank moeten verschijnen
wegens openlijke geweldple
ging.
Minister van binnenlandse
zaken Van de Lanotte kreeg
daarentegen te maken met kri
tiek op het volgens veel parle
mentariërs juist te harde optre
den van de ordediensten Vol
gens Van de I^anotte was hard
ingrijpen nodig om 'buitenspo
rig geweld' in te dammen.
Ï5e Vlaamse socialist Van de
Lanotte zei verder dat alleen ge
meentelijk stemrecht voor mi
granten een politieke oplossing
kan bieden voor de explosieve
situatie in de verloederde wij
ken. Hij was daarmee de eerste
vooraanstaande SP-politicus die
een dergelijk standpunt innam.
KROSNOWiCEJolanda Witek en haar dochter Sylvia kijken uit het raam van hun honderd jaar oude woning in het Poolse Krosnowice, een van de vele plaatsen die deze zomer werden
getroffen door een verwoestende overstroming. Ook Jolanda's woning liep zware schade op, en met de koude Poolse winter in aantocht doet ze er alles aan het huis weer bewoon
baar te krijgen. Het dure herstelwerk vordert maar langzaam en voor de meeste bewoners van het getroffen gebied is geen vervangende huisvesting beschikbaar. De autoriteiten
gaan er dan ook van uit dat veel Polen de koude maanden onder Spartaanse omstandigheden zullen moeten doorbrengen. foto reuters pawel kopczynski
stel met scherven uit de handel
Groot-Brittannië zijn vandaag een miljoen flessen
bier uit de handel genomen. In drie flessen van de partij
lasscherven aangetroffen. Volgens een woordvoerder van
tributiebedrijf HP Bulmer is niemand gewond geraakt
g inkle glasscherven. De kopers van de verdachte flessen krij-
i delun geld terug. Amstel-eigenaar Heineken onderzoekt nog
>nds|e scherven in de flessen zijn gekomen. Waarschijnlijk is er
s de productie in Engeland iets misgegaan. Amstel is een
;f klein merk op de Britse markt.
ïdseJ
,Verij»fdkwartier Plavsic beschadigd
e.cen|tDO Twee gemaskerde aanvallers hebben gisteren emsti-
lade aangericht in het kantoor van de partij van de
vanisch-Servische president Biljana Plavsic in Bijeljina. De
pliers sloegen de deur in, gooiden een traangasgranaat en
jen met hun mitrailleurs gaten in de ruiten. Er vielen geen
iden. Over twee weken worden parlementsverkiezingen
iden. De aanval is een duidelijk teken dat de strijd tussen
ic en de krachten rond de van oorlogsmisdaden verdachte
Ier Radovan Karadzic nog niet is bijgelegd.
zichtbaar' condoom komt eraan
Wetenschappers van de Laval-universiteit in het Cana-
xfcuébec hebben een 'onzichtbaar condoom' ontwikkeld,
loet helpen tegen de verspreiding van het aids-virus HIV.
pat eigenlijk om een vloeistof die bij verhoging van tempe-
jr verandert in gel. De vrouw of mannelijke homoseksuele
pr moet het goedje vóór de gemeenschap aanbrengen in
gina of anus. Volgens de onderzoekers vormt de gel een
Hofdichte film, die de kans op besmetting aanzienlijk ver-"
Jert. De onderzoekers willen het middel de komende twee
lisch testen en hopen het daarna op de markt te brengen.
I: nog 200 miljoen slaven op wereld
iu Grote delen van Somalië zijn onbereikbaar als gevolg
e ernstige overstromingen in het zuid-westen van het land.
lij zijn inmiddels zeker duizend mensen om het leven ge
il. De watersnood is het gevolg van zware regenval die half
er begon, waarna de rivier de Juba buiten zijn oevers trad.
roordvoerder van hulporganisaties die gisteren in Nairobi
waren, zei dat 200.000 mensen hun huizen hebben moe-
irlaten en dat de watersnood indirect een miljoen mensen
2g Jgetroffen. Het drama in Somalië wordt verergerd door de
ngvan honger en ziektes.
zondheid Havel weer verslechterd
28 - Ds gezondheidstoestand van de Tsjechische president
I is gisteren weer verslechterd, na een kleine opleving eer-
'j: eze week. Hij zal het ziekenhuis niet dit weekeinde kunnen
o en, zoals eerder werd gehoopt. Havel, die twee weken gele-
iet een longontsteking werd opgenomen, heeft nog steeds
e hoestaanvallen. Ook hebben enkele tests nog niet de ge-
'r te resultaten gegeven. De problemen lijken het gevolg van
ware longoperatie die Havel vorig jaar onderging. Artsen
en toen wegens kanker een deel van een long weg.
Palestijnse vrouwen in Nablus oefenen voor de parade die
irgen houden bij de viering van 'Onafhankelijkheidsdag'.
[.0Ve eider Yasser Arafat zei gisteren dat de Palestijnen uiterlijk
j eel i 1999 een echt onafhankelijke staat zullen uitroepen, zo
i qo eenzijdig, omdat er dan een einde is gekomen aan de vijf-
interim-periode van autonomie. Een Israëlische woord-
w er zei in een reactie dat het eenzijdig uitroepen van een
*n^SI een schending van akkoorden is, omdat beide partijen
I( ;n afgesproken dat ze niets doen dat de de besprekingen
jermanente vrede zou kunnen beïnvloeden.
foto ap» nasser istayyaeh
i! Tweehonderd miljoen mensen in de wereld leven nog
ALElïn slavernij. Daarbij gaat het zowel om seksuele als om
Jjmische slavernij, aldus VN-diplomaat Pino Arlacchi. „In
,an "gelopen tien jaar waren in Oost-Azië zestig tot zeventig mil-
vrouwen en kinderen het slachtoffer van sekshandel", aldus
jchi. „Alleen al in Thailand leeft een half miljoen vrouwen
570 Ijk als seksslavin. Dat is bijna 20 procent van alle vrouwen
480 fa 18 en 30 jaar." Andere vormen van moderne slavernij zijn
(ns hem mensenhandel en clandestiene tewerkstelling. Vol-
wlacchi is dit 'een ongewenst gevolg van de mondiale glo-
Jring'.
te delen Somalië onbereikbaar
