Santer: Top over banen gesaboteerd Proces tegen 'Unabomber' gaat om leven of dood Saddam weet zijn moment te kiezen Buitenland Franstaligen aller landen... iIDERDAG 13 NOVEMBER 1997 7 OPA Deutsche Pressc Agentur CPO Geassocieerde Pers Diensten RTR Reuters WASHINGTON JOHN WANDERS correspondent Het worden nog zware dagen voor David Kaczynski. Gisteren is in Sacramento, California, het proces begonnen tegen zijn acht jaar oudere broer Ted, beter bekend als de 'Unabomber'. Da vid leverde hem anderhalfjaar geleden uit aan de FBI. Hij wilde voorkomen dat Ted nieuwe slacht offers zou maken. En hij ging er van uit dat zijn aangifte ook het belang diende van zijn broer. Ted was ziek en had hulp nodig. Maar de aankla gers in het proces tegen de Unabomber hebben geen mededogen met Theodore Kaczynski. Zij ei sen de doodstraf. Het proces draait nauwelijks nog om de vraag of Ted Kaczynski (55) daadwerkelijk de Unabomber is. Het bewijsmateriaal tegen hem is dermate in drukwekkend dat hierover hoegenaamd geen twijfel meer bestaat. De centrale vraag die in Sa cramento moet worden beantwoord, luidt of de verdachte de consequenties van zijn gruwel daden kan overzien. Zijn advocaten zullen de jury verzekeren dat Kaczynski geestelijk zó gestoord is dat hij onmogelijk verantwoordelijk kan worden gehouden voor zijn handelen. Onderschrijft de jury die opvatting, dan is een doodvonnis uitge sloten. Het is de strohalm waaraan David Kaczynski zich vastklampt: ..Krijgt Ted de doodstraf, dan zal de rest van mijn leven een hel zijn." De aanklagers zullen Theodore Kaczynski neer zetten als een koelbloedige moordenaar, die geen enkele compassie toonde met zijn willekeurig ge kozen slachtoffers. In de dagboeken die de FBI aantrof in zijn afgelegen schuur in Lincoln, Mon tana, bejubelt Kaczynski elke voltreffer. „Experi ment 97: Ik plaatste een bom achter computer zaak RenTech in Sacramento. Volgens The San Francisco Examinervan 20 december werd de 'ondernemer' (eigenaar? bedrijfsleider?) van de winkel gedood. Hij werd'aan stukken' gebla zen'." Met de bompakketten die Kaczynski over een pe riode van achttien jaar rondstuurde, doodde hij drie personen en verminkte hij er nog eens 23. Eén van zijn slachtoffers werd bij de explosie voor de ogen van zijn gezinsleden onthoofd. David Ge- lernter, een wetenschapper aan de Universiteit van California, raakte in 1993 ernstig gewond toen hij een door de Unabomber verzonden pak ketje opende. Gelernter ontving daarna een hate lijke brief, die volgens justitie alleen door Kaczynski kan zijn geschreven. De tekst is veel zeggend voor diens intens slechte karakter, beto gen de aanklagers. „Als je een beetje hersens in je kop had gehad", schrijft de Unabomber. „dan had je beseft dat er een hoop mensen rondlopen die een bittere af keer hebben van de manier waarop technocraten als jij de wereld veranderen. Dan was je ook niet zo dom geweest om een onverwacht bezorgd pakket te openen, afkomstig van een anonieme bron." Ted Kaczynski's woede jegens de Amerikaanse samenleving in het algemeen en de technologi sche vooruitgang in het bijzonder was zó groot dat hij passagiersvliegtuigen wilde opblazen. In 1979 veroorzaakte een van zijn bommen brand aan boord van een toestel van American Airlines, dat onderweg was van Chicago naar Washington. Achttien passagiers moesten worden behandeld wegens rookvergiftiging. „Het plan was om hel vliegtuig op te blazen tijdens de vlucht noteerde een teleurgestelde Kaczynski in zijn dagboek. Zijn frustratie was mogelijk nog groter toen een bomaanslag op de Universiteit van Utah misluk te. „Afgelopen herfst beraamde ik een bomaan slag Ik was bijna driehonderd dollar kwijt aan reiskosten, motel, vermomming, etcetera. Daar bovenop kwamen nog de materiaalkosten voor de bom. En toen weigerde het ding te exploderen. Verdomme!" Alleen een volslagen idioot kan dit soort bizarre misdrijven begaan, betogen de advocaten van Kaczynski. Ze zullen broer David oproepen als getuige. I lij kan als geen ander vertellen hoe Ted Kaczynski. de geniale wiskundige die het moeite loos bracht tot hoogleraar aan de Universiteit van Berkeley, in de loop van zijn leven steeds verder afdreef van de werkelijkheid. Hoe Ted zich af wendde van zijn familie, het bestaan van kluize naar verkoos en een van de langst gezochte en meest mysterieuze criminelen uit de moderne Amerikaanse geschiedenis werd. Het wordt geen eenvoudige opdracht voor David, want zijn broer beschouwt hem als een verrader. „Dit is een nachtmerrie die mij en mijn familie waarschijnlijk nooit meer helemaal zal verlaten", schrijft David deze week in het blad US News World Report. „Iemand waarvan wij houden is over de rand gevallen." Rabin mocht van Shin Beth' Koning Marokko wil geen fraude bij verkiezingen RABAT »ANP-AFP-Rtr In Marokko wordt morgen voor het eerst een hele Kamer van het parlement rechtstreeks door het volk gekozen. Bovendien gaat voor het eerst een landelij ke verkiezing gepaard met de belofte van de autoriteiten dat niet met de uitslag zal worden geknoeid. Koning Hassan II heeft her haaldelijk in tv-toespraken ge zegd het zat te zijn dat de over heid na verkiezingen al decen nialang telkens wordt beschul digd van manipulatie van de uitslag naar de wensen van 'het paleis'. Op 28 februari kwamen regering en de (toegestane) par tijen een Handvest van Eer overeen waarin de belofte van 'transparante en eerlijke' verkie zingen werd bezegeld. Dat handvest is deze zomer voor het eerst toegepast bij de gemeenteraads- en regionale verkiezingen. De beschuldigin gen van manipulatie waren die keer dan ook wat minder dan in voorgaande jaren. Ook hadden ze minder betrekking op mani pulatie van cijfers van hoger hand dan op onoirbare praktij ken aan de basis, zoals het gra tis weggeven van kippen om kiezers te trekken. Dat de hele Kamer van Afge vaardigden voor het eerst recht streeks wordt gekozen, is een uitvloeisel van een grondwets wijzing die in 1996 in een refe rendum is goedgekeurd. In het oude systeem werd eenderde van de parlementariërs aange wezen door belangenorganisa ties zoals vakbonden en vereni gingen van industriëlen. In het nieuwe systeem wordt, naast de Kamer van Afgevaardigden, een Kamer van Raadgevers getrapt gekozen. Zestien partijen doen mee in de strijd om de stemmen van de dertien miljoen kiesgerechtigde Marokkanen. De belangrijkste regeringspartijen zijn verenigd in de conservatieve Wifaq-alli- antie. In het voornaamste op- positieblok, de Koutla, werken de nationaal-conservatieven sa men met de socialisten en ex- communisten. Een derde kracht in het parlement worden de on afhankelijke kandidaten die zich geschaard hebben achter ex-premier Ahmed Osman, een zwager van de koning. Als niemand een meerder heid in het parlement krijgt, zal de koning een beslissende rol spelen bij het smeden van de nodige coalities. Belg krijgt acht jaar cel wegens dodelijk ongeluk BRUSSEL «ANP-BELGA De Belgische buschauffeur Willy Sollie is gisteren in Wit-Rusland veroordeeld tot acht jaar cel we gens een dodelijk ongeluk met kinderen uit Tsjernobyl. De rechtbank tilde zwaar aan de hoge snelheid (94 kilometer per uur) waarmee de 57-jarige Sol lie had gereden en verweet hem 'onverantwoordelijkrijgedrag'. Bij het ongeval kwamen vier kinderen om. Sollie had de zie ke kinderen opgehaald om hen voor een vakantie naar België te brengen. Volgens de chauffeur zelf verloor hij in de bocht de macht over het stuur door een rukwind en een rare manoeuvre van een tegenligger. Zijn verdediging had gere kend op een lagere straf, omdat hij zijn schuld gedeeltelijk had toegegeven en voor het goede doel reed. Ze gaat tegen het vonnis in beroep. De partner van Sollie reageer de geschokt op de zwaarte van de straf. Ze had vijfjaar of min der verwacht. Ze vreest voor zijn gezondheid en meent dat deze tijdens de strenge winter maanden verder zal worden on dermijnd. 5 kn veroordeeld voor bom New York Iyork Een federale rechtbank in New York heeft woensdag so -jakistaan Ramzi Yousef en een medeplichtige schuldig be- 122 pn aan de bomaanslag op het World Trade Center. Bij de josie in 1993 vielen zes doden en meer dan duizend gewon- 11 i De aanslag was destijds de ernstigste terroristische actie die 53 ïjop Amerikaans grondgebied had plaatsgevonden. De ravage JHenorm. Volgens de aanklagers wilde Yousef het WTC opbla- 79 fis 'een verwrongen vorm van protest' tegen de Amerikaan- leun voor Israël. De medeplichtige had de bom met een bdS- 51 har het WTC vervoerd. Vorig jaar werd Yousef al schuldig be- 45 pen aan plannen om twaalf vliegtuigen op te blazen. 73 2i jppen zijn viriel door hun genen 60 Ikholm De mannen van de Sami-stam in Lapland danken I verhoogde viriliteit niet aan rendierhorens, maar aan een T/,htische mutatie. Dat heeft Fins onderzoek uitgewezen. Jaren- J_AUj verkochten de Sami, die wonen in noordelijk Zweden, an Jrwe8en' Fin'anc*en Rusland tot poeder vermalen rendierho- laan Japanners. Ze beweerden dat het spul hun potentie ioogt. Onderzoekers zijn nu gestuit op een gemuteerd gen, bij mannelijke Sami de productie van het hormoon testos- 9.4»i opjaagt. Dat verhoogt weer de seksuele activiteit. Het ge- 9 58teerde gen komt voor bij naar schatting 40 procent van de li-mannen. igerhuis ratificeert 'Amsterdam' Den» Het Britse Lagerhuis heeft vannacht met 392 stemmen ren 162 tegen het Verdrag van Amsterdam geratificeerd. De ervan de Conservatieven, William Hague, had zijn 164 leden Inde fractie in scherpe bewoordingen opgeroepen tegen te fimen. De stemming werd gezien als test voor het gezag van ue in eigen gelederen. In zijn over Europa sterk verdeelde ie was verzet gerezen tegen de afwijzing van het in juni in "P^terdam bereikte compromis. Hague is met name gekant te- overhaaste deelname aan de Economische en Monetaire en tegen de erosie van het Britse vetorecht in de Europese U iitvorming. Klental watersnood Somalië loopt op adishüDe overstromingen die het gevolg zijn van zware re- ral hebben in Somalië al aan zeker 448 mensen het leven ge- Honderdduizenden mensen zijn dakloos geworden. De do- vielen in het zuiden van het land, waar het. drie weken gere- 1 heeft. Een woordvoerster van de hulporganisatie CARE zei 15 3 dorpen onder water zijn gelopen en dat 15.500 huizen i. verwoest. Minstens 10.000 stuks vee zijn verdronken. De re- Q leeft ook te maken met ernstige uitbraken van malaria, om- 1 o, le muggen die de ziekte overbrengen zich razendsnel voort ten in het water. izak beïnvloedt koopgedrag klant N_; Britse wetenschappers hebben vastgesteld dat achter- Ijjhuziek ('muzak') het koopgedrag beïnvloedt. Medewer- ?i van de universiteit van Leicester hebben onderzocht hoe ]j lekers van een wijnzaak reageerden als op de achtergrond ii ise dan wel Duitse muziek klinkt. Consumenten kozen in 13 rderheid voor Franse wijnen op het moment dat er Franse ic irdeonmuziek was te horen. Duitse wijn had de voorkeur op noment dat er schlagers werden gespeeld. „Muziek kan het rbewuste beïnvloeden en daarmee de keuze van produc- aldus een onderzoeker in het blad Nature. Slechts zes pro van de klanten zei dat de muziek hen had beïnvloed. Het 3- endeel was er zich niet van bewust. •azilië levert treinrover Biggs niet uit ua. Brazilië zal de legendarische Britse treinrover Ronnie ie s niet uitleveren. Het hooggerechtshof in Brasilia wees giste- inaniem een Brits verzoek daartoe van de hand, omdat de val die Biggs in 1963 pleegde volgens het Braziliaans recht is iard. Op 8 augustus 1963 pleegde Biggs met zeventien ma- i ingelands beroemdste overval, de Grote Treinroof. Bij de val op de posttrein Londen-Glasgow werd 2,6 miljoen pond (emaakt. De buit zou omgerekend nu zo'n 150 miljoen gul- 29 waard zijn. Biggs werd in 1964 veroordeeld tot dertig jaar, rwist in 1965 te ontsnappen. 10 I staakt onderzoek TWA-vlucht vork. De Amerikaanse federale recherche FBI heeft de na- j aanden van de slachtoffers van TWA-vlucht 800, die in juli ii voor de kust van New York op mysterieuze wijze explo- 1 de, gezegd dat het onderzoek naar een eventuele misdadige aak van de ramp wordt stopgezet. Dat heeft de vader van van de slachtoffers aan het persbureau AP gemeld. Hij ci- i le een brief van FBI-onderzoeksleider Kallstrom. Die beves- gisteren dat een brief aan de nabestaandeh is geschreven, rzal die volgende week pas toelichten. correspondent De diplomatieke crisis rond Irak valt niet toevallig samen met een periode van ople vend anti-Amerikanisme. Saddam Hussein is een kwaadaardig mens, maar geen stommeling. De Iraakse leider weet zijn moment te kiezen. De kritiek op 'het arrogante Amerika' - sinds vele jaren hoorbaar in de Derde We reld - klinkt de laatste maanden ook steeds luider door vanuit Europa en Canada. Een bron van ergernis is de extraterritoriale wetgeving waarin de Verenigde Staten strafmaatregelen aankondigen tegen elk land of bedrijf dat zaken doet met Cuba, Iran of Libië. Het is schandelijk, vindt ook de Nederlandse regering, dat de Amerika nen zich in die mate bemoeien met de handelspolitiek van derden. Het is hypocriet bovendien, zoals onlangs weer bleek bij het bezoek van de Chinese leider Jiang Zemin aan Washington. Presi dent Clinton verklaarde bij die gelegenheid dat China 'aan de verkeerde kant van de geschiedenis' staat, daarbij doelend op de systematische schending van de mensen rechten in China en Tibet. Vervolgens hief hij het glas op een lucratief verkoopcon tract dat vliegtuigbouwer Boeing met Chi na had afgesloten. „Dit is het definitieve einde van de universele pretenties van de VS op het terrein van de mensenrechten", schreef het Franse dagblad Le Monde de volgende dag in een cynisch commentaar. De buitenlandpolitiek van Clinton wordt in hoge mate ingegeven door economische motieven. Dit geldt zeer zeker ook ten aan zien van de Perzische Golf, een regio die van groot strategisch belang is voor de VS vanwege haar enorme olie- en gasvoorra den. Irak beweert dat de Amerikanen hun positie in de Veiligheidsraad misbruiken voor eigen doeleinden. Elke poging van Frankrijk, Rusland of China om het embar go tegen Irak te versoepelen, loopt stuk op het veto van Amerika. De onverzoenlijke houding van de VS tegenover olieprodu cent Irak verstevigt intussen de positie die Saudi-Arabië - Amerika's belangrijkste bondgenoot in de Golf - inneemt op de wereldmarkt voor olie. „Wij worden berecht door onze tegenstan der", zei de Iraakse vice-premier Tariq Aziz dinsdag op het hoofdkantoor van de Verenigde Naties in New York. Die opmer king is vanuit Iraaks perspectief bezien be grijpelijk. In reactie op de dreiging van nieuwe strafmaatregelen zei Aziz: „Geen enkele bedreiging kan op ons nog indruk maken. Er is niets dat het lijden van het Iraakse volk kan vergroten." De Amerikaanse publiciteitsmachine wil doen geloven dat Irak op een confrontatie aanstuurt met de wereld en niet louter met de VS. Maar de alliantie die in 1991 het Iraakse bezettingsleger uit Koeweit ver dreef. is verkruimeld. Clinton poogt de eenheid te herstellen, maar die onderne ming is een lastige. In de Arabische wereld heeft de Amerikaanse president sinds de entree van de Israëlische Likud-premier Netanyahu weinig krediet meer over. Bo vendien vinden de Arabische staten - met uitzondering van Koeweit en wellicht Saudi-Arabië - dat Irak afdoende gestraft is voor zijn militaire agressie. Ook hier spelen economische belangen een rol. De Arabi sche staten staan ieder voor zich te pope len om voedsel en medicijnen te leveren aan Irak. De diplomatieke inspanningen van Irak zijn voornamelijk gericht op het vergroten van de tegenstellingen in de Veiligheids raad. De permanente leden Frankrijk, Rus land en China dringen al geruime tijd aan op versoepeling van de economische sanc ties. Dit zijn dan ook precies de landen waar Aziz de afgelopen dagen aanklopte. Vooruitlopend op de nabije opheffing van het embargo sloot Irak vast een over eenkomst ter waarde van 7,5 miljard gul den met het Russische consortium Lukoil. Twee overeenkomsten met Franse olie maatschappijen zijn onder handbereik. De potentiële zakenpartners van Irak worden ongeduldiger naarmate de economische strafmaatregelen langer voortduren. Saddam stelt intussen dat de Amerikanen de bevindingen van de VN-inspectieteams gebruiken als een excuus om het embargo tegen zijn land overeind te kunnen hou den. Maar die bewering klinkt uiterst on geloofwaardig. Waarom dreigt hij dan met het neerschieten van Amerikaanse verken ningsvliegtuigen? Waarom ligt hij dan al vele maanden overhoop met de VN-in spectieteams? Waarom kunnen de inspec teurs hun werk niet normaal doen? Waar om houdt Irak informatie achter? Waarom importeerde Irak onlangs nog een vracht papiervernietigers? Waarom blijkt uit de bevindingen van de inspectieteams keer op keer dat Saddam een onstilbare honger heeft naar massavernietigingswapens? Het is triest dat de Iraakse bevolking al sinds 1991 lijdt onder de gevolgen van eco nomische strafmaatregelen die kennelijk geen enkele remmende invloed hebben op de woeste ambities van zijn leider. Een te rugkeer naar 'businessas usuaf lijkt vragen om moeilijkheden. Soeharto's zoon trekt proces tegen regering in JAKARTA RONALD FRISART correspondent Bambang Trihatmodjo, de zoon van president Soeharto, heeft zijn proces tegen de Indonesi sche regering gisteren ingetrok ken. Als reden noemde hij 'het grotere nationale belang'. Bam bang had de gedwongen slui ting willen aanvechten van Bank Andromeda, waarvan hij voor een kwart eigenaar is. Op 1 november sloot de rege ring zestien banken. De maatre gel kwam onmiddellijk nadat Indonesië en het Internationale Monetaire Fonds (IMF) het eens waren geworden over een hulppakket van 23 miljard dol lar. Daarmee moet de kwakke lende Indonesische economie Worden opgekalefaterd. Bambang verzette zich tegen de sluitingen. Hij noemde ze zelfs een politieke manoeuvre van minister Mar'ie Muham mad (financiën) tegen de fami lie Soeharto, bedoeld om te voorkomen dat zijn vader in maart voor de zevende keer tot president wordt benoemd. IMF-topman Camdessus toonde zich gisteren ingeno men met Bambangs besluit. Ja karta was Camdessus' eerste pleisterplaats op een reis die hem ook naar Singapore, Ma leisië, Thailand en de Filipijnen voert. Op een persconferentie zei hij dat Zuid-Oost-Azië rijp is voor economisch herstel. van ^alem Israëlische studenten schrijven een in memoriam op 8ouJ)ortret van de vermoorde Israëlische premier Rabin in Tel 7. Uit vandaag gepubliceerde delen van het rapport over de corn^rd blijkt dat diens moordenaar, de rechtse activist Yigal e k%\ van een agent van de geheime dienst Shin Beth te horen _m, jgekregen dat het volgens joodse religieuze wetten geoor- ricfltjl was Rabin te vermoorden. De premier werd op 4 novem- ijjggg ^oor /YmLr doodgeschoten. De agent onderhield nauwe met Amir. Deze maakte hem herhaalde malen duidelijk hij van plan was de premier, die in zijn ogen Israël aan de Istijnen uitleverde, te doden. Raviv verzuimde zijn superieu- op de hoogte te stellen van Amirs plannen. foto reuters havakuk levison Voorzitter Jacques Santer van de Europese Commissie is woedend over de manier waarop de speciale top van re geringsleiders en staatshoofden al bij voorbaat om zeep wordt geholpen. Zonder namen te noemen beschuldigde de Luxemburger gisteren Europese beleidsmakers en po litici ervan 'valse argumenten' in stelling te brengen te gen Brusselse voorstellen om de werkloosheid in Europa op een nieuwe manier te bestrijden. brussel paul koopman correspondent „Ik verzet me tegen de valse ar gumenten waarmee gerecht vaardigde hoop de kop wordt ingedrukt", zei Santer gisteren tegenover de internationale pers in Brussel. Een week vóór de 'werkgelegenheidstop' van 20 en 21 november zocht hij de tegenaanval. „Telkens als Euro pa iets nieuws en groots wil, wordt er geaarzeld en geblok keerd. Maar uiteindelijk wordt men het wel eens en verandert er iets", voorspelde hij. Het Europees parlement, de Europese ministers van financi en en ook de bewindslieden van sociale zaken hebben de afgelo pen weken de voorstellen van de Europese Commissie voor een gecoördineerd werkgele genheidsbeleid aanzienlijk afge zwakt. Zo werden Europese doelstellingen en harde streef cijfers een voor een uit de plan nen geschrapt. De ministers van Financiën maakten duidelijk dat zij de na tionale begrotingen niet extra willen belasten met nieuwe werkgelegenheidsprojecten. Ook werden vraagtekens ge plaatst bij de bevoegdheid van de Europese Commissie om de vijftien lidstaten sociaal beleid voor te schrijven. Santer bestreed gisteren dat de Europese Commissie de uit gaven van lidstaten of de Eu ropese Unie verder wil opvoe ren. „Dat is een heel vreemde bewering", aldus de voorzitter. „We denken niet aan aanvul lende uitgaven of grote banen- programma's. Het gaat er om het bestaande geld beter in te zetten." 'Brusselse' bemoeienis met het nationale werkgelegen heidsbeleid is uitdrukkelijk in het Verdrag van Amsterdam vastgelegd, aldus Santer verder. „Ik vraag me weieens af: heeft men dal verdrag wel gelezen? Daarin staat toch uitdrukkelijk dat er een multilateraal toezicht komt op het nationale beleid. Ik verwacht van de regeringslei ders dat men daarvoor volgende week een procedure vastlegt." Santer liet blijken dat hij vreest dat de.banentop in veel plechtige verklaringen eindigt zonder dat er spijkers met kop pen worden geslagen: „liet zou toch betreurenswaardig zijn als goede initiatieven om politieke redenen zouden mislukken." Gisteren deed de Europese Commissie zelf een duit in het zakje. De top wordt aanbevolen om arbeidsintensieve 'herstel diensten', zoals de fietsenmake rij, voor een proefperiode van drie jaar onder het lage blw-ta- rief (in Nederland zes procent) te brengen. Zo'n actie kan vol gens Santer aan de Europese burgers duidelijk maken dat het probleem van de werkloosheid ook concreet wordt aangepakt. Hanoi Een Vietnamese agent regelt het verkeer rond het nieuwe congresgebouw in Hanoi, waar vanaf mor gen de zevende topconferentie wordt gehouden van de Francophonie, een los verband van voornamelijk Franstalige landen. Wijlen president Mitterrand vond de Francophonie in 1986 uit om een dam op te werpen tegen de Engelse taaioverheersing. Inmiddels zijn 48 landen lid. Ze willen de top niet alleen gebruiken om het gebruik van Frans te stimuleren, maar ook om meer politiek gewicht te krijgen. foto reuters

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1997 | | pagina 7