Ailtuur K
Lin
Rode loper voor
verfoeide kunst
Schatkamer gitaarlegende geopend
iiziek met emoties
als vertrekpunt
UITSCHIETERS
Pechtold ontvangt
componist Shchedrin
VJVI
5AG 6 NOVEMBER 1997
tksprijs voor Anna Enquist
/w 'Het geheim' van Anna Enquist is uitverkoren tot
het Jaar 1997. De schrijfster ontving de Trouw-pu-
s gisteravond. Afgelopen vrijdag en zaterdag mochten
5 in meer dan 600 boekwinkels hun favoriete boek van
in wijzen.
Girls bij Nederlandse première
De Spice Girls bezoeken op 17 december Rotterdam
[ederlandse première van hun film 'Spiceworld The
le film is een dag later in heel Nederland te zien.
;rten Joe Cocker in Nederland
Cocker geeft in december drie extra concerten in Ne-
Dp maandag 17 december treedt hij op in Groningen,
i in Den Haag en op zondag de 21e in Eindhoven. De
pop begint morgen om 10.00 uur bij de grote postkan-
bekende voorverkoopadressen en de Ticketlijn.
IE SUSANNE LAMMERS
vecimbelrecital door Gustav
ehoord: 5/11, Stadsgehoor
zaal, Leiden.
[eonardt zette in zijn
bel-recital van gister-
•anse en Spaanse hof-
iit de barok tegenover
geinig bekend, zij het
jiig verrassend werk,
racht. Leonardt koos
[se componisten, twee
jsten en een gambist,
'Spaanse, Scarlatti en
Nebra.
jlemande grave van
jumont is een streng
e Suite in G van Jean-
jViglebert wordt voor-
i door een quasi-ge-
jeerde prelude, en
lardoor heel spontaan
Het is muziek met
Itjes, die de melodieën
in, versieren, soms
[hullen. Muziek, die
jgenoeg is en zich in
doosjes verstopt, en
f probeert die te ope-
r een grote helderheid
jchten. Zijn expressie
schuilt verder voornamelijk in
tempi en timing. Maar soms
slaat de balans door naar on
gelijkmatigheid. Dan klinkt het
als een kleed dat niet strak ge
noeg gelegd is en opkruipt in
het midden van de kamer.
De 'portretten' van Antoine
Forqueray, oorspronkelijk ge
schreven voor gamba en door
zijn zoon Jean-Baptiste voor
clavecimbel bewerkt, zijn veel
expressiever. Er is zowaar
sprake van een zekere dyna
miek, maat de themaatjes zijn
geen grote muzikale vondsten
en worden eindeloos gevari
eerd. Het is muziek die op
zichzelf wil blijven, het draait
rond en rond en uiteindelijk
kolkt het weg.
Het programma na de pau
ze was boeiender. Leonardts
speelstijl bleef uiterst geser
reerd, maar Scarlatti's sonates
zijn gelukkig wat persoonlij
ker. Lieflijkheid, melancholie
en gelatenheid worden hoor
baar. Maar de verrassing was
het werk van Manuel Blasco
de Nebra. Muziek die niet zo
beleefd wil zijn, die emoties
als vertrekpunt heeft, en dat
ook niet wil maskeren.
De Haagse School in de Kunsthal
De tentoonstelling Haagse School in de Kunsthal trekt
sedert de opening drommen bezoekers. Maar ook in ar
tistiek opzicht lijkt de tentoonstelling een schot in de
roos. Behalve bekend werk van de gebroeders Maris, van
Jacob Israels, Mesdag, Mauve en Weissenbruch, hoofdza
kelijk afkomstig uit het Haags Gemeentemuseum, is er
ook veel minder bekend werk te zien uit particuliere col
lecties, waarbij vooral de tekeningen, schetsen en aqua
rellen een belangrijke aanvulling zijn. Honderd jaar gele
den werd de Haagse School nog afgedaan als 'realistische
zwijnerij'. Een eeuw later is het vooral het geromantiseer
de beeld van Holland toen het nog mooi was, wat aan
spreekt.
land op de schilderijen is ons
innig vertrouwd en op zijn
minst even 'Hollands' als de
rechtlijnigheid van Mondriaan.
Een halve eeuw geleden was dit
realisme bij de op nouveautés
beluste jetset van de kunst dan
ook helemaal niet in tel. Nu be
horen de landschapjes die bij
oma's moeder naast de servies-
kast hingen weer tot de kost
baarheden van de kunst.
In het begin van deze eeuw
vormden de Hollandse land
schappen en binnenhuisjes een
belangrijk exportartikel. De prijs
van één aquarel van Jozef Is-
raëls was gelijk aan het jaarsala
ris van een hoogleraar. De Ne
derlandse kunst werd bewon
derd op internationale tentoon
stellingen in Europa en vooral
verzameld in Engeland, de VS
en Canada. Na de doorbraak
van het Franse impressionisme
taande de belangstelling en
stagneerden de prijzen.
Aan de herwaardering sedert
de jaren vijftig heeft de Haagse
kunsthandelaar Pieter A.
Scheen een belangrijk aandeel
gehad. Hij organiseerde exposi
ties in zijn zaak in de Haagse
ROTTERDAM DOLF WELLING
Wie in de Kunsthal wegdroomt
bij een landschap van Paul Ga-
briël of Willem Roelofs voelt het
meteen: we houden het niet
droog vandaag. Oude Italianen
schilderden strakblauwe luch
ten en een voortdurende zo
mersheid. Romantische kunste
naars van de vorige eeuw hiel
den het meestal ook graag zon
nig. Sommige 19e-eeuwse Ha
genaars daarentegen schilder
den een grijzige onbestendig
heid. Ze vonden - net als nu
weerman Edwin Krol - wissel
vallig weer interessanter dan
mooi weer. De Haagse School
propageerde niet, zoals de his
torieschilders, een nobele le
venshouding maar ze was wel
doortrokken van het besef dat
hier op aarde alles tijdelijk is.
'Realistische zwijnerij', luidde
het oordeel van de schilder I.Ph.
Koelman, die in 1870 directeur
werd van de Haagse academie.
De Kunsthal heeft nu een rood
loper uitgelegd voor de kunst
die hij verfoeide. We kunnen
zijn verontwaardiging niet meer
delen. Het vlakke, waterrijke
Zeestraat met kleine catalogi.
De binnenlandse markt ontwik
kelde zich zo gunstig, dat de
handel veel schilderijen uit de
Engelssprekende landen kon re
patriëren. Boeken (zoals die van
dr. los de Gruyter, nu al jaren in
de ramsj) en grote catalogi heb
ben de kennis van deze kunst
verdiept. Vervolgens hebben ex
posities - vooral die in het Parij-
se Grand Palais in 1983 - de
'Haagse School' ook internatio
naal in ere hersteld.
De term 'Haagse School' werd
in 1875 geopperd door I van
Santen Kolff die van 'een ware
beeldenstorm op het gebied der
schilderkunst' sprak. Er is reden
om dat Haagse tussen aanha
lingstekens te zetten, want zo -
natuurgetrouw op een ietwat
impressionistische manier,
'slodderig' zei Koelman - is ook
in Oosterbeek geschilderd en in
Laren.
Ter gelegenheid van de Parij-
se tentoonstelling wezen Franse
commentaren er gretig op, dat
deze landschapskunst in hun
stenige bos bij Barbizon is be
gonnen. Maar volgens De Gruy
ter ligt de oorsprong vroeger, bij
de 17de-eeuwse Nederlandse
kunst. Daardoor zouden dan
weer Franse kunstenaars zijn
aangestoken die het in de na
tuur bij Fontainebleau zochten,
waar weldra ook Willem Roelofs
uit Brussel en enkele andere
Nederlanders kwamen kijken.
In de catalogus van de Kunst
hal schrijft Hans Janssen, dat de
beleving van het Hollandse
landschap niet zonder meer te
verklaren is met deze stam
boom. Ze kwam voort uit 'een
verhevigder blik naar binnen'.
Het voorbeeld van de 17de-
'Zomeravond aan het strand' van H.W. Mesdag.
eeuwse meesters heeft ook in
vloed gehad. Onder meer
Paulus Potter en het 'Gezicht op
Delft' van Vermeer werden ijve
rig gekopieerd.
De schilders die in de Kunst
hal zijn vertegenwoordigd, had
den als voornaamste onderwer
pen het landschap - van zee
kant en polder tot de hei - en
het sobere binnenhuis van vis
sers en boeren. Jozef Israëls
noemde Scheveningen het
glanspunt van de stad. 'En voor
een schilder is er geen betere
academie dan deze Figuren, die
zich in de open lucht vertoonen
en bewegen, zwierig gekleede
dames, pastoors met lange jas
sen en kuitebeenen, boeren uit
omliggende dorpen, vlijende
paren, werkvolk, ruiters en
ezeldrijvers, het is een onnoem
bare beweging die zich hier
scherp afteekent tegen het grote
fond van strand, water en
lucht.'
Opmerkelijk is dat in zijn
schilderijen van dit alles weinig
te zien is. Bij voorkeur liet hij
Scheveningers met door hem
aangeschafte armelijke plunje
poseren in het pittoreske bin
nenhuisje dat hij in zijn atelier
had laten inrichten.
Het destijds nog weinig aan
getaste duinlandschap is op
merkelijk weinig als motief ge
kozen: Mesdag gebruikte wel
een duin als uitzichtpunt voor
zijn panorama. In het buiten
land zag men ons land vaak met
de ogen van de Haagse School-
schilders. Zo schreef een Duitse
kunsthistoricus: 'Holland is het
meest harmonische land ter
wereld.'
De Haagse School. Kunsthal,
di. t/m za. 10-17 uur, zon- en
feestd. 11-17 uur, t/m 18 jan.
Catalogus f49,50. Kinderboek
over Mesdag f24,50. Aan de
tentoonstelling is een prijs
vraag verbonden met als
hoofdprijs een waardevolle
aquarel van Jozef Israëls.
u uit uw dak, of
i thuis? Wilt u in-
katen of danst u
square? Of je nou
it, pluchepoes of
egtijger bent,
ag na vijven wil
ereen zichzelf
en. Wat doen we
iet weekeinde?
Ir, hoe vaak en
oralwaarom?
I van mij is het mooist.
van jou mag dan wel
pijn, die van mij is beter,
otorblok vind ik niet zo.
'ley van mij heb ik zelf
Itje in elkaar gezet. In de
n de tijd is het echt een
ikket geworden. Eriszo-
I en geld in gestoken dat
Ir dan een kindje van me
Sden. Deze motor doe ik
n goud weg.
ik mijn wegenbelasting
ne of wat dan ook niet
pi betalen, stal ik hem
-1 ergens totdat ik er weer
prheb. Maar of we echte
lijn?Ik weet het niet. Ik
let altijd maar 'motor-
l'. Wat zijn nou echte
poet dan gelijk aan 'Easy
jeiiken, weet je wel. Ech-
iws die van dag tot dag
vat zijn wij echt niet. Wij
\atieke motorliefhebbers
Ibei keihard werken om
oom te verwezenlijken.
jf kost handen vol geld.
Hor die ik nu heb kostte
'er 13.000 gulden. Mijn
jsfe lOkeer minder. Dat
Honda.
de club wordt er door
'ge Harley-rijders een
)p Japanners neergeke-
aar voor mij is een motor
\tor. Of je nou een bad-
feen buikschuiver hebt.
ens het gros van die Har
ks is meteen Japanner
men.
it is een echte Harley Da-
\club, dat wel.
'^hebben elkaar daar ook
jéde nieuwjaarsreceptie
j®0. Toen kwamen we er-
S1dat we elkaar veel eerder
*§2 kunnen treffen, omdat
wboel dezelfde dingen de-
Jtfr het was geen liefde op
te gezicht, toch?"
_pe, eerder lust."
°hrieke is nou penning-
meester èn ik ben secretaris.
M: ,,Hoe vaak komen we er
nou?Zeker wekelijks wel. Ge
woon voor de gezelligheid. En
daarnaast op het treffen in de
weekends. Die kunnen variëren
van 100 tot 10.000 man. De he
le club gaat dan mee kamperen.
Vaak wel veel zuipen hoor.
Sommige mensen drinken dan
meer dan goed voor ze is. Maar
er is bijna nooit vechten.
S: ,Ja het gebeurt wel eens.
Maar dat heb je overal, ook on
derstudenten."
M: „Dat zie je ook meer bij
feestjes. Nooit tijdens een tref
fen. Daar is de sfeer heel anders.
Iedereen is gelijk en heel ge
makkelijk. En als je in je nakie
op de tafel wil dansen, nou dan
ga je je gang maar. En maffe
spelletjes natuurlijk.
S: „Eieren gooien, behendig
heidsritjes, wat heb je nog
meer?"
M:Stuurhangenof elastiek-
schieten. Dan moet je een flesje
zo ver mogelijk verplaatsen ter
wijl je met een elastiek om een
boom zit. Een soort horizontaal
bungyjumpen, zegmaar.
S: „Maar het heeft absoluut
niets met de Heli's Angels te ma
ken.
M: „Dat is een motorclub, wij
NAAM:
Marieke Schreurs
LEEFTIJD:
29 jaar
BEROEP:
assistent
office-manager
WOONPLAATS:
Leiden
NAAM:
Stanley Schreurs
LEEFTIJD:
29 jaar
BEROEP:
kraanmachinist
WOONPLAATS:
Leiden
GEZIEN:
Harley Davidson
Club Voorschoten
zijn echt een merkenclub. We
hebben van alles onder onze le
den. Secretaresses, leraren en
zelf een koster van een krk in
Voorschoten.
Bij mij op mijn werk heeft ie
dereen blote meiden of zijn kin
deren op het bureau. Ik heb een
foto van mijn Harley. Laatst
kwam de vice-president langs,
die zag dat, vraagt ie 'van wie is
die motor'? Was hij helemaal
verbaasd dat ie van mij was,
zegt ie opeens 'Nice Bike'.
TEKST» PABLO CABENDA
FOTO» HIELCO KUIPERS
Voor Jimi Hendrix is er zeker leven na de dood
ASSEN» HARRY DE JONG
Dood of niet dood, het maakt voor Jimi
Hendrix niet uit. Want hoewel de zwarte gi
taarlegende al in 1970 het tijdelijke met het
eeuwige verwisselde, blijven er nog altijd
platen van hem uitkomen. Compleet nieu
we studio-albums zelfs. In het geval van Ji
mi Hendrix is er dus zeker leven na de
dood. Eerlijkheidshalve moet er wel bij ver
teld worden dat al dat nieuwe plaatmateri
aal al op band was gezet toen Jimi nog leef
de. Maai- als er dan door de familie Hendrix
een complete organisatie in het leven wordt
geroepen die al die verborgen schatten gaat
beheren en zelfs mensen inhuurt om onbe
kende banden op te sporen, ja, dan heeft
een gitaarheld ook na zijn verscheiden nog
een lange adem.
Er is heel wat geprocedeerd voordat de
Experience Hendrix-organisatie het officiële
beheer over Jimi's erfenis kreeg, maar na
een rechtszaak eerder dit jaar in Seattle is
de weg vrij voor Jimi's pa Al en zijn halfzus
ter Janie om orde op zaken te stellen in de
schatkamer van een talentvol familielid.
Het is trouwens ook best de moeite waard
om te blijven speuren naar onbekend Hen
drix-materiaal, want uiteindelijk geldt hij
toch als één van de meest invloedrijke gita
risten uit de geschiedenis van de popmu
ziek. Hoewel zijn carrière als professioneel
platenartiest nauwelijks vier jaar heeft ge
duurd.
Het kwam voor HendrLx in 1966 pas goed
op gang en in 1970 was het alweer bekeken.
Op het moment dat de 'Man met de Zeis'
naar hem op zoek ging, was Jimi Hendrix
zijn muzikale horizon echter nog druk aan
het verbreden. Een fraai staaltje van die
Jimi Hendrix: het ultieme naslagwerk voor de
verzamelaar. foto gpd
ontwikkeling is te horen op de zojuist door
de Experience-organisatie uitgebrachte cd
'South Saturn Delta', een album dat in tien
nooit eerder uitgebrachte versies opnieuw
een aardig beeld schetst van waar Hendrix
eigenlijk voor stond. En dat was voor recht-
toe-rechtaan bluesrock, funk, r&b, country-
blues, poprock en jazz. Vooral dat laatste
genre ging hem steeds meer interesseren.
Begeleid door zijn Experience, de Gypsy
Sun Rainbows en de Band of Gypsies
maakt Hendrix op 'South Saturn Delta' op
nieuw duidelijk waarom fans zelfs na 27
jaar nog op zoek zijn naar wat hij ooit aan
de muze heeft ontworsteld.
John McDermott is in dienst van de Ex
perience Hendrix-organisatie als 'catalog-
manager'. Dat wil zeggen dat hij er scherp
op toeziet dat er niet langer wordt gesjoe
meld met de erfenis van Jimi en dat hij on
middellijk moet toeslaan wanneer er weer
eens een onbekende studio-opname op
duikt. ,,We hebben al stapels banden liggen
die wc in de toekomst op cd uit gaan bren
gen", verklapt McDermott, die ook in Ne
derland bekendheid kreeg met een monu
mentaal boek over alle opname-sessies die
Hendrix ooit heeft gedaan. Dat lijvige werk
stuk geldt voor de verzamelaar als het ultie
me naslagwerk.
Als rasechte fan is McDermott tevens de
beste schatbewaarder die de familie Hen
drix zich maar kan wensen. En waarschijn
lijk weet hij meer van Jinii dan de man
zichzelf ooit had herinnerd als hij was blij
ven leven. ,,Ik heb helaas nooit de kans ge
had om Jimi te ontmoeten", bekent McDer
mott, ,,maar het is natuurlijk een droom om
nu voor een organisatie als deze te kunnen
werken. Zo kan ik immers de hele dag met
Hendrix bezig zijn. Er zijn in de loop der ja
ren teveel kapers op de kust verschenen die
een slaatje uit zijn roem willen slaan met
inferieure producten. Maar nu wij met pla
ten van de beste kwaliteit komen, hoeven
we niet bang te zijn voor die derderangs
concurrentie."
LEIDEN CEES VAN HOORE
Voorafgaand aan het concert in
Leiden verzorgt K&O Leiden
een inleiding met live-muziek
in de Kapelzaal om 15.00 uur.
In kringen van kenners geldt
Rodion Shchedrin als een mees
ter. 'De Verzegelde Engel', een
liturgie voor gemengd koor, so
listen en herdersfluit, werd door
hem in 1988 gecomponeerd ter
gelegenheid van het duizendja
rig bestaan van de Russisch-Or-
thodoxe kerk. De pers typeerde
het monumentale werk destijds
als 'hemelbestormend' en als
'een indringende uiting van be
klag en 'berouw over het leven
onder de Sovjet-dictatuur'.
„.aub.ni Amsterdams Uit Buro (AUB)
1 Kaartjes bestellen?
1 o Kaartjes bestellen?
lil Sta (7dgrJwk9-21uur) 0006211211
concertgebouw
Concertgebouwplein 2-6. Telefoon 671 83 45
De Russische componist Ro
dion Shchedrin brengt op vrij
dag 7 november samen met zijn
vrouw, prima-ballerina Maya
Plisetskaya, een bezoek aan Lei
den. Om 16.30 uur zal loco-bur
gemeester Alexander Pechtold
hen ontvangen op het stadhuis.
Het vocaal ensemble C Sharp
Minor kreeg vorig jaar uit han
den van de componist de parti
tuur van 'De Verzegelde Engel',
een Russische liturgie. Het ge
zelschap zal dit muziekstuk op
zaterdagavond om 20.15 uur
ten gehore brengen in de Mare-
kerk aan de Lange Mare 48.
liano Tüür: Passion Nederland»
neert, Tsjaikovski: Strijkkwartr
cristofori
Prinsengracht 583. Telefoon 626 84 85 626 84 95
Vincenzo Marronc d'Alberti, piano, ten Italiaanse romanhcu
genoten. Onder andere Scarlatti en Haydntocg.: f 19,50, kind t/m I6jr.f 5,-
Gastprogrammcring Het Muziektheater presenteert
Towering Inferno's requiem voor Europa Kaddish. Visually
sonically and intellectually thrilling, (fhe Sunday limes)
Irovcrsiifle Amerikaanse choreograaf Bill T. Jones brengt m
telschap een sprankelende ode aan de schoonheid van het
rt in: Ballad, Blue Phrase, New Duet en Ursonatc
