De beurswaakhond mkt op
'Vreemde eend' Mary McAleese waarschijnlijk nieuwe Ierse president
Feiten &Meningen
Homohuwelijk
geen gewone
verbintenis
WOENSDAG 29 OKTOBER 1997
NIEUWSANALYSE
Het kabinet komt nog voor het einde van dit
jaar met een standpunt over het homohuwe
lijk. Dat zei staatssecretaris Schmitz (justitie)
naar aanleiding van een gisteren verstrekt ad
vies van de commissie-Kortmann. Een meer
derheid van deze commissie pleit voor invoe
ring van het homohuwelijk.
Bijna alle voorvechters van het homohuwelijk
hebben gisteren verheugd gereageerd op de
aanbevelingen van de commissie-Kortmann.
Wie de conclusies goed tot zich laat doordrin
gen. beseft dat een aardige stap voorwaarts is
gezet, maar dat er nog steeds geen sprake is van
een volledige gelijkstelling tussen hetero- en ho
moparen.
Hoe de voorstanders van het homohuwelijk
het ook wenden of keren; voor homoseksuelen
worden ook door de commissie-Kortmann nog
steeds andere maatstaven aangelegd. Voor
groeperingen die bijzonder gespitst zijn op ge
lijke behandeling moet dat een ontnuchterende
constatering zijn. Een meerderheid binnen de
onderzoekscommissie, vijf van de acht leden,
mag zich dan formeel op het standpunt stellen
dat afwijzing van het homohuwelijk 'grievend
en discriminerend is', toch gaat ook zij niet zo
ver het burgerlijk huwelijk voor iedereen open
testellen.
De 'doorbraak' waar gisteren zoveel om te
doen was in politiek Den Flaag houdt nog
steeds in dat onderscheidt wordt gemaakt tus
sen een homo- en een heterohuwelijk. De com
missie heeft niets tegen het in de echt verbin
den van twee personen van hetzelfde geslacht,
maar dan moet wel aan één belangrijke voor
waarde worden voldaan: de homo-ouders die
nen af te zien van de afstammingsrechtelijke ge
volgen voor kinderen, die in een 'normaal' hu
welijkwei gelden.
De commissie baseert deze aanbeveling op de
constatering dat in een 'gewoon gezin' een bio
logische band bestaat tussen vader, moeder en
kind. Deze band is essentieel voor het erfrecht,
de ouderlijke bevoegdheden en het familie
recht. In een homohuwelijk is dit uitgesloten.
Zodra twee vrouwen of twee mannen met el
kaar trouwen en een kind krijgen, heeft één van
de-twee geen enkele biologische binding met de
'spruit'. Het kind is verwekt door gebruik te ma
ken van een spermadonor of een draagmoeder,
de zogenaamde 'derde persoon'.
De 'derde persoon' en het ontbreken van een
biologische binding (van minstens één van de
twee ouders met het kind) maken een homohu
welijk fundamenteel anders dan het burgerlijke
huwelijk, aldus Kortmann en de zijnen. Om het
onderscheid zo klein mogelijk te houden, moet
er een extra wettelijke bescherming komen voor
kinderen die in dergelijke gezinnen opgroeien.
De commissie acht het van groot belang dat
kinderen van homoparen ook kunnen erven
van hun ouders. Tevens moet een regeling wor
den bedacht die het kind recht geeft op een na-
bestaandenuftkering, die is gekoppeld aan het
afstammingsrecht.
Onder strikte voorwaarden zouden lesbische-
en homoparen het recht op adoptie moeten
worden toegekend. Hier moet wel uiterste voor
zichtigheid mee worden betracht. Een adoptie
kan alleen plaatshebben als het kind niets meer
van zijn oorspronkelijke ouders heeft te ver
wachten of zal krijgen.
Mocht de Tweede Kamer de voorstellen van
de commissie-Kortmann overnemen, dan is de
voorganger van het homohuwelijk, het geregi
streerde partnerschap, van de baan. De com
missie vindt het ongewenst als er een wildgroei
in rechtsvormen van zogenoemde tweerelaties
zou ontstaan. Door het homohuwelijk is het on
vermijdelijk dat Nederland uit de pas gaat lopen
met de rest van de wereld. Zeker tien Europese
landen, waaronder Duitsland. Groot-Brittannië,
Italië en Spanje, zullen zo'n huwelijk niet erken
nen. Daar staat tegenover dat ook het geregi
streerde partnerschap in acht landen zal wor
den geboycot. De commissie erkent het pro
bleem, maar hecht meer waarde aan de voor
trekkersrol die Nederland op dit gebied kan ver
vullen.
DEN HAAG LEO ROGGEVEEN
Pagina 14: 'Homohuwelijk geeft misplaatst ge
voel van gelijkheid'
De noodzaak om gesjoemel, laat staan witwassen, op effectenbeurzen aan te pakken met stevige beurswaakhonden is niet al
leen in Nederland ontdekt. In Groot-Brittannië, niet achterlijk op dit terrein, wordt een tot de tanden toe gewapende superwaak
hond opgetuigd. Duitsland maakt eveneens serieus werk van de oorspronkelijk twee koppen tellende, landelijke beurspolitie. De
Verenigde Staten heeft een 3.000 rekruten tellend 'leger' dat vorig jaar 325 miljoen dollar bij foute handelaren terughaalde.
Nederland volgt een geheel ei
gen koers. Waar de Stichting
Toezicht Effectenverkeer voor
het eerst de tanden laat zien,
door bij de van witwassen en
fraude verdachte commissio
nair Leemhuis Van Loon een
nieuwe tweekoppige directie te
willen aanstellen, zouden de
Britten en de Amerikanen daar
met grof geschut zijn aangeko
men. Waar de Nederlandse jus
titie de grootste moeite heeft
om fraude en handel een slag
toe te brengen hebben de Duit
sers al tot miljoenen oplopende
boetes uitgedeeld. Een interna
tionale tussenstand.
PITBULL
De pitbull van 's werelds be
langrijkste beurs, de effecten
beurs van New York, is de Secu
rities and Exchange Commission
(SEC), een agentschap met ver
gaande opsporingsbevoegdhe
den. De SEC heeft drieduizend
werknemers in dienst en telt
verspreid over de VS twaalf ves
tigingen. De hoofdzetel staat in
Washington DC. Het agent
schap heeft een keur aan spe
cialisten in huis, variërend van
juristen, accountants en econo
men tot beursanalisten en fi
nancieel rechercheurs. Voor
naamste taak van de organisatie
is het waarborgen van een eer
lijk verloop van de effectenhan
del.
Om het belang aan te geven dat
de VS hechten aan een onaf
hankelijk oordeel van de SEC:
de vijf commissieleden worden
voor vijf jaar benoemd door de
president van de Verenigde Sta
ten, die daarvoor de instem
ming behoeft van de Senaat.
Maximaal drie commissieleden
mogen lid zijn van dezelfde po
litieke partij.
De SEC is onderverdeeld in hele
Hectische toestanden op de beurs in Chicago. In de Verenigde Staten is een leger van drieduizend man ingezet tegen sjoemelende handelaren.
foto reuters sue ocrocki
reeks divisies en subdivisies,
waarvan de 'Divisie Handha
ving' het meest tot de verbeel
ding spreekt. Op die afdeling
werken de mannen en vrouwen
die elke verdachte koersbewe-
ging tegen het licht houden.
Jaarlijks presenteert de SEC een
verslag .waarin nauwgezet uit
de doeken wordt gedaan wie
zich zoal heeft schuldig ge
maakt aan handel met voorken
nis. In 1996 bracht de SEC 453
zaken voor de rechter. Aan ille
gaal behaalde koerswinsten
werd vorig jaar een totaalbedrag
van 325 miljoen dollar terugge
stort.
De SEC introduceerde in de
tweede helft van de jaren tach
tig onderzoeksmethoden die tot
dan toe slechts door justitie
werden toegepast bij de drugs
bestrijding en bij de aanpak van
de maffia. Het agentschap be
sloot tot die keiharde aanpak in
reactie op een reeks geruchtma
kende gevallen van handel met
voorkennis. ,,Van een aanpak
gericht op individuen gingen we
TOM JANSSEN
over op een strategie die ten
doel had hun hele business te
beschadigen", zei de New-York -
se jurist Charles'Carberry eerder
dit jaar in een interview.
Carberry was betrokken bij de
vervolging van Ivan Boesky en
David Levine. Hij opende het
onderzoek tegen Michael Mil
ken en diens indertijd invloed
rijke investeringsbank Drexel
Burnham Lambert.We beslo
ten dat we ze moesten raken op
de plek waar dat het meeste
pijn deed. We besloten daarom
hun zakken leeg te halen", al
dus Carberry. Milken betaalde
uiteindelijk een boete van een
miljard dollar, Boesky 100 mil
joen. Beiden ontkwamen overi
gens niet aan een flinke celstraf.
SUPERHOND
In Londen, Europa's beurs
nummer één, is de aanpak nau
welijks minder serieus dan in de
VS. Liefst negen 'toezichthou
ders' moeten in de City voorko
men dat er een loopje met de
regels wordt genomen. Dat zijn
door de City zelf opgezette or
ganisaties, en tot het aantreden
van de Labour-regering was de
klacht dat de City geen onaf
hankelijke blik in zijn keuken
wilde.
Dat gaat veranderen. Gisteren is
de komst van een overkoepe
lende superwaakhond aange
kondigd, die onder de naam Fi
nancial Services Authority (FSA)
vanaf 1999 een waakzaam oog
op de City houdt. Anders dan de
huidige organisaties wordt de
FSA onafhankelijk. Het parle
ment zal in nieuwe wetgeving
de bevoegdheden vastleggen.
De FSA krijgt 2.000 perso
neelsleden, met een hoofdkwar
tier in Canary Wharf buiten de
square mile (de traditionele za
kenwijk), zodat ook symbolisch
en letterlijk afstand van d
wordt gehouden. Ministe
financiën Brown zei giste
dat de FSA een 'wereldwi
greep zal krijgen op finan
diensten en een 'toezicht
der van wereldklasse' zal
op een 'wereldleider in d<
nanciële sector'.
Op Financiën wordt overi
toegegeven dat schandalt
banken (Barings) en pens
fondsen de aanzet hebbei
geven tot samenvoeging e
zelfstandiging van de neg
ganisaties. Consumenteni
nisaties zijn nog niet over
dat het allemaal zal gaan i
ken. ,,Tot nog toe zijn het
al veel woorden. In 1999 z
blijken of toezicht beter is
geld dan nu", zei een woo
voerder desgevraagd.
Als pogingen om beursfra
voorkomen hebben gefaal
komt het justitiële appara
actie. De City heeft een 'e
politiekorps, onderdeel vi
Metropolitan Police. Dat
zich vooral met kleinere fi
zaken bezig. De Dienst Ei
Fraudezaken wordt ingesi
keld als het om affaires g;
waarbij meer dan een mil
pond in het geding is. Bij
onderzoek naar Leemhui
Van Loon werkt zij bijvoo
ook mee.
STRENGER
In Duitsland zijn beursbe
kers een vrij pril fenomee
sinds de zomer van 19941
ben onze oosterburen eei
trale instantie die toezich
houdt op het ritselen en r
op de beursvloer: Der Bui
desaufsichtfiir den Wertpi
handel (BAWE). Vóór die
had elk van de acht deelst
met een beurs een eigen
trole-orgaan, die overigen
steeds actief zijn.
De BAWE richt zich voora
het voorkomen en ontdek
van handel met voorkenn
het bestrijden van transac
met een luchtje werkt het j
gaan nauw samen met jus
Ter voorkoming van loucl
deals zet men vooral in op1
snel en compleet mogelij
formatieverstrekking, ook
het beleggend publiek. „Hi
simpel: als je daarin slaag I
wordt insidershandel heel i
moeilijk. Je moet dus prol
de potentiële profiteurs ee 1
slag voor te zijn", aldus Bi 1
woordvoerder Jürgen Obe u
frank.
Toch is er behoefte aan st -
gere maatregelen. De BAV
voert momenteel onderh:
lingen met het departeme
van financiën die moeten
den tot uitbreiding van ha
voegdheden. Sinds de koi
van de BAWE hebben ziel
de Duitse beurzen geen g
schandalen voorgedaan,
Oberfrank. Er zijn acht pei
nen veroordeeld wegens hh
met voorkennis. In de mei
gevallen ging het om besd k
den bedragen. In de groot j
zaak werd de verdachte v< f
•deeld tot een boete van 3,1 i
joen Duitse mark (ruim vi e
miljoen gulden), waarvan j
miljoen voorwaardelijk.
DEN HAAG GPD
De Ieren gaan morgen naar de
stembus om een nieuwe presi
dent te kiezen en het ziet ernaar
uit dat voor de eerste keer in de
geschiedenis van hun land een
kandidaat uit Noord-Ierland zal
winnen. Mary McAleese, profes
sor in de rechten aan de
Queen's University van Belfast,
maakt als kandidaat van de
grootste Ierse partij Fianna Fail
de meeste kans op het groten
deels ceremoniële, maar poli
tiek gezien toch niet onbelang
rijke ambt.
McAleese ontleent haar kandi
datuur aan haar Ierse paspoort
en haar nominatie door een Ier
se politieke partij. In het jongste
opinieonderzoek, dat dinsdag
werd gepubliceerd door de Irish
Independent, is haar voorsprong
opgelopen tot 49 procent. Toch
lijken veel Ieren moeite te heb
ben met de Noord-Ierse achter
grond van McAleese. In de vier
weken durende campagne is
haar verleden in Belfast het
meest omstreden en besproken
onderwerp gebleken.
Daar komt nog bij dat zij er net
als haar voorgangster Mary Ro
binson de huidige VN-com-
missaris voor mensenrechten
niet voor terugschrikt gevoelige
kwesties aan te roeren. Ze laat
zich voorstaan op haar Noord-
Ierse verleden en wil als presi
dent héél Ierlands ambassadeur
zijn. In haar campagne bena
drukte zij veelzeggend haar ca
paciteiten als 'bruggenbouwer'.
De campagne maakte echter
eens te meer duidelijk dat velen
in de Ierse Republiek weinig
moeten hebben van hun
Noord-Ierse buren. ,,Ik begrijp
er niets van", zegt Carmel No
lan, terwijl ze langs het door ko
gelinslagen gehavende hoofd
postkantoor van Dublin loopt.
Het gebouw was in de opstand
tegen het Britse gezag in 1916
het bolwerk van de rebellen.
Londen gaf het zuidelijke Ier
land vijf jaar later onafhanke
lijkheid, maar behield het over
wegend pro-Britse, protestantse
noorden. Mensen als de 74-jari-
ge Nolan hebben die scheiding
allang als realiteit geaccepteerd.
„Ik heb niets tegen Mary McA
leese persoonlijk, maar waarom
moet een buitenlander onze
president worden", zegt ze.
Ook sommige tegenstanders in
Mary McAleese (47), juriste.
Kansrijke kandidaat voor de rege
rende coalitie van het centrum
rechtse Fianna Fail en de Progres
sieve Democraten.
de politieke elite te Dublin lij
ken er zo over te denken. Eerder
deze maand lekten zij gevoelige
informatie van de buitenlandse
inlichtingendienst naar de me
dia. In de stukken wordt McA
leese afgeschilderd als een aan
hangster van Sinn Fein, de poli
tieke arm van de IRA. De zaak
werd nog eens aangedikt door
de leider van Sinn Fein, Gerry
Adams, die McAleese 'de he-
Mary Banotti (58), kandidate voor
oppositiepartij Fine Gael. De
meest liberale van het gezelschap.
Politica tot in haar botten, maar
niet kansrijk.
kwaamste van alle kandidaten'
noemde.
McAleese zag zich genoodzaakt
een verklaring over haar politie
ke stellingname in het verleden
af te leggen, waarin ze bena
drukte dat zij altijd had gestemd
op de gematigde rivaal van Sinn
Fein, de Noord-Ierse SDLP. „Ik
ben niet anti-Brits, ik ben een
Ierse nationaliste. Daarvoor ver
ontschuldig ik me niet", zei ze
Adi Roche (42) van Labour.
Milieubewust en bekend door
haar werk voor slachtoffers Tsjer-
nobyl. Ondanks steun van rock
groep U2 geen kanshebster.
tegen de BBC. Ze voegde hier
aan toe dat de situatie in
Noord-Ierland 'nimmer het ver
spillen van ook maar één enkele
druppel bloed' rechtvaardigde.
Haar achtergrond stelt haar in
staat begrip op te brengen voor
wat velen in Noord-Ierland voe
len en denken. Zij en haar acht
jongere broertjes en zusjes
woonden in een protestantse
wijk in Noord-Belfast, tot bom-
Rosemary Scallon (44). Kandidaat
van het behoudende platteland en
absolute outsider. Werd beroemd
als Dana en zingt nu christelijke
liederen. foto's »ap
aanslagen en schoten op de ou
derlijke woning het katholieke
gezin dwongen naar een katho
lieke wijk in Zuid-Belfast te ver
huizen. Eerder was een doof
broertje door protestanten mis
handeld. „Ik kan begrijpen
waarom mensen zich bij de IRA
aansluiten", zei zij in 1984 te
gen The Irish Times. „Ik voelde
hetzelfde verlangen naar wraak,
maar diep in mij koesterde ik
krachtige christelijke waarden."
McAleese werd in 1987 be
noemd tot hoofd van het Insti
tuut voor Rechtenstudies aan
Queen's University in Belfast.
Later werd zij conrector, de
hoogste positie die een katho
liek ooit aan dit oer-Britse insti
tuut bekleedde. In die functie
wist ze Queen's te ontdoen van
ceremoniële tradities met een
duidelijk protestants karakter.
In plaats daarvan introduceerde
ze meer 'neutrale' gebruiken.
Meer in het oog springend is de
rol die zij speelde in de geheime
contacten tussen Sinn Fein, de
SDLP en geestelijken in Belfast,
die erop waren gericht de IRA
tot een staakt-het-vuren te be
wegen. De besprekingen had
den in 1994 het gewenste resul
taat. Na de ineenstorting van
het bestand in de jaren daarna
kon in juli dit jaar een nieuwe
overeenkomst worden gesloten.
McAleese, die nog steeds in
Zuid-Belfast woont, reisde in
haar campagne door de hele re
publiek. Gezien de prognoses
heeft zij velen voor zich gewon
nen. Maar lang niet iedereen is
overtuigd: „We weten niet ge
noeg van haar", meent coi
tertechnicus Jo Carney. „1
heel intelligent, en ze zeg
dat ze heel sterke opvattin
heeft, maar wij vernemen
niet. Krijgen we haar werl
mening te horen als ze ge
is? Met iemand uit het noo
als president lijk je om mo
heden te vragen."
De nieuwe president zal i
geval een vrouw worden,
mer twee, het Europese Pa
mentslid Mary Banotti van
op één na grootste partij Fi
Gael, komt op 17 procent,
belangrijkste andere kandi
zijn de anti-nucleaire activ fil
Adi Roche en Rosemary Se
als Dana ooit winnares val
Eurovisie Songfestival en
woordig zangeres van chri
ke liederen. Ze halen de tic
procent van de stemmen
Slechts één man stelde ziel
kandidaat: de tegen kernei
agerende Derek Nally. Ooi
maakt geen enkele kans.
