'Een goede hoed waait nooit af
Cultuur Kunst
Bowie
rijkste
Britse
popartiest
Veiling van
design in Beeldhouwkunst in schijnwerpers bij Glerum
Kunsthal
Schoonheid in het verborgene
siert Leids Meermanshofje op
WOENSDAG 29 OKTOBER 1997
1 chef ad van kaam 071 -5356443
Tweede concert Spice Girls
hilversum De Spice Girls treden ook op zondag 29 maart op in
het Gelredome in Arnhem. De kaartverkoop begint zaterdagoch
tend 9 uur bij alle postkantoren. De 30.000 kaartjes voor het eer
ste optreden, op 28 maart, waren ruim twee weken geleden bin
nen een half uur uitverkocht.
Unesco Muziekprijs Frans Brüggen
aken De Nederlandse musicus Frans Brüggen krijgt de Unesco
Muziekprijs (5000 guldeft), net als overigens de Australische mu
ziekpedagoog Sir Frank Calloway. De prijs wordt jaarlijks toege
kend aan mensen die zich hebben ingezet voor de ontwikkeling
van de muziek en voor het wederzijds begrip tussen volken.
Brüggen heeft er volgens de jury als een ware pionier voor ge
zorgd dat barokke instrumenten en technieken nieuw leven is
ingeblazen. Hij is een expert op het gebied van de hedendaagse
uitvoering van de muziek van de achttiende eeuw.
Professor schenkt fonds 22 miljoen
amsterdam De vroegere Rotterdamse hoogleraar prof.mr. H.W.
Wertheimer heeft zijn vermogen van 22 miljoen gulden nagela
ten aan het Prins Bernhard Fonds. Het cultuurfonds krijgt de er
fenis op voorwaarde dat het geld wordt gebruikt voor de bevor
dering van de Nederlandse fotografie en de oprichting danwel
instandhouding van een Nederlands fotomuseum waarin de
professionele en de amateuristische beoefening van de fotogra
fie tot zijn recht komt. Het Prins Bernhard Fonds zal nu volgens
de wens van de oud-hoogleraar een stichting voor dit doel in het
leven roepen.
Bibliotheek als stemlokaal
leiden» Een keer per jaar mag de 'gewone lezer' bepalen welk
boek een grote prijs moet winnen. Bibliotheekfilialen en boek
winkels worden daartoe aanstaande vrijdag en zaterdag getrans
formeerd tot stemlokaal voor de Trouw Publieksprijs van het
Nederlandse Boek. Iedereen van zestien jaar en ouder mag dan
een stemformulier invullen. Voorde Publieksprijs van het Ne
derlandse Boek zijn vijftien titels genomineerd, maar iedere le
zer mag ook een titel naar eigen keuze invullen. In Leiden kan er
gestemd worden in drie bibliotheekfilialen: de centrale biblio
theek en de vestigingen in de Stevenshof en de Merenwijk. In
Noordwijk richten boekhandel Van der Meer en de openbare bi
bliotheek een stemlokaal in. De schrijver van het winnende boek
krijgt een prijs van 15.000 gulden en een sculptuur van Jeroen
Henneman.
Expositie zeefdrukken Oudshoorn
leiden Op het North Sea Jazz Festival maakte Nick Oudshoorn
goede sier met zijn zeefdrukken van artiesten uit de jazz- en
popwereld. In het verlengde daarvan houdt de Leidse kunste
naar nu een expositie van zijn werk in de Galerie Etage van Licht
en Interieur aan de Breestraat 139. De tentoonstelling loopt tot 7
december en is dagelijks te zien van 10.00 tot 17.30 uur.
Ontwerpster Marianne Jongkind exposeert in Haagweg 4
De hoed. Dat hoofddeksel waaronder het altijd nog een
beetje nacht is, zodat je haren nog even wat kunnen na-
sluimeren. De hoed, die in dit land met rukwinden geen
gerieflijk leven heeft. Hij is in de jaren zeventig en tachtig
vrijwel uit het straatbeeld verdwenen. Maar hij komt te
rug en zal temidden van de baseballpetjes weer zijn heer-
schapij veroveren.
leiden cees van hooré
Kunstenares Marianne Jong
kind houdt zich al sinds 1961
bezig met het ontwerpen van
hoeden, vooral voor dames. Op
de tentoonstelling 'Aantrekke
lijk Textiel' in het Kunstcentrum
aan de Haagweg 4 zijn enkele
van haar ontwerpen tentoonge
steld. Prachtige hoeden. Vooral
de taps toelopende hoed met de
zwarte hanenveren is melan
choliek mooi. Je ziet daaronder
een knappe weduwe over een
begraafplaats schrijden. Ge
knakt door het verdriet maar
wel met elegantie. Onder alle
omstandigheden: un peu de
tenue!
Jongkind, die woonachtig is
in Soest en hoeden heeft ge
maakt voor couturiers als Frank
Govers en Edgar Vos, is een am
bachtsvrouw van de eerste orde.
De meeste hoeden die ze
maakt, zijn ook uiterst draag
baar. ,,Ja", zegt ze, ,,dat klopt.
Maar ik maak ook vaak extrava
gante modellen voor shows, die
later dan in een of ander thea
terstuk worden gebruikt. De
hoed met veren is op een hele
eigenaardige wijze tot stand ge
komen. Bij de benzinestations
heb je een tijd lang van die gla
zen ontbijtborden kunnen krij
gen. Ik heb zo'n bord op een
houten blok gezet en daar een
stuk vilt over gespannen. Als je
dat vilt strak trekt en met be
hulp van stoom modelleert krijg
je die tapse vorm. Naderhand
heb ik het bord stukgeslagen,
anders had ik het niet meer uit
de hoed gekregen. Dat bord ver-
Segmenten
„Wij maken hoeden altijd op
wat we een blok noemen. Een
blok dat zo'n beetje de vorm
heeft van de bovenkant van de
schedel. Met hoeden die aan de
onderkant kleiner zijn dan aan
de bovenkant, moet je blokken
hebben die in segmenten uit el
kaar kunnen worden genomen.
Dat soort hoeden teken ik en
laat ik dan maken door een Ita
liaanse firma, die is gespeciali
seerd in die ontwerpen."
De hoed is in de jaren zestig
in het verdomhoekje terechtge
komen. De jeugd van toen wilde
zich afzetten tegen de heersen
de mode en wierp het hoofd
deksel voorgoed de gangkast in.
„Maar gelukkig", zegt Jongkind,
„begint het tij nu weer te keren,
al is het toch vooral nog de chi
que die mijn hoeden draagt. Ik
heb echter ook een collectie ba
retten ontworpen die heel goed
draagbaar zijn en waaraan je
zelf ook nog een vorm kunt
meegeven. Die baretten gaan
heel erg goed. Net als aan die
baretten geef ik ook aan mijn
hoeden een eigen signatuur
mee. Met Frank Govers kon ik
in dat opzicht goed samenwer
ken. Je kreeg van hem een op
dracht maar kon er toch zelf je
ziel in leggen. Het was bijna al
tijd goed. Heel leuk."
Giechelig
„Als je in warenhuizen naar de
hoedenafdeling gaat, zie je dat
de vrouwen die daar staan te
Een hoed van Marianne Jongkind. Ze
stuk worden gebruikt.
passen bijna altijd een beetje
giechelig doen. Maar een hoed
verandert de mens ook. Hij ziet
er ineens anders mee uit, net
zoals je dat wel ziet in die me
tamorfose-shows op de televisie
nu. Ik vind dat een hoed de ver
schijning van iemand afmaakt.
Maar niet iedereen kan elke
hoed zomaar opzetten. Je type
moet passen bij een hoed."
,,Als de winter komt, zetten
de mensen hier een hoofddek
sel op. Voor de warmte. Wat ze
dragen, maakt hen dan niet zo
veel uit. Dat is jammer, want je
kunt er natuurlijk heel goed uit
zien met een hoed. Wat zegt u?
Een hoed lastig in dit winderige
klimaat? Nee hoor, als je een
goede hoed maakt, waait-ie
nooit af. Dan is hij of te ondiep
inte modellen voor shows die later in een theater-
foto oose
of te wijd. Ik maak hoeden op
maat. Die hoeden voel je bijna
niet."
'Aantrekkelijk textiel' met de
hoeden van Marianne Jong
kind is t/m 16 november te
zien in Kunstcentrum Haag
weg 4, openingstijden: do t/m
zo 13.00-17.00 uur.
ruswuk anp
De rockzanger David Bowie
heeft de plaats van Paul Mc
Cartney ingenomen als rijk
ste popartiest van Groot-
Brittannië. Volgens BBC-tele-
tekst bedraagt zijn persoon
lijk vermogen meer dan 550
miljoen pond (1,8 miljard
gulden). Bowie, een van de
weinige artiesten die de
rechten van al zijn eigen
songs in handen heeft, heeft
om belastingtechnische re
denen zijn zakelijke belan
gen naar Zwitserland ver
huisd.
Volgens het blad Business
Age Magazine heeft ex-Beatle
Paul McCartney een vermo
gen van 520 miljoen pond
(1,7 miljard gulden). Op de
derde plaats komt Tom lones
met 275 miljoen pond (880
miljoen gulden). Daarna vol
gen Phil Collins (700 miljoen
gulden), Elton John (640 mil
joen) en Mick Jagger (430
miljoen).
Behalve muzikaal is Bowie
ook financieel erg creatief.
Begin dit jaar haalde hij ruim
100 miljoen gulden binnen
via de uitgifte van obligaties.
De rente - 7,9 procent - daar
over betaalt hij met toekom
stige inkomsten uit de ver
koop van zijn muziek. De
obligaties, met een gemid
delde looptijd van tien jaar,
zijn geplaatst bij Amerikaan
se en Britse financiële instel
lingen. Bowie heeft de unieke
constructie uitgedokterd met
directeur David Pullman van
het Amerikaanse effectenbe
drijf Fahnestock. Volgens
Pullman hadden de financië
le instellingen alle vertrou
wen in de obligaties omdat
Bowie elk jaar ten minste een
miljoen albums verkoopt.
Eerste die het waagt alleen beelden te brengen
rotterdam gpd
John Lee Hooker met een zeefdruk van Nick Oudshoorn foto pr
Noordervliet houdt openbare lezingen
leiden Nelleke Noordervliet, dit jaar gastschrijver aan de Facul
teit der Letteren van de Leidse universiteit, verzorgt in november
in het Groot Auditorium in het Academiegebouw twee openbare
lezingen. De eerste, op 20 november, heeft als titel 'De Angel uit
het Kwaad' meegekregen en gaat over de verhouding tussen lite
ratuur en werkelijkheid: hoe het verhaal over oorlog en volke
renmoord van getuigenis tot mythe wordt. 'Het Echte, het scho
ne, het ware' is de titel van de tweede lezing op 27 november.
Noordervliet praat dan over de cultuur van het persoonlijke op
de televisie. Toegangskaarten zijn te verkrijgen door 7,5 gulden
voor één lezing of 15 gulden voor twee lezingen, over te maken
naar giro 5855625, t.n.v RUL, vakgroep Nederlandse taal- en let
terkunde, onder vermelding van Verwey-lezing 20 en/of 27 no
vember. De entreebewijzen worden dan voor 10 november toe
gestuurd.
Lichtkunstwerk
in nieuwe tunnel
leidschendam gpd
Kunstnijverheid en design uit
de periode 1840-1990 komt op 8
december onder de hamer tij
dens een veiling in de Rotter
damse Kunsthal. Glerum Auc
tioneers zal de voorwerpen vei
len in het auditorium.
Tot de stukken behoren meu
bels, zilver, keramiek, glas, sie
raden. en industriële vormge
ving. De richtprijzen variëren
van enkele tientjes voor een
porseleinen badkamerlampje
van Wilhelm Wagenfeld tot
tienduizend gulden of meer
voor stukken die museaal be
lang hebben.
Vanaf 22 november worden
alle ingebrachte stukken geëx
poseerd in de designgalerij van
de Kunsthal. De kijkdagen du
ren tot en met 7 december. De
toegangsprijs is 35 gulden. Aan
melden kan bij de Kunsthal,
010-4400344.
den haag bernadette van der goes
Wie in huis of tuin nog een
plekje vrij heeft, doet er goed
aan deze week een kijkje te ne
men bij het Haagse veilinghuis
Glerum. Van donderdag 30 ok
tober tot en met zondag 2 no
vember worden in het sfeervolle
pand aan het Haagse Westeinde
de kijkdagen gehouden voor
een veiling die geheel is gewijd
aan Europese beeldhouwkunst.
„De eerste in Nederland,"
zegt medewerkster Claire Stein-
metz. „Veilinghuis Sotheby's
heeft het een tijd geleden een
keer geprobeerd, maar uitein
delijk werden daar toch nog al
lerlei andere voorwerpen aan de
veiling toegevoegd. Glerum is
de eerste die het waagt alleen
beeldhouwkunst onder de ha
mer te brengen. Tot nu toe was
sculptuur in de veilingwereld
een ondergeschoven kindje. Ie
dereen dacht altijd dat schilde
rijen meer gangbaar waren,
maar de laatste tijd is dat duide
lijk aan het veranderen. De
markt voor beelden blijkt
enorm in opkomst. Van liever
lee begint bij het publiek het
besef door te dringen dat beeld
houwkunst eigenlijk in elk inte
rieur past en dat met name de
combinatie van beelden met
schilderijen heel mooi kan zijn.
Wij hebben dat vooral gemerkt
aan de enthousiaste reacties
toen we de veiling aankondig
den en aan het grote aantal
beelden dat is ingebracht."
Het resultaat is een bijzonder
gevarieerde veiling die voor ie
dereen iets te bieden heeft. Lief
hebbers van moderne en he
dendaagse kunst kunnen onder
meer kiezen uit een groot be
schilderd, houten beeld van Ka-
rel Appel (richtprijs 25.000 -
ƒ35.000), verschillende werken
van Mari Andriessen (vanaf
1.200), een brons dat Petrus
d'Hont maakte van Anne Frank
2.000 - ƒ3.000), het'prachti-
ge beeld 'Aarde en water I' van
Nic Jonk 35.000 -ƒ 45.000)
of twee naakten van de onlangs
overleden Charlotte van Pal-
landt (vanaf 6.000). Voor wie
minder dan duizend gulden wil
besteden zijn er werken van Jo
hanna Kwanten (vanaf 300),
een ranke danseres van Jos Oe-
hlen 600 - 800,-) en torso's
van Marian Zijlstra (vanaf
400).
Ook de oudere beeldhouw
kunst komt ruimschoots aan
bod. Het vroegste beeld is een
eikenhouten Madonna met
kind uit de 16de eeuw 6.000 -
8.000). Een zandstenen Her
cules van de 17de eeuwse
Vlaamse beeldhouwer Matthieu
van Beveren moet tussen de
7.000 en 9.000 opbrengen,
terwijl de waarde van een 19de
eeuwse ivoren beeldje van de
schrijver Voltaire geschat wordt
op ongeveer 1500. „Heel bij
zonder zijn vier beeldjes van Jo
seph Mendes da Costa," zegt
Claire Steinmetz. „Een zittend
naaktfiguurtje en drie beeldjes
van aapjes, alle vier van aarde
werk. De richtprijzen liggen tus
sen 8.000 en 15.000. Ze zijn
ontzettend mooi. Een van de
aapjes is maar 7,6 centimeter
hoog. Het aardige van deze vei
ling is dat er van alles te vinden
is: grote en kleine beelden, dure
en goedkope. Het grootste
beeld meet twee meter veertig
en is toevalligerwijs ook het
duurste: een paardentors van
Arthur Spronken, met een ge
schatte waarde van tussen de
85.000 en 100.000."
De verwachtingen van het
veilinghuis zijn hoog gespan
nen. Claire Steinmetz: „Als de
afgelopen tijd iets duidelijk is
geworden dan is het wel dat ko
pers op zoek zijn naar kwaliteit.
Alles wat kwaliteit heeft daar
springt men bovenop. De prij
zen zijn daardoor flink geste
gen. Dat maakt deze veiling
voor ons ook extra spannend. Er
is behoorlijk in geïnvesteerd en
wie weet wordt het wel het be
gin van een reeks volgende vei
lingen over Europese beeld
houwkunst."
De kijkdagen voor de veiling
'Beelden 1600-1997' zijn van
morgen tot en met zondag 2
november van 10.00 tot 16.00
uur, bij Glerum Kunst- en an
tiekveilingen, Westeinde 12,
Den Haag. De veiling is maan
dagavond 3 november om
19.30 uur.
In de tunnel onder de snelweg
in Leidschendam-Zuid komt
een uniek 'interactief licht
kunstwerk'. De muren van de
tunnel, die de verbinding tussen
het oude Leidschendam en de
nieuwe woonwijk Leidschen-
veen moet vormen, worden uit
gevoerd in gladde stalen platen.
Aan de zuidzijde zijn die zo ge
polijst, dat een spiegeleffèct op
treedt. Aan de noordzijde bevat
ten ze LED-lampjes die reage
ren op het verkeer en dan in
golven meebewegen.
Bovendien komt hier een
'lichtkrant' waarop teksten van
maximaal dertig letters kunnen
worden geprojecteerd. Het is de
bedoeling dat de inhoud van
deze lichtkrant door Leidschen-
dammers, Nederlanders of zelfs
mensen van buiten ons land
wordt aangeleverd via Internet.
„Zodra er via Internet een nieu
we tekst komt, verdwijnt de ou
de", licht kunstenaar H. Muller
toe.
Lichtbeelden van Jan van der Horns
Een van de lichtobjecten van Jan van der Horn die volgende week het Meermanshofje met zijn kunstwerken zal opsieren.
leiden cees van hoore
Het Meermanshofje in Leiden
zal er volgende week nog schil
derachtiger uitzien dan ge
woonlijk. Tegen het vallen van
de avond zullen de vensters
zijn veranderd in idyllische
woenstijnlandschappen en
sprookjesachtige beelden. Kun
stenaar Jan van der Hom, die
ooit de Jordaan omtoverde tot
een oase uit Duizend-en-één-
nacht, exposeert van 1 tot en
met 9 november in dit hofje
zijn lichtwerken, dia's waarop
door hem zelf geënsceneerde
en gebeeldhouwde omgevin
gen zijn te zien.
Van der Hom creëert als fo
tograaf zijn eigen werkelijk
heid. In zijn atelier construeert
hij bloemen, planten en bergen
die tegen een wonderlijk en he
mels licht zijn gezet. Plekken
waar je soms in droom vertoeft
maar die wegglijden uit je
waarnemingsvermogen wan
neer je je ogen opendoet en je
alleen weer het gebarsten pla
fond van je slaapkamer ziet.
„Eigenlijk is het een heel po
pulaire methode die ik han
teer", zegt Van der Hom. „Je
kent die lichtbakken waarmee
ze reclame maken voor patat
en dure make-up. De afbeel
dingen krijgen daardoor meer
diepte. Die bakken gebruik ik
ook. Ik maak bepaalde tafere
len in mijn atelier, fotografeer
die en plaats ze dan in die bak
ken. Een zandhoopje op de ta
fel wordt bij mij een woestijn
waar 's nachts de Victoria Regi-
na bloeit. Omdat het licht hier
in Holland van bovenaf op de
mensen en de dingen valt, krij
gen ze vaak vrij scherpe con
touren. Schilders als Ruysdael
en Van Goyen konden daar
mooi mee manipuleren en ga
ven die luchten een geheimzin
nige glans. Ik doe dat ook in
mijn fotowerk, maar op een to
taal andere manier. Je hebt van
dat tracing fotopapier. Als je
dat strak trekt en er licht van
onderen op laat schijnen, krijg
je, heel gek, een soort oceaan.
Terwijl ik eigenlijk een vijvertje
wilde hebben. Maar dan pak ik
dat gegeven op en ga ik ermee
aan het werk. Ik hou van het
droomachtige. Van de zonson
dergang. Maar ook van het op
komen van het eerste licht. Van
het moment dat de wereld nog
een beetje geheim is. Als je in
dat Meermanshofje gaat kijken,
weet je even niet wat je ziet."
„Kijk, je hebt fotografen die
uren lang wachten tot de licht
val is zoals ze willen. Ik maak
die lichtval en het decor zelf.
Daarbij werk ik op een theatra
le manier. Ik vind het ongeloof
lijk boeiend dat een bloem 's
nachts bloeit. Schoonheid in
het verborgene, misschien gaat
het me daar wel om. Mijn tante
Anna heeft in het Meermans
hofje gewoond. Ik weet nog dat
ze er aan de pomp water ging
halen. Vanuit die betrokken
heid ga ik daar exposeren. Al
wandelend door het hofje, kun
nen de mensen zien wat ik
maak. Het gebeurt allemaal vrij
rustig. Men is daar toch een
beetje angstig voor massa's
mensen."
Aan de lichtbeelden van Van
der Hom zal het niet liggen. Ze
ademen rust, maar het is een
rust die niet doods is of rigide.
Bij het kijken ernaar heb je
toch soms het gevoel dat je in
je arm moet knijpen om wak
ker te worden uit een droom.
