Poging tot
staatsgreep
in Zambia
Harde Netanyahu houdt onderhandelingsdeur op slot
Eindelijk komt er een euro-konijn uit Labours hoed
Buitenland
<p
\m
Gemiddelde
mens vrijt 112
keer per jaar
Waterballet
Twintig procent Duitse
kadetten is zeer rechts
Veel vragen over couppoging Suriname
NSDAG 28 OKTOBER 1997
/eer lijst Zwitserse banktegoeden
kirichZwitserse banken publiceren morgen een tweede lijst
pn slapende rekeningen om nabestaanden van slachtoffers uit
Je Tweede Wereldoorlog in staat te stellen alsnog hun geld op te
i isen. Op de lijst staan meer dan tienduizend Zwitsers en onge-
Ireer 3.700 buitenlanders, die vóór 1945 een rekening hebben ge-
'Ipend. Het gaat om een bedrag van ongeveer 24 miljoen gulden.
-J)e banken publiceerden in juni een eerste lijst van bijna 1.800
Slapende rekeningen. Zij hopen met de publicatie van de nieuwe
ijst iets te kunnen doen aan de kritiek uit het buitenland dat zij
liet hun uiterste best doen om de rechthebbenden op te sporen,
(pie kritiek kost de banken veel klanten, vooral in Amerika.
/S: minder crack, minder moorden
|ew york De gestage daling van het aantal moorden in de Vere-
ïigde Staten is vooral veroorzaakt door een afname van het ge-
iruik van crack (gekookte cocaïne). Dat blijkt uit een rapport
■lan het Amerikaanse ministerie van justitie. Politici en wets-
Jlandhavers kloppen zichzelf op de borst voor het lagere moord-
^rnfer. Met name hervormingen van de politie en zwaardere
traffen zouden de oorzaak zijn van de afname van het aantal
^noorden. Volgens de onderzoekers spelen deze factoren echter
;n beperkte rol. Ze wijzen erop dat ook Los Angeles, waar geen
jolitiehervorming heeft plaatsgevonden, een duidelijk daling
Dont. In steden als Detroit, Washington en Indianapolis, waar in
Je jaren negentig het gebruik van crack nog steeg, nam het aan-
f) moorden eahter nog toe.
ritten verscherpen eisen asielzoekers
i Ionden De Britse regering heeft gisteren de voorwaarden ver-
m cherpt waaraan mensen moeten voldoen om voor politiek asiel
aanmerking te komen. De maatregel heeft te maken met een
troom van zigeuners uit Tsjechië en Slowakije, die hun toe-
lucht zoeken in het Verenigd Koninkrijk. Minister van binnen-
jjpuindse zaken Straw zei in het parlement dat 'misbruikmakende
sielzoekers' in de toekomst vijf werkdagen de tijd krijgen om
en officieel verzoek om asiel in te dienen. Dat is nu nog 28 da-
en. De autoriteiten in Dover spraken onlangs hun vrees uit dat
og meer zigeuners zullen proberen naar de havenplaats te ko
nen. Aanleiding was een uitzending van de Slowaakse televisie
ver zigeunerfamilies die in Dover die in relatieve welstand le-
icientology-demonstratie in Berlijn
Ierlu n Uit de hele wereld waren gisteren leden van de
icientology-beweging naar Berlijn gekomen om te demonstre-
in tegen vermeende discriminatie op grond van geloof in
'uitsland. De politie schatte het aantal demonstranten op 2.000,
icientology hield het op 12.000. Aanleiding voor het pfrotest is de
itting van de hoogste Duitse federale rechtbank, die zich van-
aag in hoger beroep buigt over de vraag of Scientology een kerk
of een zakelijke organisatie. Volgens de Duitse regering is
cientology er op uit in de overheid te infilteren, en vormt de
;kte een bedreiging voor de democratie. Scientology-leden
'orden in de gaten gehouden door de inlichtingendienst. Onder
e prominente leden die in Berlijn waren komen opdagen, be-
onden zich blueszanger Isaac Hayes en actrice Anne Archer,
ilmster John Travolta richtte zich tot de demonstratie via een
ideo-opname.
Exploderende tv's doden veel Russen
lOSKOuOntploffende televisies hebben dit jaar alleen al in
loskou 22 mensen gedood. De toestellen van inferieure kwali-
eit explodeerden na aansluiting op het elektriciteitsnet. Ze ver-
lorzaakten in totaal 166 branden en richtten een schade aan
an ongeveer een miljoen gulden. Het gaat om in Rusland gefa-
riceerde zwartwit- en kleurentoestellen van nagenoeg alle Rus-
ische merken. Al langer was bekend dat de kwaliteit niet best
ras, maar uit de gisteren gepubliceerde gegevens blijkt dat de
ituatie in Moskou ronduit alarmerend is. Het is onduidelijk hoe
e situatie in de rest van Rusland is.
Tanzania beschuldigd van aanval
ujumbura Tanzaniaanse troepen hebben'gisteren het vuur ge
pend op stellingen in het buurland Burundi. Daarbij kwamen
wee soldaten om en raakten er drie gewond. Dat meldde een le-
erwoordvoerder in de Burundese hoofdstad Bujumbura. Tan-
ania ontkent. De vermeende schietpartij is de jongste in een
:eks incidenten tussen de twee landen. De betrekkingen zijn de
fgelopen maanden aanzienlijk verslechterd. Burundi beschul-
igt Tanzania ervan achter de regionale sancties tegen het land
zitten. Die werden in juli 1996 afgekondigd na de coup van de
uidige leider Pierre Buyoya. Tanzania zegt dat Burundi vluch-
ilingen de grens tussen beide landen overjaagt.
IB Arrestatie Dokmanovic rechtmatig'
iiljö en haag De rechters van het Joegoslavië-tribunaal in Den
ibbi laag hebben een verzoek om vrijlating van de Kroatische Ser-
obe iër Slavko Dokmanovic afgewezen. Volgens de rechters is Dok-
kj lanovic in juni op rechtmatige wijze gearresteerd door VN-
"ïroepen in Kroatië en waren de gebruikte methodes Dokma-
I Movic werd onder valse voorwendselen van Servië naar Kroatië
elokt 'geen schending van het internationaal recht'. Dokma-
OMIdovic' advocaten hadden om vrijlating gevraagd, omdat Dokma-
US lovic volgens hen is ontvoerd. De 47-jarige Dokmanovic is als
jGE ud-burgemeester van Vukovar beschuldigd van persoonlijke
benwietrokkenheid bij een massa-executie na de val van de stad in
S 991. Voor de massamoord zijn ook drie Servische officieren
98"^ angeklaagd, tegen wie internationale arrestatiebevelen zijn uit-
Fn evaardigd. Servië weigert hen uit te leveren.
n op Het Net. Daardoor valt
ook steeds meer te beleven op
ooral te vinden.
at u ook zoekt en wat u ook wilt weten,
zonder moeilijk te doen vertelt Het Net preci
u moet zijn en hoe u er moet komen. Alles ir
mds. dus makkelijker kan het niet.
Reden temeer om ook de gratis cd-rom aan
vragen. Dat kan bij De Boekelier, Bruna,
het postkantoor of Primafoon. Óf bel
"""1-0402. Dan zit u morgen al
op Het Net
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
Er kan geen sprake zijn van enige voor
uitgang in het vredesproces als de Pa
lestijnse Autoriteit (PA) zijn beleid te
genover de radicale islamitische bewe
ging niet radicaal wijzigt. Die bood
schap presenteerde de Israëlische pre
mier Netanyahu gisteren in de eerste,
roerig verlopen winterzitting van de
Knesset.
In zijn toespraak, die als 'belangrijke
politieke rede' was aangekondigd, her
haalde Netanyahu alle eisen die hij be
gin dit jaar aan de Palestijnen stelde.
Hij zei onder meer dat Israël zich 'geen
- meter' verder zal terugtrekken van de
Westelijke Jordaanoever als de Palestij
nen geen ernst maken met de terreur
bestrijding.
De harde toespraak belooft weinig
goeds voor de nieuwe onderhande
lingsronde in Washington, die door de
Amerikaanse regering wordt voorbe
reid. Israël zou daar duidelijk moeten
maken of het van plan is zich te hou
den aan toezeggingen over een verdere
terugtrekking van de Westoever. Ver
der zou het land een adempauze bij de
bouw van nederzettingen in acht moe
ten nemen. Netanyahu liet er gisteren
echter geen misverstand over bestaan
dat die bouw gewoon doorgaat.
Volgens Netanyahu is het optreden van
de PA tegenover Harnas weer verslapt.
Enkele onlangs gesloten Hamas-insti-
tuten zijn weer open en gearresteerde
activisten zijn weer vrij. De oppositie
wees er meteen op dat de regering zelf
als gevolg van de Misha'al-affaire Ha-
mas-stichter sjeik Achmed Yassin en
zo'n honderd andere Palestijnse ge
vangenen heeft vrijgelaten. De premier
sloeg terug door te zeggen dat hij dat
'een redelijke prijs' vond voor de vrijla
ting van twee Mossad-agenten.
Netanyahu eiste opnieuw dat de PA 36
voor moord gezochte Palestijnen uitle
vert. Hij wees er verder op dat het Pa
lestijnse handvest, waarin wordt aan
gedrongen op Israëls vernietiging, nog
steeds niet is ingetrokken en dat er nog
steeds opruiende artikelen in de Pales
tijnse pers staan. Netanyahu zei dat Is
raël het vredesproces vooruit wil hel
pen, 'maar we doen dat niet eenzijdig'.
Minister van buitenlandse zaken Levy
had morgen in Washington onderhan
delingen moeten voeren met Abu Ma
zen, de rechterhand van de Palestijnse
president Arafat. Levy weigerde echter
naar de Amerikaanse hoofdstad te ver
trekken vóór hij duidelijkheid had over
de regeringsstandpunten. Levy wil bo
vendien meer bevoegdheid in het on
derhandelingsproces.
De Knessetzitting van gisteren kende
overigens een tumultueus begin. Le
den van de linkse oppositie hielden
borden omhoog met teksten als 'Ik ben
een trotse jood' en 'Bibi verdeelt het
volk', een variatie op het Likud-verkie-
zingsthema 'Peres verdeelt het volk'.
De demonstratie was een reactie op
uitlatingen van Netanyahu, vorige
week bij de inwijding van een synago
ge. Hij zei toen onder meer dat 'de
linksen' geen idee meer hebben 'wat
het betekent jood te zijn'.
Toen een Knessetlid van de Arbeiders
partij Netanyahu vroeg zijn excuses
aan te bieden, ging de premier onmid
dellijk in de tegenaanval. Hij zei dat ie
dereen begrijpt dat hij het jood-zijn
van de oppositieleden niet in twijfel
trekt. Hij had bedoeld te zeggen dat
degenen die de Oslo-akkoorden heb
ben getekend, de veiligheid van Israël
in de waagschaal stellen.Als iemand
zich beledigd voelt door mijn opmer
kingen, dan betreur ik dat", voegde hij
eraan toe.
london Rtr
Mensen doen steeds vaker aan
seks. Uit de resultaten van een
wereldwijd onderzoek blijkt dat
mensen - naar eigen zeggen -
gemiddeld 112 keer per jaar de
liefde bedrijven. Vorig jaar
stond dat gemiddelde nog op
109.
Condoomproducent Durex
vroeg 10.000 mensen in veer
tien landen een boekje open te
doen over hun seksleven. Daar
uit kwam naar voren dat de
Fransen, die gemiddeld 151
keer per jaar aan seks doen, het
actiefst zijn. Amerikanen staan
met een gemiddelde van 148 op
de tweede plaats.
De Fransen blijken volgens deze
enquete ook de attentste min
naars te zijn: ruim vijftig pro
cent zegt het seksuele genot van
de partner het belangrijkst te
vinden. Hiermee gaan ze de Ca
nadezen voorbij, die vorig jaar
bovenaan de lijst stonden. De
Russen scoren op dit onderdeel
laag, zij vinden het eigen genot
veel belangrijker.
De Russen maken zich boven
dien nauwelijks zorgen over het
oplopen of zelf verspreiden van
geslachtsziekten. Hierin staan
zij niet alleen. Uit het onder
zoek kwam een algemene afna
me van bezorgdheid over
seksueel overdraagbare aandoe
ningen en ongeplande zwan
gerschappen naar voren.
Op het gebied van het uithou
dingsvermogen scoren opval
lend genoeg de Italiaanse man
nen laag. Zij zijn gemiddeld
binnen veertien minuten klaar,
terwijl de Amerikanen zeggen er
bijna een half uur over te doen.
Onderaan de lijst staan de Hong
Kongers met gemiddeld 12,3
minuten. De onderzoekersn
vermoeden dat dat heeft te ma
ken met lange dagen van hard
werken.
Wereldwijd loopt de leeftijd
waarop mensen voor de eerste
keer seks hebben terug. Door de
bank genomen verloor men in
1996 zijn of haar maagdelijk
heid op 17,6-jarige leeftijd. Nu
bedraagt dat gemiddelde 17,4.
Zij noemen zich nationcicil-conservatief
bonn peter van nuusenburg
correspondent
Ruim twintig procent van de
studenten aan de Duitse mili
taire academies houdt er 'zeer
rechtse politieke opvattingen'
op na. Volgens de pas gisteren
bekend geworden resultaten
van een onderzoek uit 1995
schalen deze toekomstige offi
cieren van de Bundeswehr zich
in als 'nationaal-conservatief
De nationaal-conservatieven
waren bondgenoten van Hitier
en nauwelijks minder rechts
dan de nazi's.
De studie vergelijkt de politie
ke opvattingen van kadetten
van de militaire academies in
München en Hamburg met die
van studenten aan universitei
ten en hogescholen in de perio
de van 1991 tot '94. Terwijl de
meerderheid van de studenten
zich als links, 'groen' en 'soci
aal-democratisch' kwalificeert,
noemt 55 procent van de kadet
ten zich rechts. Dat is niet ver
rassend.
Opvallend is dat 91 procent
van de studenten het 'natio-
naal-conservatisme' afwijst, ter
wijl meer dan eenvijfde van de
kadetten zich daar zeer verwant
mee voelt.
Een groepje militairen onder leiding van een zekere
'Captain Solo' heeft de afgelopen nacht tevergeefs gepro
beerd de macht te grijpen in Zambia. De rust in de
hoofdstad Lusaka was vanmorgen teruggekeerd. Vijf uur
nadat er hevig was gecshoten, zei president Frederick
Chiluba dat de staatsgreep was mislukt en dat hij de situ
atie geheel onder controle heeft.
LUSAKA «RTR-AFP-ANP
shirakawa Het dorpje Shirakawa in Midden-Japan staat in het hele land bekend om zijn bijzondere houten
dakconstructies De kappen zijn zelfs zó bijzonder dat ze in 1995 door de Unesco werden aangewezen als 'in
ternationaal cultureel erfgoed'. Om de huizen te beschermen tegen brand kent het dorp een uitgebreid sys
teem van blusinstallaties, die eens per jaar worden getest. foto »apyoshihiro yasutomi
paramaribo anp
De verijdelde couppoging van
zaterdagavond in Paramaribo
heeft voorlopig vooral de ge
ruchtenstroom gevoed. Het is
nog volledig onduidelijk wie er
achter de vermeende voorberei
dingen voor een staatsgreep zit
ten en wie de vijftien arrestan
ten zijn. Parlementariërs zullen
president Wijdenbosch vandaag
om opheldering vragen.
Gisteren arresteerde de politie
nog eens twee militairen. In to
taal zitten nu vijftien personen
vast, tien militairen en vijf bur
gers. Opmerkelijk is dat zich on
der de arrestanten waarschijn
lijk aanhangers van de Natio
naal Democratische Partij
(NDP) bevinden, de partij van
president Wijdenbosch Desi
Bouterse. Dit zei een familielid
van één van de dertien die za
terdagavond werden gearres
teerd in een uitdeuk- en spuit-
inrichting in Paramaribo.
In Paramaribo werden giste
ren de namen van ex-minister
van financiën Atta Mungra en
vice-parlementsvoorzitter Harry
Kisoensingh genoemd als mo
gelijke leiders achter de ver
meende voorbereidingen voor
een coup. Mungra werd in au
gustus door president Wijden
bosch ontslagen na een conflict
over het monetair beleid. Hij
zou Wijdenbosch onder meer
vals hebben voorgelicht. Ki
soensingh steunde Mungra en
trok zijn steun aan de rege
ringscoalitie terug.
Parlementariër Fred Derby
van de Surinaamse Partij van de
Arbeid (SPA) suggereerde giste
ren dat de 'hele zaak geënsce
neerd is'. De term destabilisatie,
die zondag door president Wij
denbosch werd gebruikt, roept
herinneringen op aan de jaren
tachtig, aldus Derby. Derby was
in december 1982 de enige
overlevende van de december
moorden.
,,Ik ben blij te kunnen verklaren
dat de plannen van onze vijan
den zijn verijdeld. De overwin
ning is aan ons, in de naam van
Jezus", aldus Chiluba voor de
radio. Een medewerker van de
president zei dat de coupple
gers zijn gearresteerd en dat
nog meer arrestaties zullen vol
gen.
Gedurende de nacht meldde
de militair die zich Captain Solo
noemt dat hij Chiluba met een
aantal medestanders had afge
zet, en dat een Nationale Bevrij-
dingsraad de macht in Zambia
had overgenomen. Hij zei met
zijn actie, die hij 'Operatie We
dergeboorte' noemde, een ein
de te willen maken aan de cha
os in Zambia als gevolg van
misdaad en corruptie.
Hoge Zambiaanse militairen
zeiden na afloop van de actie
dat Solo in werkelijkheid de
rang van sergeant heeft en dat
de man achter de coup een in-
fanterie-officier is die bekend
staat onder de naam 'Captain
Chiti'. Deze Chiti is evenals Solo
in de boeien geslagen, aldus de
militairen.
De coupplegers omsingelden-
de de gebouwen van de staats
radio en -televisie en het presi
dentieel paleis waar Chiluba
zich bevond. Alle vliegvelden
van het land gingen dicht. Er
brak geen paniek uit. Het ziet er
naar uit dat bij de korte schiet
partij die na Solo's melding
volgden geen slachtoffers zijn
gevallen.
De situatie in Lusaka was
geen moment bedreigend voor
de 300 Nederlanders in het
land, zo zei de Nederlandse am
bassadeur in Lusaka, K. de Beer.
De 150 Nederlanders in Lusaka
kregen slechts het advies bin
nen te blijven. De gebeurtenis
sen speelden zich geheel in de
hoofdstad af, aldus De Beer,
wiens residentie zich vlakbij het
presidentieel paleis bevindt.
Chiluba kwam in 1991 aan de
macht, nadat hij de eerste vrije
verkiezingen had gewonnen
van de zittende president Ken
neth Kaunda. Die was sinds de
onafhankelijkheid in 1964 aan
de macht. Bij de verkiezingen
van 1996 verhinderde Chiluba
Kaunda zich kandidaat te stel
len, omdat diens ouders niet in
Zambia geboren zouden zijn.
Daarop besloten de meeste op
positiepartijen de verkiezingen
te boycotten en groeide het ver
zet tegen Chiluba.
LONDEN. HANS CELEUNSE
correspondent
Met veel bravoure toverde Labours fi
nanciële genie Gordon Brown gisteren
in het Lagerhuis een euro-konijn uit
de regeringshoed: najaren van getwij-
fel, geruzie en besluiteloosheid van
Conservatieve regeringen hakken wij
de knoop in één klap door. We doen
mee aan de Europese munt, maar
straks pas, over een jaartje of zes, ze
ven. Nu zijn we er nog niet klaar voor,
aldus Brown.
Alleen die termijn al geeft aan dat de
liefhebbers van de Great Euro Soap
de trefzekere kwalificatie is van week
blad The Economistnog op heel
wat Britse afleveringen mogen reke
nen. Het gisteren door Brown als het
'duidelijke standpunt' van een 'eens
gezinde regering' verkochte streven
naar aansluiting bij de Monetaire
Unie krijgt politiek namelijk pas echt
gestalte na afloop van vijf jaar rege-
ring-Blair.
Brown verzekerde gisteren dat het
Verenigd Koninkrijk die jaren hard
nodig heeft om zich terdege voor te
bereiden op afschaffing van het pond.
Maar de big shots uit het bedrijfsleven
noemden dat meteen grote onzin. ,,In
twee, drie jaar kan het ook, ik ben te
leurgesteld dat de mogelijkheid van
eerdere aansluiting niet nadrukkelij
ker is opengelaten", zei Unilever-top-
man Niall Fitzgerald.
Maar Tony Blair en Labour kijken wel
uit. Eerst maar eens afwachten wat die
euro gaat doen en hoe we er over vijf
jaar bij de algemene verkiezingen
voorstaan, zo luidt het devies. Dit par
tijtje kat-uit-de-boom-kijken getuigt
niet van grote politieke moed, maar
wel van realisme en behendigheid.
Pers en publieke opinie zijn in meer
derheid tegen de euro en in de eigen
rangen zijn de meningen verdeeld,
dus snelle aansluiting is hoe dan ook
uitgesloten.
Het gisteren gepresenteerde tijdpad
betekent dat het Verenigd Koninkrijk
vermoedelijk pas in 2004 het pond
vaarwel zegt. 'Onvoorziene omstan
digheden daargelaten' (een tussenzin
netje van Brown dat gisteren in een
klap beroemd werd) zal Labour eerst
de verkiezingscampagne van 2002
voeren tegen een Conservatieve Partij,
die meedoen aan de euro tot ver nó
2002 niet ziet zitten.
Als Labour die verkiezingen wint, zal
de nieuwe regering eerst het definitie
ve standpunt bepalen, dat aan het
parlement voorleggen, vervolgens
wordt een referendum uitgeschreven
en als iedereen 'ja' heeft gezegd gaat
het pond definitief de deur uit. De he
le procedure zal na de verkiezingen
nog minstens anderhalf jaar vergen,
zo is gisteren al door Downing Street
berekend.
Tel uit je winst, zeggen de deskundi
gen in de City. Zij voorzien dat inves
teerders en handel het euro-vrije ei
land links zullen laten liggen als de
eenheidsmunt na zijn introductie in
1999 een groot succes wordt. Dat kan
fikse economische schade opleveren.
En wat is de 'positieve grondhouding'
waard die het kabinet-Blair nu in
neemt tegen de euro? ,,Of we er nu in
of buiten blijven, ook wij hebben er
belang bij dat de eenheidsmunt een
succes wordt", zei Brown gisteren.
Niet alleen in eigen land, maar ook in
Europa zullen de Britten zich inzetten
voor het succes van de nieuwe
munteenheid, verzekerde hij. Maar
waarom kwam daar niet meteen de
belofte achteraan dat het pond straks
keurig in de koerspas zal gaan lopen
met de euro? Nu al profiteert het pond
van beleggers die gokken op proble
men bij de introductie van de euro.
Gaat dat straks in nog heviger mate
door?
Brown schoof dat probleem gisteren
onder het dikke tapijt van onzekerhe
den. Hij had zelfs een vijftig pagina's
tellend rapport bij de hand om aan te
geven hoe problematisch en onvoor
stelbaar de Britse convergentie met de
Europese economieën nog kan wor
den. Neem het bankdisconto, dat in
het Verenigd Koninkrijk liefst een pro
cent of vier hoger is dan in EU-landen
als Duitsland en Frankrijk.
Dit 'rode boek' van zijn ministerie
schildert opvallend veel onheilsscena
rio's, zeker als het om vroegtijdige
aansluiting bij de Monetaire Unie
gaat. ,,De rentestand kan zó laag wor
den dat de prijsstabiliteit in ons land
in gevaar komt. De belastingpolitiek
moet dan wellicht worden verscherpt
(lees belastingverhoging), wat econo
mische instabiliteit kan veroorzaken."
En zo gaat het maar door, met slechts
hier en daar een kanttekening over de
enorme voordelen die meedraaien in
het Europese monetaire circus kan
hebben.
Voorlopig echter kan de regering op
gelucht ademhalen. De afgelopen drie
weken gaven immers het vertrouwde
beeld te zien van elkaar tegenspreken
de ministers, die hun verschillende
standpunten ook nog eens via hun
media-adviseurs lieten uitlekken naar
de pers.
Het kwam dus buitengewoon goed uit
dat het rode boekje gisteren kon wor
den gepresenteerd. Net zoals het met
het EU-voorzitterschap voor de deur
ook bijzonder handig was om een 'po
sitieve grondhouding' te etaleren. Er is
zelfs een zware 'commissie invoering
euro' gevormd. Die houdt een wakend
oog op de voorbereidingen tot af
schaffing van het pond. En zover is
het onder John Major nooit gekomen.
