Laatste zeurgebeuren thuiswedstrijd
Een schrijver heeft al
gewonnen als het af is
Fans laten Leidse Benno vallen
Aantrekkelijk Textiel op Haagweg
lachkoor: intens
maar met dipjes
Goed concept met
matig resultaat
Cultuur Kunst
=SRHnroT77 UMUBPK m)
31
rstenkettingen en Halve Maan Pumps
lingin Beatrix moet voor een
hoofddeksel maar eens
bezoek gaan bij Marianne
jkind. Met haar elegante en
nzinnige hoeden stal deze
stenares gisteren de show
;ns de opening van de expo-
'Aantrekkelijk textiel' in het
stcentrum Haagweg 4.
ral haar hoge hoed van vilt
zwarte veren is een streling
r het oog. Leuk en droevig
lijk. Vrolijke rouw.
e tentoonstelling werd ge-
nd door Jan Aarntzen,'die
kostuumontwerper roem
vergaard met de aankle-
van de musical 'Annie
ïtzen maakte er zich met
Jantje van Leiden vanaf: na
of vier zinnen wenste hij de
nemende kunstenaars 'Be
den vaart' en streek hij de
?loppe met inhoud op,
:bij gadeslagen door een
pedant kijkende barman
een of andere soap-serie,
figuur die kennelijk voor
decorum uit de Amsterdam
grachtengordel was opge-
lijn vrouw breit de borden
zegt Toon Hermans in een
zijn conférences, waarin hij
heeft over een gelukzalige
Die zin flitste voortdurend
onder mijn schedeldak,
ir helemaal eerlijk is dat
Er zijn op deze tentoon-
ing, naast een hoop truttig-
genoeg aardige zaken te
Het papieren avondtoilet van
Bernadette Drenth is beeld
schoon. Dat vond ook wethou
der Alexander Pechtold, die zich
zo geïnteresseerd toonde als
een huisnaaister op haar vrije
dag. Ook de creaties van Ellen
Kruger mogen er zijn: hoeden in
de vorm van een theepot, een
kop en schotel en een bruids
taart. Hoeden die mooi zijn om
te zien, maar nauwelijks draag
baar. Maar dat hoeft ook niet bij
kunst. Toch dwingen haar twee
Tea time-hoeden meer bewon
dering af. Eenvoudige, mooie
gestileerde hoedjes, die doen
denken aan de Charlestonmode
uit de jaren twintig.
Voorts veel gekke kleding
stukken en byouterieën op deze
expositie, zoals daar zijn de
borstentas en de borstenketting
van Petra Hartman, de met
kunstbont versierde petten van
Ans Wesseling en de Halve
Maan Pumps van Renate Vol-
lenberg.
'Aantrekkelijk textiel' is t/m
16 november te zien do t/m zo
13.00-17.00 uur in het Kunst
centrum, Hagweg 4, Leiden.
'Zonnebloemen
van Van Gogh
zijn vervalst'
Het aan Vincent van Gogh
toegeschreven schilderij De
Zonnebloemen dat in 1987
voor 75 miljoen gulden in
handen kwam van een Ja
panse verzekeringsmaat
schappij, is naar alle waar
schijnlijkheid een vervalsing.
Dit zegt de Britse kunstexpert
Geraldine Norman na een
intensief onderzoek. Volgens
haar is het doek „vrijwel ze
ker" in 1901 door Claude-
Emile Schuffenecker ge
maakt naar het origineel van
Van Gogh uit 1888.
Schuffenecker kreeg in
1901 van de organisator van
een tentoonstelling in Parijs
de opdracht het origineel van
De Zonnebloemen te restau
reren. In een brief aan de fa
milie Van Gogh beschreef de
opdrachtgever hoe Schuffen
ecker elke dag kwam, met
een grote doos verf om be
schadigingen te herstellen en
losgeraakte stukjes verf weer
vast te zetten.
Nadat Van Gogh in augus
tus 1888 een doek schilderde
met veertien zonnebloemen,
maakte hij een half jaar later
een kopie voor zijn vriend en
collega Gauguin. In een brief
aan zijn broer Theo schreef
hij dat de twee doeken op el
kaar leken als twee druppels
water. Hij meldde niets over
een derde doek. Dat dook op
tijdens de expositie in Parijs
in 1901. De eigenaar was
Schuffenecker,
A.F.Th, van der Heijden wint Generale Bank Literatuurprijs
amsterdam monique brandt
Schrijver A.F.Th, van der Heij
den herinnert zich nog goed
hoe de auteur Belcampo ooit
blij als een kind ronddanste en
juichte toen deze werd onder
scheiden met een literaire prijs
van maar liefst drieduizend gul
den. Dat was jaren geleden, in
de tijd dat er nog geen sprake
was van de glamour en glitter
die gepaard gaat met de huidige
literaire prijzenslag. Van der
Heijden, auteur van de magi
strale romancyclus De Tandelo
ze Tijd heeft zojuist in Hanneke
Groentemans tv-programma De
Plantage voor zijn boek Onder
het Plaveisel het Moeras de Ge
nerale Bank Literatuurprijs in
de wacht gesleept.
Maar zelfs het geldbedrag van
een ton, een goed glas cham
pagne en de welgemeende
loftuitingen van juryvoorzitter
Marcel van Dam - 'virtuoos ge
schreven, de schrijver bereikt de
toppen van zijn stilistisch ver
mogen, onvergetelijk' - kunnen
hem niet tot een vreugdedansje
verleiden. ,,Ik ben nu eenmaal
niet zo uitbundig", zegt hij als
de opwinding rond de uitrei
king enigszins bedaard is. „Ik
ben natuurlijk heel blij en ver
eerd, maar voel me niet geroe
pen in gejoel los te barsten."
Voor gejoel is er misschien
ook te veel vooraf gegaan aan
de uiteindelijke uitreiking van
deze opvolger van de AKO Lite
ratuurprijs. De schrijver had
voor de twee afzonderlijke de
len die samen het derde deel
van De Tandeloze Tijd vormen -
Het Hof van Barmhartigheid en
Onder het plaveisel het Moeras
- maar liefst twee plaatsen op
de zes boeken tellende shortlist
toebedeeld gekregen. Aanvan
kelijk was hij echter niet van
plan tijdens de uitreiking te ko
men 'zitten hunkeren naar een
ton'. 'Nominatie-moeheid' en
aversie tegen het fungeren als
een 'levend reclamebord' voor
een sponsor deden hem beslui
ten niet te gaan.
Volgens de auteur loopt het
de spuigaten uit met de tijd die
hij aan prijzen moet besteden.
„Het is allemaal extra werk,
werk dat je van het schrijven af
houdt. Als genomineerde sta je
wekenlang in het centrum van
het speculatiecircus. Word je
winnaar of verliezer? Persoon
lijk vind ik dat een schrijver al
heeft gewonnen als het boek af
is, als het materiaal is overwon
nen."
Omdat zijn afwezigheid de
uitreiking fiks in de war zou stu
ren, bereikte hij uiteindelijk een
compromis. Samen met zijn
zoon Tonio volgt Van der Heij
den het live-programma in het
nabijgelegen B W-café op een
monitor. Sonja Barend, die de
uitreiking vorig jaar nog buiten
op het Damrak versloeg omdat
de oorspronkelijke locatie, de
Beurs van Berlage vanwege een
bommelding moest worden
ontruimd, volgt het programma
dit keer aangenaam 'rustigjes'
vanaf de tribune. Met het oog
op die roerige uitzending heelt
de VPRO overigens een zaal bij
het nabijgelegen Artis afge
huurd. Je weet maar nooit.
Maar alles gaat zoals het gaan
moet. Met een lege stoel ponti
ficaal in beeld ontstaat een aai
dig gesprek tussen de lichtelijk
gespannen genomineerden K.
Schippers, Elsbeth Etty, Marcel
Möring en Arthur Japin. Als
Marcel van Dam na veel dralen
de winnaar bekend maakt,
wordt 'Adrie' in allerijl opge
trommeld. „Mijn gedachten zijn
bij dat andere prachtige boek,
maar ik ben zeer vereerd", al
dus de schrijver, die na de uit
zending verklapt dat hij de prijs
niet meer had verwacht.
Van der Heijden beseft dat
zijn 'actie' veel scheve gezichten
heeft opgeleverd. „Maar dat is
wel weer gecompenseerd door
de extra aandacht die er hier
door aan de prijs werd besteed.
Dat is voor de sponsor dat toch
weer mooi meegenomen."
erste Frankenstein duikt op
ij haag De eerste film over Frankenstein is in de Verenigde
aten teruggevonden. De film, met de acteur Charles Ogle in de
[van het monster, dateert uit 1910. Volgens de Italiaanse tele-
iie gingen de historici van de filmkunst ervan uit dat de film,
larvan het bestaan wel bekend was, verloren was gegaan,
aar een anonieme verzamelaarster uit de staat Wisconsin
eek een kopie in haar bezit te hebben. Zij heeft de kopie, die in
ïfecte staat verkeert, aan een filminstituut overgedragen, dat
film van vijftien minuten in november zal vertonen.
angocomponist Exposito overleden
enos aires Virgilio Exposito, de Argentijnse pianist en compo
st van tango's, is zaterdag op 73-jarige leeftijd in Buenos Aires
n een hartaanval overleden. Samen met zijn oudere broer
jmero schreef hij zo'n 800 tango's, waarvan Maquillaje, Chau,
iva mas, Farol en Fangal het bekendst zijn geworden. Exposi-
i bleef vrijwel tot zijn dood actief. Vier jaar geleden bracht hij
n plaat uit waarop hij voor het eerst zijn eigen composities
'ig-
ordtprijs Otterspeer en Goedkoop
irdrecht De Dordtse Academie heeft de Dordtprijs voor de
ografie 1997 toegekend aan Willem Otterspeer en Hans Goed-
iop voor hun biografieën van respectievelijk Bolland en Her-
an Heijermans. De prijs wordt tweejaarlijks toegekend aan de
ste oorspronkelijke Nederlandse biografie van een persoon
e van belang is of is geweest voor de cultuur van nederlandsta-
e gebieden. De twee winnaars delen de prijs van f25.000. De
ijs wordt op 7 november uitgereikt in de Statenzaal van het
Dfcomplex in Dordrecht.
muziek
recensie lidy van der spek
e Messe' door het Bachkoor Holland
tiet Concertgebouw Kamerorkest, di-
I Matthias Janz, m.m.v. Jeanneke van
sopraan, Sylvia Schlüter, alt, Achim
'ein, tenor en Tom Sol, bas. Gehoord
15/10 in de Pieterskerk te Leiden.
irdagavond zong het Bach-
r Holland voor het eerst on-
de nieuwe (gast) dirigent
thias Janz. Dit koor is na ja-
ange samenwerking in
r- en tegenspoed vergroeid
zijn dirigent (Charles de
ff), inclusief zijn visie. Een
eel nieuwe confrontatie
ft op z'n minst schokerva-
en opleveren. Daar was
vankelijk toch weinig van te
ken. Het eerste 'Kyrië' dat
ct met een overweldigende
leeuw om erbarmen aan-
gt, verloopt vlekkeloos, maar
ïgt weinig nieuws, tenmin-
als we matheid niet onder
uws' willen rekenen. Het
ie articuleert nergens, door-
:kt niets.
if de muziek zelf zorgt voor
ommekeer, beukende pau-
stuwend tempo, oplaaien-
dynamiek, in het 'Gloria'
dt God in de hoge hevig ge-
d. Door het hele werk heen
trompetten en pauken wak-
Ichudders en vreugdeberei-
e. Een 'Resurrexit' (Hij is op-
aan) lijkt dan ook onvoor-
paar zonder deze schallen-
pvocatieve instrumenten,
het Kyrië komen allerlei bij-
dere momenten die van een
pkelend elan doortrokken
Opvallend zijn de zwevend
te pianissimi; als engelen-
k in het Gloria 'et in terra
vol schroom en inkeer in
Qui tollis peccata mundi',
gevangen in een waas van mys
terie in 'Et incarnatus est', dra
matisch in 'Crucifixus', met gro
te verwondering in het adagio
'Et expecto resurrectionem'. Al
deze voorbeelden zijn van een
overtuigende verstilde schoon
heid.
De alt Sylvia Schlüter benut de
ruimte die haar door Janz gege
ven wordt optimaal. Met een
enkele hemelsblauwe, ijle pen
seelstreek zingt zij het 'Agnus
Dei qui tollis peccata mundi' tot
een transparant aquarel, tot een
wereldwonder van de hoogste
orde, eindeloos mooi.
Die helderheid en eenvoud
heeft ook Tom Sol in zijn zeer
moeilijke bas-aria's. De sopraan
Jeanneke van Buul zingt met
groot gemak haar aria's en du
etten, maar zij heeft nog weinig
diepgang. De tenor Achim
Kleinlein bekoort (nog) niet; de
goede intentie is er, maar zijn
stem is nogal eens schel en in
het hoge register heeft hij moei
te met intoneren.
Het Concertgebouw Kameror
kest moet ook aan de verander
de tempi wennen. Zo is de
vioolsolo van Johan Kracht be
paald te snel om betekenisvolle
accenten te leggen. Het geza
menlijk coloriet is licht en mooi
op elkaar afgesteld. Jan Kou-
wenhoven bespeelt de d'amo-
re-solo in het 'Qui sedes' zeer
intens, met een glanzende war
me toon. Ook de fluit in combi
natie met het orkest geeft een
bepaalde sensatie door het sa
men licht scanderend opgaan.
Een uitvoering niet zonder klei
ne dips, maar van een intens
gehalte onder een elegante,
maar niet altijd even exacte di
rectie.
'Zeg, René, wat slijm jij toch met die burgemeester
theater
recensie Wijnand Zeilstra
'De rode kamer' van en door 'Echte
Mannen'. Spel en tekst: Rik Hoogen-
doom en Bruun Kuyt. Gezien: 25/10,
Kapelzaal Leiden
Bij de 'Echte Mannen' is het
hiernamaals niet in een hemel
en een hel onderverdeeld,
maar in vergetelheid aan de
ene kant en het herinnerings
tehuis aan de andere kant.
Waar je na je dood terecht
komt, hangt af van het aantal
mensen op aarde dat nog aan
je denkt. Bruun Kuyt en Rik
Hoogendoorn, samen het ge
legenheidsduo Echte Mannen,
plaatsen Stalin, Trotzki, de
laatste tsaar en Raspoetin in
het hiernamaalse tehuis, waar
bij gebrek aan ruimte de
schaarse kamers moeten wor
den herverdeeld.
Dat levert natuurlijk strijd op,
die de beide cabaretiers met
veel spelplezier op de bühne
brengen, liet geheel wordt bo
vendien gepresenteerd als de
geschiedenisles van een keurig
neutrale wetenschapper die
slechts probeert te duiden.
Opvallend afwezig in het ten
tonele gevoerde rijtje persona
ges is Lenin. Zijn ziel zit name
lijk nog gevangen in het gebal
semde lijk in het mausoleum
op het Rode Plein. Dus wordt
Trotzki naar de aarde gestuurd
om de ziel van Lenin op te ha
len. Dat resulteert bijvoor
beeld in een gekke taxirit met
een komische confrontatie
tussen mensen en geesten.
Het concept is eigenlijk origi
neel en leuk, de voorstelling
valt desondanks uiteindelijk
tegen. Zo wordt er opvallend
weinig gelachen. Aan de inzet
en podiumervaring van Bruun
Kuyt en Rik Hoogendoorn ligt
het in elk geval niet. Het ver
haal zelf hangt te veel in de
lucht. Wat moeten we nu nog
met de Russische tsaar en
diens revolutionaire opponen
ten?! Inhoudelijk is het gege
ven zeer mager, een politieke
dubbele bodem is heden ten
dage volstrekt afwezig en los
van geestige situatiegrapjes
blijkt de humor van het geheel
onvoldoende aan te slaan.
De laatste aflevering van
het Zeurgebeuren, zoals al
tijd weer onder de laconie
ke supervisie van 'Dikke
Deur' René Vallentgoed
(Pipo Koeien!!!), mag een
succes worden genoemd.
Het gezever over de pro
motie van Leiden was dan
misschien niet echt inte
ressant, filmregisseur en
programmamaker Theo
van Gogh, de dichter Ad de
Waard en de roemruchte
Chris Koene Band maakten
de avond tot een prettig sa
menzijn voor de Leidse in
crowd.
leiden cees van hoore
Directeur Steef Engelsman van
het Rijksmuseum voor Volken
kunde en burgemeester Goe-
koop legden voor een handjevol
intimi duidelijk en helder uit
hoe goed het was om Leiden te
promoten en dat het allemaal
zo soepeitjes verliep. Vallent
goed vroeg zich voor het front
van de twee heren af of de Leid
se burger daar nu enig revenue
van zou hebben, maar op die
vraag kreeg hij niet echt ant
woord.
Hier en daar werden de twee
notabelen bestookt door kriti
sche vragen, maar echt het mes
op de keel, nee, dat kregen ze
niet. Kan ook niet. De mensen
die gisteravond in de discotheek
In Casa aanwezig waren, vinden
Leiden allemaal al erg gezellig,
Theo van Gogh in In Casa: 'Leiden is een gat, ik ben blij dat ik in Amsterdam woon'. foto taco van der eb
dus van enig weerwerk was
geen sprake. Nee, het gaat erom
een Theo van Gogh te overtui
gen. Hij vroeg aan Vallentgoed
of hij hem drie goede redenen
kon geven waarom hij naar- Lei
den zou komen.
Vallentgoed moest het ant
woord schuldig blijven. Hij
bromde dat je er zo gezellig een
biertje kon drinken. Waarop
Van Gogh antwoordde dat hij
het woord 'gezellig' een van de
naarste woorden uit de Neder
landse taal vond. „Leiden is een
gat, ik ben blij dat ik in Amster
dam woon. En wat slijm jij toch
met die burgemeester. Moet je
soms ergens subsidie voor heb
ben? Ja, jij vindt het als semi-
bekende Nederlander natuurlijk
wel leuk dat je hier allemaal van
die pygmeeën om je heen hebt
verzameld, van die figuren waar
je bovenuit kunt steken."
Vallentgoed was niet aangc
slagen. Hij bleef onaantastbaar
voor eigen gemeente, net zoals
burgermeester Goekoop en
Steef Engelsman, die bovendien
nog eens bijval kregen van de
claque Labruyère en Chris Vei -
plancke, welke laatste als pro
motor van Leiden natuurlijk
niet het kind met het badwater
wilde weggooien.
Fotograaf Peter Horree ver
haalde van zijn wederwaardig
heden tijdens zijn reizen door
verre streken. Hij vertelde over
een berenjacht die hij onlangs
had meegemaakt in Canada. Al
lemaal best interessant, maar
jammer, die jongen is geen ver
teller.
Kortom: de avond werd we
derom op grandioze wijze gered
door de Chris Koene Band, de
formatie die voortdurend de
stuwende kracht is geweest ach
ter het Zeurgebeuren. Samen
met muziekgangster Aad van
Pijle (basgitaar), routinier Jan
de Ligt (saxofoon) en drummer
Bobby Langenberg wist Koene
de vonk in het kruitvat te krij
gen. Ook de dichter Ad de
Waard oogstte veel applaus. Hij
las eerst drie tedere gedichten
voor om daarna te eindigen met
een scabreus vers over de snee
van Tante Kee. Dat laatste ge
dicht ging er bij de aanwezigen
in als koek. En ja, zo werd hel
gelukkig toch nog een beetje
echt Leids banaal.
Wat een grootste avond moest
worden met honderden feest
gangers, liep zaterdag uit op
een domper van jewelste.
Slechts een handvol vrienden
en bekenden was komen opdra
ven om in het Anthoniusclub-
huis samen met Leidse Benno
diens eerste lustrum als 'artiest'
te vieren. Welgeteld 14 mensen
'bevolkten' de grote zaal van het
Anthoniüsclubhuis toen Benno
himself - als zanger een beetje
een cult-figuur in het Leidse -
de avond inzette. Nog niet het
dubbele daarvan - 23 mensen
om precies te zijn - luidden
twee uur later de party met
Leidse Kees weer uit. In de tus
sentijd hadden andere zangers
van het levenslied zoal Arthur
van Steyn en Marcel nog gepro
beerd de zaal wat op te war
men. Dat lukte niet echt.
Toen yan Steyn, een talent
overigens, na vijf nummers op
merkte 'helaas weg te moeten
omdat er nog een optreden in
Scheve ningen wachtte', riep
een dame uit het publiek spon
taan 'we gaan mee'. Gelukkig
voor Benno voegde ze niet de
daad bij het woord, maar nam
wat later vrolijk deel aan de po-
Met sombere blik tuurt Leidse Benr
lonaise van acht man/vrouw,
onder leiding van Leidse Kees.
Dat was dan weer het voor
deel van zoveel ruimte; het ke
ren ging gemakkelijk. Maar
i de Mare af om te zien of er nog fee
Benno, die zijn pr niet echt
goed had gedaan danwel zijn
populariteit schromelijk had
overschat, bleef natuurlijk wel
met de brokken zitten. Hij had
gangers op komst zijn.
foto taco van der eb
200 kaarten raison van 20 gul
den moeten verkopen om uit de
kosten te komen.
De expositie 'Aantrekkelijk textiel' in het gebouw Haagweg 4 trok op de openingsdag veel bekijks. De ten
toonstelling draait nog tot 16 november. foto taco van der eb
