GLO S EN
op de skipiste
LES ARCS
Wintersport
In Berner Oberland
doen ze alles om
toeristen te trekken
heeft alles wat de
wintersporter begeert
t i
'Ate
Carving
en snowboarden
voor durfals
REDACTIE ROB VAN DEN DO8BE1 STEEN
jM SCHOUTEN
Seriand stond lang bekend
iet duurste alpineland. Ook
met de mooiste toppen
e langste pistes, zeker in
J van Grindelwald met z'n
jfraujoch. Maar dat legde
igs toch minder gewicht in
chaal. Zwitserland was
der gezellig dan Oostenrijk
rankrijk terwijl sfeer en de
's in toenemende mate
ies bepaalden. Skiën kon je
al, feestvieren of iets geks
ernemen in ieder geval niet
en de Zwitsers. De
!irmat van het alpineskiën
een imagoprobleem,
witsers, met een economie
waar leunt op het toerisme,
ien de boodschap
j tepen. Ze zijn er mee bezig.
/fa is tenminste waar deze reis
trhet kneuterige Adelboden
iet mondaine Grindelwald
jadruk op wordt gelegd. Met
recht. Het tweede jaar op
jn de prijzen voor skipassen
rindelwald en Adelboden
verhoogd. Dat terwijl de
ten in vooral Oostenrijk
verluidt maar blijven
en. Een weekje skiën kost je
rigens in Grindelwald nog
gulden per persoon,
lboden is iets goedkoper,
r: ingrijker is echter dat de
tsers uit alle macht
tieren zich nu te
erscheiden. Goed, wie de
e nacht wil doortrekken in de
Het Jungfraujoch. Europa's mooiste rijtje Alpentoppen. De
machtige rotswand van de Eiger, Clint Eastwood vond er ooit
inspiratie voor een film, de besneeuwde monnikenkap van de
Mönch en de Jungfrau zelf natuurlijk. De witte maagd is 4158
meter hoog en herbergt het hoogstgelegen treinstation ter wereld.
Een paar honderd meter lager kan je zo naar beneden skiën.
Heerlijk. Maar de postmoderne wintersporter wil meer. De
Zwitsers merken het aan teruglopende bezoekersaantallen. Ze
spelen er op in. Met van alles. Een romantisch nachtje in een iglo
en een wandeling met een paar lama's. Het kan allemaal in het
Berner Oberland.
kroeg kan nog altijd beter naar
het Oostenrijkse Kirchberg
gaan. Maar voor de liefhebbers
die vooral een keer 'wat anders'
willen proberen bieden beide
dorpen meer dan genoeg mafs.
Grindelwald en zijn
majestueuze jungfraujoch
moeten dan het eerst genoemd
worden. Het is in vele opzichten
een bijzonder skigebied.
Allereerst natuurlijk vanwege de
trein die tot 3500 meter hoog in
de ingewanden van de Jungfrau
doordringt. Spoorlijn naar de
hemel, zeggen de Zwitsers in
alle bescheidenheid. Al sinds
1912 bestaat deze baan. Een
j unieke attractie blijft het, het
j hoogste station ter wereld. Een
dure ook, een retourtje kost 137
I gulden per persoon.
Maar dan zie je ook wat. Twee
keer stopt de trein onderweg
om de passagiers de kans te
geven door twee uitgehouwen
kijkramen de angstig steile
rotswanden van de Eiger van
dichtbij te laten zien. 'Er zijn
pas nog twee bergbeklimmers
op deze wand omgekomen',
meldt een gids nuchter. Leuk
om te weten.
Bij het eindstation, we happen
inmiddels al een beetje naar
adem in de ijle lucht, is een hele
poppenkast. Er is een multi-
mediashow, een ijspaleis en bij
verschillende restaurants kan je
in hoge sferen dineren. Wij
kiezen eerst voor een ritje in de
lift. Nog een paar honderd
meter hoger, naar de prachtige
uitkijkpost de Sphinx. De top
van de Eiger, de 2,4 kilometer
lange Aletschgletsjer en
natuurlijk de Jungfrau. Het dak
van Europa, letterlijk
adembenemend.
Dat is het ook als halverwege de
afdaling de donkere tunnel door
de rotsen eindigt en station
Eigergletscher opdoemt. Want
vanaf dit punt kun je naar
beneden skiën, of snowboarden
uiteraard. De afdeling is zwart,
maar ook voor de minder
begaafden te doen. En het
Schilthorn (2970 meter) met op de voorgrond een panorama-restaurant dat uitzicht geeft op de Gletscherhorn.
FOTO SCHWEIZ TOURISMUS/C SONDERECCER
gevoel als je het monster
bedwongen hebt nemen ze je
nooit meer af. Zo is het
overigens in het hele regio, met
meer dan 200 kilometers piste
en 49 liften voor skiërs van elk
niveau een genot.
Skibungee
Maar goed. Tot hier toe veel
moois maar niets bijzonder
geks of anders. Dat is er genoeg
in Grindelwald. Wat wilt u?
Snowboarden in de halfpipe.
Wat gewoontjes inmiddels,
maar dat kan natuurlijk. Zij die
het weten kunnen noemen het
snowboardpark, meestal irritant
behendige tieners, in
Grindelwald uitstekend. Het
Zwitsers kampioenschap wordt
er zelfs gehouden. Iets wilders?
Karten in de sneeuw. Geen
probleem. Een rondje in een
helicopter, doen we ook voor u.
Skibungees maken. Nooit van
gehoord zegt u? De
eigenaardigheid is dat je met
skis en al gelanceerd wordt door
het bungee-touw, de berg op.
Het gekste idee is toch wel het
wandelen met de lama's. Ook
dat is mogelijk. Wel even een
andere lift nemen, die van de
First-bahn, maar dat is allemaal
in de prijs van je skipas
inbegrepen. Dan doen we dus
de volgende dag. En ja hoor,
daar staan ze te grazen. Echte
lama's uit het Andes-gebergte.
I De man van het
toeristenbureau doet of het de
gewoonste zaak van de wereld
is. 'We hebben een
i tegenwoordig een heleboel
wilde en gekke dingen in de
aanbieding. Maar er zijn ook
i mensen die op een andere
I manier iets unieks willen doen.
i Die in de band met het dier iets
van inspiratie en ontspanning
vinden. Die krijgen een lama
j mee als lastdier en trekken er
op uit. Het lijkt gek misschien
maar het idee is heel
succesvol."
Tot jezelf komen met een lama.
Grindelwald gaat new age. Het
zal best. De attractie die op het
reisgezelschap het meeste
indruk maakte was toch weer
een vrij ouderwetse. Sleetje
rijden. Maar dan wel in het
pikkedonker station Alpiglen,
een van de eerste stations
richting de hemel. We zijn er al
gauw van overtuigd dat dit
avontuur aan het brein van een
gestoorde ontsproten is. Het
zicht is nauwelijks vijf meter,
vooral dankzij het schaarse licht
dat uit dorp in het dal opstijgt.
Geen ideale voorwaarden voor
een afdaling op een paar
afgebladderde plankies hout
met twee roestige strips ijzer
eronder.
En toch. Toch is de afdaling,
richting een pan kaasfondue en
vervolgens op steeds ijziger
stukken piste door naar het dal,
een echt avontuur. Remmen
gaat eigenlijk niet, en dus vliegt
iedereen op z'n beurt uit de
bocht en op z'n gat, al dan niet
na een zetje van een rivaal. Echt
gekke dingen zijn echter niet
waarschijnlijk, daarvoor is het
allemaal te laag bij de gronds op
zo'n sleetje. Zo exotisch als
reusachtige elastieken en
rustgevende lama's is het niet,
maar zeker zo leuk.
Gemoedelijk
De opmerkelijkste attractie in
Adelboden, een overnachting in
een iglo, proberen we gelukkig
niet uit. Die schijnen overal in
het Berner Oberland uit de
sneeuw te worden geperst. Even
een avondje eskimootje
nadoen, lekker dicht bij elkaar
kruipen. Volgens Jorg Blom van
het toeristenbureau is het een
groot succes. „Mensen vinden
het romantisch. En het past
toch goed bij de sfeer die we
hier willen uitstralen. Dit is een
dorp en een skigebied voor
families. Niet al te gek, wel
sfeervol en gezellig."
Gemoedelijk is het er
inderdaad. Het dorpje is
compact en in de kroegen
klinken voornamelijk de
standaard oud -Zwitserse
dijenkletsers. De paarden voor
de arreslee staan al te trappelen
om liefhebbers een paar
kilometer de bergen in te rijden
voor een knus avondje Zwitsers
grillen. Het gejodel ontbreekt er
nog net aan. Dat doet de gids
wel even tijdens het fikse
partijtje skiwandelen dat volgt.
Ook weer iets anders voor de
hele familie. Je krijgt een paar
bergschoenen aangemeten.
Daar wordt vervolgens een
halve meter lange netkous
vastgebonden aan een
roestvrijstalen frame aan
gekoppeld. Een paar stokken
erbij om de stellage vooruit te
duwen en je loopt zo waar door
de diepe sneeuw te banjeren.
Het is allemaal een stuk minder
spannend en indrukwekkend
dan in Grindelwald. Maar juist
voor de wat bedeesder
wintersporter wellicht des te
aardiger. Adelboden is ondanks
aandoenlijke pogingen tot een
eigen soort nieuwlichterij meer
zichzelf gebleven. Een schattig
en o zo Zwitsers truttig
alpendorpje waar je prachtig
kan skiën en snowboarden. En
tot jezelf komen in een iglo
natuurlijk, voor de liefhebber.
0( leen snelheid van dik tweehonderd kilo
ter per uur op een paar lange latten over
ikklaar ijs naar beneden razen. Bij het
ie alleen al lopen de rillingen over je rug.
aar dergelijke stunts zijn dan ook alleen
orbehouden aan een handjevol mannen
vrouwen dat als een menselijke Ferrari
lerspeciaal geprepareerde pistes naar be-
den suist. En één van de weinige, snelle
d nen die deze aardkloot rijk is, ligt in de
ibnse Alpen. In Les Arcs om precies te zijn.
Kt gebied bestaat uit vier centra: Are 1600,
I c 1800, Are 2000 en Bourg St. Maurice. De
I derzettingen zijn onderling met elkaar
tbonden en als het op skimogelijkheden
inkomt, kan het domaine du ski de concur-
ntie met andere wintersportparadijsjes
oeiteloos aan. Met de après-ski was het ja-
nlang wat minder gesteld, maar sinds het
de Fransen is doorgedrongen dat je er
Et prachtige skigebieden alleen niet bent,
idt de de wintersporter in Les Arcs nu ook
avonds redelijk wat verpozing. En kan hij
hmoed indrinken voor een 'vrije val' op
idergenoemde snelheidspiste.
p mogelijkheid is er namelijk. Halverwege
tten graag - dat wel - en eerst wat lessen
imen natuurlijk. Een snelheid van 100 kilo-
'ter per uur wordt al snel gehaal, zeker als
es hebt gekregen van één van de toppers.
Ekans zit er in. Francoise Beguin namelijk
gewoon' skilerares in Les Arcs. Als je haar
tig ziet met een klas beginners, denk je
et direct aan een snelheid. Laat staan datje
moedt oog in oog te staan met een van de
fsnelste vrouwen ter wereld,
tncoise Beguin is 39 en heeft een persoon-
1 record van 210,186 kilometer per uur
hter haar naam staan. Maar sinds ze moe-
ris, laat ze het pure snelheidswerk over
"anderen. „Ik kan dat risico niet meer ne-
P" voor mijn kind", zegt ze glimlachend,
'zeis gestopt profiteren beginners en ook
torderden die naar Les Arcs komen van
ar enorme ski-ervaring. „Ik vind het wel
rkals leerlingen een kansje wagen. Geloof
zo goed als alle risico's worden uitgeslo-
Degenen die het aandurven, gloeien na
ln poging van trots. Terecht. Het gebeurt
niet elke dag dat je rond de honderd kilome
ter per uur haalt."
Met dat lesgeven is in Les Arcs al sinds een
jaar of vijftien overigens iets bijzonders aan
de hand. Degene die hier voor het eerst op
de latten staat, zal aanvankelijk vertwijfeld
naar beneden kijken. Met in zijn hoofd de
vraag: 'Moet ik het op zulke skietjes leren?'
En inderdaad. In Les Arcs begin je op 'afge
zaagde' ski's, die niet langer zijn dan 1.20
meter." Francoise Beguin: „Elders wordt er
wel eens gelachen om onze aanpak. Maar wij
geloven er in. Elke dag zetten we de leerlin
gen op een beetje langere ski's. En aan het
einde van de week sta je op de latten die bij
je lengte passen. Dank zij dit systeem krijgen
de leerlingen de juiste techniek veel beter en
vooral sneller onder de knie. Dus hebben ze
ook veel sneller lol."
Terwijl dit grandioze gebied de skiër op zich
zelf al zoveel plezier verschaft. Alle hotels en
appartementen bijvoorbeeld, liggen zo dicht
bij de pistes dat je bij wijze van spreke op de
drempel van je voordeur de ski's kunt onder-
clippen, waarbij het opvalt dat al die accom
modaties, dank zij een uitgekiende bouwstijl
volledig opgaan in de omgeving. Voor de ho
tels geldt bovendien dat ze in het verstrekken
van service steeds verder gaan. Zo heeft Mer-
cure, de grootste hotelketen ter wereld, er
een zogeheten Grand Hotel met onder meer
een eigen skiverhuurbedrijf. Ook kan men er
skipassen aanschaffen. In de rij staan is er
niet bij. Dat alles onder het motto 'het ge
mak dient de mens'.
Datzelfde gemak is overigens kenmerkend
voor het hele gebied. Want de 200 kilometer
aan pistes voert de skiër grotendeels door
bossen die voor een zeer aangename be
schutting zorgen. Bovendien biedt Les Arcs
voor ieder wat wils of het nu kinderen, zijn
beginners, gevorderen ofver-gevorderen.
Voor die-hards is het aardig te weten, dat Les
Arcs (net als 1 'Alpe d'Huez trouwens) prat
gaat op het bezit van de langste zwarte piste
van Europa. De zeven kilometer lange afda
ling begint op de gletsjer van de Aiguille
Rouge op 3226 meter en eindigt, met een
verval van 2026 meter, in Villaroger. Elke
skiër komt in dit gebied ruimschoots aan zijn
trekken.
PIETER DE LANGE
iUfefefer:
Les Arcs heeft voor iedereen wat wils.
Carving is booming' staat er
uitdagend te lezen op een
nieuw type ski's. Of de nieuwe
vorm van skiën net zo'n vlucht
neemt als het snowboarden valt
echter nog te bezien. Maar ze
ker de geoefende skiër mag zich
de ervaring van het carving niet
laten ontnemen. Huur een mid
dag een paar speciale ski's en
beleef de kick van hel avontuur
lijk afdalen zonder skistokken.
De gebruikelijke hulpmiddelen
kunnen achterwege blijven,
want op de sterk getailleerde
latten gebruik je gewoon je ar
men om te corrigeren, ineen
gedoken op carving-ski's, die
een stuk korter zijn dan alpines
ki's, steun je in een bocht ook al
gauw op een hand in de
sneeuw. Extreem in de bocht
liggend krijg je een skigevoel dat
sterk aan het snowboarden doet
denken.
Een Nederlandse kok al jaren
werkzaam in het Tiroler Ler
moos en skifanaat vergelijkt
carving met een rijden op een
brommer, zo eenvoudig en
comfortabel daal je af. In het
spoor van skileraar Engelbert
uit het Zugspitzegebied heeft
het er inderdaad veel van weg.
Zeker als het tempo er goed in
zit zijn controle en stahiliteit
geen probleem, draai je makke
lijk bochten en mis je je skistok
ken geen moment.
In tegenstelling tot het alpines
kiën belast je bij het carving
beide ski's. Zeker op wat ijzige
hellingen heeft dat als groot
voordeel dat je makkelijker kan
kanten en dus meer grip en
controle hebt. Bovendien is het
niet nodig om zoals bij het re
guliere werkje ski's bij elkaar te
houden. Integendeel, hij car
ving zet je de ski's een stuk uit
elkaar. De nieuwe vorm van ski-
en vraagt wel om redelijk brede
hellingen om grote zwierige lus
sen te kunnen maken. Op een
bospad komende de wonderlij
ke latten minder goed tot hun
recht.
Op de pistes zie je de typische
carving-ski's vooralsnog maar
mondjesmaat. Skischolen zul
len het gebruik ervan moeten
promoten door carving in hun
aanbod op te nemen, zo menen
insiders. Over de levenskansen
van het snowboarden hoeft nie
mand meer in te zitten. De
jeugd heeft zich al massaal op
de brede skiplank gestort, veelal
gestoken in trendy kledij, zo
blijkt ook in Lermoos. Het alpi
neskiën lijkt voor de jongste
groep wintersporters definitief
te hebben afgedaan. Talrijke
jeugdige nieuwkomers gaan
zelfs onmiddellijk met een
snowboard aan de slag en doen
geen moeite om zich het alpi
neskiën nog meester te maken.
De bewondering voor de deel
nemers aan beide disciplines
groeit eens te meer als je daags
tevoren je zelf aan een middagje
snowboarden gewaagd hebt. De
goedlachse Florian, een snow-
boardleraar van nog geen twin
tig jaar uit I-ermoos, werkt zich
in het zweet om je de eerste be
ginselen bij te brengen. Aan
vankelijk voel je net zo hulpe
loos als tijdens je eerste skiles
sen, maar gaandeweg word je
j de sneeuwplank een beetje de
baas. En mag je zelfs de lift in
I om een echte helling te gaan
bedwingen. Met vallen en op
staan wordt de klus geklaard.
Voldaan en weer een ervaring
rijker sluit je het middagje
snowboarden in Lermoos af.
Het smaakt echter naar meer,
ook voor een veertiger al kent
die drommels goed zijn beper
kingen. Snowboarden als een
jonge god is helaas voor hem
niet meer weggelegd.
