Toneelspelen? Dat is vooral proberen niet te spelen'
'Ga nog niet in zee met
projectontwikkelaars
Buijze Pers investeert in
veiligheidsmaatregelen
ens en
Ci ef
Fietsbrug op tijd klaar
Bloembollenmarkt Lisse
telt talloze variëteiten
Leiden Regio
'Centrum van Rijnsburg
moet bijzonder worden'
Prima parcours
Politie controleert verlichting fietsen
7
runsburg paul van der kopij
rijnsburg paul van der kopij
Rijnsburg moet meer doen met
zijn Vliet. Dit historische stukje
is heel speciaal en kan mis
schien nog specialer worden,
bijvoorbeeld door sommige ge
deelten autoluw te maken. Die
boodschap krijgt de Rijnsburgse
politiek van het adviesbureau
BRO dat de komende maanden
een ruimtelijke visie gaat ont
wikkelen voor het hele centrum:
voor de winkels, voor het wo
nen, voor scholen en andere so
ciaal culturele voorzieningen.
Voor zo'n visie hebben de poli
tieke partijen, met uitzondering
van de WD, 70.000 gulden over.
De studies die tot nu toe zijn
verricht, vinden veel raadsleden
te eenzijdig. Ze zijn te veel ge
richt op winkels en bovendien
geregeld betaald door bepaalde
winkelcentra.
Er zijn nogal wat hete hang
ijzers, zoals de vraag of de win
kelcentra Remise en In de Hof-
tuin echt samengevoegd moe
ten worden, zoals de Heidemij
eerder voorstelde. Bovendien
blijken omwonenden van In de
Hoftuin extra waakzaam sinds
Albert Heijn daar groter werd en
ze moesten vechten tegen al te
rigoureuze ingrepen in hun
buurt.
„We hebben in Rijnsburg al-
Ruim dertig kramen met hon
derden soorten bollen staan
vrijdagavond 17 oktober tus
sen 18.00 en 21.00 uur en za
terdag 18 oktober van 9.00 tot
17.00 uur opgesteld in de over
dekte veilinghallen van de
CNB aan de Grachtweg in Lis-
se. Deze 24ste nationale bol-
lenmarkt is gratis toegankelijk.
Op de markt is een heel breed
assortiment bollen aanwezig.
Bovendien staan bij kraampjes
kwekers die kopers een des
kundig advies kunnen geven.
Naast talloze variëteiten tul
pen, hyacinten en narcissen,
worden er ook bijzondere bol
gewassen aangeboden zoals
scilla's, arytrhroniums, alliums
en frittilaria's.
Nog voor het einde van het jaar ligt er een fietsbrug over het Oegst-
geester Kanaal, tussen de Rijnsburgse Evertsenstraat en het Kat-
wijkse bedrijventerrein 't Heen. De provincie eiste dat ook. Het
a' CDA was bezorgd dat de gemeente geld zou mislopen, nu de brug
er nog niet is. Volgens wethouder F. Vletter wordt de bmg gemaakt
op het terrein van het bedrijf dat de bouwopdracht heeft binnenge
sleept.
Adviesbureau maakt ontwikkelingsvisie
vast wat rondgekeken en eerste
indrukken opgedaan", aldus H.
Linders van BRO. ,,Zo viel op
dat het centmm eigenlijk in drie
delen uiteen valt. Winkelcen
trum In de Hoftuin en omge
ving, een middengebied met
van alles en nog wat en tenslot
te de Remise. Tussen die twee
uiteinden is eigenlijk geen rela
tie, zeker niet voor voetgangers.
En de Remise is niet echt een
concurrent voor In de Hoftuin
omdat het zo'n totaal andere
functie heeft, meer een soort
buurtwinkelcentrum is.
„Vervolgens kun je je afvra
gen of er wel een relatie tussen
die gebieden moet komen. En
wat je met zo'n pool als In de
Hoftuin doet. Is het verstandig
om het daar helemaal vol te
bouwen? Je moet dan wel weten
of de omgeving dat kan heb
ben." Zo benadrukt hij dat de
toevoerwegen wel erg smal zijn
en niet erg helder aangegeven.
Om een goede visie te ont
wikkelen op dergelijke zaken,
wil het onderzoeksbureau eind
oktober interviews houden met
gemeentebestuurders, ambte
naren, maatschappelijke groe
peringen, middenstanders en
omwonenden. Uiteindelijk
moet er een ontwikkelingsvisie
komen, die in januari naar de
gemeenteraad kan.
oegstgeest Eindelijk iemand die blij is met de bouwbrug over de Haarlemmertrekvaart. De woonbootbe
woners wilden die brug niet vlak langs hun eigendommen, de bewoners van het Trekvaartplein hadden
bezwaar tegen de aansluitende weg vlak langs hun woonwagencentrum. Maar deze crosser heeft er een
prima parcours in herkend. Een echte uitdaging. Vier betonplaten, daar komt 'ie nog wel overheen. Maar
of hij ook die barrage van tien weet te nemen...? foto loekzuyderduin
Onder de titel 'Goed licht, al
licht' gaat de politie Duin- en
Bollenstreek vanaf 20 oktober
extra controleren op de verlich
ting van fietsen en bromfietsen.
De aandacht ligt vooral lop de
schoolgaande jeugd.
Overtreders krijgen een 'rode
kaart'. Dat houdt in dat bekeu
ringen nog ongedaan kunnen
worden gemaakt als overtreders
binnen acht dagen hun fiets of
bromfiets met een goede ver
lichting aan de politie kunnen
tonen. Gebeurt dit niet dan
moeten ze de bekeuring beta
len. Vorig, jaar kregen overtre
ders eerst een gele kaart als
CHEF JAN PREENEN. 071 -5356414, PLV.-CHEf HERMAN JOUSTRA, 071-5356436
WLTO waarschuwt kwekers Oostpolder
waarschuwing.
Na twee weken stopt de rode
kaart-actie en deelt de politie
direct een bekeuring uit. De
boetes liggen tussen de 20 en 70
gulden. Sommige fietsenhande
laren steunen de actie van de
politie en geven kortingen bij
aankoop of montage van een
verlichtingssetje.
roelofarensdveen marieta kroft
Kwekers in de Oostpolder in
Roelofarendsveen moeten nog
niet in zee gaan met projectont
wikkelaars. Dat adviseert de
Roelofarendsveense afdeling
van de Westelijke Land- en
Tuinbouworganisatie (WLTO).
„Eerst moet duidelijk zijn of er
vervangende tuinbouwgrond
voor deze kwekers in Nieuw-
veen te verkrijgen is", licht
voorzitter Jan Klein toe. „Daar
na moet ook de provincie nog
akkoord gaan. Het is dus nog
helemaal niet zeker of deze pol
der een recreatiegebied kan
worden."
Dit jaar zal die duidelijkheid
niet meer komen, zo verwacht
de plaatselijke tuinbouwvoor-
man. Zodra die er wel is, roept
de WLTO de betrokken kwekers
van de Oostpolder bijeen voor
een voorlichtingsavond.
Het bureau B M projectad-
visering uit De Kwakel, archi
tectenbureau Van Rijn Part
ners uit Roelofarendsveen en
het bouwbedrijf Jos Jansen uit
Rijpwetering presenteerden on
langs hun gezamenlijk plan om
van een deel van de Oostpolder
een recreatiegebied te maken.
Met name in het oostelijke deel
van deze polder zou het tuin
bouwgebied plaats moeten ma
ken voor zomerwoningen, een
hotel, strand, arken en 'groen-
gordels'. De initiatiefnemers ha
ken in op plannen van de over
heid en agrarische belangenor
ganisaties om de glastuinbouw
te concentreren en om in on
rendabele kassengebieden re
creatie en natuur te ontwikke
len.
WLTO-voorzitter Klein staat
op voorhand niet negatief te
genover recreatie in de door
smalle en kleine kavels geken
merkte Oostpolder. „Veertig
procent van de grond is toch al
in handen van particulieren."
Klein hoopt dat éls er recreatie
wordt ontwikkeld, het hele ge
bied wordt aangepakt en niet
een enkele kweker achterblijft.
„Maar als een kweker er toch
wil blijven, is dat natuurlijk zijn
eigen verantwoordelijkheid",
beseft hij.
De gemeenteraad van Lie-
meer, waaronder Nieuwveen
valt, besluit op 4 november of
kwekers uil de regio welkom
zijn in hun gemeente. Burge
meester en wethouders zijn po
sitief om het recent gerealiseer
de tuinbouwgebied Nieuw-Am-
stel van 35 hectare met nog
eens 45 hectare uit te breiden
ten behoeve van de regio. De
politiek van Nieuwveen is nog
verdeeld. Liemeer is de enige
gemeente in de Rijn- en Veen-
streek die tot nu toe is aangewe
zen voor grootschalige tuin
bouw.
Informatiebijeenkomst over schade door hoge waterstand
noordwukerhout/warmond
De Westelijke Land- en Tuin
bouw Organisatie (WLTO)
houdt vanavond een informa
tiebijeenkomst voor bloembol
lentelers die last hebben gehad
van waterschade door te hoog
grondwater in de Duin- en Bol
lenstreek. De bijeenkomst be
gint om 20.00 uur in 't Victor-
huis aan het Sporkenhout 12 in
Noordwijkerhout.
Gedeputeerde I. Heijkoop
van de provincie Zuid-Holland
licht de rol van de provincie
toe bij het voorkomen van
wateroverlast. Een ver
tegenwoordiger van de Ilage-
lunie is aanwezig om de eind
uitkomsten van de schadetaxa-
tie te bespreken.
Het Hoogheemraadschap
Rijnland geeft informatie over
de maatregelen die het neemt
of nog wil nemen.
noordwijk conny smits
De drukmachines van huis-aan-huisbladuitgeve-
rij Buijze Pers in Noordwijk worden nog deze
week veiliger gemaakt. Zo zullen onder meer de
assen worden verlengd en zal niet langer met een
zogenoemde 'bovenste rol' worden gewerkt. Di
recteur L. Buijze heeft besloten deze investering
snel te doen na het ongeluk dat een Leids perso
neelslid van de drukkerij overkwam. De man
raakte met zijn linkerarm bekneld onder een 800
kilo wegende papierrol. „Objectief gezien was er
geen sprake van onveiligheid", aldus Buijze.
„Maar door zo'n ongeval is objectieve veiligheid
niet meer genoeg. Je moet natuurlijk alles doen
om het risico nog verder te beperken."
Volgens personeelslid B. Boerekamps waren de
veiligheidsmaatregelen voor een aantal collega's
voorwaarde om het werk volgende week te her
vatten. Donderdag en vrijdag bleven de drukkers
thuis. „Ten eerste vanwege de grote schok van
het ongeluk, ten dele omdat je na zo'n ongeval
nog meer waarde hecht aan de veiligheid."
Er was, aldus Boerekamps, geen sprake van een
staking. „Aangezien Buijze ons na hel ongeluk
niet erg onder druk heeft gezet om wél te gaan
werken. Sommige mensen hadden het er na het
ongeval zó moeilijk mee, dat ze niet eens meer in
de buurt van de drukkerij durfden te komen."
Volgens het personeel is een aantal klachten
over de machines al eerder bij de directie aange
kaart. „Met name met een nieuwe pers deden
zich nogal eens problemen voor. Maar met ver
beteringen zijn vaak grote investeringen gemoeid
die de directie ook niet direct kon doen. Nu blijkt
het geld echter opeens geen probleem meer."
De toestand van de Leidenaar die woensdag
gewond raakte, is inmiddels redelijk te noemen.
De man is geopereerd, waarbij de arm behouden
kon blijven.
Jackie Laborclus (37), docente drama met hart en ziel
M oals men het in de volksmond
j noemt: een poepie van een huisje
in een Leids hofje. Een kamer,
vvaarvan de wanden zijn behangen met fo-
.to's van voorstellingen waarin Jackie Labor-
dus zelf ooit heeft meegespeeld of die ze
heeft geregisseerd. Als de fotograaf haar op
het lommerrijke binnenplaatsje wil vastleg
gen, weet ze niet hoe ze haar gezicht moet
houden. „Laat me maar even een rol spe-
n, dan kom ik natuurlijker over", zegt ze,
en opeens is ze met een denkbeeldig ie
mand in gesprek over een prachtige, prach
tige, appelboom terwijl de camera klikt en
plakjes Jackie maakt.
„Waai- dat verlangen om voortdurend to
neel te spelen vandaan komt, weet ik niet",
i zegt ze even later, na een slok van haar Spa
te hebben genomen. „Maar op de lagere
school waren er twee dingen die ik graag
I deed: schooltje spelen en toneelspelen. Aan
sport bijvoorbeeld had ik een vreselijke he
kel. Dat was één grote ellende. Als ik een
vogelnestje moest maken, kwam ik gewoon
de ringen niet meer uit. Dan moesten ze me
loswrikken. Toneelspelen en schooltje spe
len, daar hield ik van. Nou, die twee dingen
zijn nu in mijn vak samen gekomen."
„Toen ik eindexamen deed voor het VH-
10 moest ik meedoen in een toneelstuk. Ik
dacht: ik doe het zo goed dat de leraar er
straks iets van zegt. En, ja hoor: achteraf zei
I hij dat ik echt toneel moest gaan spelen.
Dat is wel uitgekomen. Ik heb een tijd bij
Imperium gespeeld. Ik speelde Elizabeth,
de huishoudster van de vrek Scrooge in 'A
Christmas Carol' van Dickens. Heel leuk,
want Scrooge had eigenlijk helemaal geen
i huishoudster. Die was er door een regisseur
bij verzonnen. Ik speelde een irritante, bet
weterige vrouw, die misschien wel een
beetje verliefd was op Scrooge. Heel leuk."
„Ooit heb ik de rol van een oude, vieze,
hoer moeten spelen. Vuile Aal, in 'De Bil-
lenburcht' van Bart Vieveen en Loek van
Kesteren. Er kwam een journaliste om me
te interviewen en ik bleef die rol volhou
den." Er volgt een stukje onvervalst Leids,
met veel 'ja, tsoch? niet tsan?' erin. Dan,
■tiet een normale stem: „Die journaliste was
volledig de weg kwijt. Ze probeerde me de
hele tijd over te halen om gewoon Jackie te
zijn. Maar ik zei: 'Jackie, wie is Jackie?' Die
ken ik niet.' Op een gegeven moment ging
ik weg. Toen ik weer terug
kwam, stelde ik me keurig
voor."
„Ik heb een tijd lang op ba
sisscholen les gegeven zonder
dat ik daartoe officieel be
voegd was. Maar op een keer
moest ik na een aantal jaren
een eindexamenles geven
voor een inspectrice die zou
beoordelen of ik wel geschikt
was. Na afloop van de les zei
ze: 'Je wilt veel te veel. Je kunt
les gaan geven, maar je moet
goed weten wat je wilt. Als je
dit lang zo doet, lig je straks
op apegapen. En na een jaar
wist ik het en heb ik mijn di
ploma gehaald."
„Toneelspelen, tja, wat is
dat eigenlijk? Dat is vooral
proberen niet te spelen.
Vooral bij kinderen zie je
vaak dat ze gaan opzeggen. Ik
kijk wel e^ns naar die soap
series en dan zie je hoe slecht
er wordt geacteerd. Of het nu
gaat over de liefde of over het
buitenzetten van de vuilnis
bak, het wordt allemaal uit
gesproken alsof men bezig is
met een wasmiddelenrecla
me. Toneelspelen heeft heel
veel te maken met elkaar ver
trouwen. Je moet je veilig bij
elkaar voelen, je emoties
kunnen laten gaan. En vooral:
veel lol hebben."
Jackie's vader was hoofd
van een basisschool. Ze heeft
een jaar lang les gehad van
hem, sprak hem aan met 'pa
pa' terwijl de andere kinde
ren 'meneer' moesten peg
gen. Ze wilde naar de toneel
school. Dat mocht niet. .Ach
teraf gezien vind ik dat niet
zo erg", zegt ze. „Er is geen
groot actrice aan mij verloren
gegaan. Ik weet dat ik een
aantal dingen goed kan, maar
beroemd worden, dat hoeft voor mij niet. onzinnige dingen doen. Ik heb geen zin om
Lesgeven, daar hou ik van. En dan daarbij: een punaise te spelen. Mijn kracht is dat ik
je moet op die toneelschool toch wel veel goed kan vertellen. En mijn mimiek is sterk.
foto dick hocewoninc
Jackie Labordus. Komt van een familie die „waarschijnlijk ooit met de Hugenoten
naar Leiden is meegehuppeld." Gezicht van elastiek. Mond schuin, mond recht,
streng, guitig, arrogant, quasi-verleidelijk: alle uitdrukkingen gaan er als een
windvlaag overheen. Jackie Labordus, sweet zevenendertig and often been kissed.
Docente drama, geeft les aan kinderen en volwassenen. „Ik zeg voor een
voorstelling altijd: 'Je kunt het, je künt het. Zenuwen? Wat zenuwen! Gebruik ze!'"
Ik vind het heerlijk om die jonge kinderen
spelenderwijs iets te leren. Bij een voorstel
ling zit ik altijd in het lichthok. En dan zie je
dat zo'n kind soms even zijn
tekst kwijt is en hem dan
toch ineens weer oppikt.
Daar krijg ik kippenvel van.
Dan denk ik: hier doe ik het
voor."
„Ik ben dol op kinderen.
Maar ik heb ze zelf niet, het
is er niet van gekomen. Toen
ik vijf jaar was, moesten we
in een kring gaan zitten. Een
dikke, ongetrouwde kleuter
juf vroeg ons wat we wilden
worden. Ik zei: moeder. Ach,
ik werk nu de hele dag met
kinderen en dan wil ik 's
avonds wel eens rust heb
ben of een biertje gaan drin
ken. Ik heb wel wat relaties
gehad. Soms zit ik wel eens
in de kroeg en dan zie ik
daar een aantal ex-en van
mij toevallig bij elkaar zitten.
En dan denk ik: 'Jongens,
hebben we een reünie?' Ik
vind dat je in een relatie be
hoorlijk tegen elkaar moet
kunnen opboksen. Ik vind
het niet leuk als een vriend
de sterren van de hemel
voor me plukt en telkens
maar zegt: 'Hier, weer een
ster.' Dan denk ik al snel:
'Zeg, rot op met je ster.'"
„Kijk, ik ben nu zevenender
tig. Ik heb geen moeite met
ouder worden. Als is het wel
eens jammer dat als je je
leeftijd kenbaar maakt nie
mand meer zegt: 'Göh, dat
had ik nou echt niet ge
dacht.' De winkelmeisjes
gaan me nu ook al aanspre
ken met 'mevrouw'. Of soms
spreekt een student in de
Haarlemmerstraat me aan
met: 'Mevrouw, weet u hoe
laat het is?' Nee, niet zo
leuk."
„Ik heb in de tijd dat ik hier
rondloop een paar mensen
zien sterven. Ik weet niet of ik bang moet
zijn voor de dood. Als je dood bent, is het,
denk ik, afgelopen. Ik zeg altijd: leef met de
levenden en gedenk de doden. We zitten
hier een tijdje en we moeten er tegenaan. Er
moet meer gelachen worden en we moeten
vooral relativeren, veel relativeren. Ik hoop
alleen niet dat ik bitter word. Als dat ge
beurt, moeten ze me waarschuwen of me
een pilletje geven."
„Toen ik een jaar of zes was, zijn mijn ou
ders en ik aan de dood ontsnapt. Dal was in
Italië. We reden op een bergweg toen we in
eens een tegenligger in het oog kregen, een
grote vrachtwagen. Die chauffeur toeterde
naar twee meisjes die op de fiets voor ons
reden. Ze keerden plotseling om. Wij reden
door en stopten pas toen we voor ons een
paar enorme rotsblokken naar beneden za
gen donderen. Door een paar van die rots
blokken werden we naar de kant van de
weg geslagen. 'Ramen dicht!', riep mijn va
der, toen zich daarna een enorme wolk van
stof en steengruis verspreidde. Ze hadden
ergens een bergwand opgeblazen en dat
waren ze vergeten te melden. Politie erbij.
Maar we hadden niks. Ik zat achterin en ik
hoor nog een van die vrouwen daar
schreeuwen: 'Die kleine, die kleine!' Dat
ging dus over mij. Maar die kleine is er nog,
zoals je ziet."
Wie een tijdje praat met Jackie Labordus,
krijgt het gevoel alsof er van alle kanten
nieuwe mensen komen opduiken. De ene
keer kijkt ze als een femme fatale, de andere
keer komt de Leidse volksvrouw buurten.
Niet alleen de stad maar ook haar huis is
haar podium. Een van de mooiste rollen die
ze heeft gespeeld vond ze haar rol in 'The
Family' van Lodewijk de Boer.
„Ze zullen wel weer zeggen: daar heb je
haar weer met The Family, maar goed, dat
moet dan maar. Ik speelde het niet-spre-
kende zusje. Moest tweeënhalf uur op het
toneel staan zonder iets te zeggen. Alleen
met gebaren en mimiek de rol gestalte ge
ven. Ik had een konijn bij me, een speel
goedkonijn dat ik zelf had uitgezocht. Op
het laatst vertrap ik dat konijn. En daarbij
moet ik schreeuwen, hard schreeuwen. Ik
zal het hier niet voordoen, want dan bellen
ze de politie. Maar ik kan enorm hard
schreeuwen. Die schreeuw kwam uit mijn
tenen. Je zag de zaal verstijven. Ja, dacht ik,
dat moet ik hebben! Wat een schreeuw! Als
een vork over een leeg bord, maar dan dui
zendmaal versterkt
