'Jodendom mag geen
museumstuk worden'
Vernieuwingsgezinde rooms-katholieken voor dichte deur
Kerk Samenleving
Baby's zijn welkom
MAANDAG 13 OKTOBER 1997
•DICK VAN DER PLAS.071
Paus verklaart vijf personen zalig
Vaticaanstad Paus Johannes Paulus II heeft gisteren vijf perso
nen zalig verklaard. Het was de honderdste keer dat deze paus,
die in 1978 werd benoemd, zo'n ceremonie leidde. In totaal
heeft hij 770 personen zalig verklaard en 280 heilig. Dat zijn er
evenveel als alle pausen sinds de 16e eeuw hebben gedaan. Tot
de vijf behoorde de Belgische Emilie d'Oultremont (1818-1878).
Hoewel ze moeder van vier kinderen was, werd ze religieuze. In
1847 richtte ze een vrouwelijke orde op die nu in 21 landen ruim
duizend zusters telt. Haar beide dochters zijn ook tot de orde
toegetreden. De overige zaligen zijn de Mexicaan Elia del
Soccorso Nieves, een priester die tijdens de Mexicaanse revolu
tie aan het begin van deze eeuw door artti-clericale troepen
werd vermoord, twee Italiaanse priesters en een Italiaanse moe-
der-overste.
Bisschop Desmond Tutu. foto archief
Waarschuwing Afrikaanse kerken
addis abeba De Afrikaanse kerken hebben de regeringen ge
waarschuwd dat ze schendingen van de mensenrechten aan de
kaak zullen blijven stellen. In een verklaring zeiden ze dat ze de
Afrikaanse leiders goed in de gaten zullen houden. De Afrikaan
se Raad van Kerken (AACC) was onder leiding van de Zuid-Afri
kaanse aartsbisschop Desmond Tutu in de Ethiopische hoofd
stad Addis Abeba bijeen. ,,De kerk zal zich blijven uitspreken te
gen regeringsbeleid of maatregelen die tweedracht zaaien en
voor de bevolking ongehoord lijden tot gevolg hebben", aldus de
verklaring. De AACC koos zijn vice-voorzitter prof. Kwesi Dick
son uit Ghana als voorzitter. Hij volgt Tutu op, die tien jaar aan
het hoofd van raad heeft gestaan.
Crucifix Moeder Teresa naar paus
skopje Paus Johannes Paulus II krijgt het crucifix dat Moeder
Teresa in handen had toen zij op 5 september de laatste adem
uitblies. Zuster Nirmala, opvolgster van de heilige van de goot'
als overste van de Missionarissen van Naastenliefde, komt het
de kerkvorst overhandigen. Dat kondigde zuster Nirmala aan in
de Macedonische hoofdstad Skopje, de geboorteplaats van Moe
der Teresa. ,,We willen het crucifix daar brengen waar Moeder
Teresa graag kwam", zei ze. Burgemeester Risto Penov van
Skopje kondigde aan dat de stad een standbeeld van de wereld
beroemde non zal oprichten. Een straat in de Macedonische
hoofdstad draagt reeds haar naam. De Missionarissen van Naas
tenliefde zullen als eerbetoon aan „de stad die ons Moeder Tere
sa heeft gegeven" in Skopje een gaarkeuken opzetten.
'De vlam van het Concilie mag niet doven'
Ruim 350 vernieuwingsgezinde
rooms-katholieken mochten
gisteren de basiliek Paulus niet
in. De kosters maakten bezwaar
tegen spandoeken met teksten
als Dialoog in plaats van muil
korf, Voor een levendige kerk en
Beste bisschoppen, Wij wachten
op u. ,,We staan opnieuw voor
een dichte deur", zei woord
voerster Elfriede Harth van de
internationale vernieuwingsbe
weging 'Wij zijn de kerk', die dit
weekeinde in Rome bijeen
kwam. De beweging pleitte voor
herleving van de geest van het
Tweede Vaticaans Concilie, dat
35 jaar geleden werd geopend.
,,De vlam van het Concilie mag
niet doven."
In een oproep aan paus Jo
hannes Paulus II pleit de bewe
ging voor de toelating van vrou
wen tot het priesterambt, de
opheffing van het verplichte
priestercelibaat en een grotere
rol voor de leken in de kerk. De
brief werd bij de befaamde
bronzen deur aan een geestelij
ke van het Vaticaan overhan
digd. Dat de delegatie niet reeds
bij de Zwitserse Garde de brief
moest afgeven, werd als een
kleine overwinning beschouwd.
Maar in feite had 'Wij zijn de
kerk' op een dialoog met het
Vaticaan gehoopt, misschien
niet met de paus, maar dan
toch wel met een hoge prelaat.
De vernieuwingsbeweging
ontstond na de kerkelijke refe
renda, die in Oostenrijk en
Duitsland een succes was maar
in Nederland en andere landen
flopte. Bovendien kregen de
Nederlandse organisatoren van
de stichting 'Kerk hardop' de
wind van voren toen ze de
15.651 handtekeningen a<
schop Van Luyn van Rott
aanboden.
De 'eenzijdige en ong<
ceerde' inbreng van 'Keri f
op' werkt eerder verniet
polariserend en frustreret
dat zij bijdraagt aan de <t
in de kerk, zei Van Luyn in
Lesbische rabbijn Sarah nog altijd strijdlustig
amsterdam anp
Nog immer strijdlustig zet de
Britse rabbijn Elizabeth Sarah
zich in voor vernieuwing van
het liberale jodendom. Ze is
vrouw, lesbisch en voorstander
van de inzegening van homo
seksuele relaties in de synagoge.
Dat laatste viel bij het Britse li
beraal-joodse kerkgenootschap
zo slecht, dat Sarah zich ge
dwongen zag haar baan op te
zeggen.
Sarah was dit weekeinde te
gast bij de vernieuwingsgezinde
joodse gemeente in oprichting
Beit Ha'Chidush in Amsterdam.
Ze ging vrijdag in de Uilenbur
gersynagoge voor in de Kol Nid-
redienst aan de vooravond van
Grote Verzoendag. De sjoel in
de oude jodenbuurt van Am
sterdam was voor het eerst
sinds 1942 weer als gebedshuis
in gebruik.
„Als ik hier niet was uitgeno
digd, was ik rond Grote Ver
zoendag in geen enkele dienst
voorgegaan", vertelt Sarah.
Sinds haar geruchünakende uit
spraken over de inzegening van
homoseksuele relaties zijn libe
raal-joodse gemeenten in
Groot-Brittannië huiverig om
haar voor een synagogedienst te
vragen. „Ik word als te riskant
beschouwd."
In een preek over het verbond
tussen God en mensen kondig
de Sarah vorig jaar tijdens de
Kol Nidredienst aan dat ze eni
ge tijd daarna een dienst zou
leiden waarin de relatie tussen
twee vrouwen zou worden inge
zegend. Ze had het onderwerp
eerder in het openbaar aange
roerd en is altijd open over haar
lesbische geaardheid geweest.
Ze was dan ook hogelijk ver
baasd toen een man opstond en
haar toeschreeuwde dat wat ze
ging doen, de Here een gruwel
was. Vijf van de ongeveer 600
aanwezigen verlieten geschokt
de synagoge.
Onmiddellijk na het incident
legde de Reformbeweging,
waarvan ze een van de directeu
ren was, haar het zwijgen op.
Bovendien verklaarde dit libe
raal-joodse kerkgenootschap
dat van de inzegening van ho
moseksuele relaties geen sprake
kon zijn. Daarmee viel ook de
geplande inzegening van haar
eigen relatie in het water. Uit
eindelijk zag Sarah, die eerder
vijf jaar als rabbijn in een ge
meente had gewerkt, zich ge
noodzaakt haar baan op te zeg
gen. Ze doceert nu nog part-ti
me aan de rabbijnenopleiding,
het Leo Baeck College in Lon
den.
Juist door zijn houding inzake
de gelijkheid van vrouwen en
homoseksuelen kan het liberale
jodendom volgens Sarah tonen
dat het met de tijd meegaat.
„Ook wij die onszelf zo liberaal
vinden, moeten vooruitstrevend
blijven." Angst voor de reactie
van de orthodoxe geloofsgeno
ten ligt naar haar mening ten
grondslag aan de huiver van de
liberaal-joodse minderheid voor
vernieuwing.
„We kijken zo vaak over onze
rechterschouder dat we er een
stijve nek van gekregen heb
ben", aldus Sarah. „Maar de or
thodoxen accepteren ons pas
als we aan hen gelijk worden.
Daarom kunnen we beter trouw
blijven aan onszelf en op een
joodse manier reageren op een
veranderende omgeving." Het
jodendom moet volgens haar
geen 'museumstuk' worden.
„Geworteld in het verleden,
moeten we een creatieve ver
binding met de zich ontwikke
lende traditie leggen."
Vrouwen zijn in Britse libe
raal-joodse gemeenten in theo
rie gelijlcwaardig aan mannen,
aldus Sarah. Maar er zijn nog
steeds gemeentendie geen
vrouwelijke rabbijn willen en
die vrouwen niet op gelijke voet
met mannen in de diensten la
ten participeren. Sarah is lid van
een groep die onder de ludieke
naam De Halflege Boekenkast
meer ruimte voor vrouwen in
het jodendom opeist.
Ook voor homoseksuele man
nen en lesbische vrouwen zit
gelijkwaardigheid er volgens Sa
rah nog niet in. De reacties op
een tussentijds rapport van een
werkgroep die zich over de in
zegening van homoseksuele re
laties buigt, laten zien dat de
meerderheid daar fel op tegen
is. „De meerderheid wil homo
seksuelen wel tolereren maar
niet als gelijkwaardig behande
De Britse rabbijn Elizabeth Sarah (midden) zet zich nog altijd in voor vernieuwing van het liberale joden
Zij was het afgelopen weekeinde te gast in Amsterdam.
len", meent Sarah. Toch is haar
optimistische inschatting dat
het synagogale homohuwelijk
over een jaar of tien wel moge
lijk zal zijn. „De meeste tegen
stand ontstaat op het moment
dat de verandering nabij is."
Volgens rabbijn D. Lilienthal
van de liberaal-joodse gemeen
te in Amsterdam speelt de dis
cussie over de inzegening van
homoseksuele relaties bij de
Nederlandse liberale joden niet.
„De acceptatie van homoseksu
elen is hier groter", meent hij.
„In mijn gemeente doen homo
seksuelen gewoon mee. Ik ben
er ook niet zeker van dat homo
seksuelen die vorm van huwe
lijksinzegening wel willen."
De onafhankelijke groepering
Beit Ha'Chidush (Huis van ver
nieuwing) afficheert zich na
drukkelijk als gemeente waar
mannen en vrouwen en homo
en heteroseksuelen in alle op
zichten gelijkwaardig zijn
Ha'Chidush bestaat uit
tientallen, veelal jonge n
die zich niet bij bestaande
se gemeenten thuisvoele;
groep oriënteert zich op
nieuwende synagoges i
Verenigde Staten. De geve
liberaal-joodse gemeente
Nederland lijken meer i
Conservatieve beweging
VS, die dichter bij de ortho
staat.
Leidsch Dagblad
ANNO 1897
Woensdag 13 October
LEIDEN De Leidsche gymnastiek- en schermvereeniging
Sparta" zal Zaterdag 30 October a.s. een soirée met bal ge
ven in den foyer der Stadszaal ter gelegenheid van haar vijftien
jarig bestaan.
LEIDEN (Overgenomen uit het Bouwkundig Weekblad) De
gevel van het Rijnlandshuis aan de Breestraat te Leiden ziet er
tegenwoordig lang niet smakelijk, zelfs vies uit. De baksteen is
geolied geworden, en door de groote hoeveelheid die men van
die olie gebruikt heeft is deze afgedropen over de zandsteenen
gevelbanden.
WASSENAAR Door de commissie uit den Gemeenteraad
voor de electrische verlichting is aan de inwoners dezer ge
meente een circulaire gezonden, waarin mededeeling wordt ge
daan, dat er plan bestaat de gemeente van electrisch licht te
voorzien. De exploitatie zal door de gemeente zelve geschie
den. Voor de aansluiting zal ongeveer 7 per lamp berekend
worden. Voor elke lamp zal het eerste jaar berekend worden an
derhalve cent per uur, terwijl voor meterhuur elke maand een
som van 0.50 tot 1 in rekening gebracht zal worden. Nog
wordt door de commissie gewezen op de groote voordeelen van
het electrisch licht, als: vermindering van brandgevaar en het
groote gemak dezer verlichting. Het aansteken en uitmaken ge
schiedt door het draaien van een knop, men behoeft dus nooit
onnoodig licht te laten branen. De lampen behoeven niet
schoongemakt te worden, enz. Of het plan uitgevoerd zal wor
den, zal waarschijnlijk afhangen van het aantal ingezetenen,
dat op 15 October van zijn voorlopige instemming heeft doen
blijken.
ANNO 1972
vrijdag 13 oktober
LEIDEN - ,,De Leidse schouwburg wordt een uniek theater in
de wereld als het schetsontwerp, dat nu gereed is, wordt uitge
voerd", aldus een wild enthousiaste directeur Hans van Dam.
De gemeente zal echter zijn fiat nog moeten geven. Het is wel
zaak, dat spoedig met de bouw wordt begonnen, want de bouw
kosten stijgen snel. Dacht men aanvankelijk dat de verbouwing
5,3 miljoen zou gaan kosten, inmiddels rekent men al op 7,6
miljoen.
WARMOND Het Warmondse regenboogzeiljacht "Caatje van
Warmond" heeft een nieuwe stuurman gekregen: Mac. Berend
uit Voorschoten. Hij volgt Gé Biesot uit Oegstgeest op, die de
afgelopen periode de Warmondse kleuren met succes verdedig
de. Het schip is eigendom'van het Warmonds Syndicaat, 'n
tiental particulieren die Warmond een eigen plaats in de Water
sportwereld willen geven. Deze groep kiest om de drie jaar een
nieuwe stuurman.
LEIDEN Gisternacht is ingebroken in de technische school
Don Bosco aan de Boerhaavelaan. In de kantine werd gegeten
en gedronken en elders werd behoorlijk huisgehouden. Geld
potjes werden
L O F O
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
Koen, zoon van Arjan en Hanneke Zandbergen werd op 23 september geboren in Leiden.
KANTOOR
Rooseveltstraat 82
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 07
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 07
DIRECTIE
B. M Essenberg,
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T van Brussel (adjunct)
REDACTIE
J Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
J Preenen chef red Groot Leiden
A J.B M. Brandenburg, chef eindred. regio
F Blok, chef eindredactie algemeen
W F. Wegman, chef red Duin en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
T Brouwer de Koning chef Rijn- en
Veenstreek
Redactie: 071
Hoofdredactie 071
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 1
071
ABONNEMENTEN
bijvooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging
verstrekken tot het automatisch als
van het abonnementsgeld, ontvang
korting per betaling.
VERZENDING PER POST
per kwartaal (NL)
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTB
Voor mensen die moeilijk lezen, sled
ogeri hebben of blind zijn (ofeenae
leeshandicap hebben), is een samenvc
het regionale nieuws uit het Leidsch Da
geluidscassette beschikbaar Voor infer
0486-486486 (Centrum voor Gesprek
Lectuur, Grave)
LEIDEN - Geboren: Jolien dv. G. Ouds
hoorn en B.C.W. van der Plas Hilde dv.
G. Oudshoorn en B.C.W. van der Plas
Joost Victor zv. F.N Glasbergen en B V.
Riethoven Neline Henriëtte Eline dv.
C A. van der Plas en J A. Hoek Max zv
J l. de Visser en M. van der Wulp Lena
Christine dv. G.J. Visser en H. Verweij
Pepijn Wout zv. J.H Franken en A.M.
van Dijk Nadir zv. F. Bayram en Y
Bayram Jim zv. S.J.R. Pracht en M
van Leeuwen Fleur Roberte Hélène dv.
H F C. Nijman Btissame dv. M Mizab
enR. Mizab Lars Ruben zv. P J.M.
Evers en C.W M. van Houten Job Jan
Willen zv F.H A -van Eijndhoven en A C.
van Galen Pepijn Philemon zv. M E
Lamers en M.M.W Bremer Sven zv. C.
Weijermans en Y van de Meij Kylie
Sophie dv. T M. van Beek en A.S. Pons-
tein Jona dv. P.G. van Hamme en
G.M.J. van der Lans» Rolf zv. R.J.H.
Jerphanion en E.M. Homburg Calvin
zv. A.W.M. Huijsman en M.M.C. Vinkes-
teyn Nicolaas Johannes zv. J.H. Ter
Heerdt en C. Velthuis Rüghan zv. N.
Art en S. Ari Lieke Maria dv. R.L.S.M.
Pessers en G. van Reeuwijk Jelle Cor
nells zv. T.J.L. Cornelissen en S.L. Nau-
ta Martijn Willem zv. F. Wildeman en
A.J.C. Medenblik Myrthe dv J
Kraaijenoord en I. Kikkert Bram Ste
ven Pieter zv. R.V. Mulders en J van
Gorkum Nikola zv. G Topib en M. To
rment «Johannes Dennis zv P P.G.
Randsdorp en L. Groenewoud Eline
Helena Coriene dv J. Zeeman en N.G.
de Mooij Mees Berend zv. R L.J. van
Foto's van uw pasgeboren baby zijn welkom bij het Leidsch Dagblad. U kunt ons binnen twee
weken na de geboorte bericht sturen, vergezeld van een fotootje en met vermelding van naam,
namen van de ouders en de woonplaats. Insturen naar Leidsch Dagblad, o.v.v. baby's, postbus
54,2300 AB Leiden.
K
w^mmammÊÊm
N H U I Z E
der Meer en C E B. van Ammers Lau
ren Marie Anne dv. C.C.J. Boelen en
A.L.M.B. Dujardin Roderick Benjamir
zv. A J. Brabander en P.E. Jamin Ma-
riska dv. G. Ossevoort en E.J.E. Bruil
Rick zv. M.M.M. Steenvoorden en T B-
.V.M. Erades Esli zv. E. Schrijer en
W.M. Kromhout Julia Wilhelmina Ber-
nerdina dv. A.J.B. Mullink en P.F.M
Temmink Emel dv. R. Argün en M. Ar-
gün Eline Catharina dv. B.G. Prins en
C.J. Colijn Erwin Julian zv. J.J.M. Kla-
renbeek en V A. de Hingh Aron zv. D.
Drimé en J E. de Leeuwe Esmée Alo-
die Nelisa dv. A.T. Messemaker en N
Plug Rick zv R.C Manken R. Sloos*
Jimmyzv. M.M.H Lingerak B.C. var
Pompe Mike zv. M. van Hengel en
A.N. Cornelissen Melissa Ismeralda
Chaitanya dv. A.C. Edwards en F A.
Simmons.
Overleden: M Brattinga, geb. 31 aug
1926. geh. gew. met J.C. Hoogkamer
J.A.L. Bakker, geb. 21 mei 1921, man
W. Passchier, geb. 28 mei 1907, man
J Cuperus, geb. 20 april 1927, ev.
C.M. de Vogel L.C. van Royen, geb. 26
aug 1931, ev. G. van der Weijden H.
Priest, geb. 4 juni 1945, man C. de
Graaf, geb. 11 dec 1932, ev. J. Brons
geest A. Dilanchian-Gharghani geb.
1921, man W.P. van den Berg, geb.
25 aug 1919, man E.C.G. Bakker,
geb. 5 dec 1902, vrouw D. van der
Plas. geb. 19 maart 1946, man A.T
Blomjous. geb. 1 april 1923. geh. gew
met F.J.G. van den Berg E. Kooi), geb.
17 juli 1920, vrouw W.H. Manger,
geb. 21 sept 1922, man B J. van der
Hulst, geb. 14 april 1910. man C. van
Leeuwen, geb. 14 dec 1922, geh. gew.
met N Rijnsburger F. van Kan. geb.
12 sept 1930, man R. Bergman, geb
15 juni 1905. geh. gew. met P. Land-
kroon Y. Qakmak?i. geb. 19 juli 1924,
man A. Azier, geb. 18 okt 1938, geh
gew. met E. Habraken R.J de Graaf,
geb. 21 aug 1961, man J. de Jong,
geb. 4 okt 1927, man J. Platteel, geb.
6 okt 1921, geh. gew. met W. Bosman
G.J. Klarenbeek, geb. 12 nov 1946,
man G. Kaltenecker, geb. 3 nov 1907,
man J.H.J. van der Lans, geb. 4 april
1924, geh. gew. met J.C. Bartelsman
A.T. Boting, geb. 1 dec 1925, man C.
Smit, geb. 18 aug 1917, man E. Par
don. geb. 14 nov 1943, geh. gew. met
A.W. van der Ster.
Gehuwd: M. Ruiten en S. Feiten D. In-
koom en C.J.A. Stam.
VOORSCHOTEN - Geboren: Quincy Vin
cent, zv C.T. van Veen en B.N.N Heeg
Brechtje Annemijn dv. J L P. Stam en
A Barten*Deveneydv.W.vanKuyken
J.C.M van der Kroft.
Overleden: J. Verbeek. 67 jaar oud
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St Elisabeth 24 u. per dag
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderd fees',
Academisch Ziekenhuis zaterdag 13.00 t/m dinsdag 13 00 en vanaf woensds
13 00 t/m vrijdag 13 00 u
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst
BEZOEKUREN
DIACONESSENHUIS
(tel. 071-5178178). dagelijks 14 30-15.15 u. en 19 00-19 45 u.
Verloskunde en Gynaecologie naast de gewone bezoektijden, voor partnen
bovendien van 10 30-11 15en van 19.45-21.OOu
Special Care Unit 10 30-11 00 u 15 00-15 30en 19.00-19 30 u ennaow
Kinderafdeling 10 30-12 00 en 14.00-19.00 u. (ouders de gehele dag), nac
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth
(tel. 071-5454545) dagelijks 14 00-15 00 u. en 18 30-19 30 u klasse I en
daarnaast ook 11 15-12 OOu
Verloskunde en Gynaecologie. 14 30-15 30 u en 18.30-19 30 u (voorpartm
21. OOu.).
Kinderafdeling: 14.30-19.00 u. (voor ouders de gehele dag).
Afdeling Hartbewaking (CCU) en intensive care (IC): 14,00-14.30 en 18.30-15
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel. 0172-463131): bezoek is bijna de gehele dag welkom, behalve tussen 1T
14.00 u.
Geopend van maandag 7.00 tot vrijdag 19.00 u.
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
(tel. 071 -5269111bezoektijden Intensive Care-afdelingen, Beenmerg
transplantatie en Neonatologie op aanvraag c q in overleg met de verpleging
overige afdelingen 14 15-15 00 en 18 30-19 30u, met uitzondering van
Endocrinologie en Stofwisselingsziekten 14 00-17 00 en 19.00-21 00 u
Infectieziekten en Interne Geneeskunde 15.00-19 30 u.
Kinderneurologie/Neurochirurgie 15.30-16.30en 18 30-19 30u. ('savonrk*
voor kinderen onder 12 aar
Klinische Oncologie: 10 30-12.30 en 14 15-20 OOu
Maag-, darm-en leverziekten 14 15-16 00en 18 30-19 30 u
Neurologie: 14.30-15 15en 19 00-20 OOu
Nierziekten/Niertransplantatie 14 00-17 00en 19 00-21 OOu
Verloskunde: 14.15-15.00 en 18 15-19 OOu. (voor partners en eigen kinder?
overleg.)
