'Ik ga niet
over mooi
of lelijk'
'Het is of je voordraagt in een cocon
Cultuur&Kunst
Hiphopcontest: Knallen met die shit!'
Monument Voor dichter Bloem
Talentvol Escher Trio
verdient herkansing
Dick Bruna signeert bij boekhandel De Kier
Kleigeisers in de polder
NDA<
DAG 13 OKTOBER 1997
CHEF JAN RIJSDAM, 071-53564-1-1. PLV CHEF AD VAN KAAM 071 -5 356443
Weissenbruch, Maris, Blom-
mers, Roelofs en natuurlijk
Mesdag. Schilderijen, aqua
rellen en tekeningen van de
ze en andere meesters van de
Haagse School (ca. 1870-
1890) zijn sinds zaterdag te
zien in de Rotterdamse
Kunsthal. De Kunsthal heelt
355 werken uit het Haags Ge
meentemuseum en particu
liere collecties bij elkaar ge
bracht. De tentoonstelling
'De Haagse School, een
groots overzicht' is leuk voor
kenners, omdat er schilderij
en en vooral tekeningen te
zien zijn die anders eigenlijk
nooit geëxposeerd worden.
Zo wordt voor het eerst sinds
1938 'De Aardappelrooiers'
van Anton Mauve getoond
en van Jozef Israëls 'De zieke
buurman', een schilderij dat
lange tijd in Italiaans privé-
bezit was. Uit de collectie
van het Haags Gemeentemu
seum, dat sinds januari tot
oktober volgend jaar geslo
ten is voor een grote restau
ratie, zijn honderd tekenin
gen gekomen die wegens
hun kwetsbaarheid bijna
nooit geëxposeerd worden.
De expositie loopt tot 18 ja-
Als twee moslimvrienden elkaar tegenko
men, bij de hiphopcontest van jongeren
centrum 't Stathuys in Leiden, begroeten ze
elkaar net niet helemaal op zijn Ameri
kaans. De ingewikkelde vingervlugheden,
die dienen als alternatief voor handen
schudden, zijn er nog wel, maar de reeks
wordt afgesloten met een welgemeend 'Sa
laam' in plaats van 'What's up?'.
Hiphop in Nederland is niet alleen een
blanke aangelegenheid, 't Stathuys is een
bonte verzameling van nauwkeurig gekopi
eerde Amerikaanse stijlen gegarneerd met
Nederlandse en etnische specialiteiten.
Trendy kledingmerken worden gedragen
door zwarte, bruine en witte jongens en
meisjes die 'vet' zeggen als ze 'fat' bedoe
len. Het jargon van kansarme jongeren uit
de ghetto, geadopteerd door beter bedeelde
jonkies uit de Randstad. Het levert interes
sante bastaardjes op als 'Knallen met die
shit!'
Hiphop in Nederland klinkt en oogt na
tuurlijk. En hiphop in Nederland is laag
drempelig. De sterren van de avond zitten
met hun fans (lees vrienden) rond de bar en
bij het tafelvoetbalspel. Later op de avond
mogen ze hun verbale kwaliteiten tentoon
spreiden op een podium dat gewoon vanaf
de zaal wordt beklommen.
G-Force strookt helemaal niet met de ste
reotypen die leven in hiphopland. T lij is
blank, lang en slungelig. Hij rapt in het Ne
derlands èn in het Engels met originele ver
gelijkingen op grillige en duistere synthesi
zer lijnen. 'Soms voel ik me net als de NS,
volkomen kut, maar we gaan ervoor.' In zijn
eigen woorden beschrijft hij zijn raps als
'psychische ontlasting,' en 'een permanente
psychose, maar de kleuren zijn mooi'. Hij
heet eigenlijk Herman en heeft geen bood
schap aan machoposes op het toneel.
Iets dat hij gemeen heeft met 'Class of
Method', een zwarte rapper, een blanke
saxofonist en dj, die alleen te maken heb
ben met dè boodschap, in de bijbelse bete
kenis dus. Rapper Brian ,,Eet met het
woord, leef met het woord, slaap met het
woord." Hij verlaat op een gegeven mo
ment het podium om zijn preek persoonlijk
aan de man te brengen. Hij loopt heen en
weer en zwaait bevlogen met zijn armen in
een mengeling van standaard hiphopposes
en ëen schaduwgevecht met het kwaad, ter
wijl stukken Nieuw Testament je om de
oren vliegen.
DCM uit Leiden heeft drie rappers en een dj
bij zich. Hoewel aan de geestelijke aanwe
zigheid van minstens één van de jongens
getwijfeld moet worden. De jongen, hoedje
op met daaronder een joekel van een afro-
kam, kijkt vriendelijk suf de zaal in. Van el
ke zin die hij rapt worden de laatste woor
den opgelost in een wezenloze glimlach.
Knetterstoned.
Na zes acts en een spontane breakdance-
sessie op hiphopklassiekers wordt besloten
dat G-Force het best zijn woordje klaar
heeft. Hij mag samen met drie andere acts,
Class of Method, Headliners en Redzone,
een verzamel-cd opnemen. Na een ronde
gëimproviseerd free-stylen van ruim een
kwartier is de lange Leidenaar aan het eind
van zijn Latijn, Nederlands, Engels en zelfs
een beetje Papiamento, en kan alleen maai
verzuchten hoe blij hij is met de prijs.
Dank je wel, Ik vind het echt te gek. Dank je
wel, tof!" Of was dat tough?
Ice Girls in 25 minuten uitverkocht
Het concert van de Engelse meidengroep Spice Girls is
rkocht. De 30.000 beschikbare kaartjes voor het optreden
maart in het stadion Gelredome in Arnhem waren zater-
lorgen binnen 25 minuten verkocht. Tot zover bekend is de
i 'ölerkoop overal rustig verlopen. Een woordvoerster van een
keile bespreekbureaus sprak van een „normale" ochtend aan
cerkilie.
niej
na|gapore wacht op cd Janet Jackson
at 'ftpREDe fans in Singapore moeten nog even wachten op
^Pwvvë cd van de Amerikaanse popzangeres Janet Jackson.
Iksten van drie nummers op het nieuwe album zijn reden
0S '[grote twijfel bij de dienst voor Onwelkome Publicaties. Het
^"mThe Velvet Rope werd op 6 oktober internationaal uitge-
a4t. Jacksons platenmaatschappij zei zaterdag dat de autori-
sc'|i zich nog beraden over drie nummers die gaan over seks,
a"epfobie en vrouwenmishandeling. De Singaporese heeft
1 °P[enkele moeite met censuur op materiaal dat het als porno-
3e Ich beschouwt. De platenmaatschappij verwacht een be
laag over dg uitgave van het album met of zonder de drie
jmers in de loop van volgende week.
jdrid heeft weer operahuis
hp. Het Teatro Real in de Spaanse hoofdstad Madrid is za-
Sgna 72 jaar en na een negen jaar durende renovatie weer
jbruik genomen als operahuis. Eregast op de openingsavond
I koning Juan Carlos. Het in 1708 geopende theater werd in
j ivoor het laatst als operahuis gebruikt. In dat jaar ging het
ttom te worden opgeknapt. Toen het uiteindelijk in 1966
[openging werd het niet geschikt geacht voor de opvoering
hpera's. In 1988 werd opnieuw tot een renovatie besloten,
[at de toenmalige socialistische regering vond dat Madrid
schaeen eigen operahuis moest beschikken,
ien
leTfcna-cd's breken alle records
iïfltK» Het herdenkingsalbum en de single Candle in the
1 Jtdie speciaal zijn uitgebracht voor het Diana Memorial
Pp, breken alle records. De opbrengst is gestegen tot ver bo-
ne 300 miljoen gulden. Daarmee is nu al twee keer zoveel
^[opgehaald als met Live Aid, de succesvolste inzamelings-
'i|'agne tot nu toe- Elton Johns Candle in the Wind passeert
f ins de krant binnen twee weken de verkoopcijfers van Bing
py's White Christmas, 's werelds meest verkochte single.
3 4erdenkingsalbum voor Diana verschijnt pas 1 december
.1Sf heeft nu al ruim 150 miljoen gulden opgeleverd. Aan deze
T jagen waarschijnlijk Paul McCartney, George Michael, An-
1 Tennox, the Spice Girls, U2, Luciano Pavarotti, REM, Bryan
Eric Clapton en Sting bij.
del
1 'spanse douane knipt naaktscène weg
lenlfci Twaalf seconden film heeft de Japanse douane uit de
'mJmentaire Moeder Dao van regisseur Vincent Monniken-
onlgeknipt, toen de film op 7 oktober het land binnen kwam.
en feing om archiefopnamen uit 1926 waaruit Monnikendam
Zallocumentaire over Nederlands-Indië heeft samengesteld,
zovrop was een tiental Chinese arbeiders te zien-die een bad
aflclen. Hun geslachtsdelen waren zichtbaar en dat is pornogra-
istelolgens de douane. Als protest heeft de regisseur op de
je Ris van de geknipte scène twaalf seconden blanke beelden
mallond 'om de aandacht van het publiek te trekken'. Na verto-
n ilheeft Monnikendam uitgelegd waarom er een poos een wit
Ite zien was. ,,De film is al op 50 festivals vertoond, maar
pooit is hij gecensureerd.
issie en Adriaan ridders
haag» Bastiaan en Adriaan Gerard van Toor, beter bekend
QJet clownsduo Bassie en Adriaan, zijn vrijdagavond bij de
ctljng van hun veertigjarig artiestenjubileum koninklijk onder-
[iden. Tijdens een galavoorstelling in Circus Herman Renz in
Haag werden de beide broers benoemd tot Ridder in de Or-
kn Oranje Nassau.
Poëzierondvaart net schoolreisje
Haagse School
in Kunsthal
Poëzie in een rondvaartboot: niet de blikken stem van een voorgeprogrammeerde gids, maar de zoete klan
ken van dichters. foto taco van der eb
schreven. Het overwegend
vrouwelijke publiek staarde
dromerig naar buiten of hield
de ogen stijf gesloten. Slechts
een enkeling richtte de blik op
de dichter.
Ook Hans Kreuzen had zijn
best gedaan om gedichten over
het water te vinden, maar die
bleken in zijn oeuvre 'spaarza-
melijk' voor te komen. Een van
zijn dichtsels droeg de titel 'Op
zee', waarmee hij in elk geval in
de buurt kwam. Datzelfde gold
voor Margriet Westervaarder,
die reciteerde uit haar bundel
'Lichaam van water in de zee'.
Volgens Hans Kreuzen moet
je niet onzeker zijn om voor te
dragen in een boot, „Je zit in
een soort cocon waarin je alleen
de motor hoort en jezelf. Je
stem werkt hypnotiserend en je
hoort geen reacties van het pu
bliek. Dat is slecht voor je zenu
wen." Ook De Waard sprak van
een 'ongewone situatie': ,,Ik heb
nog nooit van m'n leven met
zoveel lawaai voorgelezen. Maar
de mensen luisterden heel aan
dachtig."
Beginnend dichteres Olga van
Akkeren, ingescheept om van
ervaren dichters de kunst af te
kijken, vond de combinatie van
kijken en luisteren 'erg bijzon
der'.
,,In een zaal zit je passief op je
stoel. Hier gaat een beeld aan je
voorbij, waardoor de woorden
vloeiender tot je komen. Het is
een soort zwevende woordtoe-
vloed naar je geest. Naar mijn
mening kom je zo beter in het
gedicht."
Het moest een abso-
elijkend portret worden,
r die voorwaarde had de
nse politiek geld beschik-
esteld voor een kunstwerk
van de dichter J.C. Bloem
nieuwe bibliotheek-filiaal
derveld. Bloem werd in
geboren in de gemeente
oom, thans onderdeel
Iphen aan den Rijn. De
kunstenaar Ingrid Rolle-
d zich al verzekerd van de
euring van een neef van
r.Hij zei direct dat het op
m Jacques leek." Rollema
het kunstwerk samen met
ofland gemaakt. Hofland
van parana-pinehout
illig paneel van bijna vier
m twee meter. Rollema
rdigde het bronzen reliëf,
teksten van de dichter
leteren het werk. Op 22
fis erin de Bron een
Toetsing voor atelier valt slecht
Alleen Leidse kunstenaars komen nog in aanmerking
voor een atelier van de gemeente. „We moeten streng
zijn, de ateliers zijn alleen voor kunstenaars die in Leiden
wonen", aldus cultuurwethouder A. Pechtold. Hij maakte
zaterdag het nieuwe atelierbeleid bekend op een sympo
sium in de voormalige meisjesschool aan de Garenmarkt.
leiden marina van den berg
De wethouder laat het over aan
de provincie om vast te stellen
of iemand kunstenaar is, de zo
genaamde provinciale toetsing.
Vooral deze maatregel riep
weerstand op bij de aanwezige
kunstenaars. Gebruikers van
ateliers, zoals aan de Haagweg,
die niet aan deze criteria vol
doen, krijgen tot 1 januari 2000
de tijd om iets anders te zoeken.
Om alles goed te regelen wil
Pechtold nog in 1998 één be
heersvorm voor de gemeentelij
ke ateliers.
Mensen die niet uit Leiden
komen, vallen als eerste buiten
de boot. Erg sneu voor die ene
kunstenaar die net in Oegst-
geest was gaan wonen, maar de
wethouder vond dat een pro
bleem van de regio. ,,Als de
buurgemeenten willen dat Lei
den dit oplost, dan wil ik daar
best over praten", zei de wet
houder, „maar dan alleen als
daar iets tegenover staat."
Commissie
Het merendeel van de circa 30
aanwezigen maakt zich alleen
druk over de toetsing door de
provincie. Wie is een 'echte'
kunstenaar en mag werken in
een gemeentelijk atelier? Dat
wordt straks bepaald door een
commissie. Vooral gebruikers
van de ateliers aan de Haagweg
maken zich zorgen. Hier wer
ken velen in een door de ge
meente gedoogd centrum, ooit
gekraakt en nu een bloeiend
kunstenaarscentrum. Toch
vindt de wethouder dat hier
sprake is van een onwenselijke
situatie. Er wonen mensen, wat
niet mag in een atelier; er wer
ken kunstenaars die niet uit Lei
den komen of die, in de ogen
van de provincie, te licht bevon
den zullen worden. Pechtold
geeft die gebruikers tot het jaar
2000 de kans om elders onder
dak te zoeken. Hij liet in het
midden of de Haagweg als ate
liervoorziening behouden blijft.
Er zijn ook plannen voor wo
ningbouw.
Afstandelijk
Uit de zaal kwam het voorstel
om een gemeentelijke toet
singscommissie in te stellen,
want de provincie, dat was alle
maal zo afstandelijk. Dat leek de
wethouder geen goed idee. Hij
wil juist een onafhankelijke
toetsing en is bevreesd voor
vriendjespolitiek. „Ik ga niet
over wat mooi of lelijk is."
Pas nadat de gebruikers van
de Haagweg de verzekering kre
gen dat de school aan de Garen-
markt geen geschikte vervan
ging was van hun ruimtes, wil
den ze zuinigjes toegeven dat
het gebouw wel geschikt te ma
ken is. Al rap werden er muren
doorgebroken en trappenhui
zen verbouwd. „Er is wel wat
van te maken", concludeerde
één van de aanwezigen.
„Ik voel me net op schoolreis
je", gniffelt een deftige dame in
ruitjesbroek. Een rondvaartboot
is dan ook niet direct de plaats
waar je een drietal dichters en
hun gehoor zou vermoeden.
Maar uit de luidsprekers van De
Saskia klonk afgelopen zaterdag
niet de blikken stem van een
voorgeprogrammeerde gids,
maar kwamen de zoete klanken
van poëten Elly de Waard, Mar
griet Westervaarder en Hans
Kreuzen. De poëzietocht over
de Leidse grachten begon
enigszins hectisch. In plaats van
de serene rust die gebruikelijk is
bij een voordracht, deden de
diesels van De Saskia hun uiter
ste best om de dichters te over
stemmen. Maar na een tijdje
staakten ze de strijd en begon
een ongebruikelijke trip langs
statige gevels, grazige weiden
en woelige zeeën.
Als eerste stak de Castricumse
Elly de Waard van wal. Ze had
gedichten uitgezocht die de
stad of het water als thema had
den. 'Je wendde je ogen van mij
af en liet ze zwerven over het
water van de gracht' leek wel
speciaal voor de rondvaart ge-
MUZIEK
recensie lidy van der spek
Concert: Escher Trio Jeroen Bal, piano,
Sonja van Beek, viool en Johan van lersel,
cello. Gehoord 12/10, koetshuis van
'Oud Poelgeest', Oegstgeest.
Als er drie pianotrio's op het
programma staan vraag je je af
of dat een hele middag prettig
blijft. Nu is het lage koetshuis,
met z'n 'textiele plafondbehan
deling' ook niet de meest ideale
ruimte voor een Bösendorfer. Al
stond de vleugel nauwelijks
open, Jeroen Bal speelde té
doordringend; vooral hinderlijk
in Haydns Pianotrio in c.
De violiste Sonja van Beek
maakt een ijle lyrische toon die
ze als het even kan uitrekt en
verfijnt. Johan van lersel speelt
gepassioneerd, doordacht en
vol kracht. Toch viel de cello re
gelmatig weg onder het welis
waar virtuoze, te weinig genu
anceerde pianospel. Jammer,
want hier zijn drie getalenteer
de jonge mensen bezig, zeker
ook Jeroen Bal.
Mendelssohns Pianotrio in d
is meer bestand tegen over
macht, maar ook hier sloeg de
balans regelmatig door. In de
zeldzaam mooie openingsmelo
die, solo, hoor je nu voor het
eerst die bevlogen klank van de
cello. Wagner noemde Men
delssohn een landschapschilder
in muziek: omlijnde thema's,
heldere vormen. Deze kwamen
het meest tot hun recht in het
Andante con moto tranquillo,
waarin het trio dichter naar el
kaar toegroeide. In het Scherzo
voerde het koude vuurwerk van
Bal weer de spetterende boven
toon.
Erich Korngold (1897-1957),
zoon van een beroemd en be
rucht muziekrecensent uit We
nen, emigreerde in 1934 naar de
USA, waar hij voor Warner Bros.
twaalf jaar lang als filmcompo
nist werkte. Nu weet ik niet
wanneer Korngold dit Pianotrio
in d schreef, maar je hoort talrij
ke wisselende scenes de revue
passeren. Het ene motief of rit
me duwt het andere van z'n
plaats, expressionistisch ver
beeld met hier en daar ragtime
elementen. Het Escher Trio
maakte er een spectaculaire
kleurrijke film van, waarin het
Larghetto als een klaagzang zin
derend en weemoedig een heel
bijzondere plaats inneemt. Dit
trio verdient een herkansing in
het Groene Kerkje.
leiden Kleigeisers heten de zeven heuveltjes die in het Leidse pol
derpark Cronesteyn zijn verrezen. Ze spuiten sinds de opening zater
dag om beurten water. Zo ontstaan in het droge hooiland vochtige
eilandjes. De Leidse kunstenaars Saskia de Zee en Albert Meijvogel,
die werken onder de naam Maartse Buien, zijn verantwoordelijk voor
deze verandering van de natuur.
foto taco van der eb
„Ik sta helemaal te trillen." Een
zenuwachtig meisje staat oog in
oog met Dick Bruna. De bewon
derde kinderboekenschrijver,
onlangs zeventig geworden, sig
neert haar Nijntjesboek en een
werkstuk dat ze voor school
over de tekenaar/schrijver heeft
gemaakt. Voor zijn tafel staat
een rij tot op de Nieuwe Rijn.
Ouders en kinderen houden
hun 'Betje big', 'Boris Beer',
'Nijntje op de fiets' onder de
arm om die te laten tekenen.
Bruna spelt de namen van de
kinderen nauwkeurig: 'voor
Loes van Dick Bruna'. Ook
maakt hij de winnaars van de
Bruna-kleurwedstrijd bekend
(Eva Verheij, Miranda Bik, Rosa
Steenkanp, Anouk Staal en Britt
van der Poel).
Het was afgelopen zaterdag
de laatste dag van de Kinder
boekenweek en Dick Bruna sig
neerde zijn werk in boekhandel
De Kier. De eenvoudige lijn, de
twee lange oren, de ronde oog
jes van Nijntje hebben Bruna
tot in het buitenland bekend
gemaakt. Hij schrijft al 43 jaar
kinderboeken. Inmiddels is zijn
werk, dat in totaal uit 92 titels
bestaat in 33 talen vertaald,
waaronder het Japans.
Onlangs ontving Bruna voor
het eerst een zilveren griffel
voor 'Lieve oma Pluis'. Bruna is
trots op zijn prijs. Al eerder had
hij een gouden en een zilveren
penseel gekregen voor zijn teke
ningen, maar zijn teksten waren
tot nu toe niet bekroond.
Zijn verhaalfiguren hebben
alle mogelijke gezichtsuitdruk
kingen, met subtiele verschillen.
Volgens hem is tekenen bovenal
de kunst van het weglaten.
Dick Bruna signeerde zijn werk in b
„Eerst krijgt een hele verdrietige
Nijn bijvoorbeeld twaalf tranen.
Dan ga ik aan het schrappen.
ekhandel De Kier. foto taco van
der eb
Uiteindelijk blijft er maar één
traan over. Dat is veel verdrieti
ger."
(fePENSlOÈÏ^pESK
NOOR EEN GOED S MARIS LNTF.R
