4
Westerse geest rijp voor Boeddha's leer
Schipper vaart door na aanvaring
Kerk Samenleving
mm
ZATERDAG 11 OKTOBER 1997
Tibetaanse leraar Penor Rinpoche:
In het Westen is de tijd rijp
voor het boeddhisme. In deze
tijden van onrust, verwarring
en geweld zoeken mensen
naar vrede. Ze zijn er juist nu
klaar voor „om vrede in
zichzelf te vinden en
mededogen voor anderen op
te brengen." Dat zei de
vooraanstaande
boeddhistische leraar Penor
Rinpoche deze week. Als hoofd
van één van de vier scholen in
het Tibetaanse boeddhisme,
heeft hij dezelfde rang als de
Dalai Lama. Met een
uitgebreid gevolg verbleef hij
enkele dagen in Amsterdam
om onderricht te geven in het
ontwikkelen van een
vreedzame geest. Ook zegende
hij tijdens een speciale
plechtigheid een aantal
kinderen van boeddhisten in
Nederland.
■■ESSSEHilMMZaBH
„Als je geest vreedzaam is, wordt alles wat
je waarneemt ook vreedzaam", is de bood
schap van Penor Rinpoche. Via meditatie
kan een mens zich bevrijden van zijn ge
hechtheid aan het ego en waarlijk mededo
gen voor alle levende wezens ontwikkelen.
„Als je je geest zo traint, zul je anderen
geen schade meer berokkenen."
De 65-jarige lama vluchtte in 1959 uit Tibet
na een mislukte opstand van de Tibetanen
tegen de Chinese bezetting. Hij vestigde
zich uiteindelijk in de Zuid-lndiase stad
Mysore. Zijn klooster daar is uitgegroeid tot
het centrum van de Nyingma-lradilie,
waarvan hij sinds 1993 het hoofd is.
Ook in het Westen heeft hij inmiddels leer
lingen. Een van hen is de Amerikaanse ac
teur Steven Seagal. In februari erkende
Penor Rinpoche deze als „tulku", reïncar
natie van een zeventiende-eeuwse Tibet
'Boeddhisme niet
voor navelstaarders'
UTRECHT ANP
Penor Rinpoche zegende deze week enkele kinderen van boeddhisten in Nederland.
aanse lama. Dat Seagal vooral te zien is in
gewelddadige actiefilms die niet bepaald
een boeddhistische levenswijze weerspie
gelen, deert Penor Rinpoche niet.
„Zulke films dienen als tijdelijke verstrooi
ing en hebben niets te maken met wat waar
en belangrijk is", schreef hij onlangs in een
verklaring. „Elke levensomstandigheid kan
worden gebruikt om andere wezens te die
nen en dus is het mogelijk om tegelijkertijd
filmster en tulku te zijn."
Zijne Heiligheid merkt overigens wel ver
schil tussen Tibetaanse en westerse pupil
len. Leerlingen uit zijn vaderland is het
boeddhisme en de eerbied voor lama's met
de paplepel ingegoten. „Zij komen uit een
religieuze cultuur waarin zij van jongs af
aan leren waar het om gaat. Westerse leer
lingen moet je als kleine kinderen opvoe
den."
De Chinese bezetting van Tibet houdt hem
zichtbaar bezig. „De Chinezen hebben Ti
bet voor hun eigen gewin veroverd. In dit
leven hebben ze er misschien iets aan,
maar in een oneindig aantal volgende le
vens zullen ze moeten lijden." Als de Tibe
tanen hun lijden geduldig dragen, zullen ze
er volgens hem in een volgend leven van
bevrijd worden. „Maar voor de Chinezen
ziet het er slecht uit", zegt hij lachend.
Net als de Dalai Lama keurt hij een geweld
dadige opstand tegen het Chinese bewind
af. In plaats van kwaad met kwaad te ver
gelden, oefent een ware boeddhist zich in
mededogen ten aanzien van de vijand. „We
moeten gedrag dat ons schaadt, niet met
gelijke munt terugbetalen, maar de weg
van de waarheid gaan die Boeddha ons
heeft gewezen."
Penor Rinpoche toont zich niet enthousiast
over het zogenaamde geëngageerde boed
dhisme dat onder invloed van leiders als
Sulak Sivaraksa uit Thailand en Thich Nhat
Hanh uit Vietnam opgeld doet. Zij willen af
van het beeld van het boeddhisme als een
godsdienst van navelstaarders en laten de
boeddhistische beoefening hand in hand
gaan met actie voor bijvoorbeeld het milieu
of de mensenrechten.
„Het doel van het boeddhisme is innerlijke
verlichting", stelt Penor Rinpoche. Wie nog
niet verlicht is, kan mensen slechts tijdelij
ke en onvolkomen hulp bieden. Alleen ver
lichte mensen kunnen anderen helpen het
pad naar de uiteindelijke bevrijding te
gaan. „Je hebt meer kracht als je eerst de
eigen geest bevrijdt en dan anderen helpt",
aldus Penor Rinpoche. „Alles wat een ver
licht mens doet, is ten gunste van andere
wezens.'
Westerlingen beschouwen het boeddhisme ten
onrechte vaak als een godsdienst voor mensen
die het wereldse leven de rug toekeren en via
meditatie individuele verlossing willen bereiken.
Hel doel van het vroege boeddhisme was eerder
de vestiging van een 'rechtvaardige en geweldlo
ze cultuur'.
Dat stelt Nalin Swaris in zijn Engelstalige proef
schrift over 'Boeddha's weg naar menselijke be
vrijding', waarop hij deze week aan de Universi
teit Utrecht promoveerde. Swaris, afkomstig uit
Sri Lanka, keert zich tegen westerse voorstellin
gen van het boeddhisme en tegen elementen
van de huidige boeddhistische praktijk die niet
met de leer van Boeddha overeenstemmen.
De motivatie voor zijn onderzoek ligt volgens
Swaris in 'het engagement met de maatschappe
lijke problematiek van lijden en geweld in de we
reld'. Hij tracht het oorspronkelijke antwoord
van de historische Boeddha op het lijden te tra
ceren. Diens boodschap is door de definities van
Westerse 'boeddhologen' en door het insluipen
van godenverering en volksgeloof in de het hui
dige boeddhisme vertroebeld, aldus Swaris.
Het boeddhisme is volgens Swaris helemaal -
geen godsdienst, want het doet geen beroep op
goden en het bovennatuurlijke. De promoven
dus gaat terug naar het 'oorspronkelijke bevrij
dingsproject' van de Boeddha. Het ging hem niet
om het bereiken van een hogere vorm van be
wustzijn of een intellectuele prestatie, maar om
het uitroeien van begeerte, 'een vuur met drie
vlammen: lust, haat en ontkenning'. Wie zich
van de begeerte heeft bevrijd, ervaart het nirva
na. „Mensen die bevrijd zijn van begeerte, be
ginnen mee te vibreren met alles wat leeft, zon
der een gevoel van verschil."
„De Boeddha's weg eindigt met het verdwijnen
van alle tegenstellingen tussen geest en stof, ziel
en lichaam, man en vrouw, mens en natuur,
westerling en oosterling enz.", aldus Swaris.
Daarin ziet hij een verschil met godsdiensten.
„'In de naam van...' vloeken wij en zegenen wij,
sturen we miljoenen de dood in. In reactie op
zulke godsdiensten zei Boeddha al: 'De wereld
gaat gebukt onder het juk van namen; wie niet
etiketteert en benoemt, is vrij'."
Swaris' studie eindigt met een pleidooi voor eer
herstel van de levenswijze van de eerste boed
dhistische leiders. Deze rondtrekkende leraren
waren geen navelstaarders maar vormden een
„culturele tegenbeweging". „Iedere authentieke
vorm van het streven naar menselijke bevrijding
zoekt geen houvast in macht", aldus Swaris. „De
macht van de begeerte en de begeerte naar
macht is voor de Boeddha de bron van alle lijden
in de wereld."
REDACTIE DICK VAN DER ft
Zevended;
Baptisten
vieren juk
HAARLEM ANP
De oudste Zevende
eerste christelijke
Nederland die de,
werd op 13 novern
gericht. Met een d
zaterdag (sabbat) i
bileum gevierd.
De gemeente oi
toedoen van G. Vel
belijdend lid van di
se Hervormde KerkJ
de met mensen
Groen van Prinsi
voormannen van 1
de kerk.
Door traktaten
huysen in contact
vierders in Engs j'
reeds sinds 1617 zo
was. Op grond hi f
hij tot de overtuig'
vierde van de tien
denk de sabbatda
heiligt) nog steeds
en niet kon wordi
door een door men
surrogaat, de zonda
Velthuysen was
ken bij de Nederlar
Geheelonthouders
Middernachtzendii
vertrok Jan van der
de Haarlemse
het toenmalige Ne 'x
dië om daar de v1
loosde kinderen vai
se vaders en Javaa
te verzorgen. Hij r
kele kinderhuizen
richting voor zwal lg
deren op.
Bij de oprichting i
meente in Haarlet
den. Vervolgens zij a;
meenten gekomen
dam. Den Haag enl M
BEROEPING
NEDERLANDSE HERïf
Beroepen: te Wierinj 2
van Dam, kandidaat k
schede als predikant 31
re werkzaamheden(i ja
tor): A.J. Weevers,
Haarlem.
GEREFORMEERDE KE
Beroepbaarstelling:,
boom, kandidaat tel
Beroepen: te Mariën
J.P. Lindeboom, kantjj
die dit beroep heette
GEREFORMEERDE GE -
Bedankt: voor Schev
Paul te Oostkapellej p
oord: P. Mulder te Ci jji
IJssel-Middelwaterir ;0
Leidsch Dagblad
ANNO 1897
Maandag 11 October
Advertentiën
Tot 31 October is de prijs van Axminster Tapijten 2.90 per
Meter; Brussels, I Extra Qualiteit 2.50 per Meter; Tapestry, I
Extra Qualiteit 1.85 per Meter. Deze beide soorten „Anker"
merk. Schotsch Koehaar 1.35 per Meter. Hasselman Pan
der, Leiden, Hoogewoerd 115. Grootste Tapijthandel.
A. Molkenboer bericht de ontvangst der nieuwe Kinderman
tels, Jurken, Jongensjekkers en vele Nouveautés voor het Sei
zoen. Ruime keuze Zijden, Moiré, Laken en Flanellen Dames-
Rokken, ook in extra-wijdte, voorhanden. Botermarkt 2.
De Verkooping der Goederen, alleen door water beschadigd,
afkomstig van de Brand- en Waterschade der „Leidsche Ka-
toenfabriek", alsmede de Opruiming van onze Zomer-Artikelen,
duurt nog slechts acht dagen. Volgens de waarde zijn de prijzen
genoteerd beneden half geld. J.A. Kohschulte, Haarlemmer
straat 72 b/d Vrouwesteeg, Leiden.
- Hoofdkaas (extra fijn), G. van Wijk, Hoogewoerd 50 en Vrou
westeeg 4 b/d Haarlemmerstraat.
Dr. Kimmel heeft geopend een Bestelhuis voor zijn Limona
de-Siropen, Vruchtensappen, Mineraalwateren, Likeuren, enz.,
enz., in de Zakpoort, ingang Voldersgracht bij de Oude Vest,
van waaruit dagelijks geregelde bezorging aan huis geschieden
kan.
ANNO 1972
donderdag 12 oktober
LEIDEN Met een hamerslag van burgemeester Vis werd gis
termiddag het nieuwe gebouw van de Technische Don Bosco-
school aan de Boerhaavelaan officieel in gebruik genomen.
Sinds het voorjaar zijn leraren en leerlingen van deze rooms-ka-
tholieke lts weer bij elkaar, want met de bouw van het nieuwe
complex, is het oude gebouw aan de Uiterste Gracht volkomen
leeg komen te staan. Nu moeten allen voortaan de gang naar
de Boerhaavelaan maken, waar de lts in de drie gebouwen haar
werkplaatsen en theoriezalen vindt. In het nieuwe gebouw is
ook een gymnastieklokaal, iets waar het op de Uiterste Gracht
volledig aan ontbrak. Het heeft wel twintig jaar geduurd voor
het zover was. ,,We zullen er tegen moeten vechten dat deze
school weer overbevolkt zal raken", merkte direkteur Gerritsen
op.
WASSENAAR Twaalfhonderd ballonnetjes, losgelaten door
evenzoveel Wassenaarse kleuters, kozen vanochtend om half
twaalf het luchtruim toen prinses Margriet het embleem aan de
gevel van het unieke Wassenaarse Gezondheidscentrum aan de
Hofcampweg onthulde. De prinses, gewapend met een mooi
boeket bloemen dat haar was aangeboden door wijkverpleeg
kundige mejuffrouw Th.H. Rijke, maakte na de onthulling met
de genodigden een rondgang door het gebouw. Voordat de prin
ses arriveerde was in het gezondheidscentrum een feestelijke
I bijeenkomst gehouden.
L
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
WARMOND KEES VAN KUILENBURG
Een enorme ravage. Dat was het gevolg van een
wat onvoorzichtige manoeuvre van een schipper
van een vrachtboot, die in het nachtelijk duister
van 17 mei 1963 de brug bij de voormalige War-
monderTol ramde. De brug, die een verbinding
vormt tussen Oegstgeest en Warmond, werd in
dat voorjaar net verbreed. Een houten bekisting
werd dwars door midden gevaren. Stalen binten
leken als door de hand van een reus te zijn verbo
gen, schreef het Leidsch Dagblad over de ravage
die in de nachtelijke uren was aangericht. De
schade was zo groot dat werd geschat dat de aan
nemer zeker twee weken werk had om één en an
der weer te herstellen.
De aanvaring ging gepaard met veel herrie. Eén
van de omwonenden werd, zoals hij aan het LD
vertelde, rond vier uur wakker van het geluid van
krakend hout en rommelend ijzer. Toen hij uit
het raam keek zag de Warmonder dat er een
schip muurvast zat tussen de resten van wat eens
een bekisting was.
Volgens de ooggetuige was de schipper twintig
minuten bezig om zijn vaartuig te bevrijden. Uit
eindelijk lukte het hem door langzaam achteruit
te varen zijn schuit weer 'vlot' te krijgen. Vervol
gens voer het schip weg van de 'plaats der mis
daad', maar enige tijd later werd de brokkenkapi-
tein toch door de politie aangehouden. De man
kreeg een proces-verbaal voor de aanvaring en
een omdat hij na het incident was doorgevaren.
Door de eeuwen heen heeft de brug, maar ook de
Warmonder Tol, de gemoederen in het dorp be
zig gehouden. Op de plaats waar de Mare, de
Poel en de Leede bij elkaar komen was al om
streeks 1400 een veer aanwezig. De preciese ou
derdom is niet bekend, aldus Jacob Schrage van
het historisch genootschap Warmelda in een
overzicht over tol en brug.
Pas in 1639 krijgt de Heer van Warmond van de
Staten van Holland het recht om over de Poel een
brug te leggen. Kennelijk was de Heer een goed
onderhandelaar want hij bedong tevens dat hij.
om de bouw- en onderhoudskosten te kunnen
betalen, ten eeuwige dage tol mocht heffen. Dit
recht was zo sterk verankerd, dat het tot 1954 zou
duren alvorens de tol kon worden opgeheven.
De Heer van Warmond was echter wel zo slim
om. nadat hij het recht van tolheffing had verkre
gen, de tol jaarlijks te verhuren en de onder
houdsplicht bij de huurder te leggen. Zo verwier
ven de Heren in feite eeuwenlang inkomsten
zonder dat daartegenover nog noodzakelijke uit
gaven stonden. Vermoedelijk is de brug pas na
1639 gereed gekomen. Wellicht zelfs pas in 1642,
nadat het Hoogheemraadschap van Rijnland ver
gunning had verleend voor het leggen van een
stenen brug.
In 1921 en ook later is de brug vernieuwd. Het
hek is onder meer in 1784 en in het begin van de
twintigste eeuw vernieuwd. Pas met de Verenwet
van 1921 werd de basis gelegd voor de opheffing
van de Warmonder Tol.
KANTOOR
Rooseveltstraat82
Postadres. Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma.t/m/vr 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10 00-12 00 uur 071 -5128 030
DIRECTIE
B. M. Essenberg,
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor.
T. van Brussel (adjunct)
REDACTIE
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
J. Preenen chef red. Groot Leiden
A.J.B.M. Brandenburg, chef eindred. regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen
W F. Wegman, chef red. Duin en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
T, Brouwer de Koning chef Rijn-en
Veenstreek
Redactie:
Hoofdredactie:
ADVERTENT
Maandag t/m vrijdag
ABONNEMf
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een mad
verstrekken tot het autom.'
van het abonnementsgeld,
korting per betaling.
VERZENDING PEI
per kwartaal (NL)
LEIDSCH DAGBLAD OPC
Voor mensen die moeilijklt
ogen hebben of blind zijnf
leeshandicap hebben), is een
het regionale nieuws uit heil
geluidscassette beschikbaar1
0486-486486 (Centrum vooi
Lectuur, Grave)
K
N H U
1 1
Verbogen spanten en verspinterd houtwerk. Dat was het gevolg van de aanvaring in
1962. FOTOARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17 00 u. (uitgezond!
Academisch Ziekenhuis: zaterdag 13.00 t/m dinsdag 13.00 en vanaf:
13.00 t/m vrijdag 13.00 u.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst
BEZOEKUREN
DIACONESSENHUIS
(tel. 071-5178178): dagelijks 14.30-15 15 u. en 19.00-19 45 u.
Verloskunde en Gynaecologie: naast de gewone bezoektijden, voorp
bovendien van 10.30-11.15 en van 19.45-21.00 u
Special Care Unit: 10.30-11.00 u„ 15.00-15.30 en 19 00-19.30 u. er
Kinderafdeling 10.30-12.00 en 14 00-19.00 u. (ouders de gehele dij
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth
(tel. 071-5454545) dagelijks 14 00-15.00 u. en 18.30-19.30 u klas
daarnaast ook 11 15-12 OOu.
Verloskunde en Gynaecologie: 14 30-15.30 u en 18 30-19 30 u (vo
21 OOu.).
Kinderafdeling: 14 30-19 00 u (voor ouders de gehele dag).
Afdeling Hartbewaking (CCU) en intensive care (IC): 14.00-14 30 en
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel. 0172-463131) bezoek is bijna de gehele dag welkom, behalve ti
14.00 u.
Geopend van maandag 7.00 tot vrijdag 19 00 u
De brug met op de achtergrond de veelbesproken tol. Pas in 1954 werd het veerrecht op
geheven. FOTO HENK BOUWMAN
