Cultuur Kunst
VRIJDAG 10 OKTOBER 1997
chef jan rijsdam,(ri
1 iS u Angst
/- De terroristen die
Bk ^^HpJ^BÉf zo gruwelijk de
pest hebben aan
jKp Amerika en tegen
V wie Moskou
j slechts halfzacht
j weet op te treden,
jfT~~ jg^ÊÊ zijn communisti-
a i sche hardliners die
41 a I^HBn het oude Sovjet-
fÖf jf imperium willen
1 m herstellen. Vindt
W p jtfj' j Harrison Ford, de
A r B4 1 Hf /jf voormalige tim-
4 merman die su-
1 ^^B jjj^HL- J
i |^^H
■H fl^B Star Wars In-
W j
dat Air Force
fe; One een beetje
J^^B Ji speculeert op
oude voor
jB^^. Bp Gevaar
I die je toch nooit
helemaal kunt ver-
I trouwen?
Nee, dat vindt de
Met een schaalmodel van het vliegtuig bootst Ford een scène uit de voormalige tim
film na. roro reuters merman geens
zins. Ik geloof zelf
niet zo erg in de
kans van een wederopstanding van het
Rode Gevaar. Ik denk dat de meeste
kijkers die deze film zullen zien dat ge
vaar evenmin erg serieus nemen. Het
is alleen zo dat, wanneer je in een ver
haal een held wil profileren als iemand
die deugt, je vanzelfsprekend ook
mensen nodig hebt die niet deugen.
Lui die zich met terrorisme bezighou
den zijn waarschijnlijk in de meeste
gevallen types die niet deugen. Er zit
achter deze film geen bedoeling om de
condities van de Koude Oorlog te her
scheppen. Maar de chaos in de voor
malige Sovjet-Unie en de beschikbaar
heid van atoomwapens daar, bieden
de kans om in die hoek een vervaarlij
ke vijand te verzinnen. Je zou natuur
lijk ook een fictief land kunnen beden
ken, maar dan vervalt het gevoel van
Harrison Ford
in de huid van
de Amerikaan
se president.
„Ik geloof zelf
niet zo erg in
de kans van
een wederop
standing van
het Rode Ge-
Harrison Ford speelt in Air
Force One de president
van Amerika. Nog maar
net heeft hij als gast in het
Kremlin de wereld
opgeroepen nooit meer te
zwichten voor eisen van
terroristen, of de
presidentiële Boeing
wordt tijdens de terugreis
naar Washington gekaapt
door terroristen uit
Kazachstan. De Russen
zitten met de handen in
het haar en op het State
Departement is men ook
niet zeker van een goede
afloop. Maar Amerika's
eerste burger zal hoogst
persoonlijk het geteisem
mores leren. „Een
politieke boodschap moet
achter deze film niet
worden gezocht", aldus de
55-jarige hoofdrolspeler
van Air Force One.
Als je 20 jaar geleden een
film met een dergelijk ver
haal te incasseren had ge
kregen met een Russisch of Chinees
staatshoofd als held, dan zou de kwali
ficatie 'kinderlijke propaganda' snel
gevallen zijn. Als dat nu ook zou ge
beuren, zou Harrison Ford - die het
toch al niet zo op journalisten heeft
begrepen - dat heel vervelend vinden.
„Die toespraak in het Kremlin is niet
bedoeld als een algemeen politiek ad
vies van de film, laat staan van mij
persoonlijk. Het dient geen ander nut
dan ter typering van dit personage en
van het dilemma waarmee hij vervol
gens wordt geconfronteerd. Het is de
set-up van wat vervolgens niets méér
bedoeld te zijn dan entertainment; een
film die fictie is en waarvan wij hopen
dat hij onderhoudend en uitdagend is
en een interessante morele compo
nent bevat. Het leek pikant om deze
president op te voeren als deels mede
verantwoordelijk voor de chaos en het
lijden van de mensen in Kazachstan.
Want eerder had hij immers verzuimd
om handelend op te treden, aangezien
hij toen - met het oog op zijn herver
kiezing - geen trek had om impopulai
re beslissingen te nemen. Maar refe
renties naar gebeurtenissen die zich
werkelijk hebben afgespeeld zijn met
deze film zeker niet beoogd geweest."
Maar het idee van Amerikaanse inter
ventie in landen aan de andere kant
van de aardbol, wordt wel terloops
meegenomen als zijnde normaal. „He
lemaal niet. Het zou in het filmverhaal
geen kwestie zijn geweest van eigen
machtig politiemannetje spelen. De
Amerikaanse interventie zou slechts
hebben plaatsgevonden op verzoek
van de democratisch gekozen regering
van het Kazachstaanse volk. Die gene
raal Radek heeft daar geprobeerd de
macht te grijpen met een militaire
coup die het lijden en de dood van
veel mensen tot
gevolg heeft ge
had. En zijn door
Gary Olflman aan
gevoerde groep
volgelingen be
staat overduidelijk
uit ordinaire terro
risten; lui die poli
tieke winst probe
ren te halen door
moedwillig on
schuldige burgers
het leven te bene-
realisme dat je met een film als deze
wilt creëren."
Sukkels
De laatste paar jaren hebben we films
gezien als Dave, The American Presi
dent, Independence Day, Air Force
One. Hollywood geeft tegenwoordig
opvallend vaak Amerikaanse presiden
ten te zien als romantische minnaars
of helden in actie. Dat zou 20 jaar gele
den ondenkbaar zijn geweest. Wat zou
dit nieuwe verschijnsel kunnen bete
kenen?
„Al die films zijn heel erg verschillend.
Van Dave - wat een lieve komedie was
- tot zoiets grotesks als Mars Attacks,
zie je telkens totaal verschillende re
presentaties van het presidentschap.
Ik heb niets bijzonders te vertellen
over het algehele verschijnsel. Ik weet
niet waarom men nu meer geïnteres
seerd is in presidenten dan in het ver
leden het geval zou zijn geweest. Mis
schien gaat het om de kick mee te voe
len en mee te denken met iemand die
enorme macht heeft en immense ver
antwoordelijkheid draagt. Ik denk dat
het bovendien intrigeert om te zien
wat zich afspeelt achter deuren die
normaal voor ons gesloten blijven. In
Air Forte One kom je eigenlijk alleen
te weten dat het gaat om iemand die
toch wel heel erg lijkt op alle mensen
die géén president zijn. Ik geloof trou
wens ook niet dat je zo maar kunt con
cluderen dat het Amerikaanse publiek
zich weer graag met presidenten iden
tificeert, want in films als Nixon, Abso
lute Power en Mars Attacks worden ze
afgeschilderd als gewetenloze schur
ken of sukkels."
Tijd om even een reeks speculaties en
geruchten te checken: dat Ridley Scott
bezig zou zijn met een Blade Runner
deel 2, is iets dat Harrison Ford nooit
eerder heeft gehoord. Dat hij op eni
gerlei wijze nog betrokken zou raken
bij delen 4, 5 en 6 van de Star Wars-
trilogie is nimmer zelfs maar bespro
ken. Tegenover een Indiana Jones deel
4 staat de acteur in principe niet onge
negen, al is het niet aan de orde.
„Maar ik zou in principe best wel weer
eens met George Lucas en Steven
Spielberg willen werken.
Hulpverlener
Het enige zekere is dat in februari de
start is gepland van de opnamen voor
The Age of Aquarius, een door Phil
Robson te regisseren film die zich af
speelt in Bosnië. „Ik zal een humani
taire hulpverlener spelen die via zijn
liefde voor een Bosnische vrouw ver
strikt raakt in de etnische conflicten.
Niet zonder meer de 'good guy', maar
een protagonist met ook een paar
minder fraaie bladzijden in zijn verle
den."
Is dat niet interessanter dan het spelen
van helden die groter zijn dan het le
ven zelf zoals de Amerikaanse presi
dent in Air Force One? „Dat is een sug
gestieve vraag waaruit jouw oordeel
over Air Force One te proeven valt.
Sommige aspecten aan deze president
zijn zeker realistischer dan andere.
Zoals het hele verhaal aspecten heeft
die realistisch zijn tegenover andere
die dat veel minder zijn. Maar alles te
samen representeert Air Force One
een begrip van de emotionele natuur
van mensen en gebeurtenissen. Of het
fantastisch is of niet, de situatie van
die man is emotioneel voorstelbaar en
interessant/Ik heb er verder geen
moeite mee om me met entertain
ment bezig te houden; met een film
waar mensen graag naar gaan kijken."
Held
„Wat het tweede aspect van de vraag
aangaat: Als je begint aan een film met
situaties die inhaken op werkelijk his
torische of zelfs recente gebeurtenis
sen, dan geloof ik inderdaad dat je een
zekere verantwoordelijkheid extra op
je neemt. Van de andere kant worden
films ook verondersteld een artistieke
of in elk geval persoonlijke visie te ven
tileren. Dan maak ik me niet in alle ge
vallen verantwoordelijk voor de ma
nier waarop een schrijver of regisseur
tegen de dingen aankijkt. Dat zou een
ongepaste vorm van censuur zijn. Ik
heb heel vaak ideeën die grondig af
wijken van de manier waarop mijn
personages tegen dingen aankijken."
„Wat ik doe, zie ik niet zo zeer als
kunst maar als ambacht. Ik heb een
voorkeur voor de meer technische
kant van de bezigheden. Het spelen
van een president betekent niets spe
ciaals voor mij. Het is niet iets waar ik
lang van heb gedroomd of zo. Het leek
een goede rol op een voor mij geschikt
moment. Nee, het is niet waar dat ik
alleen maar heidén speel. Ik zou niet
eens weten hoe dat aan te pakken. Er
bestaat bij mijn weten ook geen oplei
ding voor. Ik speel advocaten, presi
denten, politiemannen of archeologen
die geconfronteerd worden met dra
matische situaties en zich dan gedra
gen op een manier waarvan anderen
eventueel kunnen zeggen dat het dap
per is, of nobel of correct. Vanaf het
moment dat ik tijdens het acteren
overvallen zou worden door het besef
'Ik speel een held', zou ik terstond ver
lamd raken en niet meer weten wat ik
moest doen."
„Ik zit in showbusiness. Ik doe dingen
die verondersteld worden aan te spre
ken bij een groot publiek. Ik heb geen
speciale ambities. Ik heb geen stiekem
verlangen ooit Hamlet te spelen en ik
denk ook niet dat zoiets zou passen in
het culturele klimaat waarin Ameri
kaanse filmacteurs zich hebben te voe
gen. Ik doe niets anders dan telkens te
kiezen voor het project dat me het
meest aanspreekt, zonder me te be
kommeren over een lange termijn
planning."
En van omkijken houdt Harrison Ford
al evenmin: „Ik heb weinig sentimen
tele binding met de films die ik vroeger
heb gemaakt. Als er een op de tv wordt
uitgezonden, schakel ik liever naar een
film waarvan ik nog niet weet hoe het
afloopt. Nee, ik verzamel ook geen re
likwieën van mijn films. Ik heb een In
diana Jones-hoed, omdat die nog wel
eens van pas komt. Misschien ligt er
ook nog ergens een zweep. Alleen als
kleren die ik in een film gedragen heb,
me bijzonder bevallen, neem ik wel
eens iets mee naar huis. Voornamelijk
omdat het me de moeite bespaart te
gaan winkelen. Aan Air Force One heb
ik zes strakke blauwe kostuums over
gehouden, genoeg voor de rest van
mijn leven waarschijnlijk.
Harrison Ford tijdens de perspresentatie van Air Force One in Venetië: „Ik heb heel vaak ideeën die grondig afwijken van de *r
manier waarop mijn personages tegen dingen aankijken." foto reuters k
