PvdA daalt in program af van ideologische sokkel
0800-0431
Mjjn bedrijf
gaat verhuizer!
Verhuist de
post dan t
automatisch;
mee?
Snelle berechting is praktisch onhaalbaar
Verdacht van etnische zuivering
Feiten &Meningen
Politieschool vóór op praktijk
Tien Bosnische Kroaten melden zich bij Joegoslavië-tribunaal
Het Oorlogstribunaal voor ex-Joegoslavië
kreeg gisteren tien Bosnisch-Kroatische
verdachten in handen, nadat wekenlang
was gezinspeeld op hun vrijwillige, maar
zeker niet onvoorwaardelijke komst naar
Den Haag. De meeste aandacht ging uit
naar Dario Kordic, de ex-vice-president
van de Bosnisch-Kroatische 'republiek'
Herzeg Bosna. Kordic was de politieke
baas van toen nog kolonel Tihomir Blas-
kic, die thans als generaal bij het tribu
naal terechtstaat. Kordic en de andere
aangeklaagden zouden over de streep
zijn getrokken door Amerikaanse garan
ties dat zij in Den Haag 'snel' worden be
recht Maar zij zouden wat dat betreft
wel eens van een koude kermis thuis
kunnen komen.
Hoofdaanklager Louise Arbour van het
tribunaal stelde gisteren de verwachtin
gen onmiddellijk bij met de verklaring
dat het niet politici, maar de rechters
van het tribunaal zijn die beslissen wan
neer processen beginnen. Voor zes van
de tien acht zij het mogelijk dat hun pro
cessen over drie tot vijf maanden begin
nen. Maar over Nordic en de drie andere
hooggeplaatste verdachten zijn volgens
haar geen afspraken gemaakt.
Mogelijk was de afgifte van zogeheten
'garanties' door Amerika daarom niet
meer dan een manoeuvre waarmee het
zwaar onder druk gezette Kroatië zonder
gezichtsverlies de tien Bosnisch-Kroati
sche 'broeders' naar Den Haag kon laten
vertrekken. Het is niet waarschijnlijk dat
de gang van zaken bij het tribunaal, dat
telkens hamert op zijn onafhankelijk
heid, plotsklaps vanuit Washington
wordt bestuurd.
De tien worden verdacht van het plegen
van oorlogsmisdaden bij de 'etnische
zuiveringen' tegen de moslim-bevolking
in de Lasva-vallei in Centraal-Bosnië tus
sen mei 1992 en mei 1993. Allemaal den
ken zij in Den Haag hun onschuld te
kunnen aantonen. Het schrikbeeld van
de eindeloze wachttijden voor processen
bij het tribunaal zou hen er tot nu toe
van hebben weerhouden naar Neder
land te komen. Zij vinden het bij monde
van hun advocate 'ontoelaatbaar' maan
den, zo niet jaren, in de cel te moeten
zonder dat hun schuld is bewezen. Zie
hun 'eigen' Blaskic, die zich ook 'vrijwil
lig onder voorwaarden' meldde, maar
vijftien maanden vast zat (zij het onder
huisarrest in een luxe-villa) voor zijn
proces zelfs maar kon beginnen.
Toen uit Kroatië de eerste signalen wer
den opgevangen over een mogelijke deal
met zeven, dan wel negen, dan wel elf
Bosnisch-Kroatische verdachten, werd
onmiddellijk de druk opgevoerd met een
fors diplomatiek offensief. Arbour vloog
naar Zagreb om een voet tussen de deur
te steken. De Amerikaanse 'ambassadeur
voor oorlogsmisdaden' David Scheffer
hamerde bij de Kroatische autoriteiten
op de verplichtingen van Dayton. De
Amerikaanse gezant Robert Gelbard
speelde zijn politieke spel en drong er bij
president Tudjman zijn invloed bij de
Kroaten in Bosnië aan te wenden. Som
mige waarnemers achten het mogelijk
dat Tudjman de tien heeft laten gaan
juist om 'Mostar' duidelijk te maken dat
hij nog steeds de baas is.
Vorige week donderdag volgde in Was
hington de verrassende aankondiging
van het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken dat oorlogsmisdadigers
die zich vrijwillig melden binnen drie tot
vijf maanden worden berecht en dat de
Verenigde Staten 'deze onderneming ten
volle steunen en al het mogelijke doen
om de middelen van het tribunaal te ver
sterken om snelle processen voor alle
aangeklaagden mogelijk te maken'.
Voor advocate Jadranka Slokovic-
Glumac, die de huidige groep Bosnische
Kroaten vertegenwoordigt, het sein om
voor Den Haag te boeken. Andere advo
caten reageren echter meer wantrou
wend. ,,Ik ben op mijn hoede omdat de
toezegging van de VS kwam en niet van
de tribunaal-autoriteiten zelf. En die zijn
als enigen gemachtigd zo'n besluit te ne
men", zei advocaat Petar Pavkovic, die
ook een aantal Bosnisch-Kroatische ver
dachten als cliënt heeft.
Afgezien van politieke overwegingen, is
de Amerikaanse garantie bovendien
praktisch gezien onhaalbaar. De werk
druk bij het tribunaal, dat nog steeds
over maar één rechtszaal beschikt, is nu
al ongehoord groot. Naast het ingewik
kelde proces tegen Blaskic loopt het
traag voortschrijdende, vierdubbele pro-
ces-Celebici en wachten twee beroeps
zaken op afhandeling. De nieuwe groep
Bosnische Kroaten niet meegerekend,
wachten nog eens vijf verdachten in
Scheveningen op hun beurt.
Extra gecompliceerd is dat de tien heb
ben aangekondigd elk afzonderlijk te
willen worden berecht. Alle zaken bij het
tribunaal tot nu toe hebben aangetoond
dat voor ieder 'detail' een lange juridi
sche weg moet worden afgelegd. Voor
kwesties als aangepaste huisvesting of
individuele processen moeten moties
worden ingediend, waarvan de behande
ling vaak weken in beslag neemt. Tegen
ieder besluit van de rechters kan vervol
gens weer beroep worden aangetekend.
Voor de aangeboden 'snelle' afhandeling
van dergelijke voorbereidende kwesties
in tien nieuwe zaken ontbreekt het het
tribunaal eenvoudigweg aan ruimte en
mankracht.
Een anonieme Amerikaanse regerings
functionaris onderkende vorige week te
genover persbureau AP dat er 'lange ver
tragingen waren opgetreden bij proces
sen in Den Haag'. Maar dat was volgens
hem de schuld van de advocaten, die tel
kens maar weer met moties komen. Als
vertegenwoordiger van de grootste wan
betaler van de VN noemde hij niet het
geldgebrek dat ten grondslag ligt aan het
moeizaam functioneren van het tribu
naal. Evenmin memoreerde hij dat Ame
rika enige tijd geleden om financiële re
denen medewerkers bij het tribunaal te
rugtrok.
DEN HAAG MARJOLUN DE COCQ
Nog geruime tijd na de oorlog leefde Dario
Kordic (37) openlijk in een chique buurt van
Zagreb op een 'onderduikadres' dat de Kroati
sche president Tudjman hem verschafte. Hij
ontving er de pers en noemde de beschuldigin
gen van het Joegoslavië-tribunaal aan zijn
adres een 'absurditeit'. De voormalige vice-pre
sident van de eenzijdig uitgeroepen republiek
Herzeg-Bosna is volgens de aanklacht van het
tribunaal een van de hoofd-verantwoordelijken
voor de etnische zuiveringen in de Lasva-vallei
in Centraal-Bosnië.
In april ontstond daar na een gezamenlijk front
van moslims en Kroaten tegen de Serviërs, een
'oorlog binnen de oorlog', toen het Kroatische
leger HVO in april 1993 een grootschalige aan
val inzette op de moslimbevolking van de val
lei. Kordic was een van de 'mannen achter de
bureaus', terwijl de Bosnisch-Kroatische gene
raal Blaskic volgens de aanklagers als Kordic'
militaire rechterhand fungeerde. Nadat hij door
het tribunaal was aangeklaagd, trad Kordic af
als president van de Bosnische HDZ, een zus
terpartij van de Kroatische HDZ van Tudjman.
Ook Pero Skopljak (54) geldt als een hoogge
plaatste verdachte. De rechters van het tribu
naal hebben inmiddels tal van belastende ver
klaringen tegen hem gehoord in het proces-
Blaskic. Skopljak vormde als politiechef van de
stad Vitez eën soort 'koningskoppel' met de
eveneens voor Den I laag opterende burge
meester van de stad Ivan 'Ivica' Santic (55).
Beiden maakten deel uit van de gezamenlijke
'Crisisstaf van moslims en Bosnische Kroaten
die Vitez bestuurde en uit Servische handen
moest houden.
Al in 1992 had Skopljak gewaarschuwd dat 'de
Kroaten de zaken in eigen handen zouden ne
men'. Nadat de eerste moslimdorpen in april*'
1993 waren platgebrand, de inwoners ver
moord of op de vlucht geslagen, dreigden
Skopljak en Santic 2.200 gevangenen in Vitez
laten executeren als het Bosnische leger zijn
/erzet niet staakte. Mario Cerkez, de toenmal
ge commandant van de HVO-brigade in Vitez
had dit dreigement al eerder geuit. Cerkez
wordt verantwoordelijk gehouden voor de ar
restatie en het opsluiten van honderden mos
lim-burgers, die 'onmenselijk' werden behan
deld, loopgraven moesten graven en als men
selijk schild werden gebruikt.
Kordic, Cerkez, Skopljak en Santic zijn oorlog
misdaden, ernstige schendingen van de Ge-
neefse Conventies en misdaden tegen de mei
selijkheid ten laste gelegd. Zij worden door he
tribunaal in eerste instantie persoonlijk veran
woordelijk gehouden voor de oorlogsmisdade
in de Lasva-vallei, die volgens de aanklacht 'z^
grootschalig en wijdverspreid waren en zo sys j'
tematisch werden uitgevoerd', dat 'vrijwel de
gehele moslimbevolking werd uitgeroeid of g<
deporteerd'.
Daarnaast worden zij verantwoordelijk gesteli j
voor de daden van hun ondergeschikten, zoal
de zes soldaten die gisteren met hen in Den
Haag arriveerden. Marinko Katava, Dragan
Papic, Drago Josipovic, Vladimir 'Vlado' Santi
en de broers Zoran en Mirjan Kupreskic wer-l
den in november 1995 tegelijk met Kordic en.
de andere drie aangeklaagd. In dienst van hel
Bosnisch-Kroatisch leger namen de zes deel
aan de moorden op moslimburgers en de ver
woesting van dorpen.
DINSDAG 7 OKTOBER 1997ik
Ji
Van een verkiezingsprogramma moeten geen drastische vernieuwingen
worden verwacht, zei PvdA-minister Ad Melkert gisteren een paar uur na
de officiële presentatie van het ontwerpverkiezingsprogramma van zijn
partij. En inderdaad is 'Een wereld te winnen', zoals het programma
heet, geen ideologisch manifest van hoe de samenleving er uit zou moe
ten zien. Haalbaarheid gaat nu boven ideologie.
Plaats van handeling is de voor
malige vertrekhal van de Hol-
land-Amerikalijn in Rotterdam.
..Een symbolische plaats, want
hier vandaan vertrokken de
mensen naar de Nieuwe We
reld". sprak partijvoorzitter Ka
rin Adelmund. 'Een wereld te
winnen' gaat echter niet over
e'en tocht naar een nieuwe we
reld. maar over hoe er binnen
de huidige samenleving stapje
voor stapje verbeteringen kun
nen worden doorgevoerd. De
PvdA wil extra geld voor infra
structuur en meer banen voor
de zorg (30.000). En meer geld
voor onderwijs, kinderopvang,
politie en justitie.
De PvdA van de jaren negentig
is pragmatisch, niet vies van
enig populisme, maar nog
steeds de partij van arbeid en
inkomen. De partij is kortom
'paarser' geworden, maar heeft
haar identiteit niet helemaal
verloren.
Speerpunt in het beleid dat de
sociaal-democraten voorstaan,
is nog steeds verbetering van de
positie van de laagste inko
mensgroepen. Gestreefd wordt
naar een individuele koopbij
drage, die het voor mensen met
minder inkomen mogelijk moet
maken een eigen huis te kopen.
Voor de huurders moeten de
woonlasten worden beperkt.
Verder moet de belastingaftrek
voor iedereen gelijk worden, zo
dat hogere inkomens niet meer
voordeel hebben van aftrekpos
ten.
Vanuit haar eigen uitgangspun
ten koerst de PvdA met 'Een
wereld te winnen' af op voort
zetting van het huidige beleid.
Paars-2, dat ziet de partij wel
zitten. Het huidige financieel-
economische beleid moet een
vervolg krijgen. Daarbij gaat de
partij uit van een bescheiden
economische groei van twee
procent. „Maar ik ga er vanuit
dat die groei hoger uit valt", zei
minister Melkert van sociale za
ken.
In totaal trekt de PvdA 13,4 mil
jard gulden uit voor de zorgsec
tor, lastenverlichting, onderwijs,
terugdringing van het financie
ringstekort en meer veiligheid.
Dat geld moet voor de helft
worden opgebracht uit de groei
van de economie. De andere
helft zou vrijkomen door onder
andere minder aanschaf van
materieel voor defensie, be
heersing van de EU-afdrachten,
doelmatiger werken in de ge
zondheidssector en minder uit
gaven aan sociale zekerheid,
omdat door de paarse leuze
'werk, werk en nog eens werk'
minder mensen een uitkering
krijgen.
Als de economische groei inder
daad meevalt, zoals Melkert
denkt, dan moet 9 miljard gul
den extra beschikbaar komen
voor verdere terugdringing van
de staatsschuld en het vullen
van het AOW-fonds. Mocht de
economische groei onverhoopt
minder gunstig zijn, dan wil de
PvdA minder geld steken in las
tenverlichting en het verlagen
van het financieringstekort.
Met 'Een wereld te winnen' lijkt
de PvdA van haar ideologische
sokkel te zijn afgedaald naar de
alledaagse werkelijkheid. De
wereld verbeterende toon van
weleer is uit het verkiezingspro
gramma verdwenen. Dit keer
geen essay vol bespiegelingen
over de rol van de sociaal-de
mocratie in de moderne samen
leving. In plaats daarvan ligt er
een stuk op tafel waarin de par
tij haar waarden onderbouwt
met concrete beleidsverande
ringen.
„We moeten streven naar een
evenwicht tussen economische
daadkracht en sociale recht
vaardigheid", zei partijvoorzit
ter Karin Adelmund bij de pre
WIM STEVENHAGEN
De politieopleidingen in ons
land bereiden agenten goed
voor op de praktijk. Bij de
afronding van de opleiding
zijn kennis en vaardigheden
ruimschoots getraind èn goed
op peil. Maar hierna gaat het
nogal eens mis, zo constateren
de politiebonden ACP en NPB.
Door allerlei omstandigheden
raakt in de dagelijkse praktijk
de klad in de conditietrainin
gen en schietoefeningen. Het
resultaat is dat bedreigende si
tuaties kunAen eindigen in pa
niek en chaos.
Voor de politiebonden is de
dodelijke schietpartij dit
weekeinde in Capelle aan den
IJssel een incident. Maar wel
een incident dat aantoont dat
nog een lange weg te gaan is
bij het op peil brengen èn
houden van de conditie en
vaardigheden van de 45.000
agenten in ons land. Bij het
schietincident in Capelle werd
een 28-jarige autodief na een
wilde achtervolging gedood
door een politiekogel. Volgens
de politieagenten reed de man
op hen in en was er sprake
van een 'levensbedreigende si
tuatie'. Nabestaanden spreken
echter van 'overdreven ge
weld', aangezien er acht tot
tien keer werd geschoten op
de autodief.
Direct na het schietincident
zei woordvoerder K. de Neef
van de politiebond NPB dat
dit soort achtervolgingen door
het ontbreken van coördinatie
vaak in chaos eindigen. Een te
hoge werkdruk en te weinig
oefenen van de schietvaardig
heid zijn volgens De Neef oor
zaken dat agenten onder druk
te snel naar hun wapen grij
pen.
Deze bewering wordt deels
onderschreven door een on
derzoek naar vuurwapenge
bruik door de politie. In het
bewuste rapport 'Onder schot'
wordt geconstateerd dat poli
tieagenten, vooral als het om
rijdende auto's gaat, te snel
naar het pistool grijpen. De
helft van alle gerichte schoten
wordt op bewegende voertui
gen afgevuurd. Volgens het
onderzoek is het beoogde ef
fect van dit schietgedrag twij
felachtig. De kans is miniem
dat een auto door een raak
schot uit zichzelf tot stilstand
komt.
In het rapport 'Onder schot'
wordt ook geconcludeerd dat
bij onderzoeken naar schietin
cidenten te vaak wordt gesteld
dat de betrokken politieamb
tenaren redelijk tot goed geoe
fende schutters waren. Bij de
incidenten die de onderzoe
kers onder de loep namen,
bleek dat veelal niet het geval
te zijn.
Hiervoor zijn een aantal oor
zaken aan te wijzen: te grote
werkdruk, geen zin om te
schieten, slechte of afgekeurde
schietbanen, of een korpslei
ding die de noodzaak van
schietoefeningen niet inziet.
Dit ondanks waarschuwingen
dat het niet goed op peil hou
den van de schietvaardigheid
ertoe kan leiden dat gevaarlij
ke situaties kunnen ontaarden
in paniekvoetbal.
„Al jaren geleden werd gecon
stateerd dat de schietopleidin-
gen gebrekkig waren", zegt
M. van Erp van de politiebond
ACP. „Die zijn toen verbreed.
Vervolgens werd een aantal
schietbanen technisch afge
keurd. Maar ook dat is nu aan
gepakt. Daarmee zijn we al
een heel eind op weg. Maar
nog steeds een eind verwij
derd van waar we móeten zijn.
Bij veel korpsen heeft alles
prioriteit behalve het schie
ten."
Rouwende vrienden van de
28-jarige Zwijndrechter zijn
gisteravond slaags geraakt met
bewoners van de Merijntje
Gijzenburg in Capelle aan den
IJssel. De vrienden wilden op
de plek waar de autodief werd
neergeschoten kaarsen en een
foto ter nagedachtenis neer
leggen. Buurtbewoners accep
teerden dat niet, waarna een
korte vechtpartij ontstond.
DEN HAAG-CAPELLE AAN DEN USSEL
ju
V
Ja, voor bedrijven hebben wij een speciale Verhuissenr
Wilt u meer weten over deze Verhuisservice of over een van|,
andere producten en diensten van PTT Post? F
ïe
Bel dan gratis jj;
Klantenservice Zakelijke Marlf
Wij zorgen ervoor.
In de voormalige vertrekhal van de Holland-Amerikalijn gaf premier Kok gisteren commentaar op het ontwerpverkiezingsprogram.
sentatie van het programma.
„Want we kunnen wel mooie
praatjes hebben over sociale
rechtvaardigheid, maar zonder
geld kom je niet ver."
Of fractievoorzitter Jacques
Wallage, die een restrictief asiel
beleid verdedigt omdat er niet
voldoende draagvlak binnen de
samenleving is om veel asiel
zoekers op te vangen. „En Ne
derland moet wel een land blij
ven waar mensen die het echt
moeilijk hebben altijd terecht
kunnen.Tien jaar geleden zou
zo'n uitspraak als vloeken in de
kerk zijn getypeerd. Op zich zijn
de uitgangspunten van de PvdA
niet veranderd, maar de toon is
na vier jaar regeren met D66 en
WD aangepast aan de pra|
tische jaren negentig.
