Eigen sauna
eenvoudig zelf te realiseren
Natuurwinkel, gids voor
andere kijk op wereld
Consument
Aanschaf voor het grote bed
DINSDAG 7 OKTOBER 1997
gpo Voor dat geld laten onder meer
korhoen, houtsnip en krekel-
vanger hun geluid horen.
Net gekochte spullen zoals bij
voorbeeld veldfles en kompas
kunnen snel worden toegepast.
Midden in de zaak hangt een
krijtbord met daarop plaats en
tijdstip van een door de zaak
georganiseerde wandeltocht
door de natuur. Weliswaar on
der begeleiding van een gids, zo
luidt de boodschap.
Een deel van de opbrengst gaat
naar Stichting Natuurmonu
menten. In Frankrijk, waar het
bedrijf vandaan komt, is vorig
jaar vijf procent van de winst
geïnvesteerd in natuurvriende
lijke projecten.
Hoeveel geld voor Natuurmo
numenten wordt weggelegd, is
nog niet bekend. Over een tijdje
wordt pas de balans opgemaakt.
Leden van Natuurmonumenten
kunnen in ieder geval alvast
profiteren van kortingen op
sommige producten.
Deze winkel in Nederland en
België wil uitgroeien tot een ke
ten van tien tot vijftien filialen.
In Frankrijk bestaat de formule
al sinds 1990 en zijn er nu 34
van deze zaken.
Hoe verander je stadsmensen in
buitenlui? „Door ze een nieuwe
way of life te geven", zegt de di
recteur van de onlangs in Am
sterdam geopende winkel Natu
re découvertes. Een zaak die
gids wil zijn voor een andere
kijk op de wereld, waarin het
ontdekken van de natuur cen
traal staat.
Heel toepasselijk is de locatie in
de Kalverstraat. In het centrum
van de hoofdstedelijke drukte is
deze winkel een oase van rust
en natuur. Met vogelgeluiden
op de achtergrond worden
klanten langs een assortiment
geleid van harken, schopjes,
gieters en tuinscharen. Deze
meeste aandacht is echter inge
ruimd voor het luisteren en kij
ken. Vandaar onder meer de ve
le sterrenkijkers, vogelhuisjes,
cd's met dierengeluiden en
boeken over natuurparken. Op
circa honderd vierkante meter
is dit een klein en natuurmin-
nend warenhuis.
Nature découvertes hanteert
redelijke prijzen. De cd "Vogel
geluiden uit de grensstreek" kost
bijvoorbeeld dik veertig gulden.
GPD»
Koude wintermaanden staan
voor saunafabrikanten garant
voor een extra hoge omzet. Tra
ditiegetrouw is dit de periode
waarin veel privé-sauna's wor
den verkocht, want hoe lager de
temperatuur, hoe meer mensen
de warmte opzoeken onder de
zonnehemel via een vakantie, of
thuis in de sauna.
Tot nog maar een aantal jaren
geleden was de eigen sauna
vooral voor de goedverdienende
Nederlander weggelegd. Die tijd
is voorbij. Vanwege de stijgende
welvaart kunnen meer mensen
gemakkelijker een sauna kopen.
Het geld is geen probleem; de
benodigde ruimte om hem in
huis te plaatsen, levert wel
hoofdbrekens op.
Dit gat in de markt is echter op
gevuld. Er zijn bijvoorbeeld heel
kleine sauna's, die in veel wo
ningen wel ergens een plaatsje
vinden. Het is dan simpelweg
een kwestie van handdoekje op
de vloer, kleermakerszit en zwe
ten. Volgens kenners kun je in
de ware cabine liggen.
De bakermat van de sauna ligt
in de twaalfde eeuw in Finland.
Sauna is sindsdien één van de
weinige Finse woorden die in
de hele wereld wordt gebruikt
en dezelfde betekenis heeft.
In Nederland zijn pas de laatste
twintig jaar saunacentra als
paddestoelen uit de grond ge
komen. Naast een dikkere por
temonnee is het verlies van
schaamte om in je blootje met
vreemden in een klein hok te
zitten hiervoor een reden. „De
populariteit heeft tevens te ma
ken met warmte opzoeken tij
dens de wintermaanden zegt
verkoopleider Marcel Vink van
fabrikant Sauna Plan uit Lely
stad. „We verkopen vanaf okto
ber tot en met maart meer sau
na's dan in de rest van het jaar."
Volgens Vink boekt de sauna
branche jaar op jaar hogere om
zetcijfers. „Onze klanten vor
men een groeiende doelgroep.
Het zijn tweeverdieners waar
een gezond leven en een drukke
baan centraal staan." Veelal zijn
ze tussen de dertig en vijftig jaar
die de stress van een gejaagd le
ven in de knusse sauna als
druppels water van zich af laten
rollen. „De mensen die een pri-
vécabine aanschaffen, zijn fre
quente bezoekers van een sau
nacentrum geweest. Een eigen
sauna-betekent echter meer ge
mak, en vooral met lange werk
tijden is het ideaal om je in je
eigen huis op een zelf te kiezen
moment te ontspannen.
Poriën open
Een sauna alleen is niet vol
doende om van het alledaagse
bij te komen; cruciaal is de af
wisseling van saunawarmte ge-
OPGAVE
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal 1. Uitdrukking: 5.schaal-
dier, 9. afrastering; 10. koeiemaag; 12.
«ijzend vnw., 13. maanstand, 14.
adreskaartje: 16. dwarsmast; 17. lange,
eentonige opsomming; 19. gaffel; 21.
bezinksel; 23. dochter van Cadmus; 24.
bijbelse naam; 26. opening; 27. en vol
gende; 28. meisjesnaam 30. selenium
,31. grappig; 32. gekheid; 33. muziek
noot; 34. Spaanse heer36. buisver-
lichting; 38. uitroep van schrik, 40. wit-
handgibbon; 41. Trans-Europa-Express-,
42. rivier in Duitsland; 44. wandel
plaats; 45. cultusgebruik. 48. nota be-
ie. 50. hoofddeksel, 51.familielid; 52.
eiectnsch geladen deeltje; 54. paardje;
55. bovendien; 56. drinkgerei; 57. hou
ding.
Verticaal 1. Leer van e'en kunst of tech
niek; 2. eikenschors; 3. rooms-katho-
liek; 4. volslagen mislukking; 6. eer
waarde vader (Lat. afk.); 7. trotse hou
ding; 8. functionaris, 10. stuk hout; 11.
jongensnaam; 14. gevangenis; 15. deel
genoot; 17. pausennaam, 18. ernstig;
20. inwerking op een andere persoon;
22. dier dat /an aas leeft; 24. boom-
vrucnt, 25. e p 28. strop, 29. lof; 33.
met doornen bezet; 35. puur; 37. plaats
waar iets lekt, 39. Europeaan 41. hoe
veelheid. 43. deel van een skelet, 44.
hoofddeksel; 46. deel van een boom;
47. gelofte; 49. rond voorwerp; 51. vis
je; 53. achter; 55. Engelse ontkenning.
OPLOSSING
WOORDZOEKER
De overgebleven letters vormen
tezamen het woord: EXPEDITIE
Het gebruik van de juiste houtsoort in de privé-sauna is belangrijk om
de warmte vast te houden. foto gpd
volgd door een koud dompel
bad of douche. Dit moet poriën
openen, spieren ontspannen en
verkrampte gevoelens doefi ver
dwijnen. Volgens Vink kalmeert
het overbelaste zenuwen. „Een
sauna is langdurig baden. Ie
gaat hooguit vijftien minuten in
de cabine en vervolgens moet je
koud afspoelen, waarna een en
ander een aantal keren wordt
herhaald."
De meeste kachels in privé-sau
na's werken op het lichtnet. Bo
venop worden steensoorten als
graniet en dioriet gelegd die
voor de hoge temperatuur zor
gen. „Wanneer een scheut wa
ter op de gloeiende stenen
wordt gegooid, schiet de tempe
ratuur kortstondig omhoog. In
vochtige lucht wordt warmte
namelijk beter geleid, maar vijf
minuten later is de lucht weer
droger en dan kun je de hitte
beter verdragen", weet Vink.
De beste plek voor een pri-
vésauna is de badkamer, omdat
je dan slechts een paar stappen
weg bent van koud water. Voor
klein behuisden zijn er sauna's
van nog geen twee vierkante
meter. Een volwaardige twee
tot driepersoonscabine komt al
op 200 x 140 cm vloeroppervlak
en voor mensen met veel ruim
te zijn er binnen- en buitensau
na's van wel vijftig vierkante
meter. De prijzen zijn navenant
en lopen op van 4.000 gulden
voor een kleine cabine tot
16.000 gulden voor een Fins
tuinhuisje annex tienpersoons-
sauna.
Houtsoort
De sauna's zijn te koop bij ge
specialiseerde winkels, maar
bouwmarkten en postorderbe
drijven stunten zo nu en dan te
gen bodemprijzen. Hoewel
goedkoper dan bij een speciaal
zaak, hebben deze sauna's een
mindere kwaliteit. Dit heeft te
maken met de houtsoort. Hoe
beter en duurder het hout, hoe
meer warmte het afstraalt. Bij
de goedkopere sauna's geeft
hout minder warmte en moet
de kachel hoger worden gezet
om de juiste temperatuur te
krijgen. Daarnaast zijn ze
slechts leverbaar in standaard-
maten.
Interessant voor ervaren doe-
het-zelvers zijn zelfmontage-
pakketten, waarvoor alleen een
schroevendraaier nodig is om
de sauna in elkaar te zetten. Be
langrijk bij de installatie is ven
tilatie, zodat er veèl frisse lucht
in de sauna kan komen; boven
dien moet hij twee tot drie cen
timeter vrijstaand van een wand
worden geplaatst. Daarnaast
vereist het een vlakke en water
bestendige vloer. Vooral tegels
en vinyl zijn hiervoor geschikt.
Het hart van de sauna is de ka
chel en deze vraagt behoorlijk
wat stroom. „Vuistregel is, dat
wanneer je een grotere sauna
wilt waarin je kunt liggen, een
kachel op krachtstroom van cir
ca 400 volt noodzakelijk is",
zegt Vink.
Simpeler ligt dit met infrarood-
cabines, waarbij de stekker di
rect in het stopcontact kan. Ze
worden veelal gebruikt in
schoonheidssalons om onder
meer cellulitis te bestrijden,
maar sinds kort worden ze gere
geld door particulieren gekocht.
Aan de buitenkant zien ze eruit
als een sauna, maar daarmee
houdt de vergelijking op. In dit
houten huisje zitten in de wan
den elementen die het lichaam
door middel van infraroodstra-
len verwarmen. De temperatuur
is met rond de vijftig graden la
ger dan in een sauna, maar dat
is toch hoog genoeg om volop
vocht en overtollige stoffen te
lozen. Ook hier is het verhaal
pas af als na de hitte meteen de
koelte van een douche wordt
opgezocht.
■■I
T R
HEINZ
TOMPOES Heer Bommel en de grauwe razer
Heer Bommel beklom met vaste tred
het bordes van de kliniek en schelde
aan. ,,Ik kom voor een spoedgeval",
zo sprak hij toen de nachtportier
hem opendeed. ,,Ik moet onmiddel
lijk dokter Zielknijper spreken." „Dat
kan iedereen wel zeggen", meende
de ander, „hebt u een blauwe kaart!"
„Die heb ik niet", hernam heer Ollie
waardig. „Maar ik heb hier papieren,
die beter zijn dan uw kaarten, goede
vriend." Zo sprekende had hij zijn
portefeuille getrokken en nu bracht
hij enkele bankbiljetten te voor
schijn. De portier zette grote ogen op
en de bezoeker glimlachte voldaan.
„Men denkt zo licht, dat ik geen id-
deëen heb," sprak hij terzijde. „Maar
het moet al raar lopen wanneer een
Bommel geen list kan verzinnen!"
„Net wat u zegt", hernam de deurbe
waker, die niet geluisterd had. „Ik zal
zien wat ik doen kan, meneer. Waar
gaat het over?" „Hm... over het mon
ster", zei heer Ollie. „Ik kan iets lis
tigs vertellen..., iets belangrijks, be
doel ik." De portier stak het geld weg
en haastte zich naar de spreekkamer
waar de geleerde met zijn behande
ling bezig was. „Licht is mooi", hoor
de hij de zielkundige zeggen, toen hij
na een korte klop binnentrad. „Licht
is prettig! O, wat is licht mooi. Ik
houd van licht, licht is prachtig! Wat
is er, Knuffels?"
,.,Er is iemand om u te spreken",
fluisterde de portier. „Over het licht...
Over het monster meen ik. Het is be
langrijk, zegt hij. Het is een dekke
heer in een ruitjesjas!" „In een ruit-
jesjas?" riep de doctor uit. „Jawel",
beaamde de ander. „Een echte heer,
hoor! Hij komt iets listigs vertellen,
zei hij."
DOOR JAN VISSER
Met een zonnige en warme toegift heeft de herfstzomer gistei
scheid genomen. Vanaf vandaag maken depressies de dienst
dat betekent perioden met regen of buien en van tijd tot tijd
wind. De storingen worden naar het Noordzeegebied getranstf
dooreen krachtige westelijke hoogtestroming. De westelijke f
winden zijn er ook debet aan dat de weersystemen sterk kunn
diepen waarbij het aan de kust onverwacht kan gaan stormen
Zoals het zich nu laat aanzien is dat de komende dagen waars
nog niet het geval maar het kan best zijn dat de atmosfeermo i
morgen wel met het stormscenario op de proppen komen. Van®
en de komende nacht neemt de buiigheid opnieuw toe. Ook it
genochtend kan er nog een enkele bui vallen. Tijdens de midj
avond gaat het regenen onder invloed van een randstoringop|"
ject Ierse Zee-Noordzee. u
De wind, aanvankelijk krimpend naar zuid tot zuidwest en afq
ruimt naar het zuidwesten en wakkert aan de kust aan tot hai
avonds mogelijk stormachtig. De maximumtemperaturen beri!:
waarden omstreeks 17 graden. Gistermiddag zijn de temper^
opgelopen tot omstreeks 20 graden. Zo werd het op Schiphol,
op Valkenburg 20,0 graad. In het zuiden van Limburg werd Ier
25 graden overschreden.
In de late middag verschenen er fraaie wolken aan het zwerkr
voorbode waren van buien met onweer. De afgelopen nacht t£
de eerste buien over onze streken waarbij het enige tijd pittig^
de. Later in de nacht waren de zwaarste buien actief in de kuiT
den en daar vielen ook de grootste neerslaghoeveelheden. Int
mendaal werd totaal 21 mm opgevangen tegen 9 mm op Schff
Verder bleef het opmerkelijk zacht met geen lagere minima drj
16 graden. T
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
dinsdag.
Noorwegen:
Veel bewolking en van
tijd tot tijd regen, in
het noorden kans op
euw. Tamelijk veel
wind. In het zuidelijke
binnenland droger en
rustiger. Middagtem-
peratuur ongeveer 3
graden bij de Noord
kaap en rond 13 in het
zuiden.
Zweden:
Bewolkt en van het
zuidwesten uit regen,
in het uiterste noorden
mogelijk sneeuw. Mid-
dagtemperatuur tussen
de 5 in Lapland en 14
ten zuiden van Stock
holm.
Denemarken:
Veel wolken en van tijd tot tijd re
gen. Veel wind. Middagtempera-
tuur ongeveer 17 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ier
land:
Veranderlijk bewolkt en enkele bui
en. Het waait stevig door. Middag-
temperatuu r ongeveer 15 graden.
België en Luxemburg:
Wisselvallig met regen- en on
weersbuien en veel wind. Morgen
langdurig plensregens. Middag-
temperatuur ongeveer 17 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vrij veel wolken en van tijd tot tijd
regen, ook kans op onweer. In het
oosten morgen ook enkele opkla
ringen. Middagtemperatuur onge
veer 20 graden.
Portugal:
Perioden met zon en vandaag nog
kans op een lokale bui. Verder
droog. Middagtemperatuur onge
veer 24 graden.
Madeira:
Geregeld zon en op de meeste
plaatsen droog. Middagtempera
tuur ongeveer 23 graden.
Spanje:
Zonnige perioden en vandaag nog
een paar buien, mogelijk met on
weer. Morgen droog en meer zon.
Middagtemperatuur ongeveer 25
graden, morgen iets hoger.
Canarische Eilanden:
Perioden met zon en meest droog.
Middagtemperatuur ongeveer 28
graden.
Marokko:
Westkust: Steeds meer zon, maar
vandaag ook nog een enkele regen-
of onweersbui. Middagtemperatuur
tussen 26 en 30 graden.
Tunesië:
Flink wat zon en eerst droog, later
op vandaag toenemende kans op
een pittige bui. Middagtempera
tuur aan zee tussen 25 en 30 gra
den.
Zuid-Frankrijk:
Bewolkt en enkele pittige regen- of
onweersbuien. In het zuidoosten
en aan de Cöte d'Azur kunnen van
daag zware (onweers)buien voorko
men. Middagtemperatuur tussen
22 bij Bordeaux en 25 gradenin de
Provence.
Mallorca en Ibiza:
Geregeld zon en een enkele ver
spreid voorkomende bui. Middag
temperatuur ongeveer 27 graden.
Italië:
Veek wolken, ook een beetje zon en
enkele stevige regen- of onweers
buien, plaatselijk met veel regen.
Middagtemperatuur ongeveer 26
graden.
Corsica en Sardinië:
Van tijd tot tijd zon en vooral van
daag een enkele bui, mogelijk met
onweer. Middagtemperatuur onge-
r27 graden.
Malta:
Naast zon ook kans op een lokale
onweersbui. Middagtemperatuur
ongeveer 27 graden.
Griekenland en Kreta:
Droog en zonnig. Morgen in het
noordwesten meer wolken en kans
op een bui. Middagtemperatuur
ongeveer 23 graden.
Turkije en Cyprus:
Zonnig en droog. Middagtempera
tuur van 23 graden rond de Dar-
danellen tot 28 op Cyprus.
Duitsland:
Van het westen uit verder toene
mende bewolking en enkele regen-
of onweersbuien. In het oosten bij
Berlijn droger. Middagtemperatuur
tussen de 20 en 25 graden, mor
gen minder warm. Soms een stevi-
W0ENSDAG 8 OKTOBER 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 07.53
Maan op 14.24 Maand
Waterstand
IJmuiden
Hoog 08.18 20.37 07 5l
Laag 04.06 16.25 03.41
Weerrapporten 06 oktober
licht bew
hall bew.
licht bew
licht bew
licht bew
hall bew
hall bew.
licht bew.
hall bew.
hall bew.
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vhssingen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Boedapest
Bordeaui
Brussel
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck onbew.
Istanbul onbew.
Klagenfurt onbew
Kopenhagen hall bew
Las Palmas licht bew
Lissabon zwaar bew
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Split
Stockholm
Warschau
Wenen
Zurich
Bangkok
Buenos Aires
Casablanca
Johannesburg
Los Angeles
New Orleans
New Vork
ge zuidwesten wind
Zwitserland:
Vrij veel wolken en een pif(
regen- of onweersbuien,
temperatuu r ongeveer
in het noorden frisser.
Oostenrijk:
Van het westen uit wol
en, mogelijk met onweer
temperatuur ongeveer 22
Polen:
Perioden met zon. Morg
de dag in het westen m
king, maar nog wel droog
temperatuur oplopend tol
22 graden op morgen.
Tsjechië en Slowakije:
Perioden met zon. Mo
loop van de dag in Tsje
mende bewolking, maar
gere middagtemperatu
op de meeste plaatsen
22 graden.
Hongarije:
Geregeld zon en vrij
droog. Warmer. Midd
tuur boven de 20
gen plaatselijk ei
graden.
Peuters groeien vroeg of
laat uit hun kinderledi-
kantje. Bij de overstap
naar het grote bed is de
vraag of er ook meteen
een nieuw kussen en dek
bed moeten worden ge
kocht. De peuter afsche
pen met een oud kussen
is niet verstandig. Ook al
is dat in het gebruik wat
dunner geworden, het is
meestal toch nog te dik
voor een kind. Speciaal
voor kleuters heeft Jade
'Op het grote bed' op de
markt gebracht, een com
binatie van 'mijn eerste
kussen' en 'mijn eerste
dekbed'. Het gaat hierbij
om een hoofdkussen van
een uitgekiende dikte
voor jonge kinderen, zo
dat een juiste slaaphou
ding is gegarandeerd.
Daarbij passend is een
licht en warm dekbed
ontwikkeld.
Informatie: Jade, Deventer,
telefoon 05 70 - 62 24 52.
