I
I"
Russische Doema stevent af
op confrontatie met Jeltsin
Buitenland
cin op boek Diana
VS waarschuwen Iran
over strijd in noord-Irak
Lange kerels
Verkiezingen zijn cruciaal voor Milosevic
Negen Bosnische Kroaten
melden zich bij tribunaal
'Biep, hiep, biep', zei de Spoetnik veertig jaar geleden
(AG 4 OKTOBER 1997
|oüah traint leden Hamas en Jihad
De pro-Iraanse Hezbollah-beweging traint in Libanon
yi de fundamentalistische Palestijnse Hamas en de Isla-
p Jihad. Dat heeft de adjunct-secretaris-generaal van He-
k sjeik Naeem Kassem, gisteren gezegd tegen het week-
Mramoun Hamas en de Jihad ontkennen het bericht. In
Bel zegt Kassem dat de groepen in het verleden vaak hun
P|) elkaar hebben afgestemd. De sji'itische Hezbollah
_^k aanvallen uit op Israëlische soldaten en hun bondge-
I de door Israël bezette veiligheidszone in Zuid-Libanon.
ïamas is verantwoordelijk voor een reeks bomaanslagen
en bij verdachte bombrieven
De Oostenrijkse politie heeft vijf bommen gevonden in
)ng van een man die zij ervan verdenkt betrokken te zijn
ze bij de reeks aanslagen met bombrieven tussen 1993 en
vrif man, een technicus met grote kennis van chemie en fy-
>n td donderdag gearresteerd in het dorp Gralla. De man
beide handen en een deel van een onderarm toen een
jve lading ontplofte die hij droeg toen hij door de politie
sommeerd uit zijn auto te stappen. De twee politieman-
hem aanhielden liepen verwondingen op.
ieuw slachtpartij in Algerijns dorp
Een groep gewapende mannen heeft gisteren in een Al-
jorp 38 mensen vermoord door hun kelen door te snij-
len te onthoofden. Voor de daders het dorp Mahelma
1 staken ze de huizen van de slachtoffers in brand en sta-
^edsel, geld en sieraden, aldus getuigen. De manier
xie moorden werden gepleegd, duidde erop dat de
irtij het werk is van de Gewapende Islamitische Groep
e gewelddadigste van de radicale moslimgroepen die
4 tyand voeren tegen de Algerijnse regering. Getuigen van
(partij in Mahelma zeiden dat de meeste slachtoffers
Wj en kinderen waren.
Moordpoging na politiek schandaal
bL Een Australische politicus van de oppositionele La-
tij, Nick Sherry, heeft gisteren gepoogd zich van het le-
3r'$roven. Hij is het zoveelste slachtoffer van de Australi-
=iire 'Travelgate'. Dat behelst veel ophef over het onei-
'pgeven van reiskosten door politici. De 41-jarige Sherry,
van het Hogerhuis, sneed zijn polsen door. Hij kon ech-
naar een ziekenhuis worden overgebracht, waar hij
Afgelopen week traden drie ministers en twee adviseurs
ustralische premier John Howard af als gevolg van de
Knaffaire.
^organisaties weg uit oosten Congo
De Democratische Republiek Congo (DRC) heeft alle in-
nale hulporganisaties bevolen uit het gebied rond Goma
^sten te vertrekken. Zij moeten 'onmiddellijk' de regio
t zo meldde de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR
De autoriteiten in Kinshasa hebben ook de sluiting be
lli de grens tussen de Congolese provincie Noord-Kivu
ida. Rwandese vluchtelingen die daar verblijven worden
Qj uitgezet.
-'van aboriginals is een misdaad
Een traditionele straf van de aboriginals, waarbij een
te met speren in de benen wordt gestoken en met boe-
bewerltf, is niet van deze tijd, heeft het hooggerechts-
de Australische provincie Northern Territory gisteren
l Het hof weigerde de 28-jarige aboriginal Steven Barnes
tocht vrij te laten, zodat hij de straf zou kunnen onder
spies, die vorig jaar maart zijn neef doodde, had zelf ge-
llm gestraft te mogen worden.
■seriand hield 6 miljard nazi-goud'
Zwitserland heeft na de Tweede Wereldoorlog voor 6
lilden aan door de nazi's geplunderd goud achterge-
ÏDat staat in een rapport van het Joodse Wereldcongres,
ende week verschijnt. Tot nu toe werd ervan uitgegaan
jor tussen de 3,6 miljard en 5,6 miljard gulden aan goud
Duitsland in Zwitserland terechtkwam.
D$e overweegt juridische stappen
IDENT
ien gedrang van jewel-
bij boekhandel Dil-
centrum van Lon-
tl tweehonderd eerste
|Bn van Andrew
Ijjmstreden boek 'Dia-
yare verhaal, nu in ei-
;den' vlogen weg. De
lemde de nieuwe ver-
jn in 1992 verschenen
"primeur van de eeuw',
ifamilie van Diana is
dat de prinses ook na
wordt geëxploiteerd
jteren weten mogelijk
stappen te onderne-
uitgever en/of schrij-
k na Diana's dood
lorton het transcript
f\$oor Diana zelf inge-
gflpdiocassette over haar
(ebruiken voor een ge-
jersie van zijn destijds
jende boek. Hij geeft
~^at het de enorme pu-
angstelling wereldwijd
hem op het idee
—et motief echter, ver-
ij gisteren in een tele-
_|view, is niet geld-
Caar de wens om een
II ke biografie op de
Sprengen. „Er komt nu
bver haar op de markt,
4iaar eigen woorden,
i Rusland
n naar maan
Na de aanval van de Russische president Jeltsin op de
Doema (parlement), die de afgelopen weken herhaalde
lijk wetsvoorstellen van de regering wegstemde, hebben
de oppositionele communisten gisteren gedreigd de be
groting voor 1998 af te wijzen.
soluut bedroevende en onpro
fessioneel voorbereide begro
ting", zei Zijoeganov buiten de
vergaderzaal.
In zijn wekelijkse radiotoe
spraak noemde Jeltsin verschei
dene incidenten in de afgelopen
weken die hem in conflict met
de parlementariërs hebben ge
bracht. Zo nam zij onlangs een
landwet aan die, tegen de zin
van de president, de verkoop
van grond niet toelaat. Ook ver-
MOSKOU Rtf-AFP
De communistische leider
Zijoeganov, wiens partij de
grootste is in de Doema, haalde
uit naar Jeltsin, die donderdag
nog een verhulde waarschu
wing afgaf dat hij het parlement
zou kunnen ontbinden als het
zich weerspannig blijft opstel
len. „Dit is chantage en druk op
afgevaardigden aan de voor
avond van het debat over de ab-
wierp de Doema een pakket so
ciale wetgeving waar het Krem
lin veel waarde aan hechtte. De
president zinspeelde zelfs op
ontbinding van het parlement.
„Het gedifld van de bevolking
en van de president heeft zijn
grenzen", aldus Jeltsin. „De
Doema moet voor Rusland wer
ken, maar de kosten voor jullie
onverantwoordelijk gedrag is
een luxe die het volk zich niet
kan veroorloven." Hij klaagde
dat de Doema compromissen
afwijst over de begroting voor
1998 en een nieuwe belasting
wet.
Zijoeganov gaf Jeltsin de
schuld van wat hij noemde een
diepe politieke crisis en een
'confronterend ultimatum' aan
de Doema. „Jeltsin heeft geen
van zijn verkiezingsbeloften uit
gevoerd", zei hij. „Zijn kabinet
is definitief bankroet - finan
cieel en intellectueel.
Het parlement heeft ook
Jeltsins toorn gewekt door mo
ties goed te keuren waarin aan
spraak op Litouws en Oekraïens
grondgebied wordt gemaakt,
'hetgeen Ruslands betrekkingen
met zijn buurlanden ernstig be
moeilijkt'.
De uitval van de president
valt op de vierde verjaardag van
de aanval op het Witte Huis, de
toenmalige zetel van het parle
ment. Daarbij vielen tientallen
doden.
bodzone, heeft Washington de
Iraniërs gewaarschuwd dat hun
toestellen worden neergescho
ten als ze de zone opnieuw
schenden.
Iran en Syrië hebben troepen
samengetrokken aan de gren
zen met Turkije en Irak. Meer
dan 15.000 man Turkse troepen
vielen op 23 september Noord-
Irak binnen om bases van de se
paratistische Koerdische Arbei
derspartij (PKK) uit te schake
len. Volgens Ankara is het PKK-
hoofdkwartier in het Zab-ge-
bied ingenomen en zijn meer
dan vierhonderd Koerdische
strijders omgekomen.
Met de actie, de tweede Turk
se inval in Noord-Irak dit jaar,
wil Ankara een eind maken aan
de activiteiten van de beweging.
Iran en Syrië zijn bezorgd over
de omvang van de huidige
Turkse militaire acties.
WASHINGTON-ANKARA-TEHERAN
De Verenigde Staten hebben
gisteren Iran gewaarschuwd
geen militaire acties in het
noorden van Irak meer te on
dernemen. Washington wijzig
de het vaarplan van een Ameri
kaans vliegdekschip, de USS Ni-
mitz, dat nu vijf dagen eerder
de Perzische Golf binnenvaart
dan de bedoeling was.
Teheran viel afgelopen week
in het buurland bases aan van
Iraanse oppositiegroeperingen.
De Iraanse luchtmacht maakte
gebruik van de verwarring in
het gebied na een een groot
scheepse Turkse aanval op
Koerdische guerrillastrijders in
Noord-Irak. Omdat de Iraanse
aanval plaatsvond in de door de
geallieerden ingestelde vliegver-
haar ware verhaal moet bekend
gemaakt worden", aldus
Morton.
De Spencers zijn niet onder
de indruk van deze verheven
idealen, de koninklijke familie is
dat evenmin. Buckingham Pala
ce liet eerder deze week al we
ten 'verstoord' te zijn over
Mortons stunt. Een paleis
woordvoerder liet zich off the
record, zelfs gaan: dit is een ver
regaande vorm van exploitatie.
Voor de koninklijke familie is
het niet echt prettig dat de sen
satie van 1992 nu nog eens dun
netjes wordt overgedaan: in
Diana's eigen woorden het re
laas over haar ongelukkige hu
welijk, de psychische proble
men (boulemia) en ziektes die
het veroorzaakte, haar wanhoop
over de verhouding van Charles
en Camilla.
Trevor Rees-Jones, de lijf
wacht die het auto-ongeluk
overleefde, is gisteren met een
helikopter overgebracht naar
een geheim gehouden adres in
Engeland. Hij liep op eigen
kracht van een auto naar een op
de helihaven Issy-les-Mouli-
neau gereed staande wentel
wiek. Rees-Jones, een voormalig
militair, is in Parijs tweemaal
verhoord over de toedracht van
de ramprit, maar kon zich door
geheugenverlies niets herinne-
berlun Ze werden de Langen Kerls genoemd, de persoonlijke lijfwacht van keizer Friedrich n. Gisteren marcheerden ze als vanouds bij de Brandenburger toren. Duitsland her
dacht gisteren de zevende verjaardag van de hereniging tussen oost en west. foto epa andreas altwein
Opnieuw schade
aan basiliek na
beving in Italië
ROME-ASSISI Rtr-AFP-DPA
Midden-Itaüë is gisteren
voor de tweede keer in een
week getroffen door een
aardbeving. De beving van
5,1 op de schaal van Richter
bracht opnieuw schade toe
aan de Sint-Franciscus-basi-
liek in Assisi. Een vrouw
overleed aan een hartaanval.
Zeker zeven mensen raakten
lichtgewond.
Pater Nicola Giandomeni-
co van de Franciscanen ver
klaarde dat de beving giste
ren schade aanrichtte aan
het middendeel van de gevel
van de basiliek. De met fres
co's beschilderde bogen van
de kerk werden vorige week
ernstig beschadigd door de
bevingen, die een kracht
hadden van 5,5 en 5,6 op de
schaal van Richter.
De nieuwe beving werd tot
in Rome gevoeld. Het epi
centrum lag bij het stadje
Colfiorito in Umbrië, op
slechts tien kilometer van het
centrum van de twee krachti
ge aardbevingen van vorige
week. In Camerino stortten
enkele huizen in. Ook de to
ren van de kerk van het na
burige San Carlo moest er
aan geloven. „De mensen
zijn nu pas echt bang", zei
de burgemeester van Assisi.
Sinds de beving van vorige
week, waarbij elf mensen om
het leven kwamen en meer
dan honderd gewond raak
ten, verblijven duizenden
mensen in tentenkampen
van het Italiaanse leger. In
één van deze kampen, bij
Foligno, viel gisteren het eni
ge dodelijke slachtoffer.
BOEDAPEST HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
Blijft Slobodan Milosevic de on
betwiste sterke man van het fe
derale Joegoslavië? Of is de
vroegere Servische president,
die zich onlangs tot president
van Joegoslavië (Servië en Mon
tenegro) liet kiezen, bezig om in
hoog tempo zijn greep op de
macht te verliezen? Politieke
analisten in de Servische hoofd
stad Belgrado speculeren dezer
dagen volop. Het antwoord ligt
in handen van de Servische en
Montenegrijnse kiezers die
morgen naar de stembus gaan
om nieuwe presidenten voor de
twee landen te kiezen.
Milosevic' kaarten lijken op
voorhand niet al te sterk. Bij de
twee weken geleden gehouden
Servische parlementsverkiezin
gen verloor het linkse blok van
Milosevic meer dan twintig ze
tels. Milosevic' eigen partij, de
Setvische Socialistische Partij
(SPS), werd bovendien in groot
te voorbijgestreefd door de ex
treem-nationalistische Servi
sche Radicale Partij (SRS) van
Vojislav Seselj. En Milosevic'
kandidaat voor zijn eigen opvol
ging, Zoran Lilic, werd tijdens
de gelijktijdig gehouden presi
dentsverkiezingen weliswaar
eerste, maar haalde bij lange na
de vereiste absolute meerder
heid niet.
Lilic, die twee weken geleden
36 procent van de stemmen
kreeg, moet het daarom morgen
opnemen tegen Seselj, die met
27 procent van de stemmen als
tweede eindigde. De kans dat
Seselj morgen wint, is klein.
Maar het is evenmin zeker of de
kleurloze Lilic zijn 'baas' Milo
sevic gaat opvolgen. Veel waar
nemers in Belgrado gaan er van
uit dat de opkomst bij de Servi
sche presidentsverkiezingen
morgen ver onder het benodig
de minimum van vijftig procent
ligt. De presidentsverkiezingen
zijn in dat geval ongeldig. Vol
gens de grondwet moeten er in
dat geval binnen zestig dagen
nieuwe verkiezingen worden
gehouden, terwijl de voorzitter
van het parlement, Dragan To-
mic, dan interim-president
wordt.
Hoewel ook Tomic bekend
staat als onvoorwaardelijk
trouw aan Milosevic, zou het
mislukken van de presidents
verkiezingen opnieuw ernstig
gezichtsverlies voor de Joego
slavische president inhouden.
Hij dacht zijn eigen opvolging
immers goi
hebben.
Voor Milosevic' politieke toe
komst zouden de Monte
negrijnse presidentsverkiezin
gen echter wel eens veel belang
rijker kunnen zijn dan die in
zijn thuisland Servië. De strijd
in Montenegro gaat tussen Mo-
mir Bulatovic, de zittende presi
dent, en premier Milo Djukano
vic. Beiden zijn kandidaat na
mens de DPS, de Montenegrijn
se zusterpartij van Milosevic'
SPS, maar tussen Bulatovic en
Djukanovic ligt een wereld van
verschil. Bulatovic en Djukano-
vioc zijn al maanden verwikkeld
in een strijd om de macht bin
nen de partij en in Montenegro.
Bulatovic staat bekend als een
socialist van de oude stempel
die trouw is aan Milosevic. De.
veel jongere, mediagenieke
Djukanovic heeft zich daarente
gen ontpopt als rebel die het
kleine Montenegro onder het
Servische juk uit wil halen.
Djukanovic ziet Milosevic als de
bron van alle economische en
politieke problemen waarmee
het federale Joegoslavië te kam
pen heeft en pleit luid en duide
lijk voor meer autonomie. Vol
gens peilingen ligt Djukanovic
ruim op kop.
Als Djukanovic de Monte
negrijnse presidentsverkiezin
gen inderdaad wint, zit Slo
bodan Milosevic met een groot
probleem. De man die afgelo
pen zomer het presidentschap
van het federale Joegoslavië
zocht omdat hij volgens de Ser
vische grondwet geen recht
meer had op een nieuwe, derde
ambtstermijn in Servië zelf,
gokte er duidelijk op dat hij de
federale grondwet kon wijzigen
om meer macht naar zich toe te
trekken. Het federale president
schap stelt nu namelijk weinig
voor. Maar zonder een duidelij
ke meerderheid in het eigen,
Servische parlement en met de
hem vijandig gezinde Djukano
vic als president van Monte
negro, kan Milosevic dat idee
wel vergeten.
ZAGREB Rtr-ANP
voor dat dat ook daadwerkelijk
gebeurt.
De Amerikaanse gezant Ro
bert Gelbard sprak donderdag
met de Kroatische president
Franjo Tudjman over uitleve
ring van de oorlogsmisdadigers.
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken zei daarna
spoedig resultaten te verwach
ten. Die lijken er met de aan
kondiging van Slokovic-Glumac
te zijn.
Het VN-tribunaal stelde
Skopljak in november 1995 in
staat van beschuldiging. In au
gustus van dit jaar werd hij aan
gehouden en sindsdien zit hij in
Kroatische hechtenis. Het voor
malige hoofd van politie in de
Bosnische stad Vitez is, samen
met vijf anderen aangeklaagd
wegens vervolging van Bosni
sche moslims tussen mei 1992
en mei 1993.
Het Tribunaal heeft Skopljak
en de andere aangeklaagden
beschuldigd 'van de vernieti
ging of verplaatsing van bijna
de gehele moslimbevolking' van
de Lasva Vallei in Centraal-Bos-
Negen Bosnische Kroaten die
verdacht worden van oorlogs
misdaden, melden zich maan
dag vrijwillig bij het Joegoslavië-
Tribunaal in Den Haag. Dat
heeft de advocaat van één van
de negen gisteravond gezegd.
„We hebben de bedoeling
maandag af te reizen naar Den
Haag. We komen als groep", al
dus Jadranka Slokovic-Glumac,
advocaat van Pero Skopljak.
De groep Bosnische Kroaten
had eerder dit jaar gezegd zich
vrijwillig te willen melden in
Den Haag, mits het tribunaal
hen een snel en eerlijk proces
kon garanderen. „Mij is indirect
gezegd dat we die garanties nu
hebben", aldus advocaat Sloko
vic-Glumac. De twee Kroatische
hoofdverdachten Dario Kordic
en Ivica Rajic komen echter niet
naar Den Haag.
De Verenigde Staten zeiden
donderdag dat het tribunaal be
reid is verdachten te berechten
binnen drie tot vijf maanden
nadat ze zich hebben gemeld.
Washington maakt zich er hard
In BELGA
nalige leider van de
ue, Chroesjtjov was
ai zestig bijna akkoord
het een Amerikaans
frtfïn samen met Rusland
VL te ver^ennen- Zijn
2} hulde gisteren dat de
Overleden Sovjet-politi-
^ge aarzelingen bereid
pe Amerikaanse presi-
jnedy een Russisch-
Ris ruimtevaartpro-
Jpp te zetten. Kennedy
Kissen herhaaldelijk op
Bn te bundelen in de
MOSKOU DPA-UPl-ANP
Biep, biep, biep. Ieder schoolkind in de Sovjet-
Unie leerde in 1957 wat dit geluid betekende dat
92 dagen lang uit de ruimte klonk. Op 4 oktober
1957 lanceerde Moskou de eerste kunstmaan en
opende daarmee midden in de Koude Oorlog de
wedloop om het ruimte-onderzoek
Drie weken lang stuurde het kleine zilveren
bolletje via zijn sprietantennes signalen naar de
aarde. Het biepgeluid diende om te weten wan
neer de onzichtbare satelliet overvloog en hoe
lang het nauwelijks 84 kilo wegende apparaat
baantjes om de aarde trok.
De lancering van de Spoetnik was één van de
indrukwekkendse propagandaslagen die de Sov
jet-Unie wist uit te spelen. De laatste hoogtech
nologische wedren met de ideologische tegen
standers in de Verenigde Staten had Moskou
verloren: de strijd om de atoombom te maken.
Midden jaren vijftig werkten ingenieurs van
beide supemiogendheden aan de eerste satellie
ten. Des te groter was de schok in het Westen
toen de Sovjet-Unie met de eerste Spoetnik de
VS achter zich liet. De satelliet betekent leven of
dood voor ons, vrijheid of het einde van de be
schaving, luidde de ongeruste reactie op het
hoogtepunt van de Koude Oorlog.
De bezorgdheid sloeg vooral op de militair-
strategische betekenis van de lancering: wan
neer Sovjet-raketten satellieten in de kosmos
kunnen brengen, kunnen zij ook atoomkoppen
over de wereld afschieten.
De Amerikanen voerden hun inspanningen
op. „Geef ons de vrije hand", vroeg de directeur
van het Amerikaanse raketprogramma Wemer
von Braun, een Duitse ingenieur die na de oor
log naar Amerika werd gehaald, aan minister
van defensie McElroy. Op 1 februari 1958 lan
ceerden de VS de Explorer-satelliet.
Ondertussen had de Sovjet-Unie op 3 novem
ber 1957 al een eerste levend wezen in de ruimte
gebracht, de beroemde hond Laika. Jaren later
móest Moskou toegeven dat het arme dier kort
na de lancering stierf door de grote hitte.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA
moest nog enkele keren het onderspit delven.
Op 12 april 1961 werd Joeri Gagarin de eerste
mens in de ruimte. De Russen zorgden voor het
eerste rendez-vous in het heelal, de eerste vrouw
in de ruimte en de eerste ruimtewandeling.
Maar de VS sloegen met verve terug toen Neil
Armstrong in de nacht van 20 op 21 juli 1969 als
eerste mens voet op de maan zette.
De wedren ging verder, ondanks de histori
sche koppeling van een Apollo- en een Sojoez-
capsule in de zomer van 1975. Tegenover de
buitengewone Amerikaanse technologie, die
zich nog tijdens het Apoflo-programma richtte
op de ontwikkeling van een ruimteveer, concen
treerden de Sovjets zich op langere bemande
vluchten.
hi 1991 viel de Sovjet-Unie uiteen en droogde
de financiële bron voor de prestigieuze ruimte
vaart op. Dit leidde onvermijdelijk tot samen
werking met de rivalen van weleer. Daarbij pro
fiteren ook de Amerikanen van de (Sovjet-
Russische ervaring met langere ruimtevluchten,
ook wanneer ze daarvoor miljoenen dollars
moeten betalen.
Paus stopt even
in sloppenwijk
RIO DE JANEIRO AP
Paus Johannes Paulus II heeft
gisteren in Rio de Janeiro een
ontmoeting gehad met de Bra
ziliaanse president Fernando
Henrique Cardoso. Kort daar
voor maakte hij een spontane
stop met zijn pausmobiel in een
sloppenwijk van Rio de Janeiro
voor een ontmoeting met inwo
ners. De pauselijke colonne
stopte ongeveer vijf minuten
aan de buitenkant van de favela
Sum are, waar duizenden men
sen stonden te wachten om een
glimp van de kerkvader op te
vangen.
