OPEL THUISPAGINA
Klinkende namen bemannen Peres' vredescentrum
Buitenland
HET MOTORHUIS Vondellaan 80, Leiden, (071) 5351800.
Man van ex-premie
(giller genoemd in
Turkse moordzaak
Congo: Fransen wille
de aandacht afleiden
DINSDAG 30 SEPTEMBER 1997
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Ex-premier en Nobelprijswinnaar
Shimon Peres kan de teloorgang van
het vredesproces niet langer werke
loos aanzien. Hij wil ingrijpen voor
het Midden-Oosten de zesde oorlog
sinds de stichting van de staat Israël
beleeft. Met dat doel voor ogen - en
omdat hij volgens menselijke bereke
ningen nooit meer premier zal wor
den - lanceerde hij onlangs in Tel
Aviv zijn 'Peres Centrum voor Vrede'.
Het centrum zal er voor moeten
zorgen dat er zelfs in de huidige toe
stand nog iets terecht komt van de
idealen die hij heeft omschreven in
zijn boek 'Het Nieuwe Midden-Oos
ten'. Vrede, meent Peres, is in de eer
ste plaats een zaak van economie.
Het vredesproces zal pas echt aan
slaan als de gewone burgers in het
Midden-Oosten er economisch op
vooruit gaan.
Als het Peres Centrum voor Vrede
mislukt is dat in ieder geval niet te
wijten aan een gebrek aan gewicht
van de leden van het internationale
bestuur. De afgelopen maanden
heeft Peres een groot deel van zijn
tijd besteed aan het recruteren van
oude vrienden en relaties. De hoog
ste bazen van onder meer Volkswa
gen, Renault en Siemens zorgen voor
een zware economische basis. In de
lange lijst politici en ex-politici vin
den we niet alleen de naam van oud
premier Ruud Lubbers, maar ook die
van onder anderen: Boutros Boutros-
Ghali, Henri Kissinger, Jimmy Carter,
Warren Christopher, Abu-Ala'a,
F. W. de Klerk, Giscard d'Estaing,
Hans Dietrich Genscher, Felipe Gon
zales, Michail Gorbatsjov, Mustafa
Khalil, Abba Eban, John Major, Javier
Solana, Mario Soares en een aantal
Noorse politici die indertijd behulp
zaam waren bij de onderhandelingen
in Oslo. Ook de schrijver Umberto
Eco en aartsbisschop emeritus Des-
mond Tutu zijn tot het bestuur toe
getreden. De dagelijke leiding van
het centrum krijgt Uri Savir, oud-on
derhandelaar en voormalig direc
teur-generaal van het Israëlische mi
nisterie van buitenlandse zaken.
Een opvallend afwezige in de lijst
met prominenten is Lea Rabin, de
weduwe van de premier die het Oslo
proces begon. Had Peres zijn cen
trum niet mede aan Jitschak Rabin
kunnen opdragen? ,,Naar Rabin is al
een defensiecentrum vernoemd",
antwoordt zijn woordvoerder desge
vraagd. „Nee, we hebben Lea niet
benaderd om in het bestuur zitting te
nemen. Maar ze komt wel naar de of
ficiële opening op 20 oktober."
De bestuursleden moeten via hun
invloed en relaties gaan zorgen voor
de realisering van een aantal econo
mische en culturele projecten. Het
centrum gaat nauw samenwerken
met het World Economie Forum in
Genève, dat sinds 1994 de jaarlijkse
economische conferentie voor het
Midden-Oosten en Noord-Afrika
(MENA) organiseert. De volgende
MENA-conferentie moet half novem
ber worden gehouden in de Golfstaat
Qatar, maar de Arabische landen
hebben gewaarschuwd dat ze de bij
eenkomst zullen boycotten als er
voor die tijd geen vooruitgang wordt
geboekt in het vredesproces.
Speciaal spoor
Een van de bedoelingen van Peres is,
zo lijkt het, een speciaal spoor te cre-
eren voor het 'economische vredes
proces'. Op die manier wil hij voor
uitgang boeken ondanks de politieke
malaise. „We moeten voorkomen dat
de terroristen van Harnas en Islami
tische Jihad gaan bepalen of er vrede
in het Midden-Oosten komt of niet",
zei hij als duidelijke kritiek op de re
gering van premier Netanyahu. Peres
omschrijft zijn centrum als 'totaal
apolitiek', maar het zal moeten ope
reren binnen het politieke klimaat
dat Netanyahu en de Palestijnse pre
sident Arafat scheppen.
Sommige projecten die Peres wil
gaan uitvoeren, waren destijds al on
derdeel van zijn regeringspolitiek.
Het meest ambitieuze is de aanleg
van een groot industrieterrein in Kar-
ni, in het grensgebied tussen Israël
en de Gazastrook. Niet ver daar van
daan zal onder leiding van Neder
landse bedrijven de Palestijnse zee
haven worden aangelegd, als de re-
gering-Netanyahu daarvoor eindelijk
haar fiat geeft. Het is de bedoeling
dat het Karni-industrieterrein op den
duur werk biedt aan zo'n 20.000 Pa-
lestijnen. Het project moet komend
voorjaar van start gaan. Het Peres
Centrum is bezig een consortium te
vormen van internationale bedrijven
die geïnteresseerd zijn in deelname.
Granen
De Italiaanse pasta-fabrikant Guido
Barilla, een van de leden van het in
ternationale bestuur, heeft belang
stelling voor de verbouw van granen
in de woestijngebieden van het Mid
den-Oosten. Volgens onderzoek van
onder meer het Vulcani-land-
bouwinstituut in Israël is dat onder
bepaalde omstandigheden mogelijk.
De Franse president Chirac en
kanselier Kohl van Duitsland hebben
hun medewerking toegezegd aan een
'trilateraal stedenproject'. Daarbij
zullen Tel Aviv (burgemeester Ronni
Milo is bestuurslid), de Palestijnse
stad Nablus en een aantal Europese
gemeenten worden betrokken. Er
zijn verder plannen voor regionale en
internationale discussiegroepen, met
medewerking van prins Hassan van
Jordanië, de Amerikaanse oud-mi-
nister van buitenlandse zaken Henry
Kissinger en anderen. Peres en zijn
internationale partners willen probe
ren de sinds het aantreden van Neta
nyahu snel verdwenen geestdrift
voor het vredesproces op te rakelen.
Ondanks hun apolitieke voornemens
zou hen dat in aanvaring kunnen
brengen met de Israëlische regering.
„U heeft Netanyahu en zijn ministers
uitgenodigd voor de officiële ope
ning, maar wat vinden ze van het ini
tiatief?", werd Peres onlangs ge
vraagd. „De regering weet ervan en
staat er welwillend tegenover", ant
woordde de ex-premier afgemeten.
VERKOOP I FINANCIERING J
LEASING
AANBIEDING
De Opel dealer in uw buurt
Opel introduceert de eerste direct ingespoten hightech Turbodiesel met 16-kleppentechniek
China geeft ge|
aan Suriname
PEKING YVONNE V
CORRESPONDENT
Suriname kan opnieuw 1
kerd zijn van 'economise!
technologische' steun va
na. De Chinezen zullen eel
taal bedrag van ongeveel
miljoen gulden aan Pararr
overmaken. De Chinese a
sadeur in de Surinaamse hl
stad, Li Jianying, en mil
van buitenlandse zaken r
Snijders van Suriname hel
voor deze ontwikkelingslij
Paramaribo een overeen'
getekend. De ondertekl
gaat vooraf aan een bezoe I
de Surinaamse president
Wijdenbosch aan China vo M
de maand.
De Nederlandse
heeft begin dit jaar tegeij^
Peking haar ongenoegen n
toen de voormalige Surina j
legerleider Desi Boutersf g
speciaal gezant van Wi
bosch, in Peking officieel
ontvangen door president
Zemin om het aanstaand J
zoek voor te bereiden.
Ui
ISTANBUL JESSICA LUTZ
CORRESPONDENT
De echtgenoot van de voormali
ge Turkse premier Tansu Qiller
heeft vorig jaar zomer opdracht
gegeven tot de moord op casi
no-baas Lutfu Topal. Met deze
beschuldiging is een Turks par
lementslid afgelopen week naar
de rechter gestapt. Ook twee
verdachten in de moordzaak
hebben zich in die richting uit
gelaten. Topal wordt op zijn
beurt verdacht van het witwas
sen van heroïnegelden.
De sociaal-democraat Saglar,
die de aanklacht indiende, was
lid van de enquêtecommissie
die de banden tussen politici,
politie en maffia onderzocht
naar aanleiding van het beruch
te verkeersongeluk bij Susurluk
in november vorig jaar. Daarbij
kwamen een internationaal ge
zochte misdadiger en een poli
tiechef om. Een parlementslid
van Qillers Juiste Pad Partij die
in dezelfde wagen zat, raakte
gewond. In het autowrak wer
den wapens gevonden. Koffers
met geld en wit poeder zouden
uit de bagageruimte zijn verwij
derd voojr de politie ter plaatse
was.
Vandaag hebben de burgers
een protestactie hervat die ook
eerder dit jaar werd gevoerd,
om te voorkomen dat de zaak
Susurluk en alles waar die sym
bool voor staat in de doofpot
wordt gestopt. Iedere avond om
negen uur worden de lichten in
de huiskamers gedoofd en gaan
mensen het balkon of de straat
op om herrie te maken. 'Een
minuut duisternis in ruil voor
licht.'
De verongelukte misdadiger,
Abdullah Catli, ontving geld van
de verirfoorde casino-uitbater
Topal, verklaarde diens advo
caat deze week in een vraagge
sprek met het blad Aktuel. De
advocaat acht het mogelijk dat
van verschillende casino's werd
geëist bij te dragen aan een ge
heim fonds. Topal zou zeven
tien miljoen dollar hebben afge
dragen. Vanuit dat fonds en
door middel van grootschalige
heroïnehandel zouden de ex
treem-rechtse Catli en kornui
ten hun oorlog tegen 'links'
hebben gefinancierd. Want uit
het parlementaire onderzoek
bleek dat deze groep al sin
jaren tachtig door de geh
dienst MIT, maar ook dot
inlichtingendienst van de
tie werd ingezet om vuile
jes op te knappen. Herh
malen is beweerd, maai"
bewezen, dat het echtpaar
goede relaties had met Catl
Tansu Qiller wordt in eei
port dat het Parijse Geopol
Observatorium voor
(OGD) afgelopen dondt
publiceerde, genoemd al<
schermvrouwe van
Agar, de voormalige baas v
politie en minister van bii
landse zaken. Agar, die oi
dellijk na het ongeluk bij S
luk aftrad zeer onge
voor Turkije waar mi
meestal aan hun stoel
plakt zitten zou een
leiden waartoe ook Catl
hoorde. De bende zou zie
zighouden met heroines
kei, ontvoering en afpersin
mensen in Nederland, B
Duitsland en Azerbeidzja
Turkije zou hij samenw
met de extreem-rechtse
Wolven.
Die smokkelen de he
naar Europa die door milil
in het Koerdische zuido
van het land van de afi
dingsbeweging PKK wordt
nomen. Militairen bieden
zend dollar per kilo voor eim
die tot een vangst leidt. ,,Glv
die prijs is het evident d^1
'handelswaar' zelden word
nietigd", staat in het raj
De opbrengst is bovendie
zestigvoudige. Per maant
tussen de 800 en 1.200 kilo
den verduisterd.
Turkije is niet meer alleen-
belangrijkste doorvoel
maar tevens producti b<
nummer één. De PKK het
boratoria in Iran, Libanc
Syrië en werkt samen
Iraanse diplomaten voor
ordinatie van het transpoi
laboratoria van de rechtse
fia staan in de buurt van d
den Gaziantep, Adana,
derün en de grensstreek
Griekenland en Bulgarije
het rapport blijkt dat alle
en, de PKK, het leger, de d
wachten, de geheime dier
Koerdische grootgrondbe:
wel varen bij de oorlog c
heroïnehandel mogelijk m;
Kinshasa: Parijs manipuleert VN-missie
KINSHASA AFP-Rtr
De regering van de Democrati
sche Republiek Congo heeft
Frankrijk ervan beschuldigd de
VN-onderzoekscommissie die
de vermeende moordpartijen
op Rwandese vluchtelingen in
het land moet onderzoeken, te
manipuleren. Ook België kreeg
ervan langs.
Brussel en Parijs beschermen
de verantwoordelijken voor de
volkerenmoord in Rwanda, al
dus minister Etienne-Richard
Mbaya van Nationale Wederop
bouw gisteren in Kinshasa. Vol
gens de bewindsman is de VN-
missie onderdeel van een plan
van Frankrijk om de aandacht
af te leiden van zijn betrokken
heid bij de training extremisti
sche Hutu's.
Deze Interahamwe en ex-
FAR-soldaten vochten aan de
zijde van wijlen dictator Mo
butu tijdens de opmars van de
troepen van Laurent-Desiré Ka
bila in de richting van de Zaïre-
lo
se hoofdstad, aldus de mii^!
Parijs, dat de extremis
Hutu-milities heeft gevi~
opgeleid en bewapend, w
het onderzoek naar de i
moorden de aandacht
van haar betrokkenheid 1
conflict, dat öe codenaan
ratie Turquoise kreeg.
In Kinshasa zijn gisten-
ventien mensen om het
gekomen door granatei o(
werden afgevuurd vanuit vo
zaville, de hoofdstad vaJu
andere Congo, aan de ovt bc
van de rivier. Soldaten ii
hasa beantwoordden de
ten met artillerievuur.
De dodelijke granaten
afgevuurd tijdens geve
tussen aanhangers van
dent Pascal Lissouba ei
voorganger,
Nguesso. Of de granatei
opzet waren gericht op
hasa of daar bij vergissii
rechtkwamen, is nog nie
delijk.
