Leger Israël oefent voor Se®"o3dÖ
oorlog met de Palestijnen
Indonesische bosbranden tasten het klimaat niet aan
Buitenland
door
Niemand overleeft ramp met Indonesische Airbus
Zwitsers stemmen over
verstrekking heroïne
Half miljoen Bengalen
vlucht voor cycloon
Brazilië in de ban van het mysterie Albert Blume
Het Verdrag van
Amsterdam...
Traditionele start van een bierjaar
ionden Een werknemers van McMullen Brouwerij proeft van
iet AK Bitter tijdens het Londense Bierbrouwersfestival. Het fes-
ival markeert de traditionele start van het brouwersjaar als de
lOp iS geOOgSt. FOTO KEVIN LAMARQUE REUTERS
Sijna-botsing bij New York
iEneve Een Boeing 747 van de Zwitserse maatschappij Swissair
sop 9 augustus vlakbij New York op zevenduizend meter hoog-
e bijna gebotst tegen een niet nader definieerbaar vliegend ob-
ect. Op het moment van de bijna-botsing bevond de Jumbo
ich op vijftien kilometer van het vliegveld John F. Kennedy in
lew York. Volgens de Amerikaanse veiligheidsdienst ging het
im een 'sonde', een meteorologische ballon met meetappara-
uur, maar volgens de Swissair-piloot is dat 'ongeloofwaardig'.
)e piloot kan niet zeggen of het om een raket ging. In het het-
elfde gebied ontplofte ruim een jaar geleden een toestel van de
Imerikaanse maatschappij TWA, waarbij meer dan 220 inzitten-
len om het leven kwamen.
Levenslang voor moord op Falcone
atanissetta In Catanissetta op Sicilië zijn gisteren 24 mafiale-
len tot levenslang veroordeeld wegens betrokkenheid bij de
noord op mafia-aanklager Giovanni Falcone in mei 1992. Onder
le veroordeelden bevond zich ook de gevangenzittende, be
lichte 'baas der bazen' Salvatore 'Toto' Riina. De bomaanslag
ip Falcone leidde tot een golf van protest tegen de maffia en tot
:en intensivering van de strijd tegen de georganiseerde mis-
iaad, met als resultaat de arrestatie van Riina in 1993. De politie
ïad 24 jaar jacht op hem gemaakt. Met de uitspraak van het hof
n Caltanissetta is vrijwel de hele top van de Cosa Nostra, de Si-
ciliaanse mafia, tot levenslang veroordeeld.
Spaanse dienstplicht wordt afgeschaft
tadripDe centrumrechtse regering van Spanje heeft gisteren
«sloten de dienstplicht af te schaffen. Op 1 januari 2003 moet
iet land een leger hebben dat geheel uit beroepsmilitairen be-
taat. Afschaffing van de dienstplicht was één van de verkie
zingsbeloften waarmee de Partido Popular van premier Jose Ma-
ïa Aznar vorig jaar aan de macht kwam. De dienstplicht werd
le laatste jaren steeds impopulairder in Spanje. Duizenden jon-
:ren proberen er op grond van gewetensbezwaren onderuit te
imen.
tegen maanden voor lastige passagier
onden Een Brit is gisteren veroordeeld tot negen maanden cel
imdat hij het cabinepersoneel tijdens een vlucht van British Air-
rays had aangevallen. De man hield de stewards zo bezig dat de
jezagvoerder een spoedlanding moest maken. De man had te-
eel vodka gedronken op een vlucht van New York naar Londen
n viel twee stewards aan, beledigde andere passagiers en gooi-
le het dienblad van zijn buurvrouw om. Andere leden van het
:abinepersoneel moesten helpen de man in bedwang te houden
loor op hem te gaan zitten. Daarop verzocht de gezagvoerder
ien spoedlanding te mogen maken op het vliegveld Heathrow
lij Londen. Dit omdat er onvoldoende cabinepersoneel beschik -
iaar was in strijd met de veiligheidsregels.
Senegalese separatistenleider gedood'
iakar-parijs» Salif Sadio, de leider van de Beweging van Demo-
ra tische Krachten van Casamance (MFDC), is eerder deze week
jedood. Dit heeft de regeringsgezinde Senegalese krant Le Soleil
jsteren gemeld. De MFDC vecht al sinds 1982 voor de onafhan-
;elijkheid van Casamance, een regio in het zuiden van Senegal
iie door Gambia van de rèst van het land wordt gescheiden. De
ictiviteiten van de separatisten in Casamance zijn de afgelopen
reken intenser geworden. Tientallen soldaten en guerrillastrij-
lers zijn gedood. Amnesty International sprak gisteren van alar-
nerende berichten over executies zonder vorm van proces,
noorden en en het laten verdwijningen van personen. Leger en
-1FDC zouden zich beide schuldig maken aan deze praktijken.
frankrijk zet mes in sociale fondsen
ARUSFrankrijk gaat het tekort bij zijn sociale voorzieningen
ors anpakken. Volgend jaar moeten het omlaag met 21 miljard
rank tot 12 miljard frank (vier miljard gulden) en in 1999 moe-
en de uitgaven en de premie-inkomsten met elkaar in even-
richt zijn. aldus de Franse minister van werkgelegenheid, Marti-
le Aubrey. Met de maatregelen wil de regering bereiken dat het
legrotingstekort onder de norm van drie procent uitkomt die
;eldt voor toetreding van Frankrijk tot de EMU.
Zusters willen 'bloedgeld' betalen
onden De twee Britse verpleegsters die in Saudi-Arabië zijn
eroordeeld wegens de moord op hun Australische collega
i'vonne Gilford hebben ermee ingestemd geld te betalen aan de
labestaanden om hun straffen omgezet te krijgen. Dat heeft de
Iritse krant The Independent gisteren gemeld. De broer van Gil-
ord zei gisteren dat hij nog niet had besloten om akkoord te
;aan met de omzetting van de doodstraf van één van de veroor-
leelden, Deborah Parry, in een andere straf. Ook zei hij dat de
amilie niet geïnteresseerd is in geld.
Israël bereidt zich voor op een oorlog met de Palestijnen.
Het leger heeft de afgelopen week oefeningen gehouden
in het neerslaan van een massale opstand op de Westelij
ke Jordaanoever en in de Gazastrook. Daarbij ging het
onder meer om het ontzetten van kolonisten in Israëli
sche nederzettingen die door de Palestijnen waren aan
gevallen. Andere oefeningen waren gericht op de herbe
zetting van delen van de Westoever en Gaza die nu in
handen zijn van Jasser Arafats Palestijnse Autoriteit.
ad bloemendaal correspondent
De Israëlische radio meldde op
gezag van militaire bronnen dat
het leger bij de oefeningen uit
ging van een 'totale oorlog' met
'grote aantallen doden en ge
wonden'. Zowel dienstplichtige
soldaten als reservisten namen
eraan deel. Gevraagd om com
mentaar vertelde de leger-
woordvoerder dat hij geen bij
zonderheden verstrekt over oe
feningen en voorbereidings
maatregelen die te maken heb
ben met een noodtoestand.
Vorig jaar september braken
hevige rellen uit naar aanleiding
van de opening van een nieuwe
uitgang van een archeologische
tunnel in Oost-Jeruzalem. On
geveer tachtig Palestijnen en Is
raëlische soldaten kwamen toen
om het leven. Sinds die tijd
werkt het leger aan plannen
voor optreden bij nieuwe onlus
ten. In de Palestijnse gebieden
is nu een leger van meer dan
30.000 man politie en veilig
heidstroepen op de been. Als
die zich zouden aansluiten bij
een opstand, zou Israël alleen
ten koste van vele slachtoffers
de rust kunnen herstellen. De
oefeningen van deze week voor
een toekomstige 'Palestijnse
oorlog' waren voor zover be
kend de eerste op grote schaal.
Premier Benjamin Netanyahu
heeft gisteren de Amerikaanse
kritiek op de uitbreiding van ne
derzettingen van de hand gewe
zen. Minister van buitenlandse
zaken Madeleine Albright heeft
zich zeer geïrriteerd getoond
over de aangekondigde bouw
van driehonderd nieuwe huizen
in de nederzetting Efrat. Eerder
deze maand, bij haar bezoek
aan het Midden-Oosten, heeft
ze Israël gevraagd een time-out
in acht te nemen voor wat be
treft de nederzettingenbouw.
Netanyahu stelde gisteren de
illegale Israëlische nederzettin
gen in bezet gebied op één lijn
met de Arabische steden en
dorpen. „Niemand stelt voor de
bouw stop te zetten in de Arabi
sche gemeenschappen met een
natuurlijke groei", zei hij. „Er is
niets vreemds of onredelijks aan
onze politiek om natuurlijke
groei toe te staan in gebieden
die zo dicht mogelijk aansluiten
bij bestaande bebouwing."
LONDEN-ALGIERS-PARIJS Rtr-ANP-AFP
De radicaalste fundamentalisti
sche groep in Algerije heeft gis
teren de massamoorden in het
land in een verklaring het werk
van God genoemd. De G1A wees
pogingen af om over een be
stand te praten. Ook Frankrijk
wordt met nieuwe terreurdaden
gedreigd.
In een verklaring die de Ge
wapende Islamitische Groep
(GLA) faxte aan het Arabische
dagblad Al-IIayat in Londen en
Parijs stond: „Wij zijn die groep,
met Gods permissie, die doden
en moorden, en wij blijven dit
tot het woord van de religie
heeft gewonnen en het woord
van God prevaleert. Laat ieder
een weten dat wat wij doen met
doden en moorden en platbran
den en plunderen dicht bij God
staat... Wij laten u weten krach
tens ons geloof en onze manie
ren: Geen dialoog, geen bestand
en geen verzoening." De verkla
ring van de groep kon niet onaf
hankelijk worden bevestigd,
maar volgens het Franse minis
terie van binnenlandse zaken
lijkt de fax authentiek. Afgelo
pen maandag zou de GIA twee
honderd mensen hebben ver
moord, onder wie vrouwen en
kinderen. Het was de jongste
van een reeks massale, afgrijse
lijke slachtpartijen onder de
burgerbevolking. Sinds de on
lusten in 1992 zijn er al zestig
duizend mensen vermoord.
Het Noodfonds voor Kinde
ren van de Verenigde Naties
(UNICEF) heeft gisteren opge
roepen de moorden op burgers
in Algerije te stoppen. „Ik roep
de daders op onmiddellijk te
stoppen met deze onbegrijpelij
ke slachtpartij", zei UNICEF-di-
recteur Carol Bellamy in een
verklaring.
medan-jakarta» Reddingswerkers zochten gisteren vergeefs naar overlevenden van de ramp met de Airbus van de Indonesische maatschappij
Garuda. Alle 234 passagiers zijn omgekomen bij het vliegongeluk op Sumatra, onder wie twee Nederlandse geestelijken. De oorzaak van het
ongeluk is nog onduidelijk, maar er wordt gespeculeerd dat de ramp het gevolg is van de deken van smog boven het gebied. Sumatra is één
van de eilanden waarop al wekenlang hevige bosbranden woeden. De afgelopen dagen waren veel vluchten op en naar het eiland geschrapt.
Volgens de autoriteiten van de luchthaven Medan was het zicht op het moment van het ongeluk slecht. De ramp is de ergste uit de geschiede
nis van de Indonesische luchtvaart, die het dit jaar toch al slecht verging. Zo kwamen in juli 27 mensen om in de buurt van Bandoeng, in april
vonden nog eens vijftien mensen de dood in een propellervliegtuig. Indonesië, met zijn 17.500 eilanden, leunt zwaar op luchtverkeer als trans
portmiddel. Internationaal staat het land slecht aangeschreven waar het gaat om onderhoud van de toestellen en training van de bemannin
gen. FOTO REUTERS
GENEVE BOB KROON
correspondent
Zwitserland stemt morgen vol
gens de regels van de 'directe
democratie' over een voorstel
voor een onverbiddelijke aan
pak van het drugsprobleem. Re
gering en een parlementaire
meerderheid zijn er tegen, maar
een aantal actiegroepen wist
met 140.000 handtekeningen
een referendum af te dwingen
voor het afschaffen van de offi
ciële heroïneverstrekking aan
zwaarverslaafden en voor een
hardere aanpak van het drugs
probleem in het algemeen. Dit
alles onder het motto: 'Jeugd
Zonder Drugs'.
In Zwitserland wordt op ini
tiatief van de socialistische mi
nister van binnenlandse zaken
Ruth Dreyfuss al anderhalf jaar
onder begeleiding door de over
heid heroïne verstrekt aan een
geselecteerde groep van 1.150
zwaar verslaafden. Volgens opi
niepeilingen is de uitslag, on
danks het regeringsadvies het
voorstel te verwerpen, hoogst
onzeker. In dit ordentelijke Al
penland bestaat in brede lagen
van de bevolking diepe afkeer
van dealers en junks en alles
wat er mee samenhangt. De ini
tiatiefnemers hebben een ui
terst actieve campagne gevoerd
voor een nieuw grondwetsarti
kel, dat de overheid zou ver
plichten tot een 'strenge aanpak
van het drugsprobleem, met als
doelstelling een einde te maken
aan handel in en consumptie
van verslavende middelen'.
Zelfs de verstrekking van het
vervangingsmiddel methadon
zou hierdoor op de tocht ko
men te staan, om maar niet te
spreken van de aarzelende po
gingen om in sommige grote
steden naar Nederlands voor
beeld coffeeshops te gedogen
voor softdrugs.
dhaka Rtreilanden uit de kust zullen het
zwaarst worden getroffen", al
dus een officiële waarschuwing.
Er worden windsnelheden
van 150 kilometer per uur ver
wacht, in het oog van de storm
nog hoger. De zee in het gebied
is onrustig en eV wordt rekening
gehouden met golven tot vier
meter hoog. Bij de ergste cy
cloon tot nu toe in Bangladesh
kwamen in 1991 meer dan
138.000 mensen om het leven.
De autoriteiten in Bangladesh
hebben meer dan 600.000 men
sen laten evacueren uit het zui
delijke kustgebied, waar een
zware tropische storm uit de
Golf van Bengalen werd ver
wacht.
De storm bereikte de Ben
gaalse kust gisteravond. „De
wervelstorm heeft de kust ge
troffen met een windsnelheid
van 120 kilometer per uur. De
den haag theo haerkens
Hoe langer de bosbranden in
Indonesië duren, hoe meer be
langstelling de rest van de we
reld ervoor aan de dag legt. Wat
eerst nog een lokale of regionale
aangelegenheid was, lijkt nu
meer en meer een zaak die ook
gevolgen kan hebben voor het
klimaat op de rest van de we
reld. In werkelijkheid loopt het
niet zo'n vaart, menen deskun
digen.
De invloed van de uitbarstingen
van de vulkaan Pinatubo op de
Filippijnen in 1991 liggen bij
meteorologen nog vers in het
geheugen. De roetdeeltjes die
met de gloeiende massa's lava
uit het binnenste van de aarde
werden opgestuwd, bereikten
hoogten van meer dan tien kilo
meter en werden door de straal
stroom over zeer grote afstan
den meegevoerd. Tot in Neder
land was dat merkbaar en dat
had twee jaar lang grote gevol
gen voor het klimaat op het
noordeüjk halfrond. De ozon
laag in de atmosfeer werd afge
broken en daardoor verminder
de de bescherming tegen de ul
traviolette straling van de zon.
De kans op verbrandingen en
huidkanker nam toe.
De rookwolken die op dit mo
ment Maleisië en Indonesië be
dekken, maken er het leven on
draaglijk. Mensen ademen in
één dag net zoveel rook in als
de rook van een pakje sigaret
ten. De irriterende smog be
perkt het zicht soms tot enkele
tientallen meters. Maar een be
langrijk verschil met de invloed
van de vulkaan op de Filippij
nen is dat de rook niet zo hoog
in de lucht komt en zich'niet zo
ver verspreidt.
Woordvoerder II. Geurtsvan
het KNMI wijst op de ervaring
die wat dat betreft is opgedaan
met de brandende oliebronnen
in de Golfoorlog. De roetwolken
kleurden de lucht boven de
woestijn zwart en iedereen die
dat zag, meende dat het nooit
meer goed zou komen. Toch
bleef het een min of meer regio
naal probleem, omdat het roet
niet hoger kwam dan een kilo
meter of vier, vijf. De vervuiling
bereikte niet de straalstroom
die rond de aarde jakkert en
werd dus niet verder verspreid.
Dat bevestigt ook prof. J. Olde-
man van de Landbouwuniversi
teit in Wageningen. „Eerdere
branden haalden niet eens de
Westerse media, zelfs niet toen
het vliegveld in Singapore van
wege de smog werd gesloten."
De branden die enorme opper
vlakten bos in lichterlaaie zetten
zijn niet nieuw. Ieder jaar op
nieuw branden boeren en plan
tage-eigenaren stukken bos af.
waar het bruikbare hout al is
gekapt om hun bedrijven uit te
breiden.
„Het is een beheersmaatregel.
Op dezelfde manier werden
vroeger in Nederland de heide
velden afgebrand, om de heide
te verjongen als voedsel voor de
schapen." Dit jaar zijn de bran
den volstrekt uit de hand gelo
pen omdat El Nino, een natuur
verschijnsel dat zijn oorsprong
heeft in de Stille Oceaan, ge
zorgd heeft voor extreme droog
te. Bij eerdere Nino's gebeurde
dat ook al. De boeren gokten
verkeerd en kregen de vuren
niet meer onder controle.
De Indonesische regering pro
beert nu de schade de beperken
door zelf regen te maken.
Vanuit vliegtuigen wordt zilver
jodide op de wolken gestrooid.
Maar door de enorme omvang
van de branden - er staat een
oppervlakte groter dan Neder
land in lichterlaaie - is deze
kostbare operatie een druppel
op de gloeiende plaat.
De schade is enorm, al kent nie
mand de werkelijke omvang
van de ramp. Het Wereld Na-
tuurfonds (WNF), dat drie pro
jecten beheert in Indonesië,
probeert inzicht te krijgen in
wat er aan de hand is. Maar de
rookontwikkeling zelf maakt dat
onmogelijk: het zicht is te be
perkt. „Onze mensen hebben
een enkele orang-oetan uit het
bos zien vluchten, maar kunnen
niet bevestigen of er hele groe
pen voor het vuur op de vlucht
zijn", aldus woordvoerster
M. Reuslen. ,.iïetzelfdegpldt
voor tijgers en olifanten."
De oerwouden zelf lopen enor
me schade op door de vuurzee
ën, maar hoogleraar Oldeman
denkt niet dat ze voor eeuwig
verloren zijn. I Iet vermogen tot
herstel is groot. „Je moet eerst
snelgroeiende bomen planten
om de erosie tegen te gaan. In
de schaduw van deze bomen,
kun je bomen aanplanten die er
van nature thuis horen."
umatra-reizen
fgelast om smog
w dehli-leiden-bunnik afp-anp brasilia bart boele
ïisorganisaties die vakanties
lar Sumatra verkopen, hebben
e reizen naar het Indonesi-
he eiland tot 5 oktober afge-
>t wegens de bosbranden en
rookontwikkeling. Buiten-
idse Zaken ontraadt het rei-
n naar Kalimantan en een
oot deel van Sumatra. Het mi-
sterie adviseert voorlopig niet
iar de streken Jambi, Riouw
Zuid-, West- en Noord-Su-
atra te reizen. Carapatiënten
mensen die lijden aan hart-
vaatziekten kunnen volgens
ministerie beter ook niet
'ar Singapore en Brunei rei-
Veertien jaar na zijn dood heeft Brazilië ongekend grote
belangstelling voor het doen en laten van Albert Blume.
Deze Duitser vestigde zich in 1938 in dit Zuid-Ameri
kaanse land om na een onopvallend leven in 1983 een
laatste rustplaats te krijgen in een armengraf. Maar on
langs is gebleken dat hij in een kluisje bij de Banco de
Brasil in Sao Paulo een partij van 240 gouden horloges,
ringen, goudstaven en gouden tanden heeft nagelaten
ter waarde van acht miljoen gulden.
De vraag die de Brazilianen bezighoudt is hoe Blume
aan al die sieraden is gekomen. Een advocaat die de
zaak onderzoekt, denkt dat Blume een homoseksuele
pandjesbaas was, die Duitsland ontvluchtte om te ont
komen aan vervolging door de nazi's. Ter ondersteu
ning van die theorie wordt aangedragen dat veel siera
den pas na de Tweede Wereldoorlog zijn gemaakt en
aan diverse stukken een briefje zat, wadruit blijkt dat
sprake is van een onderpand.
Historicus Ben Abraham (vice-voorzitter van de
World Association of Holocaust Survivors) gelooft hele
maal niets van die lezing. Hij zegt bewijzen te hebben
dat sommige sieraden zijn gestolen van joden die naar
concentratiekampen werden afgevoerd. Maar dat is
nog niet alles. Abraham: „Ik heb documenten die be
wijzen dat Blume officier van de Gestapo was voordat
hij in 1938 naar Brazilië kwam om een spionagenet-
werk voor de nazi's op te zetten." Daarbij wijst de his
toricus op enkele brieven die ook in het bankkluisje
werden gevonden, voorzien van Blumes handtekening
naast de 'Heil Hitler'-groet. „Blume en zijn fortuin wer
den gebruikt om de vlucht van nazi's naar Brazilië te fi
nancieren", luidt zijn conclusie.
De onthullingen over het fortuin van Blume komen
toevalligerwijs op het moment dat Brazilië zich bewust
wordt van zijn 'oorlogsverleden'. Rabbi Henry Sobel
staat, als voorzitter van een commissie die onderzoekt
of voortvluchtige nazi's in Brazilië gestolen joodse be
zittingen meebrachten, pal achter Abraham. De com-
missie-Sobel heeft inmiddels al veertien door nazi's ge
opende bankrekeningen ter waarde van dertig miljoen
gulden ontdekt, evenals een door nazi's gestolen Ma
donnabeeld van Raphael (waarde twee miljoen gul
den).
De commissie-Sobel werd ingesteld naar aanleiding
van de wereldwijde discussie over de vraag of Zwitserse
banken joodse tegoeden aan nabestaanden moeten
uitkeren. Brazilië biedt volpp mogelijkheden om dit on
derzoek uit te voeren, want er zijn nogal wat nazi's die
ongemoeid van hun oude dag konden genieten in dit
land.
Niemand minder dan Jozef Mengele week uit naar
Brazilië om zonder vergunning onder een valse naam
als arts te werken. Na Mengeles dood in 1979 bleek dat
de geheime dienst al elf jaar wist dat hij in Brazilië ver
bleef. Ook over Gustav Franz Wagner valt het nodige te
zeggen: Braziliaanse rechters weigerden deze plaatsver
vangend commandant van concentratiekamp Sobibor
in 1979 uit te leveren aan Duitsland. Hij werd in 1978
gearresteerd op een feest ter gelegenheid van de ver
jaardag van Adolf Hitler en maakte twee jaar later een
eind aan zijn leven in de gevangenis. Uitzondering op
de regel was Franz Stangl, commandant van Treblinka,
die na grote internationale druk en persoonlijke be
moeienis van Robert Kennedy in 1967 gearresteerd en
aan Duitsland uitgeleverd werd. Hij overleed daar in
1971 in de gevangenis.
Langzaamaan beginnen de Brazilianen te beseffen
dat ze met hun gastvrije onthaal van nazi's (maar liefst
1.500, volgens rabbi Sobel) een behoorlijk scheve
schaats hebben gereden. Maar tot nationale schaamte
en publieke verontschuldigingen komt het voorlopig
niet. Misdaad blijft veelal onbestraft in dit land waar
met omkoperij en connecties bijna alles mogelijk is en
veel mensen zien oorlogsmisdaden als variatie op een
bekend thema.
De belangstelling voor de zaak Albert Blume is daar
entegen opvallend groot. Een verklaring daarvoor is dat
er zo weinig bekend is over deze Duitse Braziliaan en
nog minder over de geheimzinnige schat die hij aan het
kluisje van de Banco de Brasil toevertrouwde. De ont
hullingen die het tijdschrift Xlanchete sinds 1989 met
regelmaat publiceert over het mysterieuze leven van
Blume, spreken zeer tot de verbeelding van de Brazilia
nen. Zij kijken toch al meer dan welk volk ter wereld
naar soapseries op televisie en de onthullingen over Al-
bert Blume vinden ze bijna nog spannender dan As The
World Turns of één van de vele eigen soap-series.
...ondertekening op
2 oktober
Meer aandacht voor werkloosheidsbestrijding, gelijke
kansen voor monnen en vrouwen, afspraken over
discriminatie en mensenrechten. Hei Verdrag van
Amsterdam maokt de Europese Unie socialer en
democratischer. Oe belangrijkste punten uit het
verdrag staan in een folder die voor u klaar ligt bij
postkantoor en bibliotheek
Internet: www.b2.minbuza.nl
